φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η επιθυμία αύξησης της Ισχύος είναι το εντονότερο, το κομβικό, το καθοριστικό χαρακτηριστικό του δυτικού πολιτισμού, είναι αυτό που μας βοηθάει όχι μόνο να ξαναδιαβάσουμε την Ιστορία του, όχι μόνο να κατανοήσουμε γιατί ο πολιτισμός αυτός επικράτησε παγκόσμια – μόνο στον πολιτισμό μας υπάρχει αυτή η επιθυμία – αλλά και να διατυπώσουμε κάποιες γενικές μεν αλλά ασφαλείς προγνώσεις για το μέλλον του. Πριν την παρουσιάσουμε, ας δούμε τι εννοούμε, τι εννοώ μάλλον, όταν λέω ‘δυτικός πολιτισμός’.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΙΧΑ μάθει στο σχολείο ότι η θεά Δήμητρα και ο θεός Διόνυσος (Δημήτηρ και Διώνυσος στην Ιλιάδα) δεν συγκαταλέγονταν μεταξύ των δώδεκα θεών του Ολύμπου. Πριν λίγα λεπτά της ώρας ψάχνοντας στο διαδίκτυο είδα με έκπληξη ότι η θεά Δήμητρα είναι μία των δώδεκα θεών. Μεγάλο, αδιανόητο ατόπημα. Γιατί είναι ατόπημα; Ποιος θεός απομακρύνθηκε και τη θέση του πήρε η Δήμητρα; Γιατί αυτή και όχι ο Διόνυσος;

ΓΙΑΤΙ είναι ατόπημα; Οι θεοί του Ολύμπου είναι όλοι συγγενείς μεταξύ τους. Όποιος κι όποια δεν είναι συγγενής με αυτούς, δεν ανήκει σε αυτούς, είναι ξένος ή ξένη (ή εχθρός ή φιλοξενούμενος). Η Δήμητρα δεν έχει την παραμικρή συγγενική σχέση με τους θεούς του Ολύμπου. Ο Διόνυσος όμως έχει – κι όμως, προτιμήθηκε η Δήμητρα όχι ο Διόνυσος! Όπως δημιουργήθηκε συγγενική σχέση του Διονύσου με τον Δία, επινόηση ασφαλώς, κατά τον ίδιο τρόπο θα μπορούσε να δημιουργηθεί και για την Δήμητρα. Κάτι τέτοιο όμως δεν έγινε.

ΕΑΝ ρίξουμε μια προσεκτική ματιά στις συγγενικές σχέσεις των θεών του Ολύμπου, θα παρατηρήσουμε ότι οι περισσότερες συγγενικές  σχέσεις είναι επινοήσεις. Οι δώδεκα θεοί του Ολύμπου είναι μια διευρυμένη οικογένεια. Πριν εξετάσουμε προσεκτικά τις σχέσεις μέσα σε αυτήν την οικογένεια, ας θέσουμε τα παρακάτω ερωτήματα. Πότε διαμορφώθηκε, πότε ολοκληρώθηκε η διαμόρφωση αυτής της οικογένειας; Από ποιους έγινε; Ποιες είναι οι πηγές μας; Ποιοι λάτρευαν τους δώδεκα θεούς; Και τι σημαίνει αυτή η λατρεία;

Continue reading →

Εκ δέ Μελάνθιον ηγον ανά πρόθυρόν τε καί αυλήν·

του δ΄από μέν ρινάς τε και ουατα νηλέϊ χαλκω

τάμνον, μήδεά τ΄εξέρυσαν, κυσίν ωμά δάσασθαι,

χειράς τε ηδέ πόδας κόπτον κεκοτηότι θυμω.

Οι μέν επειτα απονιψάμενοι χειράς τε πόδας τε

εις Οδυσηα δόμονδε κίον, τετέλεστο δέ εργον·

 

Τον Μελάνθιο τον πήραν και τον πήγαν έξω στην αυλή, κοντά στην αυλόπορτα·/ εκεί του έκοψαν τη μύτη και τ΄αυτιά με άσπλαχνο μαχαίρι /και τα γεννητικά του όργανα τα αφαίρεσαν τραβώντας τα και τα έδωσαν στα σκυλιά να τα φάνε ωμά,/ και σαν λυσσασμένοι του χτυπούσαν τα χέρια και πόδια στις αρθρώσεις για να τις σπάσουν ώστε να τα αποσπάσουν από το σώμα του. 

Μετά, αφού έπλυναν τα χέρια τους και τα πόδια τους, /πήγαν μέσα στο σπίτι να βρουν τον Οδυσσέα – η δουλειά είχε τελειώσει.

(Τον πήραν: ο γιος του Οδυσσέα, ο Τηλέμαχος, και δυο δούλοι, ο Εύμαιος ο χοιροβοσκός [συβώτης] κι ένας άλλος, αγελαδάρης [βουκόλος]. Προφανέστατα, δεν ήταν μόνοι τους.)

Θα συνεχίσω αύριο

καλή αντάμωση, πρώτα η Ζωή, στις  11 Οκτωβρίου . . .

κάθε μέρα κομμουνισμός!

φίλες και φίλοι, καλημέρα

Στις αρχές της ραψωδίας Ζ, ο αιχμάλωτος Άδραστος πέφτει στα πόδια  του Μενελάου και τον ικετεύει να μην τον σκοτώσει αλλά να τον οδηγήσει ζωντανό στα καράβια και να τον ανταλλάξει με χαλκό, χρυσάφι και σίδηρο που έχει ο πατέρας του στο σπίτι, στη Τροία. Ο Μενέλαος πείθεται αλλά τον παίρνει χαμπάρι ο αδερφός του, ο Αγαμέμνων και του την πέφτει. ‘Τι κάνεις, ρε μαλακοκάβλη  Μενέλαε (ὦ πέπον, ὦ  Μενέλαε, Ζ 55), τον λέει και συνεχίζει (Ζ 57-60, μτφρ. Κακριδή-Καζαντζάκη): Όχι, κανείς τους απ’ τα χέρια μας κι από τον μαύρο Χάρο/να μην γλιτώσει, ουδ’ όποιο αγέννητο στης μάνας του τα σπλάχνα/κρυμμένο ακόμα αγόρι βρίσκεται, κι αυτό να μη γλιτώσει, /μόν’ όλοι σύψυχοι άχναροι, άκλαφτοι μέσ’ απ’ την Τροία να σβήσουν.

Τα λόγια του Αγαμέμνονα συμπυκνώνουν τη βασική επιδίωξη των ηρώων, των ποιιμένων πολεμιστών, όπως την καταγράφει η Ιλιάδα, όχι μια, πολλές φορές: επέδραμαν εναντίον των αγροτικών κοινοτήτων των μικρασιατικών παραλίων και των απέναντι νησιών, σκότωναν όλους τους κατοίκους, εκτός από τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, τις οποίες βίαζαν, άρπαζαν ότι έμψυχο (γυναίκες και ζώα)  και άψυχο (μέταλλα, ρουχισμός, οικιακά σκεύη, κλπ.) μπορούσαν να μεταφέρουν, έκαιγαν το χωριό και έφευγαν.  Η πρακτική αυτή ήταν μια ποιμενική κληρονομιά, ίδιον όλων των ποιμενικών φύλων (ινδοευρωπαϊκών, εβραϊκών, αραβικών, μογγολικών, τουρκικών), τα οποία από το 4.500 π. Χ. μέχρι τις τελευταίες επιδρομές των Μογγόλων του Ταμερλάνου, επί 6.000 χρόνια, έσπερναν τον τρόμο και τη φρίκη στις απανταχού αγροτικές κοινότητες και αστεακά κέντρα.  Η ποιμενική γραμματεία (Ιλιάδα, Οδύσσεια, Αβέστα, Παλαιά Διαθήκη, Κοράνιο, Μαχαμπαράτα) παρέχει αναρίθμητες μαρτυρίες της βασικής αυτής πρακτικής των ποιμένων, ενώ στις στέπες και στις ημιερημικές περιοχές, τον ζωτικό χώρο των ποιμένων, επικρατούσε η αλληλοεξόντωση των γειτονικών ποιμενικών γενών και φύλων.

Η ολοκληρωτική εξολόθρευση των αντιπάλων, ο ολοκληρωτικός, εξοντωτικός πόλεμος,  εμφανίζεται για πρώτη φορά με τον ποιμενικό τρόπο παραγωγής (6.000-4.500 π. Χ.) – μέχρι τότε ήταν παντελώς άγνωστη  τόσο μεταξύ των τροφοσυλλεκτικών ομάδων όσο και των αγροτικών κοινοτήτων για πάνω από 90.000 χρόνια, εάν υποθέσουμε ότι η ανθρωπογένεση ολοκληρώθηκε πριν από 100 χιλιετίες.

Ο ολοκληρωτικός πόλεμος, η ολοσχερής εξολόθρευση του αντιπάλου έρχεται στο προσκήνιο ξανά με τον ναζισμό, κατά τα μέσα του 20ου αιώνα. η διαπίστωση αυτή μας παρωθεί να αναρωτηθούμε: μήπως ο ναζισμός είναι μια αναβίωση του ποιμενισμού σε καπιταλιστικά συμφραζόμενα; Σε αυτό το ερώτημα θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε σήμερα, φίλες και φίλοι. Με απασχολεί όμως και κάτι άλλο. Εάν ο καπιταλισμός είναι μια εκδοχή, παραλλαγή θα έλεγα, του ποιμενισμού, εάν πρώτος ο ποιμενισμός χαρακτήρισε τα μέλη του γειτονικού γένους ως περιττά και άχρηστα, μήπως συστατικό στοιχείο του καπιταλισμού είναι η ανάδειξη πληθυσμών ως περιττών και άχρηστων; 

Continue reading →