η ιδιοτελής γενναιοδωρία στην πολιτική και τον χριστιανισμό

“πρώτα ο Θεός”

Στέφανος Κασσελάκης, πρόεδρος του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς

“universa propter semetipsum operatus est Dominus”

[για τον εαυτό του έκανε τα πάντα ο Κύριος, ο Θεός]

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ο ηγέτης, ο αρχηγός, ο πολιτικός, αυτός που φιλοδοξεί να γίνει πολιτικός ηγέτης, πρέπει να είναι γενναιόδωρος, να δίνει απλόχερα, να μοιράζει, εάν θέλει να έχει μέλλον –  πάντα έτσι ήταν κι έτσι θα είναι, αυτό θέλουν και περιμένουν οι υποτελείς, οι υπήκοοι, οι ψηφοφόροι. Τσιγκούνης, σφιχτός, άπληστος άρπαγας πολιτικός είναι αντίφαση εν τοις όροις, δεν υπάρχει κάτι τέτοιο –  κι άν έχει υπάρξει, η δράση του ήταν  περιορισμένης διάρκειας και είχε όχι και πολύ ευχάριστο τέλος. Το στοιχείο της γενναιοδωρίας των πολιτικών ηγετών και ηγετίσκων έρχεται με έμφαση στο προσκήνιο κάθε φορά που γίνονται εκλογές –  θα έχει υποπέσει στην αντίληψή σας, θα έχετε παρατηρήσει την διάχυτη και καθημερινά εκφραζόμενη γενναιοδωρία των υποψηφίων κοινοταρχών, δημάρχων και περιφερειαρχών. Η γενναιοδωρία των ηγετών δεν έχει πολιτικό πρόσημο, είναι κοινό χαρακτηριστικό όλων των πολιτικών.

ΚΑΙ ο Θεός είναι γενναιόδωρος: οι φράσεις και οι ευχές  –  “έχει ο Θεός”, ” ο Θεός να σου δώσει” δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας. Αυτό το κοινό χαρακτηριστικό ωθεί υποσυνείδητα τους μεν υπηκόους να βλέπουν τον πολιτικό ως Θεό, τους δε ηγέτες τον εαυτό τους ως Θεό. Μιας όμως και οι υπήκοοι και οι ψηφοφόροι δεν είναι τόσο ηλίθιοι όσο μερικοί και μερικές νομίζουν, αναρωτιούνται: πού τα βρίσκει αυτά που δίνει; Γιατί τα δίνει; Και απαντούν, δεν είναι χαζοί. Γνωρίζουν πολύ καλά και που τα βρίσκει και γιατί τα δίνει. Θα σχολιάσουμε λοιπόν τις απαντήσεις τους. Θα κάνουμε όμως και κάτι άλλο. Κάτι που αφορά την γενναιοδωρία του Θεού: θα δούμε, πρώτα ο Θεός,  ότι οι απαντήσεις που δίνουν οι αφελείς και χαζοί ψηφοφόροι είναι ταυτόσημες με αυτές που έδωσαν (και δίνουν) οι θεολόγοι για την γενναιοδωρία του Θεού!

Continue reading →

ο Μπέος είναι Θεός: αμαρτία (ανυπακοή) και σωτηρία (υπακοή) στον Βόλο

“Αντε γαμήσου, τραμπούκε, να μου κοπεί το χέρι που σε ψηφιζα!”

” Τι να είναι αυτό το φως που με φωτίζει για μια στιγμή και με χτυπά κατάστηθα χωρίς να με πληγώνει; Τρέμω από ρίγος και λιώνω από πυρετό: τρέμω που είμαι τόσο διαφορετικός, λιώνω γιατί του μοιάζω”

‘Αγιος Αυγουστίνος, Εξομολογήσεις, 11, 9-11 (μετ.Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου)

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ θα δυσκολευτώ να σας αποδείξω (φιλοσοφία) ή να εκφράσω την πίστη μου (θεολογία) ότι ο Μπέος είναι Θεός·  για να είμαι πιο σαφής, και Θεός. Το μόνο που θα κάνω είναι να προσθέσω κατ΄ αρχάς σε αυτό που έγραψε ο Άγιος Αυγουστίνος ένα εδάφιο από τον Ερμή τον Τρισμέγιστο (δεν είναι συγγραφέας, συλλογή μυστικιστικών, προχριστιανικών κειμένων είναι, Λόγος Ι΄, κλείδα 25) : ” θα τολμούσαμε να πούμε ότι ο επίγειος άνθρωπος είναι θνητός θεός και ο ουράνιος θεός είναι αθάνατος άνθρωπος”.  Ο Μπέος είναι θνητός θεός, είναι και Θεός, είναι  Θεός. Και δεν  είναι Θεός και είναι  Θεός. Δεν παίζω με τις λέξεις. Μεταξύ του Φυσικού Μπέου και του Υπερβατικού Θεού υπάρχει αναμφισβήτητη ομοιότητα και ριζική ανομοιότητα –  ετερότητα, θα τη λέγαμε. Αυτή η αντιφατική συνάφεια μεταξύ του Απολύτου (του Θεού, που δεν σχετίζεται και δεν εξαρτάται κατ΄ απόλυτο τρόπο, δηλαδή από τίποτα και από κανέναν και καμιά) και του Σχετικού (του ανθρώπου, που δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς να σχετίζεται και να εξαρτάται από τη φύση και τους άλλους) είναι ο θεμέλιος λίθος όλων των ειδών της Θεολογίας που έχουν εμφανιστεί εδώ και δυο και βάλε χιλιετίες: της Καταφατικής, της Αποφατικής, του Μυστικισμού αλλά και του Αθεϊσμού. Εφ όσον ο Μπέος είναι όμοιος με τον Θεό, είναι Θεός. – Τελεία και  κάβλα, με συγχωρείτε, και παύλα.

Continue reading →

αγρότης>εργάτης>άεργος: ιστορία και σύγκριση

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΗΜΕΡΑ θα συγκρίνουμε, ρίχνοντας  μια φευγαλέα ματιά στην κοινωνική ιστορία, τις τρεις μορφές κοινωνικής ύπαρξης των  παραγωγών του κοινωνικού πλούτου που εμφανίστηκαν τους δύο τελευταίους αιώνες και διαδέχτηκαν η μία την άλλη, θα παρακολουθήσουμε δηλαδή τη διαδικασία της πνευματικής υποχώρησης και εκμηδένισης που παρατηρούμε σε ολοένα και μεγαλυτερα τμήματα του πληθυσμού. Αυτό που με ώθησε να προβώ σε αυτή τη σύγκριση είναι η γενικά αποδεκτή, η αναμφισβήτητη   διαπίστωση ότι οι περισσότερες και σημαντικότερες νίκες του εργατικού κινήματος , που τα δύο κομβικά αποτελέσματά τους ήταν η μείωση τουχρόνου εργασίας και η βελτίωση του επιπέδου ζωής μέσω της αύξησης του μισθού, επιτεύχθηκαν από τους αγρότες που έγιναν εργάτες στα μεγάλα εργοστάσια, σε διαφορετική εποχή για κάθε κοινωνία –  στην Αγγλία στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα (1800-1850), στην Ελλάδα από το 1960 μέχρι το 1980. Οι νίκες αυτές ήταν το αποτέλεσμα ενός συγκεκριμένου τρόπου διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου και μιας συγκεκριμένης ψυχοδιανοητικής στάσης, την οποία μπορούμε να συμπυκνώσουμε με δύο λεξεις: αποφασιστικότητα και ελευθερία σκέψης και έκφρασης. Αποφασιστικότητα είναι  απόφαση: εμείς θα νικήσουμε γιατί μπορούμε να νικήσουμε, γιατί είμαστε ισχυρότεροι, γιατί οι καπιταλιστές είναι εξαρτημένοι από εμάς, χωρίς εμάς θα φαν τ΄ αρχίδια τους. Και δεν είναι τυχαίο ότι κατά τη διάρκεια αυτής της αποφασιστικότητας κι αυτού του κοινωνικού πολέμου έχουν γραφεί κείμενα τα οποία δεν  θα σταματήσουμε ποτέ να διαβάζουμε και να μελετάμε.

ΕΝΑΣ από τους τρόπους αντίστασης των καπιταλιστών στην εργατική αποφασιστικότητα ήταν η αντικατάστασή τους με μηχανές, η οποία αντικατάσταση είναι και μια εμμενής τάση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής (αύξηση κερδοφορίας με τη μείωση του εργατικού κόστους). Η τάση αυτή θα ενισχυθεί κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του 21ου αιώνα με αποτέλεσμα ο κοινωνικός πλούτος να παράγεται από μια μικρή μειονότητα, που θα τείνει να συρρικνώνεται ολοένα και πιο πολύ. Η πλειονότητα, το 70-80% του πληθυσμού, δεν θα εργάζεται κι έτσι οδεύουμε ολοταχώς προς την κοινωνία της αεργίας, Ο αγρότης έγινε εργάτης, ο εργάτης γίνεται άεργος. Ο πρώτος ζούσε στα χωριά και στα χωράφια, ο εργάτης πηγαινοέρχεται μεταξυ εργοστασίου και διαμερίσματος της πόλης, ο άεργος είναι ακίνητος μπροστά στην οθόνη και έγκλεισμος στο διαμέρισμα της πόλης. Ο πολυδιάστατος, εύστροφος, πονηρός αγρότης (Μπαλζάκ, ο αγαπημένος συγγραφέας του Μαρξ) γίνεται μονοδιάστατος εργάτης (Μαρκούζε) κι αυτός άεργος χωρίς ιδιότητες (Μούζιλ). Με συγχωρείτε, δεν άκουσα, είπατε κάτι;

Continue reading →

πώς η φιλοσοφία και η θεολογία διατύπωσαν την επιθυμία κατάργησης της εξάρτησης από τη φύση και την κοινωνία

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΜΠΟΡΟΥΜΕ άραγε να φανταστούμε έναν άνθρωπο που να μην έχει καμιά σχέση με τη φύση και την κοινωνία; Δεν μπορούμε: δεν μπορεί να υπάρξει (ο) άνθρωπος χωρίς σχέσεις με τη φύση και τους άλλους. Μπορούμε όμως να φανταστούμε μια οντότητα, πρόσωπο ή κάτι άλλο, που να μην έχει καμιά σχέση με τη φύση και την κοινωνία; Αυτό μπορούμε να το φανταστούμε –  για ποιο λόγο όμως να το κάνουμε; Θα προσκομίσουμε κάποια γνώση που θα έχει πρακτική αξία; Δε νομίζω. Παρ΄όλα αυτά, εδώ και 2.500 χρόνια, αυτό ακριβώς ήταν το κεντρικό, θα έλεγα χωρίς επιφυλάξεις, αντικείμενο των συζητήσεων και των θεωριών των φιλοσόφων και των θεολόγων. Γιατί όμως να εστιάσουν και να κολλήσουν σε αυτό το ζήτημα; Εξέλαβαν την ενασχόληση αυτή ως νοητικό πείραμα, ως υπόθεση εργασίας, ως μια δραστηριότητα σχόλης που  τους εξασφάλιζε  την ευχαρίστηση που παρέχει η θεωρητική γνώση; Πώς την ονόμασαν αυτή την οντότητα;  Μήπως, αναρωτιέμαι, αυτή η οντότητα ή  κάτι άλλο, παντελώς απροσδιόριστο, δεν είναι άλλος παρά  ο άνθρωπος που έχει εκπληρώσει την επιθυμία της κατάργησης της εξάρτησης από τη φύση και την κοινωνία; Μήπως είναι ένας προσωποποιημένος σκοπός, ένα τέλος (σκοπός), που θέλουμε και πρέπει να πραγματοποιηθεί;

ΦΙΛΕΣ και φίλοι, πριν ασχοληθούμε με όλα αυτά τα ερωτήματα, δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε ότι οι φιλόσοφοι και οι θεολόγοι δεν μιλούν και δεν γράφουν καθαρά και ξάστερα. Είναι απαράμιλλοι, αξεπέραστοι στην ικανότητα να μασάνε τα λόγια τους, να μην λένε, να μην γράφουν και να μην διατυπώνουν με σαφήνεια αυτό που επιθυμούν κι αυτό που σκέφτονται. Πώς να εξηγήσουμε αυτή την ατολμία –  περί αυτού πρόκειται. Τι φοβούνται, γιατί φοβούνται να μιλήσουν με λόγια καθαρά και ξάστερα; Θέλουν να κρύψουν κάτι; Ντρέπονται; Μήπως φοβούνται ότι, με αυτά που γράφουν και λένε, με το ζήτημα που καταπιάνονται,  θα τους πάρουν στο ψιλό και θα γίνουν ρόμπες; Για να δούμε τι θα δούμε.

Continue reading →

αναπαράσταση, εξάρτηση, αποθήκευση (1): μια πολύ σύντομη ιστορία του ανθρώπινου γένους

φίλες και φίλοι, καλη σας μέρα

ΣΗΜΕΡΑ, και τις επόμενες δύο μέρες,   θα διαβάσετε τη συντομότερη ιστορία της ανθρωπογένεσης/κοινωνιογένεσης και του ανθρώπινου γένους  που μπορεί να γραφεί, όπως βέβαια εγώ την αντιλαμβάνομαι και την προσλαμβάνω: δεν είναι η ιστορία, είναι μια ιστορία, μη παρεξηγηθούμε, πρωινιάτικα, ακόμα δεν αρχίσαμε. Συντομότερη δεν μπορεί να υπάρξει –  η παράθεση και μόνο των λέξεων (εννοιών) αναπαράσταση, εξάρτηση, αποθήκευση, πάνω στις οποίες θα στηριχτώ, δεν είναι αφήγηση.

ΠΡΙΝ αρχίσω το παραμύθι μου θα διευκρινίσω ότι δεν θα μεταχειριστώ ποτέ τη λέξη και την έννοια εξέλιξη –  θα τη διαβάσετε μόνο σε αυτή την επεξηγηματική παράγραφο και ποτέ πια (never more). Η έννοια της εξέλιξης υποδηλώνει ότι όχι μόνο αλλάζουμε προς το καλύτερο αλλά και ότι οι αλλαγές γίνονται για να πραγματοποιηθεί κάποιος σκοπός. Σκοπός όμως δεν υπάρχει –  ούτε στο σύμπαν ούτε στη ζωή ούτε στη φύση ούτε στην κοινωνία, άρα δεν υπάρχει εξέλιξη. Ήταν εξέλιξη που κάποτε περπατούσαμε με τα τέσσερα και μετά με τα δύο; Αλλαγή ήταν. Γιατί να χαρακτηρίσουμε εξέλιξη τη λεκτική επικοινωνία (γλώσσα); Αλλαγή ήταν. Να μια άλλη αλλαγή και καθόλου εξέλιξη: κάποιοι στην κοινωνία κάποτε διατύπωσαν επιθυμίες και έθεσαν σκοπούς –  λόγου χάριν, θέλω να γίνω αθάνατος και να ειμαι πάντα νέος (Ιλιάδα Θ 539, είην αθάνατος και αγήρως ήματα πάντα) ή προέβλεψαν ένα τέλος (εσχατολογία της Παλαιάς Διαθήκης και του χριστιανισμού), στο οποίο θα αναστηθούν οι νεκροί, θα κατατροπωθεί ο θάνατος δηλαδή. Οι έννοιες της εξέλιξης και της προόδου αποκτούν νόημα μόνο κάτω από τη σκιά του σκοπού και του προσδοκώμενου τέλους.

Continue reading →

σε πόσα χρόνια αστυνομία και στρατός θα φρουρούν τις εισόδους των σούπερ μάρκετ;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΦΗΝΟΥΜΕ πίσω μας την εποχή της αφθονίας και της σπατάλης και οδεύουμε ολοταχώς προς την εποχή της ένδειας και της σπάνης· άρα, τώρα όλη η ανθρωπότητα οδεύει προς την εποχή της σπάνης και της ένδειας, εκτός βέβαια από μια μικρή μειονότητα που κατέχει τον κοινωνικό πλούτο, με τη μορφή του χρήματος, και ελέγχει το κράτος και τα όπλα. Οι δυσκολίες της ενεργειακής μετάβασης σε νέες μορφές πολλής αν όχι ανεξάντλητης ενέργειας, ο πόλεμος που έχει αρχίσει και διεξάγεται αδιάλειπτα στην Ουκρανία μεταξύ των δύο αντιπάλων στρατοπέδων του πλανήτη,  της καπιταλιστικής Δύσης και των συμμάχων της από τη μια,  και της Ρωσίας και των συμμάχων της από την άλλη, και είναι βέβαιο ότι θα κλιμακωθεί, η προϊούσα και επιταχυνόμενη εξάντληση των φυσικών πόρων, αναγκαίων για την παραγωγή ενός μεγάλου μέρους του κοινωνικού πλούτου,  και οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, είτε είναι ανθρωπογενής είτε όχι, είναι οι πρώτες σαφέστατες ενδείξεις. Ο αναπόφευκτος  και αλληλοενισχυτικός συνδυασμός αυτών των αλλαγών θα τείνει προς τη διαρκή μείωση του παραγόμενου κοινωνικού πλούτου, προς την επιτάχυνση της έλευσης της εποχής της σπάνης και της ένδειας.

ΚΑΤΩ από αυτές τις συνθήκες, η μείωση της παγκόσμιας παραγωγής της τροφής θα πρέπει να αναμένεται με βεβαιότητα. Οι υπάρχουσες ενδείξεις μας δείχνουν το μέλλον –  η περίπτωση του ελαιολάδου είναι χαρακτηριστική. Η μεγάλη αύξηση των τιμών όλων των τροφίμων κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών θα συνεχιστεί. Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει μειώσει την αγορά τροφίμων και κάποιων φαρμάκων –  θα πρέπει πρώτα να πληρωθεί το ρεύμα και η θέρμανση! Και το ενοίκιο, και η βενζίνα για το αυτοκίνητο –  πώς θα πας στη δουλειά; Σήμερα πλήττεται άμεσα το 35% του πληθυσμού, ενώ αρχίζει να δυσφορεί το αμέσως πιο πάνω 35%, σύνολο 70%, το σύνολο της μισθωτής εργασίας κι ενός μεγάλου μέρους  των αυταπασχολούμενων –  από κει και πέρα, για το υπόλοιπο 30%,  δεν υπάρχει ακρίβεια. Εγείρονται δύο κομβικής σημασίας ερωτήματα. Τι θα κάνουν οι πληττόμενοι πληθυσμοί; Πώς θα διαχειριστεί τη μετάβαση στην εποχή της ένδειας και της σπάνης το κράτος;

Continue reading →

οι εφιάλτες και οι στρατηγικές των ηγετικών ομάδων της Αριστεράς

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΓΙΑ να λειτουργήσει η κοινοβουλευτική δημοκρατία στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες απαιτείται η ύπαρξη δύο συμπληρωματικά ανταγωνιστικών κομμάτων ή συνασπισμών κομμάτων, μιας και εκφράζουν διαφορετικές στρατηγικές της άρχουσας τάξης που αφορούν τις μορφές και το εύρος των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών παραχωρήσεων προς τους υποτελείς ώστε να αποτραπεί η όξυνση του κοινωνικού πολέμου. Η δημοκρατία στην Αμερική (ΗΠΑ) και στην Αγγλία είναι το αξεπέραστο πρότυπο. Τα θεμέλια της αστικής δημοκρατίας έχουν χτιστεί σε συγκρουσιακή βάση –  η σύγκρουση όμως αυτή δεν είναι ασυμφιλίωτη, το χάσμα δεν είναι αγεφύρωτο, αβυσσαλέο. Όταν το απαιτήσουν οι καιροί, θα υπάρξει αγαστή συνεργασία. Πότε θα το απαιτήσουν οι καιροί; Όταν εμφανιστούν οι πρώτες ενδείξεις μιας ασυμφιλίωτης σύγκρουσης σε όλα τα πεδία και σε όλα τα επίπεδα, όταν δηλαδή οξυνθεί ο κοινωνικός πόλεμος μεταξύ των ισχυρών δρώντων, της άρχουσας τάξης και των υποτελών. Εάν η σύγκρουση περιοριστεί εντός των κοινοβουλευτικών πολιτικών πλαισίων, τότε δεν θα υπάρξει πρόβλημα: το κράτος θα ανεχτεί την πολιτική εναλλαγή, παρακολουθώντας με άγρυπνο μάτι τις κινήσεις του αντιπάλου. Εάν η σύγκρουση υπερβεί τα κοινοβουλευτικά όρια της πολιτικής ευπρέπειας, τότε έρχονται στο προσκήνιο παροπλισμένοι τρόποι αντιμετώπισης του κινδύνου: απαγόρευση της λειτουργίας και διάλυση της οργάνωσης των ανυπάκουων υπηκόων, κατάλυση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, πρόκριση της βίας και της καταστολής (φασισμός, ναζισμός).

Continue reading →

η πρόγνωση του καιρού και η ικανότητα του κράτους να είναι “ανίκανο”

” Το κράτος έχει γίνει στ΄ αλήθεια ένας ‘θνητός θεός’ και, για μια εποχή που δεν πιστεύει πλέον σέ έναν αθάνατο θεό, το κράτος είναι ο μόνος θεός που απόμεινε”

Χανς Μόργκενταου (Επιστήμη και Πολιτική της Ισχύος, σ. 182)

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΛΙΓΕΣ μέρες πριν το κάψιμο του δάσους της Δαδιάς, που καταλαμβάνει το ένα τρίτο του νομού Έβρου, και τη πλημμύρα στη Θεσσαλία, η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία προέβλεψε μεγάλης διάρκειας καύσωνα και καταρρακτώδεις βροχές μεγάλης διάρκειας επίσης (“επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα”).  Κι αφού το δάσος της Δαδιάς κάηκε και η Θεσσαλία πλημμύρησε, αναρωτιόμαστε: ποιες ήταν οι πρακτικές συνέπειες αυτών των προγνώσεων; Σε τι μας βοηθούν οι προ-γνώσεις του καιρού; Μας βοήθησαν να αποτρέψουμε το κάψιμο του δάσους και τη πλημμύρα του κάμπου; Όχι, κατά κανένα τρόπο. Οι άνθρωποι, οι τηλεθεατές, και των δύο αυτών περιοχών και όλης της επικράτειας, άκουσαν τη πρόγνωση του καιρού και συνέχισαν τη ζωή τους. Τι άλλο να έκαναν; Τίποτα –  απολύτως τίποτα.  Συνέχισαν να πηγαίνουν στη δουλειά τους, οι υλοτόμοι να κόβουν ξύλα στο δάσος, οι αγρότες να καλλιεργούν τα χωράφια τους, οι κτηνοτρόφοι να βόσκουν τα κοπάδια τους. Είχαν σκεφτεί, φανταστεί, ότι θα καιγόταν το δάσος και ότι δεκάδες χωριά, τεράστιες εκτάσεις εύφορης γης και κτηνοτροφικές μονάδες θα εξαφανίζονταν κάτω από τις τεράστιες ποσότητες νερού που κατέβηκε από τα βουνά της Πίνδου; Όχι, δεν το είχαν σκεφτεί, γιατί θα έπρεπε να το κάνουν; Μπορούμε να προβλέψουμε εάν του χρόνου ή σε πέντε, δέκα χρόνια θα υπάρξουν πάλι καταρρακτώδεις βροχές μεγάλης διάρκειας με καταστροφικές συνέπειες; Σε καμιά περίπτωση. Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την αβεβαιότητα; Με την πρόληψη, με τη φροντίδα του μέλλοντος. Οι προγνώσεις του καιρού είναι άχρηστες, δεν έχουν πρακτικές συνέπειες. Το κράτος κάνει πως νοιάζεται! Μόνο που από δω και πέρα οι προγνώσεις του καιρού θα είναι όλο και πιο συχνά προαναγγελίες καταστροφής και θανάτου.

ΘΑ θέσουμε τώρα το κομβικό ερώτημα που πρέπει να τεθεί και να απαντηθεί: θα μπορούσε να αποτραπούν το κάψιμο του μεγαλύτερου μέρους του δάσους της Δαδιάς και οι πλημμύρες στη Θεσσαλία; Απαντώ ευθέως: θα μπορούσε. Θα δούμε πώς. Γιατί όμως δεν απετράπησαν; Οφείλεται στην ανικανότητα του κράτους; Όχι, οφείλεται στην ικανότητα του κράτους. Με αυτήν την ικανότητα θα ασχοληθούμε σήμερα.

Continue reading →

κομμουνισμός και ταφονομία (2): η προέλευση της τελετουργίας μετάβασης

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΤΟ προηγούμενο σημείωμα παρατηρήσαμε ότι υπήρξε  μια κρίσιμη τομή, μια κομβική αλλαγή κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας διαδικασίας της ανθρωπογένεσης/κοινωνιογένεσης: ο βιολογικός θάνατος ενός μέλους της κοινωνίας, ενός ατόμου, έπαψε να περνάει απαρατήρητος, όπως συμβαίνει σε όλα τα θηλαστικά, και εμφανίστηκε ένα ενδιαφέρον, μια διαχείριση του θανάτου και του πτώματος. Το αποτέλεσμα αυτού του ενδιαφέροντος ήταν η διαμόρφωση κάποιων συγκεκριμένων τρόπων διαχείρισης του θανάτου και του πτώματος : απομάκρυνση του πτώματος εκτός του καταυλισμού, έκθεσή του για να φαγωθεί από πτωματοφάγα ζώα, φάγωμα του πτώματος από τους οικείους, ενταφιασμός, καύση, ταρίχευση και ένας ακόμα που εμφανίστηκε μόλις πριν λίγες δεκαετίες, η διατήρησή του σε υγρό άζωτο (κρυονική). Τα ερωτήματα που εγείρονται δεν είναι πολλά, παραμένουν όμως αναπάντητα, υπό διερεύνηση. Γιατί κάποιος μακρινός πρόγονός μας σταμάτησε να αδιαφορεί για τον νεκρό και το πτώμα και άρχισε να ενδιαφέρεται γι αυτό; Πώς να εξηγήσουμε την ποικιλία των ταφικών εθίμων; Με ποια σειρά εμφανίστικαν; Να διευκρινίσω ότι τα ταφικά έθιμα είναι γενικά οι  τρόποι διαχείρισης του πτώματος και όχι οι τρόποι του ενταφιασμού (παράχωμα στη γη).

Continue reading →

γιατί εκπλησσόμαστε; δεν είδαμε και δεν ζήσαμε τίποτα ακόμα!

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΙ είναι οι λακούβες σε ένα δρόμο, κακώς κείμενο ή κοινωνικό πρόβλημα; Είναι ένα κακώς κείμενο, από τα πολλά, τα αναρίθμητα που υπάρχουν στις κοινωνίες μας. Υπάρχει μια κατηγορία ευαίσθητων κοινωνικά και ενασχολουμένων με την πολιτική που θα τους χαρακτηρίζαμε “κυνηγούς κακώς κειμένων”: δεν χάνουν ευκαιρία να τα εντοπίζουν και να διαμαρτύρονται, να επιρρίπτουν ευθύνες, να εκφράζουν την αγανάκτησή τους και την οργή τους, να προτείνουν λύσεις, διευκρινίζοντας ότι δεν πρόκειται να εισακουστούν. Καταλήγουν στα  παρακάτω συμπεράσματα, αξιώματα θα έλεγα: δεν υπάρχει κράτος, οι άνθρωποι είναι άθλιοι – κατά συνέπεια, πρέπει να υπάρξει κράτος και πρέπει να πάψουν οι άνθρωποι να είναι άθλιοι. Δεν είναι όμως αισιόδοξοι:    ούτε κράτος πρόκειται να υπάρξει ούτε οι άνθρωποι θα πάψουν να είναι άθλιοι. Άρα είμαστε καταδικασμένοι! Μα αν είμαστε καταδικασμένοι και δεν πρόκειται να σωθούμε, γιατί διαμαρτύρονται; Η απάντησή μου: γιατί δεν έχουν τι άλλο να κάνουν. Αυτή είναι η επιεικής απάντηση. Υπάρχει και η αυστηρή: τα κοινωνικά προβλήματα είναι ενοχλητικά, έως επώδυνα, δεν υπάρχει λόγος να ασχολούμαστε με δυσάρεστα πράγματα, να σκεφτόμαστε  και να χαλάμε τη χαζαρένια μας.

Η παρακάτω είδηση (την αλίευσα από ειδησειογραφικό σάιτ) τι είναι, είναι κακώς κείμενο ή κοινωνικό πρόβλημα; “Εξαιρετικά ανησυχητικά είναι τα ευρήματα μιας μελέτης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «BMJ Oncology». Η μελέτη διαπιστώνει αύξηση κατά 79% στα νέα κρούσματα καρκίνου μεταξύ των ατόμων κάτω των 50 ετών σε όλο τον κόσμο κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες”. Είναι ένα κοινωνικό πρόβλημα, ένα από τα πολλά, παγκόσμια, ιδιαιτέρως οξυμένα, που γίνονται περισσότερα, αφού κάθε πρόβλημα που δεν επιλύεται προκαλεί άλλα. Τα κακώς κείμενα είναι συμπτώματα των κοινωνικών προβήμάτων και οι  κυνηγοί των κακώς κειμένων ασχολούνται με τα συμπτώματα, δεν ασχολούνται με τα κοινωνικά προβλήματα, αδιαφορούν.

Continue reading →