φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Μια μέρα, στο Βερολίνο, γνώρισα σε παιδική χαρά [Kindergarten, παιδικός κήπος!] μια γερμανίδα που συνόδευε τους δυο γιους της, δίδυμα, τεσσάρων χρονών, στην ηλικία του Alexander. Το ένα αγοράκι κάτασπρο, το άλλο κατάμαυρο. Μπορεί να είμαι από χωριό, αλλά αδιάκριτος δεν είμαι. Ο αδιάκριτος δεν γνωρίζει, ενώ θα έπρεπε να γνωρίζει. Εκτός εάν θέλει, συνειδητά ή ασύνειδα, να φέρει σε δύσκολη θέση τον άλλον, την άλλην.

Στο αδημοσίευτο ‘Κατά Αθανάσιον’ Ευαγγέλιο διαβάζω ότι η Μαριάμ, η μετονομασθείσα εκ των υστέρων  Παναγία, έμεινε έγγυος κατόπιν ιερού γάμου, παρτούζας,  με τους ιερείς του Ναού. Η εκδοχή  αυτή της εγκυμοσύνης της Μαριάμ δίνει απαντήσεις σε όλα τα άλυτα μυστήρια περί της συλλήψεως του υιού του Θεού. Προφανώς, δεν ισχύει ότι η δωδεκαετής Παρθένος Μαριάμ, που σημαίνει ‘πριγκίπισσα’, έμεινε έγκυος από τα αυτιά. Είναι πολύ δύσκολο. Το ότι η σύλληψις εγένετο εν τω  Ναώ, είναι βέβαιον. Βέβαιον εἰναι ότι δεν ήταν ένας ο ιερεύς: οι εξαίσιες ικανότητες του Ιησού εξηγούνται μόνο εάν υποστηρίξουμε την άμωμο σύλληψη, όπου ‘άμωμος’ σημαίνει ότι η συνεύρεση ήταν άνευ μώμου, άνευ ψόγου, άψογος, τουτέστιν, ὀτι η συνεύρεση ήταν πλήρους ηδονής και ανυπαρξίας στερήσεως.

Continue reading →

 φἰλες και φίλοι, καλημέρες ερωτικές, νύχτες μαγικές κι ονειρεμένες!

Εάν είμαστε βέβαιοι ότι τα ζώα δεν ερωτεύονται, και θα δείξουμε ότι δεν ερωτεύονται, είμαστε υποχρεωμένοι να υποστηρίξουμε ότι κάποτε κι εμείς, ως ζώα, δεν ερωτευόμασταν. Εφόσον λοιπόν ο έρωτας είναι ένα από τα πολλά ιδιάζοντα χαρακτηριστικά του ανθρώπου, θα είναι ή λύση σε κάποιο πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε κατά  τη διαδικασία της ανθρωπογένεσης/κοινωνιογένεσης ή συνέπεια κάποιας άλλης λύσης σε κάποιο ή κάποια προβλήματα. Εάν τοποθετούσαμε τον έρωτα στη χρονική (κατά συνέπεια, και λογική) σειρά της εμφάνισης των ιδιαζόντων χαρακτηριστικών, θα τον τοποθετούσαμε μετά την απαγόρευση της αιμομειξίας.

Μου φαίνεται λογικό ότι πριν την απαγόρευση της αιμομειξίας, πριν κάνουμε ένα τεράστιο, αλλά όχι και καθοριστικό, βήμα για να γίνουμε άνθρωποι,  δεν υπήρχε έρωτας διότι υπήρχε η ελευθερογαμία. Η ελευθερογαμία και ο έρωτας μας φαίνονται ασύμβατα: στην ελευθερογαμία δεν υπάρχει επιλογή· η επιλογή επιβλήθηκε από την κατάσταση της απαγόρευσης της αιμομειξίας.

Κατά την εποχή της ελευθερογαμίας συνευρισκόμασταν πολύ πιο συχνά από ό,τι ως άνθρωποι. Οι μπονόμο (μοιάζουν με τους χιμπατζήδες αλλά είναι πιο μικρόσωμοι και πολύ λιγότερο βίαιοι)  συνευρίσκονται ερωτικά, χωρίς αυτό να σημαίνει και διείσδυση,  κάθε 15  (δεκαπέντε)  λεπτά της ώρας και οι χιμπατζήδες κάθε δύο (2) ώρες. Έχω την εντύπωση πως αυτή η κατάσταση λανθάνει κάτω από την μόνιμη και αέναη απώλεια του οίστρου του ανθρώπινου θηλυκού. Λογικό μας φαίνεται λοιπόν να εικάσουμε ότι κἀποτε και εμείς, ως απόγονοι ενός ανθρωπίδη που ήταν μια μείξη μπονόμπο και χιμπατζή, θα πρέπει να συνευρίσκομασταν κάθε μια ώρα, ας πούμε, μόνο που οι  συνευρέσεις αυτές ήταν πολύ πιο σύντομες. Ήταν ένας τρόπος όχι μόνο  σύσφιξης της κοινωνικής συνεργασίας  αλλά και εκτόνωσης του άγχους, χαρακτηριστικά που εντοπίζουμε και στην κατάσταση του ανθρώπινου έρωτα.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Εάν για να μαγειρέψεις φασολάδα χρειάζονται φασόλια, κρεμμύδια, σέλινο, καρότα, μπόλικο λάδι, αλάτι, και νερό βεβαίως, για να μαγειρέψεις μια Φιλοσοφία της Ιστορίας απαιτούνται δύο υλικά: μια γνώση, όχι κατ΄ανάγκην εμβριθής, της παγκόσμιας ιστορίας και η κατασκευή ενός νοήματος. Κατασκευή νοήματος – τί είναι αυτό; 

Θα απαντήσουμε στο ερώτημα  παραθέτοντας εν συνόψει τη Φιλοσοφία της Ιστορίας του Χέγκελ. Η παγκόσμια ιστορία, διατείνεται ο φιλόσοφος, είναι μια διαδικασία απελευθέρωσης τριών περιόδων. Στην αρχή ένας είναι ελεύθερος (ο κινέζος αυτοκράτορας, ο αιγύπτιος φαραώ , ο σουμέριος βασιλιάς, κλπ)· στη συνέχεια, μερικοί είναι ελεύθεροι (Έλληνες και Ρωμαίοι ελεύθεροι πολίτες), και τέλος, κατά την τρίτη περίοδο, αυτήν που διανύουμε σήμερα, όλοι είμαστε ή θα γίνουμε ελεύθεροι. Ο Χέγκελ παρατἠρησε ότι ο παγκόσμια ιστορία διέπεται από ένα νὀημα, αυτό το οποίο ασφαλώς κατασκεύασε νοητικά ο ίδιος. Οι άνθρωποι που ζουν και πεθαίνουν πάνω στον πλανήτη,  εδώ και εκατό χιλιάδες χρόνια,  δεν έχουν επίγνωση αυτής της διαδικασίας, κατά συνέπεια, δεν έχουν επίγνωση και του νοήματος της παγκόσμιας ιστορίας. Αυτό το νόημα λοιπόν είναι κρυφό, οπότε, κρυφά θα είναι τόσο η πρόθεση όσο και το σχέδιο. Διότι δεν νοείται (κρυφό) νόημα χωρίς κάποια αγαθή (κρυφή)  πρόθεση, ‘μέσα στα σχέδια της οποίας το μεμονωμένο, φαινομενικά ακατανόητο και δίχως νόημα γεγονός έχει την εντελώς καθορισμένη αξία του, χωρίς το ίδιο να ξέρει τίποτα’[1]. Ένας άλλος φιλόσοφος, ο πρώτος πραγματικός φιλόσοφος της ιστορίας, ο Τζιανμπατίστα Βἰκο (1668-1744), υποστηρίζει ότι στη παγκόσμια ιστορία επαναλαμβάνεται το εξής μοντελάκι: ενώ ο σκοπός είναι η τελική κυριαρχία μιας δίκαιης κοινωνικής τάξης, στο τέλος κάθε κύκλου επιστρέφουμε στη βαρβαρότητα και ξανά μανά από την αρχή. Στις απόψεις του Βίκο στηρίχθηκε ο Όσβαλντ Σπέγκλερ και υποστήριξε τη δική του φιλοσοφία της ιστορίας: υπάρχει ένας πολιτισμός που επικρατεί κάθε φορά στο παγκόσμιο προσκήνιο, ένας πολιτισμός που είναι νέος, ώριμάζει και τέλος πεθαίνει για να καταλυθεί από τον επόμενο (νεαρό και ρωμαλέο)  πολιτισμό (Η παρακμή της Δύσης).

Θεωρώ ότι είμαστε πολύ κοντά στο να συνειδητοποιήσουμε το τέλος της Φιλοσοφίας της Ιστορίας ως νοητικής κατασκευής ενός κρυφού νοήματος, κρυφής πρόθεσης,  κρυφών σχεδίων και κρυφών σκοπών που αποκαλύπτουν οι φιλόσοφοι. Κι αυτό διότι ζώντας εντός του απείρου αντιλαμβανόμαστε ότι το νόημα, η πρόθεση, το σχέδιο και ο σκοπός είναι τελείως ασύμβατα με το άπειρο. Οι έννοιες αυτές είναι πεπερασμένες και δεν είναι δυνατόν να έχουν κάποια σχέση με το άπειρο. Δεν μπορούμε να διακρίνουμε, εγώ τουλάχιστον δεν μπορώ να διακρίνω,  κάποια πρόθεση ή κάποιον σκοπό ούτε στην ύπαρξη του σύμπαντος, ούτε της ζωής, ούτε του ανθρώπου. Δεν σταθήκαν όρθια κάποια πρωτεύοντα (!) για να γίνουμε άνθρωποι – απλά, η όρθια στάση, όπως κι όλα τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά, ήταν ή η καλύτερη δυνατή λύση (επινόηση) σε κάποια πρόβλημα της ανάγκης ή συνέπεια κάποιας λύσης. Έτσι, η επινόηση, η δημιουργία αναδεικνύεται σε θυγατέρα της μητέρας Ανάγκης, εκλαμβανομένης ως κινδύνου ανυπαρξίας, όπως θα δούμε ένα άλλο πρωινό–κι αυτός είναι ο λόγος που βγάζω εξανθήματα με τον Καστοριάδη, που οι ιδέες του φλερτάρουν με τη φιλοσοφία της ιστορίας ως νοητικής κατασκευής νοήματος. Θεωρώ ότι δεν μας επιτρέπεται πια να γράψουμε μια Φιλοσοφία της Ιστορίας, μπορούμε όμως να γράψουμε μια Παγκόσμια Ιστορία.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλημέρα σας

Οδεύουμε ολοταχώς προς μια ταχεία επιδείνωση της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης, η οποία, υποστηρίζουμε,  θα ενσκήψει λίαν συντόμως και θα είναι μακράς διάρκειας. Μιας όμως και η ύφεση αυτή δεν είναι άλλη από αυτήν που άρχισε πριν από σαράντα χρόνια, το 1973, θα πρότεινα να εγκαταλείψουμε τους όρους ‘κρίση’ και ‘ύφεση’ και να προκρίνουμε αυτόν της συρρίκνωσης του καπιταλισμού, την οποία εκλαμβάνουμε ως τη πρώτη φάση της κατάρρευσης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Κάποια βασικά στοιχεία της  οικονομίας των πιο αναπτυγμένων καπιταλιστικών σχηματισμών των τελευταίων σαράντα ετών που θα παραθέσουμε (μεταβολή ανά δεκαετία του ΑΕΠ, του πραγματικού (ιδιωτικού) κεφαλαιακού αποθέματος (κτίρια, εργαλειακός εξοπλισμός ), της  παραγωγικότητας της εργασίας, των μισθών των παραγωγών (εργατών), της ιδιωτικής κατανάλωσης και του ποσοστού κέρδους τόσο των μεγάλων επιχειρήσεων όσο και της μεταποίησης) θα μας πείσουν να σχηματίσουμε την εικόνα ενός τρένου που τρέχει ολοταχώς στον γκρεμό και τίποτα δεν μπορεί να το σώσει.

Λοιπόν, ας λάβουμε πρώτα υπόψη μας ότι το παγκόσμιο ΑΕΠ αυξανόταν κατά 5% κατ’  έτος από το 1947 μέχρι το 1973, κοντά τριάντα χρόνια, μια ολόκληρη γενιά. Ρίξτε ένα βλέφαρο τώρα στον παρακάτω πίνακα και δείτε τη μέση ετήσια ποσοστιαία μεταβολή ανά δεκαετία του ΑΕΠ  των παρακάτω σχηματισμών:

                 Γερμανία       Ευρώπη-12         Ιαπωνία         ΗΠΑ          G7

1960-9:   4.4                        5.3                       10.1              4.2             5,1

1970-9:    2.8                       3.2                         4.4              3.2             3.6

1980-9      2.3                      2.4                          3.9              3.2              3.0

1990-9     2.1                       2.2                           1.3               3.3            3.1

2000-7   1.2                         1.9                           1.4               2.3           

[2010-9   -2                          -2.9                         -2.3               -1.7               ]

Αντλώ τα στοιχεία από Μπρέννερ (2010). Η φθίνουσα δυναμική του ΑΕΠ των παραπάνω σχηματισμών είναι σαφέστατη. Με τα κόκκινα είναι η δική μου εκτίμηση: η τρέχουσα δεκαετία θα είναι η πρώτη δεκαετία της παρατεταμένης παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης. Ανάπτυξη; Ούτε για πλάκα! (Μόνο με σφαίρες!). Μας δουλεύουν κανονικά και με τον νόμο!

Continue reading →

 φίλες κε φίλοι, καλή σας μέρα

Τους τελευταίους μήνες έχω πέσει με τα μούτρα στη μελέτη του Μεσαίωνα, για τον οποίον τα διαβάσματά μου είναι παντελώς ανεπαρκή. Κείμενα, ιστορίες, ειδικές μελέτες –  ό,τι βρεθεί μπροστά μου. Με ενδιαφέρει να εντοπίσω τη σχέση κάθε τρόπου παραγωγής που συγκροτούν τον δυτικό πολιτισμό με τον προηγούμενο και τον επόμενο. Ποια είναι η σχέση του δουλοκτητικού

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

‘ Η έρευνα που κάνω τώρα είναι μια αρχαιολογία της προσταγής, είναι μια απόπειρα επιστροφής προς τα πίσω για να κατανοήσω ποιο είναι το νόημα της προσταγής σήμερα.’

Αυτά λέει ο Giorgio Agaben στον Άκη Γαβριηλίδη στην συνέντευξη-συζήτηση που σας έλεγα χτες. Κλείνοντας τη συζήτηση, ο Γαβριηλίδης ευχαριστεί τον Αγκάμπεν ως εξής:

‘Κύριε Αγκάμπεν σας ευχαριστούμε πολύ και ελπίζουμε κάποια από αυτά να τα διατυπώσετε και γραπτά σε άρθρα ή βιβλία σας ώστε να μεταφραστούν και στα ελληνικά, ή σε άλλες γλώσσες, και να τα διαβάσουμε’.

Περιμένω κι εγώ με λαχτάρα να διαβάσω για τα ζητήματα που θίγει στη συνέντευξη ο Αγκάμπεν – είμαι κάτι παραπάνω από βέβαιος ότι θα μάθω πολλά που δεν γνωρίζω και θα σκεφτώ πολλά που δεν έχω σκεφτεί, κυρίως  πάνω στο ζήτημα της προσταγής. Ο Αγκάμπεν διαπιστώνει ότι ενώ έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά για την υπακοή, το ζήτημα της προσταγής είναι ένα αντικείμενο έρευνας σχεδόν ανεξερεύνητο. Θα έλεγα ότι, αν και έχουν γραφτεί πολλά γιατην υπακοή, την εθελοδουλεία, την υποτέλεια, υπάρχουν πολλές πτυχές του ζητήματος που δεν έχουν προσεγγιστεί. Διότι, εάν έχουμε πολλά να ερευνήσουμε για την προσταγή, θα έχουμε και πολλά να πούμε και για την υπακοή! Η έρευνα για την προσταγή θα φωτίσει πτυχές της υπακοής που δεν έχουμε ερευνήσει. Και απομένει να εξετάσουμε την προσταγή σε σχέση με την υπακοή, ή την υπακοή σε σχέση με την προσταγή, και όχι μεμονωμένα και άρα αποσπασματικά.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, γειά σας και χαρά σας

ήπια ένα τσάι και λέω να γράψω κάτι. Θα γράψω για τις ζωντανές βόμβες.

Εάν δεχτούμε ότι ο φόνος είναι μια αιφνίδια, άρα βίαιη, διοχέτευση τεραστίων ποσοτήτων άγχους, συσσωρευμένου επί μακρόν, που στρέφεται ενάντια στον ίδιο τον δράστη ή ενάντια, κυρίως,  σε άλλους, και αφενός επιφέρει εκτόνωση και ευφορία και αφετέρου μετετρέπεται σε νέα πηγή άγχους, τότε θα πρέπει να επανεξετάσουμε το βλήμα, τη σφαίρα σήμερα. Τι είναι ένα βλήμα, μια σφαίρα; Είναι μια πέτρα, ένα ξύλο, ένα μέταλλο το οποίο κινείται με μεγάλη ταχύτητα προς έναν ζωντανό οργανισμό, τον άνθρωπο στην περίπτωσή μας, τον οποίο μπορεί να τραυματίσει ή να φονεύσει. Μόνο αυτὀ; Ναι, μόνο αυτό εάν ήμασταν κυνηγοί στις πεδιάδες του Κολοράντο πριν από πολλές χιλιάδες χρόνια.

Θα ἠθελα να ρωτήσω το εξής: πότε στην παγκόσμια ιστορία έχει ξαναγίνει αυτό που γίνεται ολοένα και πιο συχνά, ένα νεαρής ηλικίας αρσενικό παίρνει ένα ή περισσότερα όπλα, εισβἀλλει ως κατακτητής ήρωας και καθαρίζει δεκάδες, παιδιά τα περισσότερα θύματα. Αρσενικά σκοτώνουν παιδιά! Θα το έκανε αυτό ποτέ ένας άνδρας; Ποτέ! Υπάρχει  μια παλιά ποιμενική αρχή, την οποία θα ήθελα να σας τη μεταφέρω για να σκεφτούμε επ’ αυτού:

δεν σκοτώνουμε ποτέ γυναίκες και παιδιά, τα δέρνουμε· δεν δέρνουμε ποτέ άνδρες, τους σκοτώνουμε.

Αυτά λέγανε, και λένε, κάποιοι απόγονοι των τσομπαναραίων. Ζωντανή βόμβα είναι αυτό το αρσενικό που σκοτώνει παιδιά και γυναίκες. Παιδί, αγόρι ή κορίτσι, αρσενικό ή θηλυκό, άντρας ή γυναἰκα: δεν έχουμε συνειδητοποιήσει κάποιες ανθρωπολογικής τάξης  διαφορές μεταξύ παιδού, αρσενικού/θηλυκού και άνδρας/γυναίκας. Ας πούμε,  ο άνδρας και η γυναίκα είναι ανεκτικοί στις εξωσυζικές εμπειρίες του άλλου – το αρσενικό/θηλυκό δεν το επιτρέπει! Πολύ δύσκολο, πολύ κουραστικό να γίνει το αρσενικό άνδρας και το θηλυκό γυναίκα. Δεν είναι από τη φύση της αυτή διαδικασία δύσκολη και κουραστική αλλά είναι έτσι στη σημερινή ποιμενική, πατριαρχική, καπιταλιστική, κομμουνιστική κοινωνία. Ασφαλώς και θα μπορούσε να ήταν περισσότερο ευχάριστη και λιγότερο κουραστική – μαλάκες είμαστε να μην γουστάρουμε να περνάμε καλά; Προς τι αυτή η τόση αυτοκαταστροφή;

Continue reading →

φίλες κε φίλοι, καλή σας μέρα

Ξαναδιαβάζω (για δεύτερη φορά) το αρρωστούργημα του Γιάκομπ Μπούρκχαρντ ‘ο Πολιτισμός της Αναγέννησης στην Ιταλία’. Διάβασα μεταξύ των άλλων λοιπόν ότι σε μια πόλη ο λαός ήθελε να ευχαριστήσει τόσο πολύ έναν στρατιωτικό ηγέτη για τις υπηρεσίες του, σε μια εποχή συνεχών πολέμων και ανείπωτων φρικαλεοτήτων,  που δεν μπορούσε να βρει έναν τρόπο να το κάνει. Κάποιος πρότεινε να τον σκοτώσουν και μετά να τον λατρεύσουν. Έτσι και έγινε.

Θα ασχοληθούμε λοιπόν σήμερα, και αύριο και μεθαύριο με το ζήτημα της ηγεσίας. Αναπόφευκτα, θα καταπιαστούμε και με το ζήτημα του θύματος -και θα εξηγήσω γιατί. Σκέφτομαι και άναρωτιέμαι: υπάρχει άραγε μια εγγενής επιθυμία της ηγεσίας; Ή μήπως δεν υπάρχει αλλά είναι μια επίκτητη, πολιτισμική επιθυμία;  Εάν υπάρχει, θα υπάρχει και μεταξύ αναρχικών και αναρχοαυτόνομων. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι δεν είναι λίγοι οι αναρχικοί, κυρίως άνδρες, που θέλουν να είναι ηγέτες και συμπεριφέρονται ως ηγέτες. Πολύ συχνά, τον ρόλο του ηγέτη τον παίζει μια ολιγομελής ομάδα – κατα συνέπεια, εντός της ομάδας είναι αδύνατον να μην υπάρχει κάποιος ηγέτης – με τον θαυμασμό (φθόνο, δηλαδή) και την υπακοή να εμφανίζονται ως αναπόφευκτα και μη αντιμετωπίσιμα συμπτώματα.

Εκείνο που με απασχολεί είναι το εξής: είναι δυνατόν να υπάρξει ανθρώπινη  ομάδα χωρίς ηγέτη και θύμα; Εάν δεν μπορεί να υπάρξει, τότε το παιχνίδι είναι χαμένο. Εάν μπορεί να υπάρξει, πως είναι δυνατόν να συμβεί και γιατί δεν συμβαίνει – είναι τόσο δύσκολο;

Είναι πολύ δύσκολο, φίλες και φίλοι. Όχι όμως αδύνατο. Γιατί είναι δύσκολο; Για να απαντήσω σε αυτά τα ερωτήματα θα στρέψω την προσοχή μου σε τρεις κατηγορίες ομάδων: τις τροφοσυλλεκτικές (του παρελθόντος) , τις παιδικές και τις εργασιακές (του παρόντος).  Ανθρωπολόγοι και εθνολόγοι έχουν υποστηρίξει ότι υπήρξαν (υπήρχαν) συμβιωτικές ομάδες στις οποίες δεν υπήρχαν ηγέτες και θύματα. Οι ομάδες αυτές ήταν ανοιχτές και προσωρινού χαρακτήρα. Υπήρχε δηλαδή από τη μια μεγάλη κινητικότητα των μελών και από την άλλη οι ομάδες διαλύονταν και ανασυντίθενταν πολύ συχνά και με την παραμικρή αφορμή – η πιο βασική ήταν η διαφωνία. Η διαφωνία είναι ένα ζήτημα το οποίο συνδέεται άρρηκτα με την ηγεσία/θυματοποίηση, δεν θα ασχοληθούμε όμως σήμερα διεξοδικά με αυτό. Είναι αδύνατον να μην υπάρξει διαφωνία μέσα σε μια ομάδα. Παντελώς αδύνατον! Τι κάνει λοιπόν η ομάδα σε αυτή την περίπτωση, πως αντιμετωπίζεται η διαφωνία; Μπορούν να επιβάλουν κάποιοι τη δική τους γνώμη, σκέψη, εκτίμηση, παρόλο που δεν υπάρχει κάποια υλική ανταμοιβή και συμφέρον; Γιατί ομως να θέλουν να την επιβάλουν; Τα  θέλω να γίνει το δικό μου, θέλω να γίνεις σαν και μένα, θέλω να γίνω σαν και σένα, δεν ανέχομαι υποδείξεις   είναι εγγενείς συμπεριφορές του ανθρώπου; 

 Θεωρώ ότι είναι. Είναι όμως συμπεριφορές που αντιμετωπίζονται και οι άνθρωποι κατά το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας τους τις αντιμετώπιζαν πολύ αποτελεσματικά. Πως; Με τις ανοιχτές συμβιωτικές ομάδες, με την διαλυσιμότητα των ομάδων, με την κινητικότητα των μελών, με την σύμπηξη των ομάδων ως μια διηνεκή, αέναη  διαδικασία. Όλα αυτά είναι φυγή, δεν είναι πάλη. Η φυγή είναι πάλη, η πάλη όμως δεν είναι φυγή.  Ισχύει λοιπόν το εξής: ενωνόμαστε για να χωρίσουμε, χωρίζουμε για να ενωθούμε. Έτσι λοιπόν, οι συνεχείς διασπάσεις εξωκοινοβουλευτικών πολιτικών ομάδων είναι γεγονότα τα οποία μας ευχαριστούν, όχι γιατί μας παραπέμπουν στο τροφοσυλλεκτικό μας παρελθόν αλλά διότι εντοπίζουμε μια σοφία που είναι παντελώς ασύνειδη. Ανθρωπολογικά μιλώντας. Και κομμουνιστικά, το σημειώνω μήπως και δεν εννοείται.

Continue reading →