φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

‘Ποτέ προφήτης δεν είχε τόση τυφλή υπακοή όσο ο Ριγκού στο σπίτι του, ακόμη και στα παραμικρά καπρίτσια του. Μια κίνηση των χοντρών φρυδιών του βύθιζε τη γυναίκα του, την Αννέτ και τον Ζαν στην πιο θανάσιμη ανησυχία. Κρατούσε τους τρεις σκλάβους του δεμένους με μια αλυσίδα από καθήκοντα. Κάθε στιγμή, τα δυστυχισμένα πλάσματα είχαν μια εργασία να κάνουν, κάθε στιγμή τον είχαν πάνω τους να τους επιβλέπει. Στο τέλος έβρισκαν ένα είδος ευχαρίστησης στο να κάνουν καλά τη δουλειά τους και δεν έπλητταν ποτέ. Και οι τρεις είχαν μοναδικό σκοπό τους την καλοπέραση αυτού του ανθρώπου.’ 

 Χωριάτες του Ονορέ ντε Μπαλζάκ

ΓΝΩΡΙΖΩ πολύ καλά ότι έχετε πολλές αντιρρήσεις, επιφυλάξεις, ενδοιασμούς, ριζικές διαφωνίες  με τον όρο Αριστερά. Το καταλαβαίνω, το κατανοώ. Βρίσκομαι όμως σε πλήρη αδυναμία να επινοήσω, να μεταχειριστώ έναν άλλον όρο που να εκφράζει αυτό που θέλω να πω. Αποφεύγω συνειδητά να χρησιμοποιήσω κάποιον όρο που να περιέχει την πρόθεση αντί ή τη λέξη κίνημα ή κάποιο παράγωγό της. Βάλτε εσείς όποιον άλλον όρο θέλετε στη θέση αυτού που εγώ χρησιμοποιώ.  Θα ήμουν πολύ χαρούμενος εάν αυτό ήταν το μόνο πρόβλημα. Όταν λέω Αριστερά εννοώ το σύνολο των ομάδων και των ατόμων που αφενός φέρνουν στο προσκήνιο τόσο τη συρρίκνωση του καπιταλισμού, το τέλος της καπιταλιστικής εργασίας και όλων των κοινωνικών, πολιτικών και πολιτισμικών θεσμών που συνδέονται άρρηκτα με αυτήν, την τρομακτική αύξηση του αριθμού των ανέργων όσο και τις δυνατότητες της εποχής μας και αφετέρου βιώνουν και συντονίζουν τη διεύρυνση του κομμουνισμού ως του μόνου τρόπου αντιμετώπισης των ποικίλων και πολλών και οξυμένων προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε όλοι και όλες. Αυτή είναι η Αριστερά του παρόντος και του μέλλοντος που φαντάζομαι εγώ και ίσως κάποιοι άλλοι και άλλες και προφανώς όχι εσείς –  εσείς θεωρείτε ότι η Αριστερά ή όπως την λέτε αλλιώς είναι κάτι  άλλο.

ΔΕΧΟΜΑΙ ότι η Αριστερά του μέλλοντος δεν πρέπει να γυρίσει την πλάτη στην πολιτική, στο πεδίο μάχης όπου ο καπιταλιστής Κύριος παίζει στην έδρα του και είναι πανίσχυρος. Η πολιτική είναι ένα πεδίο μάχης του κοινωνικού πολέμου και πολλές φορές έχουμε νικήσει εκτός έδρας. Θα πρέπει όμως να λάβει υπόψη της τα βασικά αξιώματα της διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου: νικάμε χωρίς να πολεμάμε, πρώτα νικάμε και μετά πολεμάμε. Το πρώτο αξίωμα το εφαρμόζουμε σε αυτό που ονομάζω πανταχού απουσία, πέρασμα στην πράξη, διεύρυνση του κομμουνισμού. Μόνο το δεύτερο  μπορεί να εφαρμοστεί στο πεδίο της πολιτικής: εδώ πρώτα πρέπει να νικήσεις και μετά να πολεμήσεις. Δήλα δή, πρέπει να διαγράψεις το ενδεχόμενο της ήττας, της συντριβής, της αποτυχίας, της αφομοίωσης.

ΕΑΝ το κομβικό επίδικο αντικείμενο της πολιτικής είναι η διαχείριση του Κράτους (κοινοβουλευτική δημοκρατία)  και εάν το Κράτος είναι πολύ πιο ισχυρό από την οποιαδήποτε διαχείριση, ακόμα και από την πρόθεση καταστροφής του, ο εξοβελισμός της ήττας μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την αποφυγή τόσο της διαχείρισης του Κράτους όσο και της μετωπικής σύγκρουσης με αυτό. Ο κομβικός σκοπός της Αριστεράς θα πρέπει να είναι η πρόκληση, η επινόηση, η δημιουργία όσο γίνεται περισσότερων και καινοφανών προβλημάτων και δυσχερειών –  αυτό είναι το πολιτικό αντάρτικο, που σε συνδυασμό με το κοινωνικό αντάρτικο (πανταχού απουσία, πέρασμα στην πράξη) φορτώνει το σύστημα με επιπλέον προβλήματα.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η σωματική αθανασία και η ανάσταση των νεκρών δεν είναι επιθυμίες που επέβαλε  ο Κύριος στους Υποτελείς· είναι επιθυμίες κατ΄ αρχήν δικές Του, είναι δικές Του επινοήσεις –  οι Υποτελείς τις δέχονται , μιμούμενοι τον Κύριο. Αν και τις δέχονται, οι περισσότεροι δεν πιστεύουν ότι είναι εφικτές· κάποιοι από τους Κυρίους θεωρούν ότι, τουλάχιστον η σωματική αθανασία, είναι εφικτές. Εκείνη όμως που δεν το αποκλείει είναι η Τεχνική και η Επιστήμη. Υπάρχει όμως μια διαφορά: ενώ η σωματική αθανασία θα προκύψει ως δυνατότητα της Τεχνικής (ό,τι μπορεί να γίνει, θα γίνει), για την Επιστήμη είναι επιθυμία και σκοπός. Ας μην συγχέουμε την Τεχνική με την Επιστήμη: η πρώτη εμφανίστηκε με την κατασκευή των πρώτων λίθινων και οστέινων εργαλείων και το βλήμα, όπως θα δούμε αύριο, η Επιστήμη όμως είναι πολύ πρόσφατη. Η Τεχνοεπιστήμη είναι ο συνδυασμός τους (πως η Τεχνική επηρεάζεται από τις επιθυμίες και τις τελικότητες της Επιστήμης) και η Τεχνολογία είναι ο λόγος για την Τεχνική.

Η θρησκεία του ποιμένα Κυρίου καταγράφει επιθυμίες· η Τέχνη τις αναπαριστάνει (ως να έχουν πραγματοποιηθεί)· η Φιλοσοφία εξετάζει τους όρους της εκπλήρωσής τους και η εξ αυτής προερχόμενη Επιστήμη επιχειρεί να τις πραγματοποιήσει, με βοηθό την Τεχνική. Εάν συγκρίνουμε την Ιλιάδα και τη Καινή Διαθήκη θα εντοπίσουμε πάρα πολλές ομοιότητες, και διαφορές ασφαλώς,  που μάλλον έχουν περάσει απαρατήρητες. Ένα άλλο πρωινό θα είμαστε διεξοδικότεροι και λεπτομερέστεροι. Όλα τα θαύματα που διαβάζουμε στην Καινή Διαθήκη δεν είναι παρά επιθυμίες: νεκροί ανασταίνονται, τυφλοί βλέπουν, χωλοί περπατούν, ανίατες ασθένειες θεραπεύονται, μισό κιλό σαρδέλες γίνονται τόνοι και άλλα πολλά. Κι ενώ η Ιλιάδα είναι γνήσιος έπος, η Καινή Διαθήκη ως έπος είναι υψηλό μπουρλέσκ: ένας ταπεινός ήρωας κάνει πολλά και αξιόλογα και αξιοθαύμαστα υπερφυσικά κατορθώματα, θαύματα δηλαδή, και αφηγείται ιστορίες πρωτοφανείς για την εποχή τους.

ΘΕΩΡΩ ότι υπήρξε ένας άνθρωπος, που τον έλεγαν Ιησού και μετέπειτα Χριστό, φυσιολογικός, σαν κι εμάς. Θεωρώ ότι η μάνα του γαμήθηκε όπως γαμήθηκε και η δική μας, γεννήθηκε, μεγάλωσε, ήταν φτωχός, δυσκολευόταν πολύ να επιβιώσει εκείνα τα πολύ δύσκολα χρόνια της εξαχρειωμένης ιουδαϊκής Κυριαρχίας και της ρωμαϊκής Κατάκτησης, λόγω της αρπακτικότητας των Κυρίων, έκανε παιδιά με τη Μαρία από τα Μάγδαλα, και πέθανε γέρος, πενήντα χρονών, εξήντα, θα σας γελάσω, μπορεί και ενενήντα. Βέβαια όλα αυτά είναι εικασίες, αν και μερικά ευαγγέλια που δεν υπάγονται στον Κανόνα της Καινής Διαθήκης μας παρέχουν  κάποιες μαρτυρίες. Είναι εικασίες που οφείλουμε να διατυπώσουμε εφόσον δεν δεχτούμε ότι τον γέννησε παρθένα, που έμεινε έγκυος από τα αυτιά, ότι κοτζάμ άνδρας δεν γάμησε ποτέ του, ότι  έκανε θαύματα, ότι πέθανε και αναστήθηκε την τρίτη μέρα κατά τας Γραφάς, ότι αναλήφθηκε στους ουρανούς και πήγε και κάθισε στα δεξιά του πατέρα του, του Θεού, του Γιαχβέ. Μάλιστα, όλα αυτά κατά τας Γραφάς! Και ποιες είναι αυτές οι Γραφές;  Ποιος τις έγραψε; Τις έγραψαν Κύριοι, ποιμενικής καταγωγής. Για ποιο λόγο;

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΤΟ ερώτημα εάν υπάρχει ή όχι Θεός, η απάντησή μου, μαρξιστική, αναρχοκομμουνιστική, (σημειολογική, αφηγηματική, ψυχαναλυτική) είναι: και υπάρχει και δεν υπάρχει. Πώς είναι δυνατόν και να υπάρχει κάτι και να μην υπάρχει;  Ποια όντα και υπάρχουν και δεν υπάρχουν; Τα πλάσματα της φαντασίας μας –  και τα προσωποποιημένα όντα. Ο Θεός,  ο Κένταυρος, η Χίμαιρα, και άλλα πολλά,  είναι πλάσματα της φαντασίας μας –  ο θεός Άρης είναι και πλάσμα της φαντασίας και προσωποποίηση ενός κοινωνικού φαινομένου. Ο Θεός, ο Ζεύς ή ο Γιαχβέ ή ο Αλλάχ και άλλοι πολλοί (της ιρανικής και ινδικής μυθολογίας) υπάρχει ως επιθυμία –  υπάρχει ως πλάσμα της φαντασίας, άρα δεν υπάρχει, δεν έχει υλική υπόσταση. Όταν η Παλαιά Διαθήκη λέει να γίνουμε θεοί, σαν τον Θεό, όταν ο Πλάτων λέει να ομοιάσουμε στον θεό (ομοίωσις θεώ, Φαίδων), δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να καταγράφουν μια επιθυμία: την επιθυμία να γίνουμε πιο ισχυροί από τη φύση, να γίνουμε δηλαδή πανίσχυροι, δήλα δή αθάνατοι σωματικά –  όχι όλοι, προφανώς, αλλά μόνο οι επίγειοι ισχυροί, ο Κύριος. Εάν συμβεί αυτό, εάν γίνουμε πιο ισχυροί από τη φύση, θα γίνουμε πιο ισχυροί και από τους Υποτελείς. Ο Κύριος θεωρεί τον θάνατο ήττα και η ήττα είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να του συμβεί διότι τα χάνει όλα. Όσοι φρίττουν με την σκέψη και μόνο ότι θα τα χάσουν όλα, ότι θα υποστούν ήττα άκρως ταπεινωτική παρηγορούνται με την ελπίδα και τη πίστη ότι είμαστε ήδη αθάνατοι –  αυτή είναι η αθανασία της ψυχής, η μετενσάρκωση, η μετεμψύχωση και άλλες παρόμοιες πεποιθήσεις. Στην ελπίδα αυτή βρίσκουν ψυχικό καταφύγιο όχι μόνο οι Κύριοι άλλα και αυτοί που πολύ θα ήθελαν να είναι Κύριοι –  στις μέρες μας κυρίως οι μικροαστοί αλλά και μεγάλο μέρος των Υποτελών.

ΝΑ ποιο είναι το ερώτημα που με απασχολεί και να η απάντηση που διατυπώνω. Είναι δυνατόν ένα πλάσμα της φαντασίας μας να γίνει ένα ον με σάρκα και οστά; Είναι δυνατόν μια μέρα να δούμε στους δρόμους να κυκλοφορούν κένταυροι και χίμαιρες;  Είναι δυνατόν μια μέρα ο Κύριος να γίνει Θεός; Τι εννοεί ο χριστιανισμός όταν διατείνεται ότι ο Θεός έγινε άνθρωπος; 

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΙΝΑΙ παντελώς αδύνατον να διατυπώσουμε έναν ορισμό της θρησκείας. Θα δείξω ευθύς αμέσως γιατί. Πρώτα όμως θα ήθελα να εστιάσω την προσοχή μου στην έννοια του ορισμού και να εκφράσω τις σκέψεις μου. Ο ορισμός είναι ένας τρόπος εξοβελισμού, ή και κατάργησης ακόμα, της μεταβολής, της αλλαγής, του γίγνεσθαι. Η λατρεία του ορισμού είναι παράγωγο της λατρείας της αμεταβλησίας, όπως άλλωστε και η λατρεία της μέτρησης, με επινοητή τον αριστοκράτη Πυθαγόρα. Ο ορισμός, ως έγερση ορίων και προσδιορισμός περιορισμών,  είναι μια απόπειρα νέκρωσης της πραγματικότητας μέσω της ρήξης και καταστροφής των διαδικασιών και των σχέσεων που αναπτύσσονται μεταξύ των όντων και των πραγμάτων. Ο ορισμός είναι μια επιχείρηση απομόνωσης του όντος και είναι επινόηση του δυτικού Κυρίου. Την πρώτη απόπειρα διατύπωσης ορισμού την οφείλουμε στον Παρμενίδη –  στο περί φύσιος επιχειρεί να ορίσει το εόν, το όν, το υπάρχον, αυτός όμως που μας έδωσε τους πρώτους ορισμούς ήταν ο Πλάτων. Η  διατύπωση ορισμών ήταν το αντικείμενο των πρώτων διαλόγων του, μια άλλη μέρα όμως θα δούμε τι επεχείρησε να ορίσει και γιατί.

ΔΕΝ μπορούμε να ορίσουμε τη θρησκεία διότι υπήρξαν θρησκείες χωρίς θεό, με θεό και με άνθρωπο που θεωρήθηκε θεός. Τολμώ δε να εικάσω ότι υπήρξε μια μακραίωνη περίοδος της ανθρώπινης ιστορίας κατά την οποία η θρησκεία ήταν άγνωστη. Η θρησκεία χωρίς θεό είναι είναι μια καταγραφή, μια κωδικοποίηση των σχέσεων του ανθρώπου με τη φύση μέσα από το πρίσμα των υπαρχόντων κοινωνικών σχέσεων. Όταν η φύση λατρεύεται, στους τροφοσυλλέκτες –  κυνηγούς,  ως μητέρα, ως τροφός είναι πολύ σαφές γιατί λατρεύεται κατ΄ αυτόν τον τρόπο. Θρησκείες όμως χωρίς θεό θα βρούμε και σε κυριαρχικές κοινωνίες· στην περίπτωση αυτή η θρησκεία κωδικοποιεί τη στάση του Υποτελούς έναντι της Κυριαρχίας. Ο Ταοϊσμός και ο Κουμφουκιανισμός στην Κίνα είναι πολύ γνωστά και χαρακτηριστικά παραδείγματα –  αν και ο πρώτος είναι μια μεταβατική φάση από τη λατρεία της φύσης (Ταό) στην λατρεία της Κυριαρχίας. Η μεταβατικότητα αυτή, ως περιορισμός,  έκανε αναγκαία άλλωστε και την εμφάνιση του δεύτερου.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ νομίζω να υπάρχει άνθρωπος πάνω στη Γη που να θεωρεί ότι μια παγκόσμια απεργία, μιας μέρας ή διαρκείας, είναι είτε αναμενόμενη είτε εφικτή. Εάν σκεφτούμε ότι αυτή, η παγκόσμια απεργία, όχι ως δυνατότητα αλλά απλά ως έννοια, δεν περνάει καν από το μυαλό της συντριπτικής πλειονότητας του παγκόσμιου προλεταριάτου, των Υποτελών όλου του πλανήτη, μας επιτρέπεται να υποστηρίξουμε ότι σε έναν πολύ μικρό αριθμό ανθρώπων είναι επιθυμητή. Θα ήθελα να ζήσω μια παγκόσμια απεργία αλλά δεν την βλέπω για τα είκοσι, τριάντα επόμενα χρόνια, που, πρώτα η Ζωή, μέλλει να ζήσω – εάν δεν ψοφήσω αύριο. Οπότε, το προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε  παραμένει ως αυτό που ήταν πάντα: επιθυμία, βολονταρισμός.

ΕΑΝ, λέω εάν, ζούμε την υπέρβαση πολλών παραδοσιακών διλημμάτων (καταστροφή Κράτους ή διαχείριση, επανάσταση ή μεταρρύθμιση, αυθορμητισμός ή βολονταρισμός), εγώ θεωρώ ότι τη ζούμε, θα πρέπει να εξετάσουμε τις τελευταίες ψευδαισθήσεις και αυταπάτες που προκύπτουν από αυτά τα διλήμματα. Η ενότητα των προλετάριων όλων των χωρών είναι επιθυμία, από τη στιγμή όμως που παραμένει επιθυμία εδώ και 160 χρόνια αναπόφευκτα υποβιβάζεται στην κατηγορία της αυταπάτης. Ενθουσιάστηκα όταν διάβασα ότι η GRUPPE KRISIS (Κείμενα για την εργασία και την κρίση, εκδόσεις των ξένων) παράλλαξε το προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε σε προλετάριοι όλων των χωρών, τέρμα η δουλειά. Η δουλείά, συμπληρώνω εγώ.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΓΡΑΦΩ το σημερινό σημείωμα βράζοντας μπίρα, καπνιστή.

[Σε κατσαρόλα μεγάλη, σε 13 λίτρα νερού, θερμοκρασίας 40 βαθμών,  βάζω 1700 γρ. αλεσμένη βύνη κριθαριού, καπνιστή, και προσθέτω και 300 γρ. αβύνωτο χονδροαλεσμένο δίκοκκο και μονόκοκκο σιτάρι. Το νερό το έφερα ψηλά από το Μπέλες, από ρυάκι –  έχει ελάχιστα άλατα, για να κάνεις μπίρα το νερό δεν πρέπει να έχει άλατα, να είναι μαλακό. Η βύνη είναι κριθάρι το οποίο έχει φυτρώσει, με το φύτρο να μην ξεπερνάει το μήκος του σπόρου και κατόπιν αργοψήνεται για είκοσι ώρες στους 60 βαθμούς –  για ξανθιά μπύρα· για μαύρη, στους 80 βαθμούς. Μετά βάζω την κατσαρόλα στη ξυλόσομπα και ανεβάζω τη θερμοκρασία στους 52 β.,  με ρυθμό 1-2 βαθμούς το λεπτό, ανακατεύοντας συνεχώς. Μόλις φτάσει σε αυτή τη θερμοκρασία, παίρνω την κατσαρόλα από τη φωτιά και την αφήνω στην άκρη για μισή ώρα, ανακατεύοντας κάθε πέντε λεπτά. Μετά τη βάζω πάλι στη σόμπα και ανεβάζω τη θερμοκρασία στους 65 β. ανακατεύοντας συνεχώς.  Την αποσύρω για μισή ώρα, ανακατεύοντας με τον ίδιο τρόπο. Σε αυτή τη φάση βρίσκομαι αυτή τη στιγμή.]

ΘΕΛΩ να πάω στο Λονδίνο. Όχι τώρα, όταν, πρώτα η Ζωή, μεγαλώσουν τα παιδιά και φύγουν από το σπίτι –  σε οχτώ με δέκα χρόνια. Όταν η οικογένεια, αυτή η προσωρινή κομμουνιστικότητα, διαλυθεί – κάθε οικογένεια είναι καταδικασμένη να διαλυθεί. Θα γράψω σήμερα πως σκέφτομαι να πάω, πως θα ήθελα να πάω.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΗΝ τριετία 1985-7 ήμουν περιπλανώμενος εργάτης γης. Δεν μπορείτε να φανταστείτε που έχω κοιμηθεί  αυτά τα τρία χρόνια. Είχα όμως μια μεγάλη αγάπη: τα εγκαταλελειμμένα χωριά! Τρεχούμενο νερό, στην πλατεία ή πολύ κοντά στο χωριό, φρούτα, χόρτα, μια φορά βρήκα κρασί, τρία βαρελάκια, μισά, άσπρο, ροζέ, κόκκινο (έφυγα όταν τελείωσε, εννοείται), μια άλλη φορά ένα πιθάρι πήλινο με λάδι, ταγγισμένο μεν, τρωγότανε δε, εκεί άραζα και ξεκουραζόμουν, διάβαζα, περπατούσα, ονειρευόμουν. Τα εγκαταλελειμμένα χωριά ήταν το καταφύγιό μου, τα εξοχικά μου.

Continue reading →

το σημερινό σημείωμα το αφιερώνω στο αυτόνομο στέκι, στους φίλους και τις φίλες της ομάδας αυτομόρφωσης πάνω στο Κεφάλαιο και της αυτοδιαχειριζόμενης δανειστικής βιβλιοθήκης

ΤΗN πρώτη φορά που πήρα, μιλούσε· τη δεύτερη το άφησα να χτυπάει – θα χτυπάει μέχρι να το σηκώσεις,  καριόλη. Το σήκωσε, παρών, μου λέει, έλα ρε Κάρολε, του λέω, σε παίρνω εδώ και δυο μήνες και δεν το σηκώνεις, που είσαι, τι κάνεις, ανησύχησα. Τι να πάθω, ρε μαλάκα, μου λέει, εδώ που είμαι, τι να πάθω; Ξέρω κι εγώ, μοναξιές; Όχι, όχι, έχω καλή παρέα, έχω κι αυτόν τον μαλάκα τον ρώσο μού τα χώνει συνέχεια, σου τα ΄λεγα εγώ, δε σου τα ΄λεγα, μου τη λέει, όλο ειρωνεία, το μαλακιστήρι, τέλος πάντων, καλά είμαστε όλοι, εσείς τι κάνετε. Τι να κάνουμε, Κάρολε, μαλακιζόμαστε. Πολύ ενδιαφέρουσα δραστηριότητα, μου λέει, με αυτό το ψιλοσαρκαστικό, ψιλοειρωνικό υφάκι του. Εμείς και να θέλουμε, δεν μπορούμε, συνέχισε γελώντας. Εκτός από το να μαλακιζόσαστε;  Να, γι΄αυτό σε πήρα, Κάρολε, θα ήθελα να μου πεις τη γνώμη σου  για κάτι που με απασχολεί.

Continue reading →