φίλες και φίλοι, γκιουναϊντίν

    Υπάρχουν κάποιες στιγμές της ζωής μας που άλλοτε η διάκριση παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος ατονεί, δεν γίνεται αισθητή, δεν βιώνεται ως διάκριση  ενώ άλλοτε βιώνουμε μια απώλεια, μια ανυπαρξία  του χρόνου. Οι στιγμές αυτές είναι λίγες και σύντομες, υπάρχουν όμως και θα υπάρχουν, όσο θα είμαστε άνθρωποι. Δεν ήταν όμως πάντα έτσι. Κάποτε ήταν περισσότερες και μεγαλύτερης διάρκειας οι στιγμές της μη διάκρισης και της απώλειας, της ανυπαρξίας  του χρόνου. Πότε ήταν περισσότερες και έγιναν λίγες; Γιατί συνέβη αυτό;  Γιατί να μας ενδιαφέρει αυτό το ζήτημα; 

    Το ζήτημα αυτό μας ενδιαφέρει διότι η γνησιότητα, η αυθεντικότητα μιας πνευματικής και κοινωνικής επανάστασης αναγνωρίζεται από το εάν φέρνει στο προσκήνιο το ζήτημα της κοινωνικής ρύθμισης και της κοινωνικής και προσωπικής βίωσης του χρόνου. Το πως βιώνουμε τον χρόνο προσδιορίζεται από το πως τον ρυθμίζουμε. Το πόσο σημαντικό είναι το ζήτημα της κοινωνικής ρύθμισης του χρόνου αναδεικνύεται από την προσωποποίησή του, τον Θεό. Εάν ο Θεός εργάστηκε έξι μέρες και την έβδομη άραξε, είναι γιατί ο άνθρωπος που έπλασε με την φαντασία του τον Θεό εργαζόταν έξι μέρες και την έβδομη ξεκουραζόταν. Εάν έχετε το κουράγιο να ρίξετε μια ματιά στο Δευτερονόμιο της Παλαιάς Διαθήκης, θα κατανοήσετε τί εστί κοινωνική ρύθμιση του χρόνου και τί εστί Θεός. 

   Ας δούμε μερικά πολύ χαρακτηριστικά παραδείγματα. Κάποιος σήμερα παίζει κι αύριο είναι στη φυλακή. Όταν παίζουμε, είναι αισθητή η διάκριση παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος; Όχι, φίλες και φίλοι, δεν είναι αισθητή. Μέσα στο κελλί, είναι αισθητή η παραπάνω διάκριση;  Αν είναι, λέει! Μέσα στη φυλακή, δεν υπάρχει παρόν, υπάρχει μόνο παρελθόν – αναμνήσεις, μνήμες, και μέλλον – αναμονή, προσδοκία. Όχι μόνο μέσα στη φυλακή, μέσα σε κάθε εγκλεισμό – εργασιακό, σχολικό, στρατιωτικό, ψυχαγωγικό κτλ. Όταν παίζουμε, υπάρχει μόνο παρόν· όταν [δεν]παίζουμε, δεν

Continue reading →

    φίλες και φίλοι, καλημέρα σας

    Αν και ο δεσμός δεν είναι άγνωστος στη φύση, σε πτηνά και θηλαστικά, ισχυρότερος δεσμός από αυτόν που συνάπτουν δύο ανθρώπινα όντα δεν υπάρχει. Θα μπορούσαμε να μεταχειριστούμε τον όρο σχέση, για να αποφύγουμε τους αρνητικούς συνειρμούς που προκαλεί ο όρος δεσμός (δεσμά, δέσμιος, δεσμώτης, δεσμοφύλακας) αλλά και η λέξη σχέση δεν είναι και τόσο αθώα, δεν είναι καθόλου· από την ίδια ρίζα προέρχεται και η ισχύς και η κατ-οχή και άλλα· και οι δύο όροι είναι σαφώς αρχαιοελληνικής ποιμενικής προέλευσης,  άλλα δύο πολύ χαρακτηριστικά παραδείγματα παγίδων, ή περιορισμών, της γλώσσας. Προσεγγίζουμε και περιγράφουμε τη φυσική και κοινωνική πραγματικότητα με  λέξεις που είναι ιδεολογικά φορτισμένες, δήλα δή, με λέξεις που κωδικοποιούν κοινωνικές σχέσεις. Η διερευνητική ματιά μας, η μελέτη της φύσης και της κοινωνίας,  δεν είναι ποτέ αθώες, βλέπουμε τα πάντα αυπό το πρίσμα των εγκαθιδρυμένων κοινωνικών σχέσεων. Ας παραθέσω ένα απλό και σαφέστατο παρέδειγμα: Εάν ο Ζεύς είναι ο κάτοχος και ο βάλλων τον κεραυνό είναι γιατί ένα τέτοιο όπλο θα επιθυμούσε να έχει ο ακροατής, ίσως και συνθέτης, αριστοκράτης γαοκτήμονας της αρχαϊκής εποχής – τί να σου κάνει το δόρυ με βεληνεκές είκοσι μέτρα, που συνήθως δεν έβρισκε τον στόχο του;  Σε αυτήν την επιθυμία δεν λανθάνει και η επιθυμία ελέγχου και καθυπόταξης της φύσης; Δεν υποφώσκει και η επιθυμία αποφυγής της ήττας, από τη φύση και τον αντίπαλο ανταγωνιστή Κύριο ή τον αντίπαλο Υποτελή; Αυτό που συμβαίνει μεταξύ δύο ανθρώπινων όντων δεν είναι ούτε δεσμός ούτε σχέσις – οι όροι αυτοί είναι μεταφορές ελλείψει άλλων όρων. Αυτές οι μεταφορές όμως, όλες οι μεταφορές, θέλουν πολύ μεγάλη προσοχή – οι μεταφορές είναι το σημείο συνάντησης των κοινωνικών σχέσων με τη φύση και την κοινωνία. Ίσως μια μέρα να επινοήσουμε κάποιον άλλον όρο κι αυτό δεν αφορά μόνο το ζήτημα που εξετάζουμε.

    Εάν λοιπόν ο τόσο ισχυρός δεσμός μεταξύ δύο ανθρωπίνων όντων είναι ένα ιδιάζον, ένα ειδοποιό χαρακτηριστικό, σκέφτομαι ότι θα πρέπει να σχετίζεται με άλλα, και είναι πολλά, ιδιάζοντα χαρακτηριστικά του ανθρώπου. Γίνονται έρευνες εάν μάς επιτρέπεται να το συσχετίσουμε με την επίγνωση της ασθένειας και του θανάτου – ο άνθρωπος είναι το μόνο πλάσμα της φύσης που γνωρίζει ότι θα αρρωστήσει και θα πεθάνει.  Επιπλέον, ας παρατηρήσουμε, πριν ασχοληθούμε διεξοδικά,  τον χειμώνα, πίνοντας κρασί και κάνα (τσι)γαράκι κοντά στη τζακόσομπα, κι έξω να χιονίζει, ας παρατηρήσουμε ότι το περιεχόμενο του δεσμού είναι η απόλαυση και η φροντίδα – ή μήπως η φροντίδα και η απόλαυση; Όποιο και να βάλεις πρώτο, πάλι κάτι χάνεται – ας το πούμε φροντιδαπόλαυση!   

       Αν και ο ισχυρός δεσμός, η φροντιδάπολαυση,  είναι πανταχού  παρούσα και τα πάντα πληρούσα, σε κάποια κοινωνικά φαινόμενα αυτός ο ισχυρός δεσμός, η φροντιδαπόλευση, υποχωρεί, εκλείπει, ατονεί, εξοβελίζεται. Εάν πάει ο νους σας στον όχλο, πολύ καλά έκανε και πήγε. Μιας και ο όχλος εκρήγνυται, είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε έρευνες για την εκρηκτικότητα του όχλου, να αναρωτηθούμε δηλαδή εάν αυτή η εκρηκτικότητα σχετίζεται με την απουσία του κοινωνικού δεσμού. Εάν δεν νοείται κοινωνία χωρίς δεσμό, μας επιτρέπεται να αναρωτηθούμε εάν ο όχλος είναι κοινωνικό φαινόμενο. Μήπως είναι αντικοινωνικό φαινόμενο; Μήπως είναι ένα ζωολογικό φαινόμενο που πάει να γίνει κοινωνικό,  χωρίς να μπορεί, από τη φύση του, να τα καταφέρει, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται ως απ-άνθρωπο και αντικοινωνικό; 

    Μήπως πίσω από τη φράση κοινωνική έκρηξη λανθάνει η εκρηκτικότητα του όχλου; Δεν θα έπρεπε να εξετάσουμε την έννοια της εξέγερσης υπό το πρίσμα όλων αυτών των ερωτημάτων;

Continue reading →

    φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

    Αναρωτιέμαι: υπάρχει διαμαρτυρία, ικεσία και εκφοβισμός στη φύση, στα ζώα; Γιατί διατυπώνουμε αυτό το ερώτημα, γιατί να μας ενδιαφέρει εάν αυτές οι συμπεριφορές υπάρχουν στη φύση;

    Στην κοινωνία υπάρχουν. Αυτή όμως δεν είναι απάντηση, είναι μπαρμπούτσαλα. Και είναι μπαρμπούτσαλα γιατί εγκλωβίζεται στα πλαίσια του αυτονόητου. Αυτό το αυτονόητο θα επιχειρήσουμε να πλήξουμε σήμερα, αυτό είναι το μεράκι μας – ούτε δουλειά μας είναι ούτε καθήκον, μεράκι είναι.

   Για να το πλήξουμε θα πρέπει να έχουμε κατά νου έναν ορισμό της κοινωνίας. Κοινωνία είναι οι σχέσεις, οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ανθρώπων και μεταξύ των ανθρώπων και της φύσης. Ιδεοτυπικά (<ιστορικά), μεταξύ των ανθρώπων εγκαθιδρύονται δύο είδη σχέσεων: η σχέση της συνεργασίας και της πρότασης και η σχέση της διαταγής, της υπακοής και της εκτέλεσης της διαταγής. Την πρώτη την ονομάζουμε κομμουνιστική σχέση (εμμενής κομμουνισμός), τη δεύτερη κυριαρχική σχέση (Κυριαρχία). Αυτό που μας ενδιαφέρει και στις δύο είναι ή ίδια η σχέση, η διαδικασία εγκαθίδρυσής της, η διαδικασία αναπαραγωγής της και η διαδικασία κατάλυσής της. Πέρα από την κυριαρχική σχέση και τις σχετικές με αυτήν διαδικασίες μας ενδιαφέρουν  τα μάλα και οι φορείς της σχέσης, ο Κύριος και οι Υποτελείς.

   Όταν λοιπόν ρωτάμε εάν η διαμαρτυρία, η ικεσία και ο εκφοβισμός υπάρχουν στην κοινωνία, εννοούμε εάν οι φορείς των σχέσεων, της κυριαρχικής εν πρώτοις , διαμαρτύρονται, ικετεύουν και εκφοβίζουν.  Είμαστε σε θέση να διατυπώσουμε κάποιες απαντήσεις:

ο Κύριος δεν διαμαρτύρεται

ο Κύριος δεν ικετεύει

ο Κύριος εκφοβίζει

οι Υποτελείς διαμαρτύρονται

οι Υποτελείς ικετεύουν

οι Υποτελείς εκφοβίζουν.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

     Η αγωνία του ανθρώπου να ανακαλύψει την καταγωγή του είναι μια έκφραση της αγωνίας του για το μέλλον του: θέλουμε να εντοπίσουμε το σημείο εκκίνησης και να μάθουμε πως φτάσαμε εδώ γιατί θέλουμε να μάθουμε προς τα που πάμε. Εάν δεν θα μας ενδιέφερε το μέλλον, δεν θα μας ενδιέφερε ούτε το παρελθόν – θα ζούσαμε σε ένα αιώνιο παρόν, όπως τα ζώα, όπως τα μικρά παιδιά, όπως ζούσαμε κάποτε, πριν αποκτήσουμε την επίγνωση του θανάτου, κατά συνέπεια και της διάκρισης του χρόνου σε παρελθόν, παρόν και μέλλον.

     Το  ερώτημα ‘ποιό είναι το μέλλον του ανθρώπου πάνω στη Γη’  τίθεται για πρώτη φορά τώρα, προς τα τέλη του 20ού αιώνα, από μεμονωμένους διανοητές και επιστήμονες, κάποιοι από τους οποίους ήταν . . .  παλαιοντολόγοι (λ.χ. Τεγιάρ ντε Σαρντέν, Αντρέ Λερουά-Γκουράν), ειδικοί δηλαδή της προέλευσης του ανθρώπου, όλα  όμως δείχνουν ότι κατά τον 21ο θα είναι ένα ερώτημα που όλοι οι ένοικοι της Γης  θα θέσουν και θα σκεφτούν. Δεν θα αποφύγουμε λοιπόν τον πειρασμό και την ανάγκη να σκεφτούμε επί αυτού του ερωτήματος. Κι αυτό διότι μέχρι τώρα δεν υπήρξε κοινωνία που να ανησυχούσε και να αναρωτιόταν για το μέλλον του ανθρώπου. Ποιες συνθήκες λοιπόν ανακινούν αυτό το ερώτημα; Και τί σημαίνει ότι όλη η ανθρωπότητα θέτει αυτό το ερώτημα και αγωνιά; Όλη η ανθρωπότητα γίνεται φιλόσοφος; Ή μήπως ποιητής;

    Το ερώτημα για το μέλλον του hominis sapientis είναι ένα ερώτημα που δεν είναι δικαιοδοσία καμιάς επιστήμης ή τέχνης. Εφόσον με τη φιλοσοφία και την ποίηση εκφράζουμε όσα δεν μπορούμε να εκφράσουμε με άλλον τρόπο, τότε πιθανόν το ερώτημα αυτό να μας κάνει φιλοσόφους ή/και ποιητές. Εάν όλοι οι άνθρωποι ανησυχούν, τότε η ανησυχία αυτή δεν μπορεί παρά να είναι μια πτυχή της παγκόσμιας πνευματικής επανάστασης. Το περιεχόμενο του ερωτήματος και το συναίσθημα που αναδίδει ως άρωμα παραπέμπει στις  πραγματικές υλικές συνθήκες που το φέρουν στο προσκήνιο: η προϊούσα καταστροφή της φύσης και της κοινωνίας εν μέσω τεράστιου κοινωνικού πλούτου και υπαρκτών δυνατοτήτων αντιμετώπισης όλων των κοινωνικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο πλανήτης  ως φύση και η ανθρωπότητα, νοουμένη ως κοινότητα κοινωνιών, ως παγκόσμια κοινότητα.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλημέρα

    Όποιος, όποια καταπιάνεται με το ζήτημα της σωματικής αθανασίας του ανθρώπου οφείλει να ερευνήσει,  και να εκθέσει τα αποτελέσματα των ερευνών του, σχετικά με τον θάνατο: την προέλευσή του και την επίγνωσή του από τον άνθρωπο. Και μετά να αναρωτηθεί πώς μπορεί να επιτευχθεί η σωματική αθανασία και πώς θα ζει ο αθάνατος άνθρωπος. Στο προηγούμενο σημείωμα εξετάσαμε την προέλευση του θανάτου, η οποία μας επιβάλλει να διατυπώσουμε την άποψη ότι εάν δεν μπορεί να υπάρξει ζωή χωρίς τον θάνατο, και πράγματι δεν μπορεί να υπάρξει, τότε η σωματική αθανασία είναι ανέφικτη, παντελώς,  οπότε τα ερωτήματα  πώς θα επιτευχθεί η σωματική αθανασία και πώς θα ζει ο αθάνατος άνθρωπος είναι περιττά ερωτήματα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν θα τα θέσουμε και δεν θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε· κι αυτό διότι ενισχύουν το συμπέρασμά μας ότι η σωματική αθανασία είναι ανέφικτη.

Η βεβαιότητα, ούτε καν η δυνατότητα, της σωματικής αθανασίας του ανθρώπου είναι η μόνη κολόνα, για να μιλήσω ως οικοδόμος, πάνω στην οποία στηρίζεται το τεράστιο και μεγαλοπρεπές οικοδόμημα της επαναστατικής θεωρίας και επαναστατικής ιδεολογίας της Θεϊκότητας του Ανθρώπινου Είδους που πρεσβεύει ο Επίκτητος Μοντανός στο βιβλίο που ασκούμε κριτική, τα βασικά σημεία του οποίου παρουσιάσαμε στο προηγούμενο σημείωμα. Εάν προσβάλλουμε την κολόνα αυτή, το οικοδόμημα θα καταρρεύσει ως τραπουλοχαρτοκατασκευή. Ακολούθως, και εκ του σύνεγγυς, θα μπορέσουμε να μελετήσουμε τα ερείπια για να δούμε και από τι υλικό είναι κατασκευασμένο.

Continue reading →