φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

     Η διαρκής αύξηση του αριθμού των εργένηδων και των μονογονεϊκών οικογενειών στις ανεπτυγμένες, αλλά και στις αναπτυσόμενες σε μικρότερο βαθμό, καπιταλιστικές κοινωνίες  είναι ασφαλείς ενδείξεις της αποσύνθεσης και διάλυσης της πυρηνικής οικογένειας·  δεν μας επιτρέπεται όμως να υποστηρίξουμε ότι ζούμε τις τελευταίες της μέρες. Παράλληλα και ταυτόχρονα με την τάση της αποσύνθεσης και διάλυσης υπάρχει μια τάση ενδυνάμωσης. Η πυρηνική οικογένεια είναι μια ομάδα (η ομάδα αποτελείται τουλάχιστον από τρία μέλη – δύο δεν είναι ομάδα, είναι ζευγάρι). Ως ομάδα, όπως όλες οι ομάδες είναι μια κομμουνιστικότητα. Δεν νοείται κοινωνία χωρίς ομάδα, χωρίς κομμουνιστικότητα – κι αυτό είναι ένα ακόμα επιχείρημα ότι η ανθρώπινη κοινωνία ήταν, είναι και θα είναι κομμουνιστική.  Ανθρωπολογικά, βιώνουμε τρεις διακριτές καταστάσεις: του ατόμου, του ζευγαριού και της ομάδας. Σε κάποιες φάσεις της ζωής μας ζούμε ως άτομα ή ως ζευγάρια αλλά παράλληλα και ταυτόχρονα ανήκουμε σε κάποια ή σε κάποιες ομάδες (εργασίας, διασκέδασης, ταξιδιού, παιχνιδιού, έκφρασης, πολιτικής, κτλ.) – δεν νοείται ανθρώπινη ζωή χωρίς ομάδα. Μέσα στην ομάδα, άρα και μέσα στην οικογένεια,  μπορούμε να είμαστε και μόνοι και ζευγάρι. Υπάρχουν όμως όμάδες, άρα και οικογένειες,  που κάτι τέτοιο δεν το επιτρέπουν.

  Εάν μπορώ σε μια ομάδα, σε μια πυρηνική οικογένεια,  να βιώνω ελεύθερα την κατάσταση του ατόμου και την κατάσταση του ζευγαριού, τότε ζω στον κομμουνιστικό Παράδεισο –  η οικογένεια λοιπόν μπορεί να είναι και κομμουνιστικός Παράδεισος. Εάν δεν μπορώ, ζω στην Κόλαση της Κυριαρχίας. Η οικογένεια μπορεί να είναι Παράδεισος, μπορεί όμως να είναι και Κόλαση. Η οικογένεια που αποσυντίθεται και διαλύεται είναι η Οικογένεια-Κόλαση, η εσωστρεφής κλειστή οικογένεια· η οικογένεια που ενδυναμώνεται, είναι η  εξωστρεφής ανοιχτή οικογένεια, είναι η οικογένεια Παράδεισος.

    Διαθέτουμε τρία επιχειρήματα που μας επιτρέπουν να υποστηρίξουμε ότι ακόμα και η ανοιχτή εξωστρεφής πυρηνική οικογένεια είναι ανεπαρκής, περιορισμένων δυνατοτήτων.

Continue reading →

     φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

   το σημερινό σημείωμα το αφιερώνω στον Φιλίστορα

   Τον Σεπτέβριο του 1965 πήγα στη Δευτέρα· τη δασκάλα μου την έλεγαν Δήμητρα κι ήταν από τη Μυτιλήνη, το νησί. Μία από τις φίλες μου λέγεται Δήμητρα, γνωριστήκαμε στο αμφιθέατρο Παπαρρηγοπούλου, στη Φιλοσοφική της Σόλωνος, το 1978-9. Όσο για τη Μυτιλήνη, ντρέπομαι που έχω ζήσει μόνο εκεί, ένα εξάμηνο, κι όχι και στη Χίο, τη Σάμο, την Ικαρία, είναι ένας πόθος που ακόμα δεν έχει εκπληρωθεί κι έχει γίνει παράπονο.

    Πήγα στη Δευτέρα αλλά δεν είχα τετράδιο. Οι κότες δεν γεννούσαν, χειμώνας έρχεται γιατί να γεννήσουν, και δεν είχαμε 3 (τρία) αυγά να αγοράσω ένα τετράδιο. Με τα αυγά αγοράζαμε τα σπίρτα, το αλάτι και το φωτιστικό πετρέλαιο για τις λάμπες, τα μόνα προϊόντα που θυμάμαι ότι δεν ήταν δικά μας και από κάπου τα έφερναν αλλά δεν ήξερα από που –  μετά έμαθα.  Τις τελευταίες μέρες πριν αρχίσω το σχολείο, ξύπναγα και πήγαινα στο κοτέτσι αλλά αυγά δεν έβρισκα. Τη λύση τη βρήκε ο παππούς μου ο σοφός: μου είπε να σβήσουμε από το τετράδιο της Πρώτης ό,τι ήταν γραμμένο, δέχτηκα, και βρήκε τη δασκάλα και της είπε να μην μου βάζει βαθμό και υπογραφή με το στιλό αλλά με το μολύβι για να μπορέσουμε να τα ξανασβήσουμε. Ξἐρω, ξέρω, δεν θα με πιστέψετε, όπως  δεν με πίστεψε και η παρέα ένα βράδυ στην Αθήνα όταν έκανα το λάθος να αφηγηθώ πως πλέναμε τα σεντόνια και τα παπλώματα και τα βαρειά χειμωνιάτικα ρούχα. Μια μέρα του καλοκαιριού, κάθε οικογένεια φὀρτωνε τον ρουχισμό στα βοήλατα κάρα, παίρναμε το φαϊ μας, όχι νερό,  και πηγαίναμε στο ποτάμι, δεν θα ξεχάσω το κομβόι των κάρων που κινούνταν πολύ πιο αργά από μας, πηγαίναμε δεν πηγαίναμε σχολείο, δεν θα ξεχάσω τις γυναίκες να πλένουν με ασπρόχωμα και στάχτη στις όχθες του ποταμού, σε κάποιον κόλπο, τα ρούχα πάνω στα παραπέτια των κάρων να μουλιάζουν,  κι εμένα πάνω σε ένα παραπέτι να βγαίνει αργά από τον κόλπο και να με παρασέρνει το ρεύμα, καθόλου ορμητικό το καλοκαίρι, να ακούω τις κραυγές τις μάνας μου και τα παλικάρια που κολύμπησαν να με φέρουν στην όχθη κάτω από τις λεύκες.  

    ‘ Ο αφηγητής ‘ , γράφει ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, ‘ είναι ο άνθρωπος που θα μπορούσε ν’  αφήσει το φυτίλι της ζωής του να καεί εντελώς στις ήρεμες φλόγες της  αφήγήσής του ‘ .   Με τον καπιταλισμό, ο αφηγητής πεθαίνει, μας λέει ο Μπένγιαμιν· τί να αφηγηθείς εάν έχεις περάσει την παιδική σου ηλικία σε μπαλκόνι φάρδους 1,20 εκ., στην παιδική χαρά και στην τηλεόραση; ΄ Το χάρισμά του (του αφηγητή) ‘ , γράφει ο  Μπένγιαμιν, ‘ είναι η ζωή του, η αξιοπρέπειά του να μπορεί να διηγείται ολόκληρη τη ζωή του ‘ . Το δυστύχημα είναι, όταν δεν με πιστεύουν, ότι εστιάζουν την προσοχή τους σε αυτά που λέω κι όχι στις χειρονομίες κατά τη διάρκεια της αφήγησης. Τώρα αφηγούμαι, γράφοντας, εργαζόμενος, κάνοντας κάτι με τα χέρια μου, έστω, χτυπάω γράμματα στο πληκτρολόγιο. Εάν ο εγκέφαλός μας είναι δημιούργημα των χεριών μας και η ψυχή μας των σχέσεων μας με τους άλλους,  οι χειρονομίες δεν μπορεί παρά να προέρχονται από αυτό που κάνουν τα χέρια μας και οι σχέσεις μας.  Αρκεί να μην είσαι τυφλός. Στη περίπτωση αυτή το μάτι δεν θα συγχρονίζεται με τον εγκέφαλο-ψυχή και τα χέρια. Αυτό είναι το βασικό ανθρωπολογικό επιχείρημα ότι ο Όμηρος δεν ήταν τυφλός – μόνο εάν με στήσουν στον τοίχο θα αλλάξω γνώμη.

   Πριν συνεχίσω, εάν δεν έχετε διαβάσει το πανέμορφο, το πεντάμορφο κείμενο το Μπένγιαμιν Ο αφηγητής (μετ. Ουρανία Νταρλαντάνη) μπορείτε να το βρείτε εδώ, στο τεύχος 11 :  www.Leviathan.gr

Continue reading →

   

 

 

 

  Continue reading →

     φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

    Θα μπορούσαμε, με κριτήριο την ύπαρξη ή μη  Κράτους,  να διακρίνουμε δύο περιόδους του φεουδαρχικού τρόπου παραγωγής: την περίοδο της διαμόρφωσης (800-1100), της ακμής (1100-1300) και της τελικής (τελευταίας) κρίσης (14ος και 15ος αιώνας)  αυτού του τρόπου παραγωγής κατά την οποία δεν υπήρχε Κράτος· και την περίοδο της αποσύνθεσης και συρρίκνωσης, μετά το 1600,  κατά την οποία εμφανίζεται το απολυταρχικό Κράτος, ως πολιτικό προϊόν της συρρίκνωσης, με σκοπό να διατηρηθούν οι φεουδαρχικές σχέσεις – ήταν λοιπόν το αποτέλεσμα του φόβου του φεουδαρχών Κυρίων, ήταν μια μορφή άμυνας.  Εάν Πολιτική και Κράτος είναι άμεσα συνυφασμένα, αναρωτιόμαστε εάν υπήρχε Πολιτική κατά την ακρατική περίοδο του φεουδαλισμού. Υπήρχε – μπορεί λοιπόν να υπάρχει Πολιτική και χωρίς Κράτος. Εάν με τον όρο Πολιτική εννοοούμε τη τέχνη, την πρακτική άσκησης βίας και απάτης με σκοπό τη διατήρηση του υπάρχοντος κυρίαρχου τρόπου παραγωγής, αρπαγής, καταστροφής και εξόντωσης, είναι αδύνατον να μην υπήρχε κατά την ακρατική περίοδο. Η Πολιτική εμφανίζεται με τη μορφή του μοριακού, ατομικού, κοινοτικού εξωοικονομικού εξαναγκασμού, με την άσκηση βίας σε μοριακό επίπεδο για την απόσπαση πλεονάσματος, για την αρπαγή ενός μεγάλου μέρους του κοινωνικού πλούτου.

    Αυτές ήταν οι δύο πολιτικές μορφές που απαιτήθηκαν για να διατηρηθεί ο φεουδαρχικός τρόπος παραγωγής.  Κι όταν αυτός εξαφανίστηκε και κυριάρχησε ο καπιταλιστικός, το απολυταρχικό Κράτος μετεξελίχθηκε σε αστικό, καπιταλιστικό με σκοπό την απλή και διευρυμένη (ισχυροποιημένη) αναπαραγωγή, διατήρηση, διαιώνιση του εν λόγω τρόπου παραγωγής. Ο πυρήνας του καπιταλιστικού Κράτους είναι το απολυταρχικό Κράτος, της πολιτικής μορφής της άμυνας και του τρόμου των φεουδαρχών : καταστολή και αρπαγή κοινωνικού πλούτου (φορολογία). Αναπόφευκτα, μέσα στο αστικό/καπιταλιστικό Κράτος είναι ενσωματωμένα, είναι καταγραμμένα  η άμυνα και ο τρόμος των φεουδαρχών, κατά συνέπεια, και η άμυνα και ο τρόμος των καπιταλιστών.

Continue reading →

     φίλες και φίλοι,καλή σας μέρα

    Και τώρα τι κάνουμε; Καίμε τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ; Δε χτυπάμε εισιτήριο, χτυπάμε τους ελεγκτές; Συνεχίζουμε,  ο καθένας μόνος του,  να μη χτυπάμε εισιτήριο με τη ψυχή στο στόμα, έμπλεοι, γεμάτοι με φόβο και άγχος; ΟΧΙ, φίλες και φίλοι, κατηγορηματικά ΟΧΙ!

    Παράθεσα χτες κάποιες γενικές και υποτυπώδεις σκέψεις για την έννοια της κλιμάκωσης  της σύγκρουσης. Η κλιμάκωση δεν μπορεί να αποφευχθεί, είναι αδύνατον –  εκτός εάν θέλουμε να παραμείνουμε Υποτελείς. Εάν δεν θέλουμε, θα πρέπει να τη λάβουμε στα σοβαρά, όσο γίνεται περισσότερο. Δεν χάνω ευκαιρία να επαναλαμβάνω ότι με τις ζωές των ανθρώπων δεν παίζουμε, ότι οι  επιλογές μας δεν είναι πολλές όταν κινδυνεύουν ζωές. Έχοντας κατά νου το εμμενές χαρακτηριστικό της σύγκρουσης, την κλιμάκωση, συνειδητοποιώντας ότι, σε επίπεδο βίας,  ούτε την υπεροχή σε κάθε επίπεδο της κλιμάκωσης διαθέτουμε ούτε την υπεροχή του έσχατου όπλου διαθέτουμε ώστε να προειδοποιήσουμε τον αντίπαλο Κύριο και έτσι να την περιορίσουμε –  την κλιμάκωση εννοώ. Θα με κατακρίνετε ως πασιφιστή (ειρηνιστή) και ηττοπαθή. Οκέι. Ο καθένας και η καθεμιά αναλαμβάνει, θα αναλάβει την ευθύνη του τί γράφει και του τί λέει.

    Είναι γνωστή η δυσχέρεια και την επαναλαμβάνω: εάν με τα όπλα, με τις  εκλογές και τις διαματυρίες – διαδηλώσεις δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και να επιλύσουμε τα πολλά και ποικίλα προβλήματα που μας προκαλεί με τις ανηλέητες και χωρίς σταματημό επιθέσεις του ο Κύριος, τί μπορούμε να κάνουμε; Οι μετακινήσεις στις πόλεις είναι ένα πρόβλημα· είναι πεδίο σύγκρουσης αλλά είναι και αντικείμενο σύγκρουσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ, και όχι μόνο, προτείνουν την δωρεάν μετακίνηση των ανέργων, και όχι μόνο. Δε μπορώ να μην συμφωνήσω! Πώς θα εφαρμοστεί όμως; Όταν θα γίνει κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ; Κι αν δεν γίνει;  Κι αν γίνει και το ξεχάσει; 

   Το πρόβλημα της μετακίνησης επιλύεται μερικώς από πολλούς και πολλές που δεν κόβουν εισιτήριο και πολύ καλά κάνουν. Πριν φύγω από την Αθήνα, τον Μάιο του 1997, επί χρόνια δεν χτύπαγα εισιτήριο γιατί πράγματι δεν είχα μία (δραχμή). Πήγαινα στον Εθνικό Κήπο, έβρισκα κάνα αβγό πάπιας, πουλούσα παλιές τηλεκάρτες κι αγόραζα ψωμί. Θυμάμαι το άγχος μου και το φόβο μου μήπως μπει ο ελεγκτής –  κοντά στην πόρτα να προλάβουμε να κατεβούμε πριν προλάβει να μας πλησιάσει· κι αν μας πλησίαζε,  αυτοσχεδιάζαμε. Ψυχοφθόρα κατάσταση. Η ατομική αντιμετώπιση του προβλήματος είναι παντελώς ανεπαρκής και επικίνδυνη, όπως τελικά αποδείχτηκε. Σε αυτή τη διαπίστωση μας αναγκάζει να καταλήξουμε η σημερινή κοινωνική κατάσταση.

  Τα ερωτήματα που αναφύονται είναι εάν μπορούμε να καταργήσουμε μονομερώς τα εισιτήρια, εάν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά τους ελεγκτές, εάν μπορούμε να τους διώξουμε από τα μέσα μετακίνησης, εάν μπορούμε να καταργήσουμε αυτή τη δουλειά του Κράτους. Ποιά είναι η δουλειά του ελεγκτή, άρα (και) του Κράτους;  Είναι να ιδιωτικοποιήσει κάτι που είναι κοινόκτητο και κοινόχρηστο.  Η διαδικασία της ιδιωτικοποίησης από το Κράτος, από τους κρατικούς υπαλλήλους της

Continue reading →

     προς την καριόλα συγγραφέα Κυρία Λένα Διβάνη

   Λένα Διβάνη, είσαι μεγάλη καριόλα συγγραφέας Κυρία. Θα αγνοείς βέβαια ότι η  βρισιά καριόλα ωχριά μπροστά στη βρισιά Κυρία. Εάν  καριόλα είναι η ανήθικη γυναίκα (αποσυνδέω άκρως συνειδητά τη βρισιά από το νυφικό κρεβάτι), η Κυρία είναι η αδίστακτη ανήθικη γυναίκα. Μεταξύ των δύο βρισιών, η λέξη συγγραφέας δεν μπορεί παρά να λειτουργεί κι αυτή ως  βρισιά. Το ότι πολλές λέξεις που μέχρι πρότινος εξέφραζαν ισχή, κύρος, πλούτο και φήμη διευρύνονται σημασιολογικά και αποκτούν υβριστικό περιεχόμενο (Κυρία, Κύριος, βουλευτής, πολιτικός, συγγραφέας, δημοσιογράφος) είναι κάτι που δεν θα έχεις υποψιαστεί διότι είσαι συγγραφέας, δηλαδή κάποια που γράφει χωρίς να σκέφτεται. Έτσι αρχίζουμε να προσλαμβάνουμε πλέον τον όρο συγγραφέας. Θα αγνοείς βέβαια ότι με τη λέξη Κυρία εννοούμε την ένοπλη ζητιάνα. Είσαι λοιπόν και

Continue reading →

    φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

    Η ιστορική Αριστερά γεννήθηκε στη Δυτική Ευρώπη το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, μεταξύ του 1840 και του 1880, εποχή εργατικών και λαϊκών εξεγέρσεων και επαναστάσεων. Τότε αποκρυσταλλώθηκαν οι θέσεις της, οι αρχές της, οι πολλές και ποικίλες τάσεις και ρεύματα. Όταν λέμε Αριστερά εννοούμε (και) έναν τρόπο σκέψης, αν και δεν εμφανίζεται καθόλου μα καθόλου ενιαίος. Υποστηρίζω ότι η ιστορική Αριστερά, ένας συγκεκριμένος και ιστορικά καθορισμένος τρόπος σκέψης πεθαίνει στις μέρας μας – άρχισε τον Αύγουστο του 1945 και τα τελευταία της πέταλα θα τα τινάξει μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια. Υποστηρίζω επίσης ότι ένας νέος τρόπος σκέψης διαμορφώνεται αργά, εκδήλωση μιας  πνευματικής παγκόσμιας  επανάστασης  και ότι, επομένως, μια νέα Αριστερά θα σκάσει μύτη μετά το 2020-2025.

     Η ιστορική Αριστερά πεθαίνει διότι είναι αναχρονονιστική και ανεπίκαιρη, δεν μπορεί να δει δήλα δή με νέα ματιά, με νέα μάτια, με νέα μάτιά, τις νέες εξελίξεις. Έχοντας ακλόνητη πίστη στην ανθρώπινη δημιουργικότητα, θεωρώ βέβαιο ότι θα δούμε με μια νέα ματιά, με νέες ματιές τις νέες εξελίξεις. Η εγκατάλειψη ενός τρόπου σκέψης είναι μια μακράς διάρκειας διαδικασία, τουλάχιστον δέκα χρόνια, εάν όμως συντρέξουν κάποιες συνθήκες και προϋποθέσεις, που θα συντρέξουν, είναι βέβαιο ότι η διάρκεια της διαδικασίας της εγκατάλειψης συντομεύεται, ενώ επιταχύνεται η διαδικασία της εμφάνισης και διαμόρφωσης του νέου τρόπου σκέψης. Η ιστορική Αριστερά πεθαίνει εδώ και πάνω από 60 χρόνια, τα επόμενα όμως δέκα θα είναι καθοριστικής σημασίας. Αλλά και η Αριστερά του μέλλοντος, ο νέος τρόπος σκέψης κυοφορείται εδώ και πάνω από 60 χρόνια αλλά μέσα στα επόμενα δέκα θα έχουμε γεννητούρια.

    Οφείλω λοιπόν να εξηγήσω γιατί η ιστορική Αριστερά είναι αναχρονιστική και ανεπίκαιρη. Θα παραθέσω μία μόνο από τίς πάμπολλες εκδηλώσεις τη αναχρονιστικότητας και ανεπικαιρότητας, στην οποία θα επανέλθω για να την παρουσιάσω πιο διεξοδικά,  και ακολούθως θα εκθέσω τα δύο βασικά μου επιχειρήματα.

     Ενώ η ιστορική Αριστερά είναι υπέρ της υποχρεωτικής κρατικής εκπαίδευσης, η Αριστερά του μέλλοντος θα ταχθεί με τον πιο αποφασιστικό και κατηγορηματικά τρόπο υπέρ της κατάργησής της. Ενώ η ιστορική Αριστερά προσπαθεί να διασώσει την υποχρεωτική κρατική εκπαίδευση από τις επιθέσεις του Κυρίου, η Αριστερά του μέλλοντος θα προσανατολιστεί προς την αποδιάρθρωσή της, προς την κατάργησή της. Η ανάγκη συρρίκνωσης του Κράτους, λόγω της συρρίκνωσης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, επιφέρει την ανάγκη συρρίκνωσης και ιδιωτικοποίησης (καπιταλιστικοποίησης)  της κρατικής υποχρεωτικής εκπαίδευσης.  Να ποιος είναι ο στρατηγικός σχεδιασμός του Κυρίου: στα χρόνια που έρχονται θα περιοριστεί δραστικά ο αριθμός των φοιτητών και τα Πανεπιστήμια θα γίνουν ιδιωτικά, θα  σπουδάζουν δήλα δή μόνο οι γόνοι των Κυρίων και των υπηρετών Του. Αυτό σημαίνει και δραστική μείωση των διδασκόντων και των διδασκουσών. Ο αριθμός των μαθητών του Λυκείου θα μειωθεί δραστικά, με τις πολλές και δύσκολες εξετάσεις να είναι ο βασικός εκκαθαριστικός μηχανισμός. Στο βάθος του χρόνου βλέπω και ιδιωτικοποίηση του Λυκείου:  ή τα φροντιστήρια θα γίνουν Λύκεια ή τα Λύκεια θα ιδιωτικοποιηθούν και θα γίνουν φροντιστήρια. Κατά συνέπεια, θα μειωθεί δραστικά και ο αριθμός των καθηγητών και των καθηγητριών. Ολοένα και περισσότεροι μαθητές και μαθήτριες του Δημοτικού και ιδίως του Γυμνασίου θα εγκαταλείπουν τις σχολικές αίθουσες,  με τη μετατροπή του παιδιού και του έφηβου σε ακόμα πιο σκληρά εργαζόμενο να είναι ο βασικός εκκαθαριστικός μηχανισμός. Είναι βέβαιο ότι κάθε προσπάθεια των δασκάλων και των καθηγητών να αποτρέψουν τη συρρίκνωση και τη μερική κατεδάφιση της υποχρεωτικής κρατικής εκπαίδευσης θα αποβεί άκρως αναποτελεσματική. Και όταν η ήττα θα ολοκληρωθεί, τότε θα αναρωτηθούμε: 

τί θα έπρεπε να είχαμε κάνει; 

τί θα κάνουμε τώρα;  

     Μόλις τεθούν αυτά τα ερωτήματα και αρχίσει η διαδικασία της διαμόρφωσης απαντήσεων από παιδιά, εφήβους, διδάσκοντες και γονείς, τότε θα έχουμε τις πρώτες ενδείξεις ότι άρχισαν οι πόνοι της γέννησης ενός νέου τρόπου σκέψης, της Αριστεράς του μέλλοντος δήλα δή. Αυτά όμως τα ερωτήματα θα εμφανιστούν σε όλα τα κοινωνικά πεδία κι αυτό θα είναι μια σαφέστατη ένδειξη της εκκίνησης της διαδικασίας μιας κοινωνικής επανάστασης. Και έρχομαι τώρα να εκθέσω τα επιχειρήματά μου γιατί η ιστορική Αριστερά είναι αναχρονιστική και ανεπίκαιρη – αφού πιω ένα καφεδάκι και καπινίσω ένα τσιγαράκι· θα αράξω σήμερα, θα ξεκουραστώ.

Continue reading →

    φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

    Με το σημερινό σημείωμα θα εκθέσω τις απόψεις μου για τον θάνατο της ιστορικής Αριστεράς, την κυοφορία και τη γέννηση της Αριστεράς του μέλλοντος και θα καταλήξω στα εξής συμπεράσματα: η ιστορική Αριστερά πεθαίνει διότι είναι αναχρονιστική, ανεπίκαιρη· η κυοφορία της Αριστεράς του μέλλοντος θα διαρκέσει 10-15 χρόνια, προσδιορίζοντας τη σύλληψη στο χρονικό διάστημα 2005-2008· κατά συνέπεια, θα πρέπει να αναμένουμε τη γέννησή της στα έτη 2020-2023. 

    Τα ερωτήματα είναι πολλά και εύλογα. Γιατί η ιστορική Αριστερά είναι αναχρονιστική, ανεπίκαιρη;  Γιατί η κυοφορία της Αριστεράς του μέλλοντος θα διαρκέσει 10-15 χρόνια;  Γιατί η σύλληψη έγινε κατά το χρονικό διάστημα 2005-2008; Πώς θα αντιληφθούμε τη γέννησή της, ποιές θα είναι οι ενδείξεις της εμφάνισής της;

1. η ιστορική Αριστερά πεθαίνει

Continue reading →

    φίλες και φίλοι, καλημέρα σας

    Αν και ο δεσμός δεν είναι άγνωστος στη φύση, σε πτηνά και θηλαστικά, ισχυρότερος δεσμός από αυτόν που συνάπτουν δύο ανθρώπινα όντα δεν υπάρχει. Θα μπορούσαμε να μεταχειριστούμε τον όρο σχέση, για να αποφύγουμε τους αρνητικούς συνειρμούς που προκαλεί ο όρος δεσμός (δεσμά, δέσμιος, δεσμώτης, δεσμοφύλακας) αλλά και η λέξη σχέση δεν είναι και τόσο αθώα, δεν είναι καθόλου· από την ίδια ρίζα προέρχεται και η ισχύς και η κατ-οχή και άλλα· και οι δύο όροι είναι σαφώς αρχαιοελληνικής ποιμενικής προέλευσης,  άλλα δύο πολύ χαρακτηριστικά παραδείγματα παγίδων, ή περιορισμών, της γλώσσας. Προσεγγίζουμε και περιγράφουμε τη φυσική και κοινωνική πραγματικότητα με  λέξεις που είναι ιδεολογικά φορτισμένες, δήλα δή, με λέξεις που κωδικοποιούν κοινωνικές σχέσεις. Η διερευνητική ματιά μας, η μελέτη της φύσης και της κοινωνίας,  δεν είναι ποτέ αθώες, βλέπουμε τα πάντα αυπό το πρίσμα των εγκαθιδρυμένων κοινωνικών σχέσεων. Ας παραθέσω ένα απλό και σαφέστατο παρέδειγμα: Εάν ο Ζεύς είναι ο κάτοχος και ο βάλλων τον κεραυνό είναι γιατί ένα τέτοιο όπλο θα επιθυμούσε να έχει ο ακροατής, ίσως και συνθέτης, αριστοκράτης γαοκτήμονας της αρχαϊκής εποχής – τί να σου κάνει το δόρυ με βεληνεκές είκοσι μέτρα, που συνήθως δεν έβρισκε τον στόχο του;  Σε αυτήν την επιθυμία δεν λανθάνει και η επιθυμία ελέγχου και καθυπόταξης της φύσης; Δεν υποφώσκει και η επιθυμία αποφυγής της ήττας, από τη φύση και τον αντίπαλο ανταγωνιστή Κύριο ή τον αντίπαλο Υποτελή; Αυτό που συμβαίνει μεταξύ δύο ανθρώπινων όντων δεν είναι ούτε δεσμός ούτε σχέσις – οι όροι αυτοί είναι μεταφορές ελλείψει άλλων όρων. Αυτές οι μεταφορές όμως, όλες οι μεταφορές, θέλουν πολύ μεγάλη προσοχή – οι μεταφορές είναι το σημείο συνάντησης των κοινωνικών σχέσων με τη φύση και την κοινωνία. Ίσως μια μέρα να επινοήσουμε κάποιον άλλον όρο κι αυτό δεν αφορά μόνο το ζήτημα που εξετάζουμε.

    Εάν λοιπόν ο τόσο ισχυρός δεσμός μεταξύ δύο ανθρωπίνων όντων είναι ένα ιδιάζον, ένα ειδοποιό χαρακτηριστικό, σκέφτομαι ότι θα πρέπει να σχετίζεται με άλλα, και είναι πολλά, ιδιάζοντα χαρακτηριστικά του ανθρώπου. Γίνονται έρευνες εάν μάς επιτρέπεται να το συσχετίσουμε με την επίγνωση της ασθένειας και του θανάτου – ο άνθρωπος είναι το μόνο πλάσμα της φύσης που γνωρίζει ότι θα αρρωστήσει και θα πεθάνει.  Επιπλέον, ας παρατηρήσουμε, πριν ασχοληθούμε διεξοδικά,  τον χειμώνα, πίνοντας κρασί και κάνα (τσι)γαράκι κοντά στη τζακόσομπα, κι έξω να χιονίζει, ας παρατηρήσουμε ότι το περιεχόμενο του δεσμού είναι η απόλαυση και η φροντίδα – ή μήπως η φροντίδα και η απόλαυση; Όποιο και να βάλεις πρώτο, πάλι κάτι χάνεται – ας το πούμε φροντιδαπόλαυση!   

       Αν και ο ισχυρός δεσμός, η φροντιδάπολαυση,  είναι πανταχού  παρούσα και τα πάντα πληρούσα, σε κάποια κοινωνικά φαινόμενα αυτός ο ισχυρός δεσμός, η φροντιδαπόλευση, υποχωρεί, εκλείπει, ατονεί, εξοβελίζεται. Εάν πάει ο νους σας στον όχλο, πολύ καλά έκανε και πήγε. Μιας και ο όχλος εκρήγνυται, είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε έρευνες για την εκρηκτικότητα του όχλου, να αναρωτηθούμε δηλαδή εάν αυτή η εκρηκτικότητα σχετίζεται με την απουσία του κοινωνικού δεσμού. Εάν δεν νοείται κοινωνία χωρίς δεσμό, μας επιτρέπεται να αναρωτηθούμε εάν ο όχλος είναι κοινωνικό φαινόμενο. Μήπως είναι αντικοινωνικό φαινόμενο; Μήπως είναι ένα ζωολογικό φαινόμενο που πάει να γίνει κοινωνικό,  χωρίς να μπορεί, από τη φύση του, να τα καταφέρει, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται ως απ-άνθρωπο και αντικοινωνικό; 

    Μήπως πίσω από τη φράση κοινωνική έκρηξη λανθάνει η εκρηκτικότητα του όχλου; Δεν θα έπρεπε να εξετάσουμε την έννοια της εξέγερσης υπό το πρίσμα όλων αυτών των ερωτημάτων;

Continue reading →