φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
θα πήγαινα να κόψω δυο νεκρά δένδρα εδώ στη γειτονιά, μια βερυκοκιά σε κήπο και μια ελιά σε πεζοδρόμιο, για το μαγείρεμα και το ψήσιμο του ψωμιού, και θα πήγαινα και στον λαχανόκηπο να σκάψω για να φυτέψω πατάτες, αλλά το τσουχτερό κρύο δεν με αφήνει. Θα φτιάξω ένα δεύτερο καφέ και θα ασχοληθώ με την αναζήτηση της αρχικής σημασίας της λέξης μισθός. Συγκεκριμένα, θα καταπιαστώ με τη μελέτη των αρχαιότερων μαρτυριών της υπό εξέταση λέξης, δηλαδή της Ιλιάδας, της Οδύσσειας και της Αβέστας, του ιερού βιβλίου του Ζωροαστρισμού.
Πριν το κάνουμε όμως αυτό, θα ήθελα να παραθέσω την εξής πολύ σημαντική λεπτομέρεια και να στρέψω την προσοχή σας σε αυτήν. Η αρχαία ελληνική λέξη μισθός εμφανίζεται στα σανσκριτικά ως midha-, στην αβεστική ως mizda, στη γοτθική ως mizdo και και στην αρχαία σλαβική ως mizda. Δεν είναι εντυπωσιακό; Πως να εξηγήσουμε αυτή την ομοιότητα, που συν τοις άλλοις επιβεβαιώνει πόσο αρχαία είναι αυτή η λέξη;
Για όσους και όσες βαριούνται να διαβάσουν το κείμενο, θα παραθέσω συνοπτικά τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγω και η σκέψη βοηθός τους: ενώ φαίνεται πως η αρχική σημασία της λέξης μισθός είναι ‘η αμοιβή σε είδος (τροφή, ρούχα, υποδήματα, κλπ) που παίρνει κάποιος για την παροχή κάποιας εργασίας ή υπηρεσίας’, θα λέγαμε σήμερα μεροκάματο σε είδος, πληθώρα γλωσσικών και οικονομικών ενδείξεων μας ωθεί να υποστηρίξουμε πως άλλη ήταν η αρχική σημασία: αμοιβή για ένα πολεμικό κατόρθωμα ή βραβείο για τη νίκη σε κάποιον αγώνα. Εάν είναι έτσι, πως να εξηγήσουμε αυτή τη σημασιολογική εξέλιξη; Μήπως λανθάνει η πρόσληψη της μισθωτής εργασίας ως ανδραγαθήματος, ως κατορθώματος, ως άθλου, ως αθλιότητας; Δεν έχουμε μια ακόμα επιβεβαίωση της άποψης ότι η ποιμενική/πολεμική σημασία ήταν η αρχική σημασία όλων των λέξεων της αρχαίας ελληνικής;