φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΟ αντρικό ποδόσφαιρο είναι ένα βίαιο παιχνίδι. Κι αυτός είναι ο δεύτερος κατά σειρά λόγος που είναι το πιο δημοφιλές παγκοσμίως ομαδικό παιχνίδι μεταξύ των ανδρών (και λίγων γυναικών). Ο πρώτος είναι ο τρόπος που επιτυγχάνεται η διείδυση  της μπάλας: η διείσδυση που συγκινεί τους θεατές, που τους συγκλονίζει, τους αναστατώνει είναι αυτή που επιτυγχάνεται από μακριά και με το πόδι, όταν με το χτύπημα η μπάλα αποκτά μεγάλη ταχύτητα, σφοδρότητα και ορμητικότητα. Η μπάλα διαγράφει μια τροχιά όμοια με αυτήν της οβίδας,της σφαίρας  πυροβόλου όπλου. Γι΄ αυτό κι ένα δυνατό, μακρινό σουτ χαρακτηρίζεται κανονιά, ένας γκολτζής κανονιέρης και η επίτευξη της διείσδυσης ως εκτέλεση, ως φόνος, συμβολικός ασφαλώς.

Η βία του ποδοσφαίρου ασκείται με τρεις τρόπους και εμφανίζεται με τρεις μορφές: με την εγγενή στο παιχνίδι βία, με την εκτός παιχνιδιού βία μεταξύ των ποδοσφαιριστών και με τη βία μεταξύ των οπαδών των αντίπαλων ομάδων. Υποστηρίζω, θα εκθέσω τις σκέψεις μου και τα επιχειρήματά μου, ότι εμφανίζεται μια τάση έντονης αναζωπύρωσης και διάχυσης της βίας στην κοινωνία που θα συντείνει και στην αναζωπύρωση της οπαδικής βίας, η οποία θα συνεχιστεί, θα ενισχυθεί και θα γενικευτεί. Θα βλέπουμε, με άλλα λόγια, συχνά συγκρούσεις μεταξύ των οπαδών των αντίπαλων ομάδων και μέσα στο γήπεδο, στις κερκίδες, και έξω από το γήπεδο, κοντά ή μακριά. Η τάση αυτή δεν υπάρχει ούτε και θα εμφανιστεί στο γυναικείο ποδόσφαιρο.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΙΣεκατομμύρια άνδρες (και πολύ λιγότερες γυναίκες) θεατές θα παρακολουθήσουν τους ποδοσφαιρικούς αγώνες που διεξάγονται στο Πογκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου, στο καταραμένο Κατάρ, και με αυτό τον τρόπο θα κάνουν, μεταξύ και πολλών άλλων, ένα ταξίδι στον χρόνο, όταν η νίκη στον πόλεμο εξασφαλιζόταν από ένα συνδυασμό σωματικής, ψυχικής, νοητικής  και οπλικής/τεχνικής  ισχύος. Ποια ομάδα θα νικήσει, ποια θα πάρει το τρόπαιο της νίκης, το χρυσό παγκόσμιο κύπελλο που αναπαριστάνει τη Γη; Δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε. Θα είναι όμως, αναμφίβολα, κάποια από τις ισχυρότερες ποδοσφαιρικές ομάδες. Ή μήπως είναι όλες εξ ίσου ισχυρές; Κι αν είναι όλες εξ ίσου ισχυρές, τι θα καθορίσει τη νίκη; Η ομάδα που τελικά θα το πάρει, θα είναι η πιο ισχυρή; Προφανέστατα: για να νικήσει, θα είναι η πιο ισχυρή. Μήπως η πιο τυχερή; Εάν κερδίσει με 5-0, δεν νομίζω πώς θα είναι απλά τυχερή –  θα είναι σαφώς η πιο ισχυρή. Εάν κερδίσει με 2-1, ναι, μπορεί να είναι η πιο τυχερή –  εφόσον η ηττημένη ομάδα χάσει πολλές ευκαιρίες και έχει 7 δοκάρια. Αλλά τι σημαίνει χάνω ευκαιρία;  Και γιατί να είναι ατυχία για τον επιτιθέμενο το δοκάρι και τύχη για τον αμυνόμενο; Τι πρέπει να έχει μια ομάδα για να την χαρακτηρίσουμε ισχυρή; Τι είναι τελικά η ποδοσφαιρική ισχύς; Έχει κάποια σχέση με την πολεμική ισχύ; Εάν η Εθνική Ελλάδας παίξει δέκα φορές με την Εθνική Ισπανίας (ή Αγγλίας ή Γερμανίας)  πόσες φορές θα νικήσουμε; Εγώ λέω καμία –  άντε μία, άντε καμιά ισοπαλία. Η ποδοσφαιρική ισχύς της ομάδας της Ισπανίας είναι μεγαλύτερη από αυτής της Ελλάδας. Γνωρίζουμε ότι το ισοζύγιο μεταξύ νικών και ηττών σε αγώνες με άλλες εθνικές ομάδες είναι αρνητικό –  έχουμε υποστεί περισσότερες ήττες παρά έχουμε καταγάγει νίκες.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΓΚΟΛ μπορεί να βάλει ένας ποδοσφαιριστής  με όλα τα μέρη του σώματός του –  εκτός από το χέρι. Απαγορεύεται αυστηρά. Κι όμως! Έχουν μπει πολλά γκολ με το χέρι, από επαγγελματίες και ερασιτέχνες, μόνο που δεν υπέπεσαν στην αντίληψη του διαιτητή. Εάν τώρα αναρωτηθούμε ποιο ήταν το ωραιότερο γκολ που έχει μπει στην ιστορία του ποδοσφαίρου, οι περισσότεροι θα μας πουν ότι ήταν αυτό που έβαλε ο Μαραντόνα όταν πήρε τη μπάλα κάτω από τη σέντρα, πέρασε όλους τους παίκτες της αντίπαλης ομάδας, πέρασε και τον τερματοφύλακα. Διαφωνώ. Το ωραιότερο γκολ έχει μπει με το χέρι και το έχει βάλει ο Ντιέγκο Μαραντόνα. Ήταν το ωραιότερο γιατί ακριβώς έχει μπει με το χέρι και δεν το είδε κανένας. Σήμερα θα ασχοληθούμε με το φαινόμενο Μαραντόνα, με το χάρισμά του, με το μεγαλειώδες δράμα του. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

ΚΑΤΑ τη διάρκεια του 19ου αιώνα, ιδίως στο δεύτερο μισό (1850-1900), κατά τη διάρκεια της ζωής του Καρλ Μαρξ (1818-1883)!, το μεσαιωνικό ποδόσφαιρο που παιζόταν στην Αγγλία μετεξελίχθηκε σε αυτό που γνωρίζουμε σήμερα, σε καπιταλιστικό ποδόσφαιρο. Το μεσαιωνικό ποδόσφαιρο παιζόταν μεταξύ εκατοντάδων ανδρών δύο χωριών που τα  τέρματα ήταν οι δύο ανοιχτές πόρτες των σπιτιών των αρχόντων των χωριών, τα οποία απείχαν μέχρι και 5 χιλιόμετρα μεταξύ τους. Ο σκοπός (goal) του παιχνιδιού ήταν να ρίξουν μια μπάλα από κουρέλια και δέρμα  μέσα στη πόρτα –  στον αντίπαλο νικητή ο άρχοντας κερνούσε μπύρα σε όλους τους άνδρες παίκτες. Αυτό όμως σπάνια επιτυγχάνοναν. Η απόσταση και η ανεξέλεγκτη βία δεν το επέτρεπαν. Το παιχνίδι διαρκούσε από το πρωί μέχρι τον βράδυ, έφευγαν να αρμέξουν τις αγελάδες, επέστρεφαν, δεν υπήρχε κανένας απολύτως κανόνας, σημειώνονταν θάνατοι και πολλοί ελαφροί και βαρείς τραυματισμοί. Με αφορμή το παιχνίδι ξεκαθαρίζονταν πολλοί λογαριασμοί (μαχαιρώματα).

Continue reading →

Σε προηγούμενο κεφάλαιο επισημάναμε ότι παρ’ ότι στην αρχαία Ελλάδα παίζονταν πάρα πολλά παιχνίδια, τα παιχνίδια με μπάλα ήταν ελάχιστα κι από αυτά κανένα δεν ήταν παιχνίδι διείσδυσης. Επιπλέον, τα ομαδικά παιχνίδια ήταν σχεδόν άγνωστα, οπότε και αυτά της αναπαράστασης της μάχης. Οι άνδρες στην αρχαία Ελλάδα πολεμούσαν και αθλούνταν. Όταν έπαιζαν, προτιμούσαν παιγνιώδεις δραστηριότητες που δεν απαιτούσαν σωματική κόπωση (πεσσοί, ζάρια κλπ.). Τα αθλήματά τους ήταν είτε θεσμοποιημένες στρατιωτικές ασκήσεις (τρέξιμο, κονταρομαχία, άλματα, δίσκος, ακοντισμός) είτε βίαιη διαπροσωπική αναπαράσταση της μάχης (πάλη, πυγμή, παγκράτιο).

 

Έχουμε όμως μαρτυρίες ότι κατά τη διάρκεια ετήσιων θρησκευτικών εορτών διεξάγονταν ομαδικές αναπαραστάσεις μάχης. Ο Παυσανίας(2^ος αι. μ. Χ., Κορινθιακά, 30.4) διασώζει τη πληροφορία ότι στη Τροιζήνα υπήρχε μια γιορτή που ονομάζονταν λιθοβόλια, προς τιμήν της Δαμίας και της Αυξησίας, των θεών της γονιμότητας που αντιστοιχούσαν στις θεές Δήμητρα και Περσεφόνη. Κατά τη διάρκεια της γιορτής διεξάγονταν μια εικονική μάχη με πέτρες. “. . .ο αλληλολιθοβολισμός αυτών που έπαιρναν μέρος στα λιθοβόλια της Τροιζήνας πρέπει να ήταν κατάλοιπο μιας παλιάς σύγκρουσης των οπαδών της λατρείας με τους αντιπάλους της”¹.

Continue reading →

     Το ακροατήριο των αοιδών (οι ευγενείς, οι γαιοκτήμονες  πολεμιστές) δεν απολάμβανε μόνο τις περιγραφές της  διείσδυσης των βλημάτων αλλά και του αποκεφαλισμού των αντιπάλων. Ο Πηνέλεως, Αχαιός ήρωας ασφαλώς, καρφώνει από κοντά, από πάνω προς τα κάτω, το δόρυ πάνω από το φρύδι του Τρώα Ιλιονέα με τέτοια δύναμη που επιφέρει συντριπτικές κρανιακές κακώσεις: του βγάζει το βολβό του ματιού, διατρυπά τη κόγχη του οφθαλμού και τον εγκέφαλο, διαπερνάει τον αυχενικό τένοντα και βγαίνει κάτω από την περικεφαλαία, στο σβέρκο (Ξ 493-5). Στη συνέχεια του κόβει το κεφάλι με το ξίφος και, καθώς το δόρυ είναι ακόμα καρφωμένο στο κεφάλι, το σηκώνει και το κραδαίνει φή κώδειαν ἀνασχών,  “κρατώντας το ψηλά σαν παπαρούνα”, μας λέει ο αοιδός (Ξ 499) και υποψιάζομαι πως θα φαντάζεστε την ηδονή που θα ένιωθε το (ανδρικό) ηρωικό ακροατήριό του.

     Εάν επιθυμείτε μεγαλύτερες δόσεις φρίκης και αγριότητας, διαβάστε τους στίχους Ν 201-205. Εκεί, ο Αίας, του Οϊλέως, όχι ο Τελαμώνιος, κόβει το κεφάλι του Ίμβριου, του γαμπρού του Έκτορα, το πετάει με δύναμη προς το αντίπαλο στράτευμα κι αυτό πάει και πέφτει στα πόδια του Έκτορα. Για να πάει όσο γίνεται πιο μακριά, ο ήρωάς μας έριξε το κεφάλι σαν μπάλα: σφαιρηδόν ἐλιξάμενος. Αυτό σημαίνει ότι τεντώθηκε προς τα πίσω, στρέφοντας το πάνω μέρος του κορμιού του, για να δώσει περισσότερη δύναμη στη βολή του. Θα πρέπει να έκανε τη κίνηση που κάνουν οι παίκτες του ποδοσφαίρου όταν εκτελούν το πλάγιο άουτ. Φέρνουν τη μπάλα πίσω από το κεφάλι τους, γέρνουν προς τα πίσω και κατόπιν την εκσφενδονίζουν με δύναμη προς τα μπρος. Έτσι, σαν μπάλα, σφαιρηδόν, εκσφενδόνισε και το κεφάλι του Ίμβριου ο Αίας. Δεν υπάρχει καμιά  αμφιβολία πως η λέξη παραπέμπει στο κόσμο των παιχνιδιών με μπάλα που παίζονταν την εποχή της μνημειώδους σύνθεσης της Ιλιάδας. Σε ποιο παιχνίδι όμως; Δεν γνωρίζουμε.

 

Continue reading →

    φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

   Εάν έχει σχηματιστεί η εντύπωση ότι απορρίπτω το ποδόσφαιρο ως παιχνίδι, άθλημα και θέαμα, μετά βδελυγμίας ή αηδίας, η ευθύνη είναι δική μου: εστιάζω την προσοχή μου σε μια πτυχή του που δεν έχει επισημανθεί και διερευνηθεί. Όταν βλέπουμε ποδόσφαιρο,  βλέπουμε δύο ανδρικές ομάδες να παίζουν αλλά δεν τις βλέπουμε απλά να παίζουν – τίς βλέπουμε να προσπαθεί η καθεμιά να γαμήσει την άλλη συμβολικά ή να τη  σκοτώσει συμβολικά. Η μπάλα είναι και πέος και σφαίρα, το τέρμα είναι και κωλοτρυπίδα και τραύμα. 1-1 σημαίνει: σας γαμήσαμε μια φορά, μας γαμήσατε μια φορά (fair αλλαξοκωλιά)· φάγαμε μια σφαίρα, φάγατε κι εσείς μια σφαίρα. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που το ποδόσφαιρο είναι το πιο δημοφιλές ομαδικό παιχνίδι/άθλημα/θέαμα. Δημοφιλές στους άντρες κυρίως: όταν λέμε ποδόσφαιρο εννοούμε το αντρικό ποδόσφαιρο – γυναικείο ποδόσφαιρο θα υπάρξει όταν οι γυναίκες αποκτήσουν πούτσα, όταν δηλαδή μεγαλώσει η κλειτορίδα τους και γίνει μεγάλη και χοντρή, τ’  Αη Πουτσού ανήμερα, όπως λένε και οι χαμάληδες, φορτοεκφορτωτές, στη Λαχαναγορά της Πάτρας. 

   Έφηβος έπαιζα μπάλα, μου άρεσε πολύ αλλά τώρα δεν μπορώ να δω ούτε τηλεόραση ούτε να πάω γήπεδο, θα έπαιζα όμως με τα παιδιά στη γειτονιά πολύ ευχαρίστως. Δισεκατομμύρια θεατές σε όλο το κόσμο βλέπουν ποδόσφαιρο και αναστατώνονται και χαίρονται και λυπούνται και δεν μπορεί όλοι αυτοί να είναι μαλάκες. Υπάρχει κάτι στο ποδόσφαιρο και τους αρέσει. Με αυτό το κάτι θα ασχοληθούμε σήμερα: θα δούμε τις θετικές πλευρές του ποδοσφαίρου. 

    Οι θετικές αυτές πλευρές παρουσιάζουν τεράστιο ενδιαφέρον για όποιους και όποιες σκέφτονται ότι το ζητούμενο σήμερα είναι η διαμόρφωση μιας κοινωνικής, πολιτικής, πολιτισμικής συνείδησης,  μιας ιστορικής συνείδησης, όρος εκ των ουκ άνευ για την συμβολή στην αποτυχία και την  ήττα της προληπτικής αντεπανάστασης, του νεοφιλελευθερισμού, που δεν είναι μόνο ένας τρόπος αντιμετώπισης της συρρίκνωσης του καπιταλισμού αλλά και μια απόπειρα επιβολής μιας κοινωνικής, πολιτικής, πολιτισμικής, μιας ιστορικής συνείδησης που θα ενισχύει και θα αναπαράγει την καπιταλιστική Κυριαρχία. Η Ανωτάτη Σχολή Κακών Τεχνών κάνει ό,τι  μπορεί για να συμβάλει στη διαμόρφωση της νέας ιστορικής συνείδησης, της παγκόσμιας πνευματικής επανάστασης.

 

Continue reading →

εν τω μεταξύ:  

ttp://www.badarts.gr/2009/05/20-%cf%84%ce%b5%cf%87%ce%bd%ce%b9%ce%ba%ce%ad%cf%82-%ce%b1%cf%86%ce%ae%ce%b3%ce%b7%cf%83%ce%b7%cf%82-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%84%ce%b7%ce%bb%ce%b5%ce%bf%cf%80%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae%cf%82-%ce%bc%ce%b5/