φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Αύριο, Δευτέρα, 9/1/12, θα κάνουμε μια πρώτη απόπειρα να μελετήσουμε δυο πινακίδες της Γραμμικής Γραφής Α’, την ΗΤ 114 και την ΗΤ 88. Το ΗΤ είναι αρχικά του τοπωνυμίου Αγία Τριάδα (Hagia Triada, κοντά στη Φαιστό), όπου ανακαλύφθηκε ένα μινωικό ‘ανάκτορο’ και το οποίο μας έδωσε το μοναδικό αρχείο 150 περίπου πινακίδων της Γραμμικής Α’.
Έχουμε υποστηρίξει σε προηγούμενα σημειώματα ότι για να μπορέσουμε να αποκρυπτογραφήσουμε, να διαβάσουμε τα κείμενα των πινακίδων θα πρέπει αφενός να έχουμε μια εικόνα (α) της κοινωνικής οργάνωσης των νεολιθικών κοινοτήτων, (β) της οικονομίας του Ναού, και (γ) της γένεσης και λειτουργίας της γραφής σε αυτήν την οικονομία, και αφετέρου να περιγράψουμε αδρά τη γλώσσα των πινακίδων.
Υποστηρίζουμε ότι οι πρώτοι κάτοικοι της Κύπρου, των νησιών της μικρασιατικής παραλίας και της Κρήτης προέρχονταν από τη Μικρά Ασία. Είμαστε βέβαιοι ότι η επέκταση των νεολιθικών κοινοτήτων γίνονταν από ανατολικά προς τα δυτικά και πληθώρα ενδείξεων μας παρακινούν να εικάσουμε βάσιμα ότι και οι κάτοικοι της ελλαδικής χερσονήσου προέρχονταν από τη μικρασιατική χώρα. Η Γραμμική Γραφή Β’ και οι πολλές προελληνικές λέξεις μας επιτρέπουν να εντοπίσουμε κάποια γενικά χαρακτηριστικά της γλώσσας που μιλούσαν κάτοικοι των νεολιθικών κοινοτήτων: ήταν συγκολλητική και οι βασικές λέξεις ήταν μονοσύλλαβες.
Η δυσκολία να διαβάσουμε τις πινακίδες της Γραμμικής Α΄ οφείλεται κυρίως στην ανυπαρξία δίγλωσσων κειμένων. Τα κείμενα της Γραμμικής Β’ διαβάστηκαν χωρίς να υπάρχουν δίγλωσσα κείμενα για δυο λόγους: πρώτον, επισημάνθηκε (από την Alice Kober, το 1948), πριν την αποκρυπτογράφηση από τον Βέντρις, ότι η γλώσσα των πινακίδων ήταν κλιτική και, δεύτερον, από την ύπαρξη των ιδεογγραμμάτων, των απεικονίσεων των αντικειμένων που καταγράφονταν. Ένα παράδειγμα: δίπλα στη λέξη pa-ka-na υπήρχε ένα ιδεόγραμμα του ξίφους – ο Βέντρις υπέθεσε ότι θα μπορούσε αυτή η γλώσσα να ήταν η ελληνική, μιας και είναι κλιτική γλώσσα. Και διάβασε τη λέξη ‘φάσγανα’, μια λέξη που τη διαβάζουμε συχνά στην Ιλιάδα και προέρχεται από το *σφάγανα (σφαγή, σφάζω).