αδρομερές σκιαγράφημα δυο ιστοριών του ανθρώπινου γένους

There are 169 posts filed in αδρομερές σκιαγράφημα δυο ιστοριών του ανθρώπινου γένους (this is page 7 of 17).

γιατί μας αρέσει να βλέπουμε πορνό; αυτός που βλέπει πορνό είναι άνθρωπος ή cyborg;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΜΑΣ αρέσει να βλέπουμε τους άλλους να . . ., πώς να το πω κομψά, αφού αποκλείσω την απαίσια έκφραση ‘κάνω έρωτα’; Να συνευρίσκονται ερωτικά, να γαμιούνται; Αισθάνομαι ότι και οι δύο αυτές επιλογές  μου είναι ανεπαρκείς – θα διατηρήσω το γαμιούνται. Όταν λέω να βλέπουμε εννοώ να βλέπουμε όχι αληθινούς, όχι πραγματικούς αλλά, για να σκεφτούμε και να μιλήσουμε νιτσεϊκώς, ζωντανούς ανθρώπους, ζωντανά, ζεστά κορμιά – όχι εικόνες. Θα έρθουμε και στις εικόνες- οι οποίες είναι και αληθινές και πραγματικές.

ΕΑΝ μας αρέσει, γιατί; Μας αρέσει, φίλες και φίλοι, μας αρέσει πολύ. Ο Λέβι Στρος στους Θλιβερούς Τροπικούς διηγείται ότι σε μια φυλή τροφοσυλλεκτών της Βραζιλίας τα ζευγάρια που ήθελαν να γαμηθούν απομακρύνονταν λίγα μέτρα από τον καταυλισμό κι εκεί έβγαζαν τα μάτια τους – αυτή αν είναι απαίσια, τσομπαναραίικης καταγωγής έκφραση – η σεμνοτυφία της Ιλιάδας και της Οδύσσειας μας το επιβεβαιώνει με τον καλύτερο τρόπο. Αμέσως τα παιδιά έτρεχαν πίσω από τους θάμνους για να δουν – μιμούμενα κινήσεις, γελώντας και σχολιάζοντας. Το περιστατικό αυτό συμπυκνώνει, συνοψίζει μια πρακτική που ήταν κοινή σε όλους τους πολιτισμούς για πολλές δεκάδες, εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Τα παιδιά εξοικειώνονταν με το γαμήσι και επιπλέον μάθαιναν.

Continue reading →

το μουνί το λένε Γιώτα και τον πούτσο Παναγιώτα: καρναβάλι και κομμουνισμός

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΑΝ το καρναβάλι είναι ημέρα ελευθερίας, κι αν αυτή τη μέρα εκείνο που ακούγεται πιο καθαρά είναι το λαϊκό γέλιο, το γέλιο του πλήθους, το καρναβάλι είναι μια επικίνδυνη και γόνιμη μέρα, είναι μια μέρα κομμουνισμού, είναι μια κομμουνιστικότητα. Όποιος, όποια ψάχνει να βρει κομμουνιστικότητες,  να τις ζήσει και να τις μελετήσει, όχι μόνο δεν θα προσπεράσει το καρναβάλι σφυρίζοντας αδιάφορα αλλά θα κοντοσταθεί, κι αν έχει μάτια, αφτιά, χέρια, στόμα και μύτη ανοιχτά κι ελεύθερα, σκέψη ανοιχτή και ελεύθερη, θα πάρει πολλή δουλειά για το σπίτι.

ΤΟ καρναβάλι είναι η μόνη διαδήλωση που δέχομαι – είναι διαδήλωση, με όλη τη σημασία της λέξης. Εάν επρόκειτο να δεχτώ άλλη διαδήλωση, θα τη δεχόμουν μόνο εάν ήταν καρναβαλική. Εάν κάποτε δεν θα υπάρχει καρναβάλι πάνω στη Γη, αυτό θα είναι ένδειξη απύθμενης κατάπτωσης του ανθρωπίνου γένους – το καρναβάλι είναι μία από τις κορωνίδες του ανθρώπινου πολιτισμού. Θα δούμε σήμερα τι διαδηλώνεται, τι εκφράζεται συλλογικά τη μέρα του καρναβαλιού.

Continue reading →

οι τρεις θεωρίες για την κατάρρευση του μυκηναϊκού πολιτισμού

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΟ γιατί και πως κατέρρευσε ο μυκηναϊκός πολιτισμός παραμένει μυστήριο, και θα παραμένει για πολύ ακόμα ή και για πάντα: δεν υπάρχει και πιθανόν να μην υπάρξει μια γενικά, από κοινού αποδεκτή θεωρία – εννοώ υπόθεση, εικασία. Η δυσχέρεια που αντιμετωπίζουμε δεν εξηγείται μόνο με  την έλλειψη στοιχείων αλλά και με τον τρόπο που ερμηνεύουμε αυτά που διαθέτουμε: τα υλικά κατάλοιπα (αρχαιολογία), τα αρχεία των μυκηναϊκων διοικητικών κέντρων (πήλινες πινακίδες) και η προφορική παράδοση (ηρωική ποίηση και μυθολογία/θρησκεία).

ΟΤΑΝ λέμε κατάρρευση εννοούμε την  αδυναμία ενός πολιτισμού να αναπαραχθεί με τον τρόπο που αναπαράγονταν. Η κατάρρευση μπορεί να είναι σταδιακή ή σχετικά αιφνίδια, βίαιη ή μη. Δεν είμαστε και πολύ βέβαιοι ποια από αυτά τα ενδεχόμενα ισχύουν αλλά τα διαθέσιμα στοιχεία μας ωθούν να υποστηρίξουμε ότι η κατάρρευση του μυκηναϊκού πολιτισμού ήταν βίαιη και μικρής διάρκειας – μετά άρχισε μια μακράς διάρκειας αποσύνθεση και μια επίσης μακράς διάρκειας μεταβατική περίοδος, κατά την οποία εμφανίσθηκαν τα πρώτα σπέρματα ενός νέου πολιτισμού. Για να κατανοήσουμε την κατάρρευση του μυκηναϊκού πολιτισμού θα πρέπει να σχηματίσουμε μια ευκρινή εικόνα του βασικού του χαρακτηριστικού, του τρόπου δηλαδή με τον οποίο αναπαράγονταν. Φως στην κατανόηση της κατάρρευσης θα ρίξει και ο πολιτισμός που ακολούθησε· θα είναι όμως αμυδρό μιας και για αυτόν τον πολιτισμό δεν υπάρχει μια γενικά αποδεκτή υπόθεση.

Continue reading →

ποιοι ενθαρρύνουν τον τσαμπουκά των μικροαστών του ΣΥΡΙΖΑ; (1)

ΣΚΕΦΤΗΚΑ ότι είναι καλύτερα το ανέκδοτο που ήθελα να σας πω στην αρχή του σημερινού σημειώματος να σας το πω στο τέλος, ανέκδοτο που με γαμηστικούς όρους περιγράφει εξαίσια την καπιταλιστική κοινωνική ιεραρχία (πολιτική γαμησιολογία). Για αρχή θα ήθελα να σας υπενθυμίσω τι δήλωσε πριν ένα δυο μήνες, δεν θυμάμαι ακριβώς, ο Πούτιν: εάν η αρκούδα πεθάνει, το δάσος θα καταληφθεί. Εάν κάποιοι φίλοι και κάποιες φίλες δεν κατανοούν την παραπάνω δήλωση, διευκρινίζω ότι η αρκούδα είναι το ρώσικο Κράτος και το δάσος η Σιβηρία.

ΤΩΡΑ, τι σχέση έχει η κατάκτηση της Σιβηρίας από τους καπιταλιστές της Δύσης με την κυβέρνηση των μικροαστών του ΣΥΡΙΖΑ είναι κάτι που θα το εξετάσουμε στο σημερινό μας σημείωμα. Θα εξετάσουμε κι άλλα ζητήματα, απλά και σαφηνώς (σαφηνής [σαφής], μου αρέσει πολύ η λέξη, είναι του Αισχύλου).

ΤΟ πρώτο ζήτημα που μας απασχολεί είναι το εξής: ο τσαμπουκάς της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ είναι αυτόφωτος, είναι εκδήλωση της κοινωνικής και πολιτικής ισχύος της μικρομεσοαστιής τάξης ή είναι ετερόφωτος; Κι αν ισχύει το δεύτερο, το φως της ισχύος ποιας τάξης ή άλλων δυνάμεων   προσδίδει τόση αίγλη (λάμψη) στο πρόσωπο και στις κινήσεις των μικροαστών της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ; ΚΙ αν ισχύει κάτι τέτοιο, ποιοι να είναι άραγε οι σκοποί των ισχυρών υποβολέων του μικροαστικού τσαμπουκά;

Continue reading →

η διαφήμιση ως αφήγηση: η τιμή της εμπειρίας έπεσε

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Εάν ορίσουμε την κοινωνία ως το πλέγμα των σχέσεων του ανθρώπου με τον άνθρωπο και του ανθρώπου με τη φύση, ορισμός καθ’  όλα μαρξιστικός, τότε οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων εμφανίζονται ως ανταλλαγή, ως απόδοση και ανταπόδοση βίας, δώρου και εμπειριών. Προτάσσω την ανταλλαγή βίας και ακολούθως του δώρου διότι ο περιορισμός κατ΄ αρχάς της ανταλλαγής βίας και η πύκνωση της ανταλλαγής δώρου μας έκανε ανθρώπους –  η ανταλλαγή εμπειριών έπεται. Σε κάθε ανταλλαγή αντιστοιχεί ένα φάσμα τελετουργιών, ένα φάσμα χειρονομιών, μιμητικών πράξεων, οι οποίες αναπαριστάνουν τις αντίστοιχες αποδόσεις και ανταποδόσεις. Ο μύθος, απόπειρα ερμηνείας των τελετουργιών, εμπλούτισε με περιεχόμενο τις ανταλλαγές –   εμφανίζεται άρα μετά τις τελετουργίες.

Η ανταλλαγή της βίας, άλλοτε υλική και άλλοτε συμβολική,   εμφανίζεται ανθρωπολογικά και ιστορικά με ποικίλες μορφές ως διεκδίκηση, σύγκρουση, τσακωμός, πόλεμος, αθλητισμός. Η ανταλλαγή του δώρου επισημάνθηκε από τον Μαρσέλ Μός, στο σχετικό με το δώρο βιβλίο του, επισήμανση που βοήθησε τους ιστορικούς να προσεγγίσουν κοινωνίες και κοινωνικούς θεσμούς και πρακτικές από μια νέα οπτική γωνία. Στα λατινικά,  το δώρο, το χάρισμα, η χάρη είναι munus· η κοινωνική συνύπαρξη μέσω των δώρων είναι η προϋπόθεση του σχηματισμού της λέξης communis, από την προέρχεται και ο όρος κομμουνισμός.

Continue reading →

εκδίκηση, Κράτος και κομμουνισμός: άμα εμείς ζήσουμε, αυτοί θα πεθάνουν

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Τον χειμώνα του 1985-6 ζούσα σε ένα χωριό έξω από τα Χανιά, στο Σκηνέ, ήμουν 27 χρονών. Ένα βράδυ τα έπινα στο ψητοπωλείο του χωριού κι έρχεται και κάθεται μαζί μου το ‘αφεντικό’  μου, ένας ογδοντάρης γέρος. Κάποια στιγμή, με ρωτάει:  Θανάση, τί θα κάνεις σε έναν άνθρωπο που τον μισείς πολύ;  Του απαντώ: θα βγάλω το πιστόλι και θα του τινάξω τα μυαλά στον αέρα. Όχι, βρε κοπέλι, μου λέει, κουζουλός είσαι; Υπάρχει μια πιο σκληρή τιμωρία. Πιο σκληρή τιμωρία; Ποια είναι αυτή;

Continue reading →

ποιμενική – νομαδική οικουμενικότητα του αποκεφαλισμού

η νεκροκεφαλη και τα σχεδιαφίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

     Εάν ο Αδάμ και η Έυα ήταν οι πρώτοι άνθρωποι, ήταν γιατί ήταν οι τελευταίοι προάνθρωποι, οι τελευταίοι επιζήσαντες μιας μακράς διάρκειας περιόδου αλληλοκτονίας και αλληλοβοράς. Γίναμε άνθρωποι και επειδή καταφέραμε, με τη βοήθεια και της σκέψης και του ενστίκτου επιβίωσης και αναπαραγωγής, να σταματήσουμε την αλληλοκτονία και την αλληλοβορά προκρίνοντας τη συνύπαρξη και τη συμβίωση –  μια επανάσταση, μια κομμουνιστική επανάσταση μάς έκανε ανθρώπους (ανθρωπογένεση) και ανθρώπινη κοινωνία (κοινωνιογένεση) . Οι  ισχυρότατες όμως αρχέγονες δυνάμεις της ψυχής όχι μόνο δεν εξέλιπαν αλλά αποδείχτηκαν και δυσδάμαστες: ο ένας αδερφός θανάτωσε τον άλλον.

Ο homo necans, ο άνθρωπος που θανατώνει, δεν θανατώνει με την ίδια συχνότητα και τον ίδιο τρόπο τα θύματά του. Κατά την μεγαλύτερη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, την τροφοσυλλεκτική-κυνηγητική και τη νεολιθική, η πολεμική και η τελετουργική θανάτωση ήταν πολύ περιορισμένη και οι τρόποι θανάτωσης ποικίλοι. Αν και ποικίλοι όμως, πολλοί τρόποι θανάτωσης ήταν άγνωστοι –  ένας από αυτούς και ο αποκεφαλισμός.

Ο αποκεφαλισμός εμφανίζεται στις ποιμενικές – νομαδικές κοινωνίες. Προσθέτω τον όρο νομαδικός για να διευκρινίσω ότι υπήρξαν, και υπάρχουν, κοινωνίες ποιμενικές, οι Μασάι στην Κένυα για παράδειγμα,  που δεν ήταν νομαδικές. Ο αποκεφαλισμός του εχθρού ή του θύματος της τελετουργίας (της θυσίας) επιχωριάζει στις ινδοευρωπαϊκές, εβραϊκές, αραβικές, τουρκικές και μογγολικές κοινωνίες και επιβιώνει σε όλες τις κοινωνίες που προέρχονται από αυτές. Δεν γνωρίζω εάν υπάρχει μια ιστορία του αποκεφαλισμού, της καρατόμησης, αλλά δεν χρειάζεται να είναι κανείς ιστορικός για να θυμηθεί ή να συνειδητοποιήσει τη συχνότητα του αποκεφαλισμού στις κοινωνίες του δυτικού πολιτισμού, της δυτικής, ποιμενικονομαδικής προέλευσης, Κυριαρχίας, Πόσοι βασιλιάδες δεν ήπιαν κρασί από τα κρανία των αντιπάλων τους! Πόσα κομμένα κεφάλια εχθρών, εσωτερικών και εξωτερικών, δεν επιδείχθηκαν δημοσίως!  Πόσοι βασιλείς και αυτοκράτορες δεν έχασαν το κεφάλι τους από το τσεκούρι, το σπαθί και το μαχαίρι του δήμιου! Κι αυτή η καρμανιόλα, τι μεγαλοφυής μηχανική επινόηση του εν τω γεννάσθαι επεκτεινόμενου βιομηχανικού καπιταλισμού! Η οποία ήταν και το ερέθισμα για την επινόηση του διαφράγματος  της φωτογραφικής μηχανής! Το διάφραγμα είναι μηχανισμός αποκεφαλισμού του φωτός!

Θα αντιληφθήκατε ότι δεν θα αργήσω να θέσω τα ερωτήματα της ημέρας:  γιατί ο αποκεφαλισμός επινοήθηκε στις ποιμενικές-νομαδικές κοινωνίες; Γιατί επιβίωσε στις κοινωνίες που προήλθαν από αυτές; Γιατί εξαφανίστηκε, αν εξαφανίστηκε,  στις καπιταλιστικές κοινωνίες, συνεχίζει όμως να υπάρχει σε περιοχές του μουσουλμανικού, αραβικού κόσμου;  Γιατί η ρωμαϊκή Κυριαρχία προτιμούσε τη σταύρωση από τον αποκεφαλισμό;

Continue reading →