φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

το σημερινό σημείωμα το αφιερώνω στον Χαράλαμπο που δεν τον λεν Χαράλαμπο

Η ρήση του Βλαντιμίρ Γιανκέλεβιτς ότι η δημιουργία χωρίς συναίσθημα δεν είναι δημιουργία, οπότε οφείλουμε να αρχίσουμε από την αρχή με συναίσθημα, μας παροτρύνει να αναρωτηθούμε περί των συναισθημάτων του Θεού πριν και κατά τη διάρκεια της δημιουργίας. Το ψυχωτικό παραλήρημα των πρώτων γραμμών της Γενέσεως (. . . και είπεν, ο Θεός: γεννηθήτω φως, και εγένετο φως, κλπ) προδίδει μεγαλομανία, εκ της τσομπαναραίϊκης αδυναμίας προερχομένη, άρα, και φθόνο. Το ότι ο Θεός είναι παρανοϊκός (μεγαλομανιακός, φθονερός) το γνωρίζουμε καλά. Γνωρίζουμε επίσης ότι ο Θεός εἰναι πλάσμα της δημιουργίας του τσομπάνη Εβραίου, Έλληνα, Άραβα τσομπάνη. Εάν λοιπόν ο Θεός είναι παρανοϊκός οφείλεται στο γεγονός ότι ο δημιουργός του είναι παρανοϊκός. Και είναι παρανοϊκός διότι δεν υπήρξε, δεν υπάρχει, δεν θα υπάρξει άνθρωπος που να μην είναι παρανοϊκός. Η τσομπαναραίϊκη όμως παράνοια είναι unpaiktable (άπαικτη).

Continue reading →

φίλες κε φίλοι, καλημέρα σας

το σημερινό σημείωμα το αφιερώνω στον Lucifugo

με την υπενθύμιση ότι η λέξη Lucifugo προέρχεται από το επίθετο της λατινικής  lucifugus, a, um: lux, luc-is είναι το φως (πρβλ.  λυκαυγές, λυκόφως) ενώ fuga είναι η φυγή: lucifugus είναι αυτός που αποφεύγει το φως. Έχουμε δείξει ήδη ότι το φως (και η λάμψη) είναι μετωνυμία της Κυριαρχίας. Ο Ζεύς είναι η λάμψη, ο Θεός είναι φως! Η Χρυσή Αυγή φέρνει το φως, είναι Lucifer, Εωσφόρος!

1. Οι εποχές της μετἀβασης

Εάν είχα το χρόνο, τη διάθεση και τις γνώσεις θα έγραφα τρία βιβλία για τις εποχές της  μετάβασης από τον έναν τρόπο παραγωγής σε έναν άλλον: θα έγραφα για τη μετάβαση από τον ποιμενικό στον δουλοκτητικό κατά την αρχαϊκή εποχή στην αρχαία Ελλάδα, από τον δουλοκτητικό στον φεουδαρχικό (4ος-7ος αιώνας) και από τον φεουδαρχικό στον καπιταλιστικό (15ος-18ος). Μιας όμως και δεν έχω ούτε χρόνο, ούτε διάθεση ούτε γνώσεις ας τα γράψουν άλλοι και άλλες. Αυτά που γράφω για την Ιλιάδα κι αυτά που θα γράψω για τη λυρική ποίηση, τον Παρμενίδη, την καταγωγή του αθλητισμού, τη γένεση της πόλεως και της δημοκρατίας, τις πρώτες μέρες της αγοράς, του εμπορεύματος και του χρήματος αφορούν τη μετάβαση από τον ποιμενικό στον δουλοκτητικό τρόπο παραγωγής. Για τις άλλες περιόδους τα διαβάσματά μου είναι ανεπαρκέστατα -τώρα διαβάζω κάποια κείμενα της ύστερης Αρχαιότητας, της εποχής της μετάβασης από τον δουλοκτητικό στον φεουδαρχικό τρόπο παραγωγής (Αυγουστίνος, Βοήθιος, Γρηγόριος της  Τουρ, Αμμιανός Μαρκελίνος ), ενώ η καλύτερη συνθετική εργασία που με βοήθησε να κατανοήσω πολλά πράγματα είναι το βιβλίο του μαρξιστή Πέρι Άντερσον ‘Από την αρχαιότητα στον φεουδαρχισμό’, που εκδόθηκε το 1974 και μεταφράστηκε στα ελληνικά (Ελένη Αστερίου) το 1981, από τις εκδόσεις Οδυσσέας. Όσο για τη μετάβαση από τον φεουδαρχισμό στον καπιταλισμό, το Κεφάλαιο του Μαρξ μας λέει πολλά, αλλά ο Φουκό, μεταξύ πολλών άλλων, μας λέει ότι  αυτά τα πολλά είναι πολύ λίγα. Το έξοχο βιβλίο της Σίλβια Φεντερίτσι, ‘ο Κάλιμπαν και η μάγισσα’ (μετ. Ι. Γραμμένου, Λ. Γυιόκα, Π. Μπίκας, Λ. Χασιώτης), από τις ‘εκδόσεις των ξένων’,  επιβεβαιώνει με τον καλύτερο τρόπο την παραπάνω διαπίστωση.  

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η θυσία, στην ανθρωπολογική της διάσταση, δηλαδή ως ανθρώπινο χαρακτηριστικό, μας παρακινεί να διατυπώσουμε τα εξής ερωτήματα: πως προήλθε, για ποιο λόγο; Τα ερωτήματα όμως αυτά οφείλουμε να τα διατυπώσουμε για κάθε ανθρώπινο χαρακτηριστικό – την όρθια στάση, την παράταση της παιδικής ηλικίας, την απώλεια του οίστρου στο θηλυκό, τον έρωτα, τη σκέψη, τη φαντασία, τη γλώσσα, τη θυσία, την τελετουργία, τον μύθο, τη θρησκεία, την επίγνωση του θανάτου, τη συνείδηση. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτά τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά προέκυψαν είτε ως λύσεις σε προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι προάνθρωποι/άνθρωποι (η απώλεια του οίστρου, λόγου χάριν)  είτε ως μη αναμενόμενα αποτελέσματα των παραπάνω λύσεων (έρωτας, ας πούμε).

Εάν η γλώσσα προήλθε από τη δείξη  και την κλήση, δηλαδή από χειρονομίες, τότε μπορούμε να πούμε ότι η τελετουργία, οι χειρονομίες που  εκφράζουν συναισθήματα,  προηγείται της γλώσσας και, κατά συνέπεια, της εμφάνισης του ανθρώπου, άρα και του μύθου. Μας επιτρέπεται να εικάσουμε ότι η σκέψη επέτρεψε στον άνθρωπο να αντιληφτεί ότι τόσο η σεξουαλικότητα όσο και θάνατος είναι ενισχυτές της ζωής και είναι αυτό το κοινό στοιχείο που τα συνδέει  τόσο στενά. Εάν όμως ο φυσικός θάνατος ενισχύει τη ζωή, διότι εάν δεν υπήρχε, δεν θα υπήρχε και η ζωή, τότε και ο βίαιος θάνατος θα ενισχύει τη ζωή. Όχι όμως ο οποιοσδήποτε βίαιος θάνατος (φυτού, ζώου ή ανθρώπου) αλλά ο συλλογικά και τελετουργικά βίαιος θάνατος – η θυσία.

Είναι αδύνατον να υπάρξει θυσία χωρίς τελετουργία. Η θυσία απαιτεί επιλογή του θύματος, προετοιμασία, εκτέλεση, έκφραση ενοχής, συμβολική αποκατάσταση του θύματος, έμπρακτη διακήρυξη της ενότητας της ομάδας. Σε κάθε φάση της θυσιαστήριας τελετής αντιστοιχεί  μια ιδιαίτερη τελετουργία, δηλαδή ιδιαίτερες χειρονομίες. Πολλές από τις προανθρώπίνες/πρωτοανθρώπινες  χειρονομίες/τελετουργίες επιβιώνουν μέχρι σήμερα μόνο που δεν μπορούμε να τις εντοπίσουμε, όπως το σήκωμα των χεριών στον ουρανό, το πιάσιμο του κεφαλιού, το τράβηγμα των μαλλιών και άλλες.

Η θυσία, η συλλογικά οργανωμένη και τελετουργική  επιθετικότητα ενισχύει τη ζωή και με έναν άλλο τρόπο, πιο συγκεκριμένο και κοινωνικά καθορισμένο. Η μεταξύ των μελών λανθάνουσα αλλά υπαρκή επιθετικότητα, η οποία θέτει σε κίνδυνο την ύπαρξη της ομάδας σε περίπτωση που ξεσπάσει και κλιμακωθεί ανεξέλεγκτα,  στρέφεται, συλλογικά και οργανωμένα, κατά του θύματος, κι έτσι η κοινότητα εξοβελίζει το ενδεχόμενο του αλληλοσπαραγμού και της διάλυσης. Εάν υπάρχει ακόμα κοινωνία αυτό το οφείλουμε στο θύμα και στη θυσία. Αυτή είναι η προέλευση της θυσιαστικής θρησκείας.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Πριν από λίγες μέρες ο Χάρης (Ανώνυμος) διατύπωσε μια ένσταση και υποσχέθηκα να απαντήσω . Πριν το κάνω, θα ήθελα αφενός να παραθέσω το περιεχόμενο της ένστασης για να μπορέσουμε να παρακολουθήσουμε την απάντηση μου και αφετέρου να δώσω μια εξήγηση για τους λόγους της αναβολής της απάντησης. Θα ξεκινήσω με αυτό το δεύτερο.

Θα έχετε παρατηρήσει ότι δεν το κάνω πάντα. Το κάνω όταν η διαφωνία είναι σοβαρή, όταν η απάντηση χρήζει μιας διεξοδικότερης διατύπωσης. Δεν είναι όμως αυτός ο μοναδικός λόγος. Πρόκειται για ένα ζήτημα μεθόδου. Η διαλεκτική, η εριστική και η σοφιστική δεν με γοητεύουν. Με γοητεύει η λογική και το σπουδαιογέλοιον.  Όλα αυτά σχετίζονται με τη διαδικασία της αλήθειας – όχι με την αλήθεια. Θεωρώ ότι αλήθεια δεν είναι απλά μια απόφανση, είναι η συλλογική (ακόμα κι αν είναι προσωπική) διαδικασία διατύπωσης μιας απόφανσης που συνηθίζουμε να την αποκαλούμε και αυτήν αλήθεια. Αυτή η αλήθεια μπορεί αύριο να αναιρεθεί μόνο επειδή η αλήθεια είναι κυρίως διαδικασία – κι αυτό διότι το αποτέλεσμα της διαδικασίας να είναι, να αποδειχτεί εσφαλμένο. Τι κάνουμε με τη σοφιστική; Αν και το συμπέρασμά της μοιάζει με αληθές, είναι αναληθές. Η εριστική; Οι προκείμενες είναι αναληθείς, το συμπέρασμα (η αλήθεια) όμως είναι ορθό. Η διαλεκτική; Να διατυπώνεις αποδεκτά συμπεράσματα, αδιαφορώντας αν είναι αληθή ή μή. Με άλλα λόγια και απλά: δεν με ενδιαφέρει να επιβάλω την αλήθεια μου, τα συμπεράσματά μου, δεν με ενδιαφέρει να πείσω – αυτό που με ενδιαφέρει είναι η συλλογική διατύπωση συμπερασμάτων και απόψεων τα οποία θεωρούμε αληθή (‘αλήθεια’). Αυτός είναι ο σκοπός της Ανωτάτης Σχολής Κακών Τεχνών – να θέσουμε ερωτήματα που μας διαφεύγουν και να σκεφτούμε απ’ αυτών. Δεν έχω κανένα πρόβλημα να πω ΄δεν ξέρω’  ή ‘δεν το έχω διαβάσει’ κι είμαι έτοιμος ανά πάσα στιγμή να εγκαταλείψω μια θέση μου, μόλις αντιληφτώ ότι του άλλου είναι πληρέστερη και αληθέστερη.

Εκτός από τη λογική, είμαι λάτρης και του σπουδαιογελοίου – της αναζήτησης της αλήθειας αστεϊζόμενοι. Αυτός είναι ο λόγος που σε πολλά γραπτά παρεισφρέει το σατιρικό στοιχείο, το χωρατό, η παρωδία, ο αυτοσαρκασμός και ο σαρκασμός, η βωμολοχία, η πολεμική. Κάποιοι φίλοι ανταποκρίνονται στην σπουδαιογελοιότητα του πράγματος κι αυτό με κάνει να νιώθω πιο άνετα και να συνεχίζω με το ίδιο ύφος. Κάποιοι άλλοι εστιάζουν στη λογική. Εάν το κύριο χαρακτηριστικό του σπουδαιογέλοιου (ή  σπουδαιογελοίου) είναι το απότομο, το κοφτό, το άμεσο, το γρήγορο, η λογική χρειάζεται χρόνο για να αποφύγουμε την μετεξέλιξή της σε κάποια από τις μεθόδους που τις θεωρούμε άκομψες.

Αυτά ως προς την πρακτική της αναβολής. Ας δούμε τώρα το περιεχόμενο της ένστασης. Σε ένα σημείωμα για τον Φώτη Κουβέλη υποστήριξα ότι όποιος ψηφίσει Δημοκρατική Αριστερά θα ψηφίσει Πα.Σο.Κ.. Και το υποστήριξα ως εξής:  “Έχω την εντύπωση ότι μοιραζόμαστε την ίδια βεβαιότητα: εάν ξεσπάσει αύριο, μεθαύριο μια κοινωνική επανάσταση, ο Φώτης Κουβέλης θα ταχθεί με το μέρος των σωτήρων της χώρας, της πατρίδας, της οικονομίας, δηλαδή του Καπιταλισμού, της Κυριαρχίας, του Κράτους, του Χρήματος, της Δημοκρατίας, του Δυτικού Πολιτισμού. ”

Ο Χάρης διατυπώνει την εξής ένσταση: Δηλαδή ταυτίζεται ο Δυτικός Πολιτισμός και η δημοκρατία με το Κράτος, τον Καπιταλισμό και την Κυριαρχία? Θα απαντήσω μονολεκτικά και απλά και ξάστερα: όχι, Χάρη, όχι φίλες και φίλοι, δεν ταυτίζεται, κατά κανένα τρόπο. Ο τρόπος με τον οποίο έχει διατυπωθεί αφήνει να νοηθεί ότι ταυτίζεται, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία. Τι συμβαίνει τότε;

Συμβαίνει κάτι πολύ απλό. Έχουμε υποστηρίξει, σε μεγάλο αριθμό σημειωμάτων,  ότι δεν ταυτίζεται ο Δυτικός Πολιτισμός με όλα αυτά, μόνο με κάποια από αυτά. Κι αυτό διότι θεωρώ ότι δυο είναι οι πηγές της Κυριαρχίας και του Κράτους. Ως προς τη Δημοκρατία, το Χρήμα και τον Καπιταλισμό, το πόσες είναι οι πηγές τους εξαρτάται από το πως εννοούμε, από το πως προσλαμβάνουμε αυτούς τους όρους.  Έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η πηγή της Δημοκρατίας, του Χρήματος-Εμπορεύματος και του Καπιταλισμού είναι μία.  Κι επειδή η μία από τις δυο πηγές της Κυριαρχίας και του Κράτους έχει εξαλειφθεί, τώρα πια δεν μπορούμε παρά να ταυτίσουμε και αυτές με τον παγκοσμίως κυρίαρχο Δυτικό Πολιτισμό.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Προτείνω τη μεταγραφή Σέξπειρ, ενός Shakespeare που έχει πείρα στον έρωτα, με την οποία πείρα έχει ασχοληθεί ο Ρενέ Ζιράρ ( στις ‘Φλόγες της ζηλοτυπίας’, εφαρμόζοντας την θεωρία της μιμητικής επιθυμίας), αλλά ο φίλος μου Θόδωρας αντιπροτείνει το Σέξπυρ και δεν έχουμε λόγους να μην την κάνουμε δεκτή.

Ο Σέξπειρ είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της επαρχιακής οικουμενικότητας. Η επαρχιακή οικουμενικότητα είναι μια έννοια που καταγράφει την ανάδειξη μιας έφρασης που διατυπώνεται σε μια επαρχία της εκάστοτε γνωστής οικουμένης, του υπερτοπικού χώρου εκλαμβανομένου ως οικουμένη, σε οικουμενική έκφραση, σε μια έκφραση που αποσπά τον θαυμασμό και την προσοχή πέραν των τοπικών ορίων της και γίνεται κοινός πλούτος. Την εποχή που έζησε ο Σέξπειρ, τέλη του 16ου και αρχές του 17ου αιώνα,  τα όρια της οικουμένης όχι μόνο είχαν διασταλεί αλλά διευρύνονταν με έναν ρυθμό διαρκώς επιταχυνόμενο. Το κέντρο αυτής της οικουμένης ήταν οι μοναρχίες, τα  απολυταρχικά κράτη της δυτικής και κεντρικής Ευρώπης – η Αγγλία ήταν μια επαρχία. Σήμερα, μετά από τέσσερις αιώνες ακριβώς, η διεύρυνση της οικουμένης αγγίζει τα όρια της σε τέτοιο βαθμό και σε τέτοια ένταση ώστε φτάσαμε στο σημείο να μην μπορεί να υπάρξει επαρχία, κατά συνέπεια, δεν μπορεί να υπάρξει πλέον επαρχιακή οικουμενικότητα.

Ένα άλλο γνωστό παράδειγμα επαρχιακής οικουμενικότητας ήταν ο Χριστός, ένας λογοτεχνικός ήρωας. Το ζήτημα της ιστορικότητας του Χριστού με αφήνει αδιάφορο, όχι όμως και οι συνθήκες που εμφανίστηκε αυτός ο λογοτεχνικός ήρωας, από το 100 έως το 300 μ. Χ. [Να σας υπενθυμίσω ότι την εισαγωγή της χρονολογίας σε π. Χ. και μ. Χ. την οφείλουμε στον (θεωρούμενο ως) πρώτο Άγγλο συγγραφέα, τον Βέδα τον αιδέσιμο (672-735)] Η ταχύτατη διάδοση και επικράτηση μιας εβραϊκής θρησκευτικής αίρεσης, η οποία με τον Παύλο και τους συντάκτες των Ευαγγελίων μετεξελίχθηκε σε χριστιανισμό οφείλεται στο γεγονός ότι η διδασκαλία του λογοτεχνικού ήρωα Χριστού βρήκε γόνιμο έδαφος για να φυτρώσει και να πολλαπλασσιαστεί – τώρα ζούμε τη φάση της απολιθωματοποίησης. Ποιο ήταν αυτό το γόνιμο έδαφος;

Δεν μπορεί παρά να ήταν μια επιθυμία. Ποια επιθυμία, ποιων ανθρώπων;

Ήταν μια συλλογική επιθυμία, ένας οικουμενικός πόθος. Κάθε φορά που σχηματίζεται μια οικουμένη, και η Κυριαρχία δεν μπορεί παρά να την σχηματίζει αναπόφευκτα (εξ ου και η ‘Αυτοκρατορία’ των Νέγκρι και Χαρντ) δημιουργείται κι ένας κοινός πόθος μεταξύ των Υποτελών, ο οποίος έρχεται σε ολοφάνερη αντίθεση με τον πόθο του Κυρίου, τον οποίον ο Βιργίλιος διατύπωσε στην Αινειάδα του: imperium sine fine – Κυριαρχία χωρίς τέλος, αιώνια Κυριαρχία.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Μιας και σήμερα είναι μια οικογενειακή χριστιανική γιορτή, θα πρέπει να συμμετέχουμε κι εμείς και να συνεισφέρουμε  τη δική μας προσφορά. Όταν πηγαίνεις σε γλέντι γιορτής, δήλωσε το 650 π. Χ. ένας ποιητής, ο Ησίοδος, να φροντίζεις να μην είσαι κατσούφης – να προσφέρεις κέφι και χαρά. Αυτά θα έχω στο μυαλό μου όσο θα γράφω το σημερινό σημείωμα. Το οποίο ίσως σας βάλει σε σκέψεις, θα είναι όμως σκέψεις που δεν θα κοιτάνε προς τα πίσω αλλά προς τα μπρος,  να είναι μια κλοτσιά των ενοχών, κι έτσι να συμβάλει ώστε το κέφι και η χαρά να συνοδευτεί με καλό κρασί, καλή φούντα και διερευνητικές ματιές. ‘Σε όλα μονίμως ανοιχτή η ψυχή και πάντα έτοιμη να δεχτεί το καινούργιο, η ψυχή συντηρείται μέσα και στην απλή ακόμα εκείνη νότα που κάποτε την είχε συντρέξει να γίνει ήχος καλός’, γράφει ο Χέρμαν Μπροχ στο Βιργιλίου θάνατος.

Η ψυχή, φίλες και φίλοι, εκτός από ταξιδιάρα, είναι και παρτουζιάρα. Η ψυχή δυο ερωτευμένων που θα απομονωθούν, επιτέλους, στο φεγγάρι, θα μαραθεί μέσα σε λίγα λεπτά, θα στεγνώσει, θα αφυδατωθεί διότι θα λείπει η πηγή της δροσιάς: οι άλλοι. Η ψυχή και η επιθυμία δεν είναι υπόθεση ατομική, ούτε του ζευγαριού, είναι ομαδική. Ο δημιουργός της ψυχής είναι η ψυχική παρτούζα – η κοινωνική, η πνευματική, η συναισθηματική. Σας παροτρύνω να δούμε την κοινωνία ως παρτούζα, με την ευρύτατη σημασία του όρου. Η παρτούζα μπορεί να μην είναι πάρτι με ούζα, είναι όμως αυτό που δηλώνει το γαλλικό επιρρημα από το οποίο προέρχεται: partout: προς όλα τα μέρη (αδιακρίτως αλλά με κανόνες) Και de partout: από όλα τα μέρη (αδιακρίτως αλλά με κανόνες και πάλι). Από και προς: αυτή είναι η κοινωνία, μια φαντασιακή παρτούζα.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ας υποθέσουμε ότι δυο πρόσωπα, ο Α και ο Β,  συνδέονται τηλεφωνικά. Θα υπάρξει μια σύνδεση, ας την πούμε Α-Β. Εάν τα πρόσωπα είναι τρία, θα έχουμε τρεις συνδέσεις: Α-Β, Α-Γ, Β-Γ. Αντί μιας ευθείας γραμμής ΑΒ, θα έχουμε ένα τρίγωνο ΑΒΓ. Εάν τα πρόσωπα είναι τέσσερα, θα έχουμε έξι άπευθείας συνδέσεις. Εάν είναι εννιά τα πρόσώπα θα έχουμε 36 συνδέσεις κλπ. Υπάρχει ένας μαθηματικός τύπος που μας βοηθάει να βρούμε πόσες συνδέσεις θα χρειαστούν για να επικοινωνούν απευθείας οι άνθρωποι – δεν τον θυμάμαι όμως, δεν είμαι ειδικός στις τηλεπικοινωνίες. Μπορείτε να φανταστείτε μια απευθείας σύνδεση ενός εκατομμυρίου ή δέκα ή εκατό; Μια τέτοια σύνδεση είναι μεν δυνατή αλλά είναι παντελώς παράλογη και περιττή.

Αντί να υπάρχουν 36 συνδέσεις μεταξύ εννιά προσώπων, τα πρόσωπα αυτά μπορούν πολύ εύκολα και γρήγορα και άνετα να επικοινωνήσουν μέσω ενός κόμβου, ενός κομβικού σημείου, οπότε απλά απαιτείται η συνδεση του καθενός με ένα κόμβο, δηλαδή εννιά συνδέσεις. Άλλο εννιά κι άλλο 36.

Ο κόμβος σχηματίζεται όταν μια ομάδα επικοινωνεί. Τι γίνεται όμως εάν ένα μέλος της ομάδας α θέλει τα επικοινωνήσει με ένα μέλος της ομάδας β ή της γ ή της χ; Θα επικοινωνήσει μέσω του κόμβου των κόμβων, θα υπάρξει δηλαδή ένα κόμβος που θα συνδέει τους κόμβους. Ας ονομάσουμε αυτόν τον κόμβο, υπερκόμβο. Και μπορεί να υπάρξει ένας κόμβος των υπερκόμβων, κοκ. Πρόκειται για μια κλιμάκωση της σύνδεσης των κόμβων.

Στην απευθείας σύνδεση, τα ατόμα συνδέονται σε ατομική βάση: ο καθένας με όλους τους άλλους ξεχωριστά, ιδιαίτερα. Με την σύνδεση μέσω του κόμβου, επικοινωνούν μέσω ενός απρόσωπου από κοινού χρησιμοποιημένου σημείου, μέσω μιας απρόσωπης κοινοχρησίας. Ο κόμβος λοιπόν είναι μια κοινοχρησία.

Μπορούμε να αντιληφτούμε πόσες πρώτες ύλες, πόση ενέργεια, πόση εργασία, πόσος χρόνος  εξοικονομούνται με την σύνδεση μέσω κόμβου. Κι αυτό οι άνθρωποι δεν το αντιλήφτηκαν τώρα που έφτιαξαν τηλεφωνικές συνδέσεις αλλά πολύ νωρίς, από τη στιγμή που γίναμε άνθρωποι.

Η  απευθείας ή μέσω κόμβου σύνδεση δημιουργεί ένα δίκτυο, το τηλεφωνικό δίκτυο. Όπου υπάρχουν σχέσεις, δηλαδή συνδέσεις μεταξύ των ανθρώπων, εκεί υπάρχει και δίκτυο και κόμβος. Και εάν η κοινωνία είναι το πλέγμα των σχέσεων και των αλληλεπιδράσεων των ανθρώπων με τη φύση και μεταξύ τους, τότε μπορούμε να δούμε την πρώτη ανθρώπινη κοινωνία ως ένα δίκτυο σχέσεων στο οποίο δεν μπορεί να μην υπάρχουν κόμβοι.

Ας αφήσουμε όμως τις πρώτες ανθρώπινες κοινωνίες και ας επανέλθουμε στις τωρινές. Κάνω την παρακάτω υπόθεση εργασίας για να διατυπώσω κάποια ερωτήματα, μιας και η δουλειά μας είναι να διατυπώνουμε ερωτήματα. Ας υποθέσουμε ότι ζούμε σε μια κομμουνιστική κοινωνία: πως θα λειτουργεί το τηλεφωνικό δίκτυο; Με απευθείας σύνδεση ή μέσω κόμβου ή κόμβων; Θα λειτουργεί όπως λειτουργεί σήμερα, στις σημερινές καπιταλιστικές χώρες ή διαφορετικά; Εάν λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο, πως εξηγείται αυτό; Υπάρχει ουδετερότητα στην τεχνολογία της τηλεφωνικής σύνδεσης; Τι άλλο θα λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο;

Continue reading →