φίλες και φίλοι, καυλή σας μέρα

Κατουράω παγάκια. Ξεροβόρι από τη Σιβηρία.

Αποφασίσαμε με τα παιδιά το καλοκαίρι, τέλη Αυγούστου, να κάνουμε το γύρο της Λήμνου με τα ποδήλατα, καμιά δεκαριά μέρες – με την προϋπόθεση ότι θα μας το επιτρέψει η γενικότερη πολιτικοκοινωνική κατάσταση. . . Μια σκηνή, λίγα ρούχα, υπνοτσούβαλα, λίγα κουζινικά. Εάν έχει καράβι από Αλεξανδούπολη, καλώς. Εάν όχι, θα πάμε με το τρένο Ξάνθη κι απο κει Καβάλα – με το ημιφορτηγάκι ενός φίλου ή ενός συγγενούς. Εάν τα παιδιά ήταν μεγαλύτερα, θα πηγαίναμε με τα ποδήλατα, σε μια, δυο μέρες θα φτάναμε. Τα παιδιά θα υποφέρουν στη διαδρομή, μια, μιάμισι ώρα είναι: δεν μπορούν στο αυτοκίνητο πάνω από δέκα λεπτά της ώρας. Ζαλίζονται, τους έρχεται να κάνουν εμετό, ξερνάνε. . . Υποθέτω ότι γνωρίζετε τον λόγο. Δεν έχουμε αυτοκίνητο, δεν γεννήθηκαν μέσα στο αυτοκίνητο, δεν μεγάλωσαν μέσα στο αυτοκίνητο, σπανιότατα μετακινούνται με το αυτοκίνητο.

Κατοικούν κοντά στο σχολείο, δυο, τρία τετράγωνα και πηγαινοφέρνουν τα παιδιά τους με το αυτοκίνητο. Γιατί; Δεν μπορώ να το καταλάβω. Δεν έχουν πόδια να περπατήσουν; Θα κουραστούν; Κάνει κρύο; Ζέστη μήπως; Βρέχει; Πολλά παιδιά όμως πάνε με τα πόδια, με το κρύο, με τη ζέστη, με τη βροχή. Έχουν αυτοκίνητο και δεν έχουν γάντια και σκουφιά για τα παιδιά τους; Δε νομίζω! Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Εθισμός στο αυτοκίνητο. Η μετακίνηση με το αυτοκίνητο είναι σαν το κάπνισμα – μόνο που το κάπνισμα το κόβεις πιο εύκολα.

Είδα στην τηλεόραση τις προάλλες έναν άνδρα που έκλαιγε διότι κατέθεσε τις πινακίδες του ενός και μοναδικού αυτοκινήτου του και τώρα θα ζήσει χωρίς αυτοκίνητο. Τον δυστυχή! Τον κακόμοιρο! (Έκλαιγε διότι έχασε ένα σύμβολο Ισχύος ή γιατί θα ταλαιπωρηθεί χωρίς αυτοκίνητο; – θα το εξετάσουμε παρακάτω). Πως θα ζήσει χωρίς αυτοκίνητο; Πως θα πάει στο καφενείο, τρία τετράγωνα πιο κάτω; Πως θα πάει στη δουλειά του; Πως θα πάει στο σούπερ μάρκετ; Πως θα κάνει διακοπές; Τι θα πει ο κόσμος;

Συγγενείς, γνωστοί  και γείτονες αναρωτιούνται πως μπορούμε και ζούμε χωρίς αυτοκίνητο. Το θεωρούν μια σοβαρότατη ένδειξη φτώχειας. Φτωχός στην Ινδία είναι να μην έχεις παπούτσια, φτωχός στην Ελλάδα είναι να μην έχεις αυτοκίνητο. Εγώ αναρωτιέμαι πως μπορούν και ζουν με αυτοκίνητο. Η πορεία των πραγμάτων δείχνει είναι βέβαιο ότι ενώ εγώ δεν πρόκειται να αποκτήσω αυτοκίνητο, ολοένα και περισσότεροι θα αναγκαστούν να το εγκαταλείψουν. Αυτά είναι πολύ ευχάριστα νέα. Πάρα πολύ ευχάριστα νέα!

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Θα μπορούσα να το διατυπώσω και διαφορετικά: κάθε οδηγός είναι δυνάμει ‘φονιάς’ – θα εξηγήσω στη συνέχεια γιατί ‘φονιάς΄και όχι φονιάς. Και βέβαια, ποιος πεζός είναι βέβαιος ότι δεν θα σκοτωθεί από κάποιο μηχανοεκσφενδονιζόμενο βληματόχημα; Κάθε πεζός είναι ένα δυνάμει θύμα του οδικού πολέμου. Έχω πλήρη επίγνωση, ως οδηγός ενός κινέζικου παπακιού που δεν τρέχει πάνω από 60 χιλ. την ώρα ότι μπορεί να σκοτώσω κάποιον άνθρωπο, όπως έχω επίσης πλήρη επίγνωση ότι μπορεί να με στείλει στον άλλο κόσμο και να βλέπω τα ραδίκια ανάποδα ένα οχηματόβλημα, αυτοκίνητο ή μοτοσικλέτα. Λυπάμαι βαθύτατα εάν εσείς δεν έχετε καταλήξει σε αυτήν την επίγνωση.

Ο θάνατος του Θεόδωρου Αγγελόπουλου ήταν ένας βίαιος θάνατος, δεν ήταν ένας φυσικός θάνατος. Θα μπορούσε να κοιμηθεί και να μην ξυπνήσει, θα μπορούσε να πεθάνει μέσα στη μπανιέρα του, θα μπορούσε να πεθάνει μπροστά στην τηλεόραση, όπως η μάνα μου. Ο οδηγός της μοτοσικλέτας ήθελε να σκοτώσει τον Αγγελόπουλο; Όχι, βέβαια, κατηγορηματικά όχι. Ήταν μια συνειδητή, μια εκ προθέσεως επιθετική κίνηση; Όχι, κατά κανένα τρόπο! Ήταν αυτοάμυνα; Όχι. Ήταν φόνος εξ αμελείας; Όχι. Ήταν φόνος από άγνοια; Όχι. Μα τι στο καλό ήταν;

Θα μπορούσε να φανταστεί ότι θα σκότωνε τον Αγγελόπουλο; Ούτε κατά διάνοια! Να όμως που έγινε! Είχε επίγνωση ότι μπορεί να σκότωνε κάποιον άνθρωπο; Αυτό δεν το γνωρίζω. Εικάζω όμως ότι δεν είχε, όπως δεν έχουν και όλοι σχεδόν οι οδηγοί μηχανοβλημάτων. Σε αυτά τα ερωτήματα θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε, φίλες και φίλοι, εφαρμόζοντας την θεωρία που έχω εκθέσει περί του αυτοκινήτου ως βλήματος, απλού, όταν χάνουμε τον έλεγχο, έξυπνου όταν σημαδεύουμε καλά – όταν οδηγάμε, σημαδεύουμε, αφού το αυτοκίνητο/μοτοσικλέτα είναι βλήμα.

Εάν το αυτοκινητόβλημα μοιάζει με όλμο, με βόμβα εδάφους- εδάφους, η μοτοσικλέτα μοιάζει με σφαίρα. Είναι και τα δύο βλήματα – η μόνη τους διαφορά είναι ότι το αυτοκίνητο καταλαμβάνει περισσότερο χώρο. Οπότε, στη συνέχεια του σημειώματος, ό,τι υποστηρίζω για το αυτοκίνητο ισχύει και για τη μοτοσικλέτα.

Η φύση του αυτοκινήτου αποκαλύπτεται όταν διατυπώσουμε το παρακάτω ερώτημα και δώσουμε μια απάντηση. Τρέχουμε  με εκατό χιλιόμετρα και στα είκοσι μέτρα εμφανίζεται μπροστά μας ένα τρακτέρι που πάει να διασχίσει το δρόμο. Σε αυτά τα δυο, τρία δευτερόλεπτα, μέχρι το αυτοκίνητο και ο οδηγός γίνουν  μια άμορφη μάζα λαμαρίνας και σάρκας, το αυτοκίνητο είναι αυτοκίνητο – ο οδηγός είναι οδηγός; Με άλλα λόγια: σε αυτήν την περίπτωση ισχύει ο ορισμός του αυτοκινήτου; Δεν ισχύει, φίλες και φίλοι. Είναι ένα όχημα το οποίο το κατευθύνει κατά βούληση ο οδηγός, δηλαδή μπορεί να στρίψει ή να σταματήσει ανά πάσα στιγμή; Όχι, κατά κανένα τρόπο. Όταν εμφανιστεί μπροστά μας το τρακτέρι, δεν μπορούμε ούτε να σταματήσουμε ούτε να αλλάξουμε κατεύθυνση – και δεν μπορούμε διότι δεν προλαβαίνουμε. Κι όταν δεν προλαβαίνουμε, δεν κάνουμε εμείς κουμάντο αλλά το αυτοκίνητο. Εμείς χάνουμε τον έλεγχο, είμαστε υποχείρια του αυτοκινήτου, το αυτοκίνητο αποκτά τη δική του βούληση, κάνει ό,τι θέλει αυτό, όχι εμείς.

Στη θέση του τρακτεριού  βάλτε έναν πεζό, τον Θ. Αγγελόπουλο. Τι μπορούσε να κάνει ο οδηγός της μοτοσικλέτας; Απολύτως τίποτα. Γιατί; Εκθέτω ευθύς αμέσως την άποψή μου.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Δε μπορεί, θα έχετε και εσείς περιμένει αρκετή ώρα στα φανάρια να περάσει κάποιος Κύριος. Αναρωτιέμαι αν έχετε αναρωτηθεί: γιατί ο Κύριος δεν σταματάει στα φανάρια αλλά τα περνάει με κόκκινο, γιατί δεν περιμένει, γιατί εμείς με πράσινο να περιμένουμε ο ένας πίσω από τον άλλον; Βιάζεται; Εμείς δεν βιαζόμαστε; Μήπως δεν είναι μόνο η βιασύνη; Εμείς γιατί δεχόμαστε τους κανόνες της οδικής κυκλοφορίας κι αυτός τους παραβιάζει; Αυτή η παραβίαση δεν είναι μια προσωρινή απαγόρευση της κυκλοφορίας, άρα προσωρινή επιβολή κατάσταση έκτακτης ανάγκης, δεν είναι μια μερική και προσωρινή κατάργηση του Συντάγματος; Μήπως είναι μια επίδειξη της Ισχύος του; Μήπως κρύβει κάποιον φόβο;

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Γιατί λέμε οδός Σταδίου και όχι δρόμος Σταδίου; Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως είναι δρόμος – γιατί όμως τον αποκαλούμε ‘οδό’; Έχετε αναρωτηθεί επί αυτού του θέματος, το έχετε σκεφτεί; Ποια είναι η σημασιολογική διαφορά μεταξύ της οδού και του δρόμου; Ποια είναι η σημασιολογική εξέλιξη αυτών των δύο λέξεων;

Continue reading →

φίλες και φίλοι καλή σας μέρα

Mein Auto ist mein Burg, λένε στη Γερμανία, το αυτοκίνητό μου είναι το φρούριό μου. Η ρήση αποκαλύπτει εν μέρει τη φύση του αυτοκινήτου – δεν είναι απλά ένα κινούμενο, τροχοφόρο φρούριο αλλά ένα φρούριο-βλήμα. Το ότι το αυτοκίνητο δεν είναι όχημα, είναι πλέον σαφές: δεν σύρεται αλλά εκσφενδονίζεται – από τον κινητήρα εσωτερικής καύσης (έκρηξης). Ο κινητήρας είναι μια μηχανή παραγωγής ταχύτητας και έχει κατασκευαστεί με πρότυπο το κανόνι. Κινητήρας και κανόνι λειτουργούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι αυτοί που τελειοποίησαν τον κινητήρα ήταν όλοι σχεδόν οπλουργοί. Ούτε είναι τυχαίο ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες μπορούν να μετατραπούν σε οπλικές βιομηχανίες σε ελάχιστο χρόνο. Η Ford στις ΗΠΑ και η Citroen στη Γαλλία κατά τους δυο μεγάλους Πολέμους το επιβεβαιώνουν με τον καλύτερο τρόπο. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι πρώτες χώρες που κατασκεύασαν αυτοκίνητα ήταν οι χώρες που διέθεταν πολεμική βιομηχανία.

Το ότι το αυτοκίνητο είναι βλήμα καθίσταται σαφές όταν χάνουμε τον έλεγχό του. Σε αυτή την περίπτωση, το αυτοκίνητο ακολουθεί τη δική του ανεξέλεγκτη πορεία και πέφτει πάνω σε στάσεις λεωφορείων, καφετέριες, κολόνες, βράχια, γκρεμούς, λιμάνια, σπίτια, κλπ. με θύματα και υλικές καταστροφές. Τα ατυχήματα δεν είναι ατυχήματα ούτε δυστυχήματα – είναι αναμενόμενες συγκρούσεις μεταξύ βληματοφρουρίων, μεταξύ βληματοφρουρίων και πεζών , μεταξύ βληματοφρουρίων και δομημένου χώρου ή φυσικού περιβάλλοντος. Το ατύχημα αποκαλύπτει τη φύση του αυτοκίνητου: δεν είναι παρά ένα απλό βλήμα. Όταν το αυτοκίνητο καταφέρνει να φτάσει στον προορισμό του χωρίς ατύχημα τότε είναι ένα έξυπνο βλήμα και ο οδηγός αποδεικνύεται επιδέξιος χειριστής του αυτοκίνητου βληματοφρουρίου, δηλαδή επιδέξιος σκοπευτής. Σημαδεύουμε όταν οδηγάμε, ας μην το ξεχνάμε.

Ως βλήμα και ως φρούριο το αυτοκίνητο δεν μπορεί παρά να απαιτεί χώρο για να κινηθεί, δηλαδή να αρπάζει διαρκώς κοινόχρηστο οδικό χώρο. Αυτό σημαίνει ότι εκδιώκει ό,τιδήποτε δεν κινείται με μεγάλη ταχύτητα, καταστρέφοντας την κοινοχρησία και κοινοκτησία ενός κομμουνιστικού χώρου, του δρόμου – το αυτοκίνητο είναι ένα μέσο συρρίκνωσης του κομμουνισμού του παρόντος, του ιστορικά καθορισμένου εμμενούς κομμουνισμού.  Είναι ένα αντικομμμουνιστικό, αντικοινωνικό εργαλείο.

Σε καμιά άλλη πόλη του πλανήτη δεν υπάρχει τόσο προχωρημένη συνείδηση όσον αφορά τη φύση και το ρόλο του αυτοκινήτου βληματοφρουρίου όσο στο Βερολίνο. Έζησα συνολικά δυο χρόνια εκεί και μου δόθηκε η ευκαιρία να έρθω σε επαφή με την προβληματική περί του αυτοκινήτου. Έτσι, δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτή την πόλη, τα τελευταία δυο χρόνια,  νεαροί πυρπολούν αυτοκίνητα πολυτελείας. Αυτοκίνητα βληματοφρούρια πυρπολούνται σε κάθε ταραχή, στάση, εξέγερση απανταχού της Γης. Η πρακτική αυτή για μένα είναι μια σπερματική ένδειξη της παγκόσμιας κοινωνικής επανάστασης – η οποία επανάσταση έχει μια δημιουργική πλευρά και μια καταστροφική. Και η μια και η άλλη έχουν πολλές πτυχές, αλλά ο εμπρησμός είναι μια βασική πτυχή της καταστροφικής πλευράς της επανάστασης. Το γεγονός δε ότι ο καπιταλισμός είναι κατασκευασμένος με πολύ εύφλεκτα υλικά, όπως άλλωστε και το αυτοκίνητο, μας  παροτρύνει να διατυπώσουμε την εύλογη εικασία ότι θα δούμε πολλούς εμπρησμούς στο μέλλον.

Εάν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα για τους εμπρησμούς των αυτοκίνητων βληματοφρουρίων  στο Βερολίνο, στο Πρακτορείο Rioters έχει αναρτηθεί ένα ενδιαφέρον και κατατοπιστικό κείμενο.

Η παροιμιώδης έκφραση των γερμανών Το αυτοκίνητό μου είναι το φρούριο μου μας βάζει σε πολλές σκέψεις· (η σκέψη) είναι κάτι σαν το μπουζί, τον σπινθηριστή: προκαλεί τη καύση του συσσωρευμένου και συμπιεσμένου ιστορικού εκρηκτικού υλικού που τα παραγόμενα αέρια κινεί νοητικά έμβολα που με τη σειρά τους μπορούν να κινήσουν τον στροφαλοφόρο πολιτικό άξονα.

Τι να υπονοεί άραγε η έκφραση; Ο όρος φρούριο χρησιμοποιείται κυριολεκτικά ή μεταφορικά; Εάν ισχύει το πρώτο, τότε το αυτοκίνητο δεν είναι, πρώτιστα, όχημα, δεν είναι μεταφορικό μέσο, δεν είναι αυτοκίνητο. Είναι ένα κινούμενο φρούριο που χρησιμοποιείται και ως μεταφορικό μέσο. Εάν ισχύει το δεύτερο, τότε το αυτοκίνητο διαθέτει πολλά χαρακτηριστικά του φρουρίου και χρησιμοποιείται σαν φρούριο. Ποιο από τα δύο ισχύει; Μήπως και τα δυο; Τις απαντήσεις θα μας τις δώσει η διεξοδική και λεπτομερειακή εξέταση της γερμανικής έκφρασης.

Continue reading →

Φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα.

Ο τρόπος με τον οποίο κινούμαστε στο δρόμο είναι το αποτύπωμα στο χώρο της έκβασης ένος πολέμου που έληξε με τη νίκη και την επικράτηση του αυτοκινήτου. Ο οδηγός διακατέχεται με το αίσθημα της υπεροχής, της νίκης, του θριάμβου – οι πεζοί και οι ποδηλάτες με το αίσθημα της ήττας και του χλευασμού/εξευτελισμού. Οι πεζοί εξορίστηκαν από το δρόμο – τα πεζοδρόμια είναι τόποι εξορίας, το ίδιο και οι ποδηλάτες, το ίδιο και τα ζώα.

Κάποτε οι δρόμοι δεν είχαν πεζοδρόμια/ποδηλατοδρόμια. Ήταν ένας χώρος συμβίωσης, συνεργασίας, αλληλεγγύης, κοινοχρησίας και κοινοκτησίας, ισότητας και ελευθερίας  ζώων, ανθρώπων και ζωήλατων οχημάτων. Ήταν ένας κομμουνιστικός χώρος – και παραμένει, όπως θα δούμε, αν και άκρως συρρικνωμένος. Ήταν ένας χώρος μετακίνησης, εργασίας, διδασκαλίας, μάθησης, επικοινωνίας, ερωτοτροπίας, ανταλλαγών, φαγητού, ύπνου, σύγκρουσης, διεξαγωγήςτου κοινωνικού πολέμου, απονομής δικαιοσύνης και άλλων πολλών δραστηριοτητων και πρακτικών. Στην αρχή τα αυτοκίνητα συνυπήρχαν με τους άλλους χρήστες του κοινόχρηστου και κοινόκτητου δρόμου, κινούνταν με την ίδια ταχύτητα – για να αποφευχθούν μάλιστα τα ατυχήματα προπορεύονταν το αυτοκινήτου ένας πεζός για να ανοίγει το δρόμο!

Εκείνη την εποχή, τέλη του 19ου και αρχές του 20ού αιώνα, τα αυτοκίνητα ήταν λίγα, αργά και χαλούσαν συχνά. Πολύ σύντομα, μέχρι το 1930, τα αυτοκίνητα έγιναν πολλά, γρήγορα και δεν χαλούσαν. Είναι η εποχή της εισβολής του αυτοκινήτου στο δρόμο. Για να κινηθούν όλα και με ταχύτητα, έπρεπε να απομακρυνθούν όλοι οι άλλοι χρήστες του δρόμου. Στην αρχή αυτοκίνητα κατείχαν και χρησιμοποιούσαν μόνον οι Κύριοι καπιταλιστές, πολύ σύντομα όμως απόκτησαν και τα τσιράκια τους και οι μεσαίες τάξεις. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και οι εργάτες.

Το αυτοκίνητο δεν είναι μόνο ένα σύμβολο ισχύος αλλά είναι και ένα εργαλείο συρρίκνωσης του εμμενούς κομμουνισμού του δρόμου. Πως μπόρεσε το αυτοκίνητο να διώξει, να εξορίσει όλους τους άλλους χρήστες; Τι είναι το αυτοκίνητο;

Το αυτοκίνητο είναι ένα ταχέως κινούμενο φρούριο.Mein Auto ist mein Burg, λένε οι Γερμανοί, το αυτοκίνητο μου είναι το φρούριό μου.

Continue reading →