φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Δε μπορεί, θα έχετε και εσείς περιμένει αρκετή ώρα στα φανάρια να περάσει κάποιος Κύριος. Αναρωτιέμαι αν έχετε αναρωτηθεί: γιατί ο Κύριος δεν σταματάει στα φανάρια αλλά τα περνάει με κόκκινο, γιατί δεν περιμένει, γιατί εμείς με πράσινο να περιμένουμε ο ένας πίσω από τον άλλον; Βιάζεται; Εμείς δεν βιαζόμαστε; Μήπως δεν είναι μόνο η βιασύνη; Εμείς γιατί δεχόμαστε τους κανόνες της οδικής κυκλοφορίας κι αυτός τους παραβιάζει; Αυτή η παραβίαση δεν είναι μια προσωρινή απαγόρευση της κυκλοφορίας, άρα προσωρινή επιβολή κατάσταση έκτακτης ανάγκης, δεν είναι μια μερική και προσωρινή κατάργηση του Συντάγματος; Μήπως είναι μια επίδειξη της Ισχύος του; Μήπως κρύβει κάποιον φόβο;

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Γιατί λέμε οδός Σταδίου και όχι δρόμος Σταδίου; Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως είναι δρόμος – γιατί όμως τον αποκαλούμε ‘οδό’; Έχετε αναρωτηθεί επί αυτού του θέματος, το έχετε σκεφτεί; Ποια είναι η σημασιολογική διαφορά μεταξύ της οδού και του δρόμου; Ποια είναι η σημασιολογική εξέλιξη αυτών των δύο λέξεων;

Continue reading →

φίλες και φίλοι καλή σας μέρα

Mein Auto ist mein Burg, λένε στη Γερμανία, το αυτοκίνητό μου είναι το φρούριό μου. Η ρήση αποκαλύπτει εν μέρει τη φύση του αυτοκινήτου – δεν είναι απλά ένα κινούμενο, τροχοφόρο φρούριο αλλά ένα φρούριο-βλήμα. Το ότι το αυτοκίνητο δεν είναι όχημα, είναι πλέον σαφές: δεν σύρεται αλλά εκσφενδονίζεται – από τον κινητήρα εσωτερικής καύσης (έκρηξης). Ο κινητήρας είναι μια μηχανή παραγωγής ταχύτητας και έχει κατασκευαστεί με πρότυπο το κανόνι. Κινητήρας και κανόνι λειτουργούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι αυτοί που τελειοποίησαν τον κινητήρα ήταν όλοι σχεδόν οπλουργοί. Ούτε είναι τυχαίο ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες μπορούν να μετατραπούν σε οπλικές βιομηχανίες σε ελάχιστο χρόνο. Η Ford στις ΗΠΑ και η Citroen στη Γαλλία κατά τους δυο μεγάλους Πολέμους το επιβεβαιώνουν με τον καλύτερο τρόπο. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι πρώτες χώρες που κατασκεύασαν αυτοκίνητα ήταν οι χώρες που διέθεταν πολεμική βιομηχανία.

Το ότι το αυτοκίνητο είναι βλήμα καθίσταται σαφές όταν χάνουμε τον έλεγχό του. Σε αυτή την περίπτωση, το αυτοκίνητο ακολουθεί τη δική του ανεξέλεγκτη πορεία και πέφτει πάνω σε στάσεις λεωφορείων, καφετέριες, κολόνες, βράχια, γκρεμούς, λιμάνια, σπίτια, κλπ. με θύματα και υλικές καταστροφές. Τα ατυχήματα δεν είναι ατυχήματα ούτε δυστυχήματα – είναι αναμενόμενες συγκρούσεις μεταξύ βληματοφρουρίων, μεταξύ βληματοφρουρίων και πεζών , μεταξύ βληματοφρουρίων και δομημένου χώρου ή φυσικού περιβάλλοντος. Το ατύχημα αποκαλύπτει τη φύση του αυτοκίνητου: δεν είναι παρά ένα απλό βλήμα. Όταν το αυτοκίνητο καταφέρνει να φτάσει στον προορισμό του χωρίς ατύχημα τότε είναι ένα έξυπνο βλήμα και ο οδηγός αποδεικνύεται επιδέξιος χειριστής του αυτοκίνητου βληματοφρουρίου, δηλαδή επιδέξιος σκοπευτής. Σημαδεύουμε όταν οδηγάμε, ας μην το ξεχνάμε.

Ως βλήμα και ως φρούριο το αυτοκίνητο δεν μπορεί παρά να απαιτεί χώρο για να κινηθεί, δηλαδή να αρπάζει διαρκώς κοινόχρηστο οδικό χώρο. Αυτό σημαίνει ότι εκδιώκει ό,τιδήποτε δεν κινείται με μεγάλη ταχύτητα, καταστρέφοντας την κοινοχρησία και κοινοκτησία ενός κομμουνιστικού χώρου, του δρόμου – το αυτοκίνητο είναι ένα μέσο συρρίκνωσης του κομμουνισμού του παρόντος, του ιστορικά καθορισμένου εμμενούς κομμουνισμού.  Είναι ένα αντικομμμουνιστικό, αντικοινωνικό εργαλείο.

Σε καμιά άλλη πόλη του πλανήτη δεν υπάρχει τόσο προχωρημένη συνείδηση όσον αφορά τη φύση και το ρόλο του αυτοκινήτου βληματοφρουρίου όσο στο Βερολίνο. Έζησα συνολικά δυο χρόνια εκεί και μου δόθηκε η ευκαιρία να έρθω σε επαφή με την προβληματική περί του αυτοκινήτου. Έτσι, δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτή την πόλη, τα τελευταία δυο χρόνια,  νεαροί πυρπολούν αυτοκίνητα πολυτελείας. Αυτοκίνητα βληματοφρούρια πυρπολούνται σε κάθε ταραχή, στάση, εξέγερση απανταχού της Γης. Η πρακτική αυτή για μένα είναι μια σπερματική ένδειξη της παγκόσμιας κοινωνικής επανάστασης – η οποία επανάσταση έχει μια δημιουργική πλευρά και μια καταστροφική. Και η μια και η άλλη έχουν πολλές πτυχές, αλλά ο εμπρησμός είναι μια βασική πτυχή της καταστροφικής πλευράς της επανάστασης. Το γεγονός δε ότι ο καπιταλισμός είναι κατασκευασμένος με πολύ εύφλεκτα υλικά, όπως άλλωστε και το αυτοκίνητο, μας  παροτρύνει να διατυπώσουμε την εύλογη εικασία ότι θα δούμε πολλούς εμπρησμούς στο μέλλον.

Εάν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα για τους εμπρησμούς των αυτοκίνητων βληματοφρουρίων  στο Βερολίνο, στο Πρακτορείο Rioters έχει αναρτηθεί ένα ενδιαφέρον και κατατοπιστικό κείμενο.

Η παροιμιώδης έκφραση των γερμανών Το αυτοκίνητό μου είναι το φρούριο μου μας βάζει σε πολλές σκέψεις· (η σκέψη) είναι κάτι σαν το μπουζί, τον σπινθηριστή: προκαλεί τη καύση του συσσωρευμένου και συμπιεσμένου ιστορικού εκρηκτικού υλικού που τα παραγόμενα αέρια κινεί νοητικά έμβολα που με τη σειρά τους μπορούν να κινήσουν τον στροφαλοφόρο πολιτικό άξονα.

Τι να υπονοεί άραγε η έκφραση; Ο όρος φρούριο χρησιμοποιείται κυριολεκτικά ή μεταφορικά; Εάν ισχύει το πρώτο, τότε το αυτοκίνητο δεν είναι, πρώτιστα, όχημα, δεν είναι μεταφορικό μέσο, δεν είναι αυτοκίνητο. Είναι ένα κινούμενο φρούριο που χρησιμοποιείται και ως μεταφορικό μέσο. Εάν ισχύει το δεύτερο, τότε το αυτοκίνητο διαθέτει πολλά χαρακτηριστικά του φρουρίου και χρησιμοποιείται σαν φρούριο. Ποιο από τα δύο ισχύει; Μήπως και τα δυο; Τις απαντήσεις θα μας τις δώσει η διεξοδική και λεπτομερειακή εξέταση της γερμανικής έκφρασης.

Continue reading →

Φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα.

Ο τρόπος με τον οποίο κινούμαστε στο δρόμο είναι το αποτύπωμα στο χώρο της έκβασης ένος πολέμου που έληξε με τη νίκη και την επικράτηση του αυτοκινήτου. Ο οδηγός διακατέχεται με το αίσθημα της υπεροχής, της νίκης, του θριάμβου – οι πεζοί και οι ποδηλάτες με το αίσθημα της ήττας και του χλευασμού/εξευτελισμού. Οι πεζοί εξορίστηκαν από το δρόμο – τα πεζοδρόμια είναι τόποι εξορίας, το ίδιο και οι ποδηλάτες, το ίδιο και τα ζώα.

Κάποτε οι δρόμοι δεν είχαν πεζοδρόμια/ποδηλατοδρόμια. Ήταν ένας χώρος συμβίωσης, συνεργασίας, αλληλεγγύης, κοινοχρησίας και κοινοκτησίας, ισότητας και ελευθερίας  ζώων, ανθρώπων και ζωήλατων οχημάτων. Ήταν ένας κομμουνιστικός χώρος – και παραμένει, όπως θα δούμε, αν και άκρως συρρικνωμένος. Ήταν ένας χώρος μετακίνησης, εργασίας, διδασκαλίας, μάθησης, επικοινωνίας, ερωτοτροπίας, ανταλλαγών, φαγητού, ύπνου, σύγκρουσης, διεξαγωγήςτου κοινωνικού πολέμου, απονομής δικαιοσύνης και άλλων πολλών δραστηριοτητων και πρακτικών. Στην αρχή τα αυτοκίνητα συνυπήρχαν με τους άλλους χρήστες του κοινόχρηστου και κοινόκτητου δρόμου, κινούνταν με την ίδια ταχύτητα – για να αποφευχθούν μάλιστα τα ατυχήματα προπορεύονταν το αυτοκινήτου ένας πεζός για να ανοίγει το δρόμο!

Εκείνη την εποχή, τέλη του 19ου και αρχές του 20ού αιώνα, τα αυτοκίνητα ήταν λίγα, αργά και χαλούσαν συχνά. Πολύ σύντομα, μέχρι το 1930, τα αυτοκίνητα έγιναν πολλά, γρήγορα και δεν χαλούσαν. Είναι η εποχή της εισβολής του αυτοκινήτου στο δρόμο. Για να κινηθούν όλα και με ταχύτητα, έπρεπε να απομακρυνθούν όλοι οι άλλοι χρήστες του δρόμου. Στην αρχή αυτοκίνητα κατείχαν και χρησιμοποιούσαν μόνον οι Κύριοι καπιταλιστές, πολύ σύντομα όμως απόκτησαν και τα τσιράκια τους και οι μεσαίες τάξεις. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και οι εργάτες.

Το αυτοκίνητο δεν είναι μόνο ένα σύμβολο ισχύος αλλά είναι και ένα εργαλείο συρρίκνωσης του εμμενούς κομμουνισμού του δρόμου. Πως μπόρεσε το αυτοκίνητο να διώξει, να εξορίσει όλους τους άλλους χρήστες; Τι είναι το αυτοκίνητο;

Το αυτοκίνητο είναι ένα ταχέως κινούμενο φρούριο.Mein Auto ist mein Burg, λένε οι Γερμανοί, το αυτοκίνητο μου είναι το φρούριό μου.

Continue reading →

Διάβασα με την δέουσα προσοχή τρία βιβλία για το αυτοκίνητο που εκδόθηκαν μέσα στο 2009 και έμαθα πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα σχετικά με αυτό το ζήτημα. Πρόκειται για το βιβλίο του Ιλιά Έρενμπουργκ Μια ιστορία του αυτοκινήτου, που πρωτοεκδόθηκε το 1929, το βιβλίο του Ηλία Καφάογλου, Αυτοκίνητος κόσμος, και τα δύο από τις εκδόσεις Ύψιλον, κι ένα τρίτο, από τις εκδόσεις Νησίδες, μια συλλογή άρθρων ισπανών ερευνητών με τον τίτλο Πόλη και Αυτοκίνητο. Μέχρι τώρα, δεν είχαν εκδοθεί βιβλία για ένα τόσο σημαντικό θέμα και εύλογα σκέφτεται κανείς πως το ενδιαφέρον μας για το αυτοκίνητο σχετίζεται με τις καταστροφικές συνέπειες της μαζικής χρήσης του που έρχονται στο προσκήνιο. Όταν ο κόσμος λατρεύει το αυτοκίνητο, είναι αδιανόητο να φέρεις στο προσκήνιο τις καταστροφικές πλευρές του. Είμαι της γνώμης ότι τώρα, εννοώ εδώ και κάνα δυο δεκαετίες, τώρα που η λατρεία του αυτοκινήτου υποχωρεί, κι αυτή η υποχώρηση συνιστά μια ακόμα πτυχή της εμβρυώδους αλλά εν εξελίξει παγκόσμιας πνευματικής επανάστασης, θα αρχίσει η μελέτη του αυτοκινήτου. Τώρα που το αυτοκίνητο πεθαίνει, όπως υποστηρίζει ο Γκουίντο Βιάλε (Vita e Morte dell’ Automobile, 2007), θα μάθουμε τι είναι το αυτοκίνητο. Παρόλο όμως που έμαθα πολλά, οφείλω να ομολογήσω πως σε αυτά τα τρία προαναφερθέντα βιβλία δεν μπόρεσα να βρω σχεδόν καμιά απάντηση στα ερωτήματα που με απασχολούν σχετικά με το αυτοκίνητο. Και είναι πολλά! Το ζήτημα δεν είναι να τα διατυπώσουμε και να θέσουμε τη σκέψη σε κίνηση, αλλά να αναρωτηθούμε γιατί όλα αυτά τα ερωτήματα δεν έχουν επισημανθεί και δεν έχουν απαντηθεί. Στο σημερινό μας σημείωμα θα διατυπώσουμε τα ερωτήματα τα οποία παράγονται από την αμφισβήτηση του αυτονόητου: το αυτοκίνητο όχημα είναι αυτοκίνητο, είναι όχημα; Εάν απαντήσουμε ότι είναι αυτοκίνητο όχημα, έχει καλώς: κανένα απολύτως ερώτημα δεν εγείρεται. Εάν απαντήσουμε ότι ούτε αυτοκίνητο είναι, ούτε όχημα, τότε από τη πηγή της σκέψης θα αναβρύσουν ερωτήματα που θα μας δροσίσουν και θα μας αναγκάσουν να δούμε το αυτοκίνητο όχημα και τον αυτοκίνητο κόσμο με άλλα μάτια. Πως όμως φτάσαμε στο σημείο να αμφισβητήσουμε το αυτονόητο; Η απάντηση είναι απλή: υπάρχουν πολλά στοιχεία που δεν εξηγούνται με την άποψη ότι το αυτοκίνητο όχημα είναι αυτοκίνητο και όχημα.

Continue reading →

φίλες και φίλοι,

το όχημα ήταν, και είναι, μια δίτροχη (άρμα) ή τετράτροχη (άμαξα, κάρο) κατασκευή που σύρεται από ζώα, τα γνωστά ζώα έλξης (άλογα, μουλάρια, αγελάδες). Το αυτοκίνητο δεν σύρεται από ζώα έλξης, είμαστε βέβαιοι γι αυτό, έτσι δεν είναι; Η διαπίστωση αυτή μας παροτρύνει να διατυπώσουμε τα παρακάτω κομβικής σημασίας ερωτήματα: Εάν το αυτοκίνητο δεν έλκεται, πως κινείται; Εάν δεν έλκεται, γιατί το λέμε όχημα; Εάν δεν είναι όχημα, τι είναι;

Continue reading →