Ήρα (και ήρως) σημαίνει ‘μοσχάρι ενός έτους’;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα.

Όταν οι Γάλλοι θέλουν να πουν ‘παντρεύομαι γυναίκα που είναι έγκυος’ λένε je prends la vache et le veau, παίρνω την αγελάδα και το μοσχαράκι! Η ταύτιση της γυναίκας με την αγελάδα μαρτυρείται σε όλες τις γλώσσες που μιλιούνται από λαούς οι οποίοι ζούσαν ή ζουν κυρίως από την εκτροφή των ζώων, όπως οι σημερινές (ινδο)ευρωπαϊκές. Μιας και διαθέτουμε περισσότερες γνώσεις γι αυτές τις οικείες σε μας γλώσσες, θα καταπιαστούμε αναγκαστικά με αυτές, ευελπιστώντας ότι γνώστες άλλων ποιμενικών μη ινδοευρωπαϊκών γλωσσών (ουγγρική, φιλανδική, τουρκική, μογγολική, αραβική, η γλώσσα των μασάι της ανατολικής Αφρικής και άλλες) θα μας χαρίσουν τις γνώσεις που χρειαζόμαστε. Σήμερα, θα εστιάσουμε την προσοχή μας σε μερικά κείμενα της πρώιμης αρχαίας ελληνικής γραμματείας και θα μελετήσουμε την ταύτιση της γυναίκας με την αγελάδα.

Πρώτα όμως θα ήθελα να κάνω μια παρέκβαση και να σας υπενθυμίσω ότι αυτή η ταύτιση της γυναίκας με την αγελάδα είναι σαφής στις βρισιές. Αν δεν κάνω λάθος, δεν υπάρχει ινδοευρωπαϊκή γλώσσα που να μην χρησιμοποιεί τη βρισιά ‘αγελάδα’ ή κάποια άλλη έκφραση περιφρόνησης, χλευασμού, ταπείνωσης και εξευτελισμού. Στον δυτικό πολιτισμό, άνδρες και γυναίκες, πιο συχνά οι πρώτοι, ταυτίζουν την υπέρβαρη ή παχύσαρκη και την ανόητη γυναίκα με την αγελάδα. Σε όλες τις ινδοευρωπαϊκές γλώσσες η γυναίκα δεν ταυτίζεται μόνο με την αγελάδα αλλά με όλα τα εκτρεφόμενα και κατοικίδια ζώα: κατσίκα, κουνέλα, κότα, καμήλα, γαϊδούρα, μουλάρα, αλόγα, φοράδα, καρδερίνα, κανάρα, βουβάλα, σκύλα, γάτα, χήνα, πάπια, παγώνι . . .Βέβαια, κάθε γλώσσα, οι ομιλητές της δηλαδή, έχει τις ιδιαίτερες προτιμήσεις της. . .

Η ταύτιση της γυναίκας με την αγελάδα και όλα τα άλλα εκτρεφόμενα ζώα είναι μια πατριαρχική πολιτισμική κληρονομιά και μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, μια πτυχή της γενικότερης ταύτισης του τποτελούς (γυναίκα, παιδί, δούλος) με τα εκτρεφόμενα ζώα. Οι ρίζες της χάνονται στα βάθη του χρόνου. Μπορούμε να τις εντοπίοσυμε και να τις μελετήσουμε ερευνώντας αφενός τις υπάρχουσες μαρτυρίες στην αρχαιότερη ινδοευρωπαϊκή ποιμενική γραμματεία και αφετέρου την ίδια τη γλώσσα.

Θα αρχίσω με μια σύντομη αναφορά των μαρτυριών που μας παρέχει η γλώσσα και δεσμεύομαι να επανέλθω για να εξετάσω διεξοδικά το θέμα αυτό. Η ταύτιση της γυναίκας με τη αγελάδα υποφώσκει στις λέξεις ζευγάρι και σύζυγος. Όταν λέμε ζευγάρι εννοούμε τα δύο ζώα που ζεύονται στον ζυγό. Αυτά τα δυο ζώα, αγελάδες, είναι σύν-ζυγοι. Οι σύζυγοι λοιπόν είναι δυο αγελάδες που είναι ζεμένοι μαζί στο ζυγό και τραβάνε το βαρυφορτωμένο κάρο της οικογένειας. Οι παντρεμένοι χαρακτηρίζονται και ως ομόζυγοι. Το ρήμα συζεύγνυμι (ζεύω μαζί, συνδέω, ενώνω σε γάμο) είναι γνωστό από τη γαμήλια ρήση ους ο Θεός συνέζευξεν άνθρωπος μη χωριζέτω που σημαίνει ότι ο Θεός, ο τσομπάνης Θεός, μας βλέπει σας αγελάδες που μπαίνουν στο ζυγό. Σήμερα, ο χωρισμός του ζευγαριού λέγεται διαζύγιο κι αυτοι που χωρίζουν είναι διαζευγμένοι.Ο άνδρας ή η γυναίκα που δεν έχει παντρευτεί, που δεν έχει μπει ακόμα στο ζυγό, χαρακτηρίζεται άζυξ (<α-ζυγ-ς) ή άζυγος.

Continue reading →

ο Πλάτων και οι αντιεξουσιαστές της ‘Βαβυλωνίας’: μια σύντομη εισαγωγή στον Πλάτωνα

Διάβασα χτες στη ‘Βαβυλωνία’ (τ. 69, σελ. 12, 21-2), φίλες και φίλοι, ένα άρθρο που υπογράφει ο Αθανάσιος Γεωργιλάς, με τίτλο ‘Κοινωνική Ανατροπή ή Κατάθλιψη’, και σκέφτηκα να το σχολιάσω. Για ποιο λόγο; Θα σας πω: η θεωρητική αναφορά του συντάκτη του κειμένου είναι ο Πλάτων. Μου έκανε φοβερή εντύπωση, δεν περίμενα να διαβάσω κάτι τέτοιο σε μια αντιεξουσιαστική εφημερίδα. Προσέξτε την αντιεξουσιαστική χρήση του Πλάτωνα: ‘αν δεχτούμε τον Πλάτωνα, η ψυχή του ανθρώπου αποτελείται από το λογιστικό (με το οποίο επικοινωνεί με τον κόσμο των ιδεών), το θυμοειδές (συναίσθημα) και το επιθυμητικό (βούληση)’. Αυτά γράφει ο συντάκτης και μετά από κάποιες σκέψεις επανέρχεται στον Πλάτωνα: ‘Ο Πλάτωνας είναι παρών στη σκέψη μας πάλι και μας βοηθά να κρίνουμε ότι το πλήθος της κοινωνίας αντιδρά σήμερα βάζοντας σε ενέργεια μόνο το 1/3 της ψυχής, δηλαδή μόνο το Θυμικό (συναίσθημα). Στο ερώτημα κοινωνική ανατροπή ή κατάθλιψη, η κοινωνία, σε μαζικό, αλλά και σε προσωπικό, επίπεδο, το ρίχνει στην κατάθλιψη. Συναίσθημα σημαίνει γκρίνια και η γκρίνια μπορεί να πάρει πολλές μορφές, τέτοιες είναι οι απεργίες και οι διαδηλώσεις . . . ‘ Και τελειώνει το άρθρο ως εξής: ‘Μόνο με αυτό το πολιτικό σχέδιο της επανάστασης της καθημερινότητας, όπου κι όπως μπορούμε, θα δημιουργήσουμε τους όρους για την αντιεξουσιαστική κουλτούρα που είναι τόσο απαραίτητη να προσφέρουμε στις νέες γενιές. . . Είναι η μοναδική πολιτική πρόταση που μπορεί να απαντήσει και στα τρία μέρη της ‘κοινωνικής ψυχής’ στο λογιστικό (πολιτικό), στο θυμικό (συναισθηματικό, και στο επιθυμητικό).’

Δεν θα ήθελα να καταπιαστώ με τις επιμέρους σκέψεις και απόψεις που υποστηρίζονται στο παραπάνω άρθρο. Θα ήθελα μόνο να σημειώσω ότι υποθέτω πως ο συντάκτης έφτασε στον Πλάτωνα μέσω Καστοριάδη, ο οποίος αναφέρεται και στο κείμενο. Δεν έχω την αίσθηση ότι τον έχει μελετήσει ή εάν τον μελέτησε θεωρώ ότι δεν τον κατανόησε. Για να χρησιμοποιήσουμε κάποιον διανοητή ως θεωρητική αναφορά, να χρησιμοποιήσουμε γόνιμα τη σκέψη του ως μέσον ερμηνείας της κοινωνικής πραγματικότητας θα πρέπει να έχουμε αφομοιώσει τον πυρήνα της σκέψης του. Να γνωρίζουμε πολύ καλά τι θέλει να μας πει κι αυτό να μπορούμε να το διατυπώσουμε με απλότητα και σαφήνεια. Τι θα λέγαμε εάν συμπυκνώναμε τη σκέψη του Πλάτωνα σε λίγες προτάσεις;

Continue reading →

το κοπάδι των λογικών προβάτων και ο παγκόσμιος ποδοσφαιρικός πόλεμος

φίλες και φίλοι, γεια σας και χαρά σας!

Οι πλατείες όλων των μεγαλουπόλεων του πλανητικού χωριού είναι γεμάτες κάθε βράδυ, μα πιο πολύ των χωρών που η εθνική ποδοσφαιρική τους ομάδα παίζει στο μουντιάλ. Τι κάνει ο κόσμος εκεί; Πίνει, συζητάει, φλερτάρει, τρώει, παίζει, μαθαίνει, τραγουδάει; Όχι, όχι, τίποτα από όλα αυτά! Ταλαιπωρείται, ξεροσταλιάζει όρθιο (και του αρέσει) μπροστά σε μια γιγαντοοθόνη τηλέορασης και παρακουθεί την ομάδα τους να παίζει μπάλα. Βλέπω στη τηλεόραση ένα ζευγάρι, από πλατεία του Αμβούργου: ο άνδρας φωνάζει ενθουσιασμένος μπροστά στη τηλεόραση: Ντόιτσλαντ ίμπερ άλλες και η γυναίκα του να επαναλαμβάνει με πάθος: ίμπερ άλλες! Ανατριχιάζω. Εάν κάποτε ο Χίτλερ σχημάτισε το γερμανικό κοπάδι, εάν το βασικό καθήκον κάθε ήρωα, καλιτέχνη, αθλητή και ηγέτη είναι να διαλύει τις διάσπαρτες κοινωνικές ομάδες και να τις μετασχηματίζει σε κοπάδι λογικών προβάτων, μια εργασία που πληρώνεται αδρότατα, τότε ο σημερινός διαμορφωτής του κοπαδιού είναι ο ποδοσφαιρικός αγώνας, το ποδοσφαιρικό θέαμα, είναι η εθνική ποδοσφαιρική ομάδα. Ο ποδοσφαιριστής σήμερα είναι ένας ανθρωποβοσκός.

Ο ποδοσφαιριστής είναι ήρωας και δούλος ταυτόχρονα. Είναι ήρωας διότι σχηματίζει κοπάδι. Είναι δούλος γιατί είναι υπηρέτης, τσιράκι, τον αγοράζουνε και τον πουλάνε, είναι μια πόρνη πολυτελείας. Ο Μέσι και ο Ρονάλντο είναι ήρωες, δούλοι, πόρνες πολυτελείας. Τι αξιολύπητοι φουκαράδες! Το ρόλο του Χίτλερ αρχίζουν να τον παίζουν οι ποδοσφαιριστές ήρωες. Εάν είναι έτσι, το αίμα που έχει χυθεί μέχρι σήμερα μεταξύ των οπαδών ποδοσφαιρικών ομάδων δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτό που θα χυθεί στο μέλλον. Ο Κύριος θα παροτρύνει με κάθε τρόπο τα κοπάδια των οπαδών να αλληλοσφαχτούν κι αυτά θα αλληλοσφαχτούν.

Continue reading →

‘αγορά’ σήμαινε ‘κοπάδι (μέσα σε μαντρί)’

φίλες και φίλοι

Η αρχαιότερη μαρτυρία της λέξης αγορά βρίσκεται στα κρατικά αρχεία (από πηλό) της μυκηναϊκής Πύλου, που συντάχθηκαν στο δεύτερο μισό του 13ου π.Χ αιώνα (1250-1200 ) και διέσωσε, ψήνοντάς τα, η φωτιά που έκαψε το ανάκτορο. Tόσο τα κρατικά αρχεία της μυκηναϊκής Πύλου όσο και η ετυμολογία δεν μας αφήνουν περιθώρια να εκφράσουμε επιφυλάξεις ως προς την ποιμενική προέλευση και το ποιμενικό περιεχόμενο του όρου. Η πρώτη σημασία της λέξης ήταν “συγκεντρωμένο πλήθος ζώων” ή “κοπάδι που οδηγείται (στη βοσκή ή στο μαντρί)”. Θα ξαναδιαβάσουμε τη λέξη στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Μετά από πέντε αιώνες συνεχούς χρήσης είναι βέβαιο ότι δεν έχει απομείνει ίχνος από την ποιμενική σημασία της μυκηναϊκής λέξης. Τώρα η λέξη δηλώνει τη συγκέντρωση του λαού, τον τόπο αυτής της συγκέντρωσης αλλά και το λόγο που εκφωνείται εκεί. (Αγορητής, στην Ιλιάδα είναι ο ρήτορας, ενώ αγορητύς [η], στην Οδύσσεια, η ευγλωττία). Αργότερα απόκτησε και τη σημασία του τόπου της διεξαγωγής της αγοράς (ωνή) και πώλησης (πρασις) εμπορευμάτων, ακόμα και την ίδια την πράξη της αγοραπωλησίας. Πως όμως από την ποιμενική σημασία του όρου φτάσαμε σε αυτήν που δηλώνει τον τόπο και τη πράξη της αγοραπωλησίας εμπορευμάτων;

Για να φτάσουμε στην εξήγηση αυτής της τελευταίας σημασίας, που επιβιώνει μέχρι και στις μέρες μας, θα πρέπει να πιάσουμε την όλη σημασιολογική εξέλιξη της λέξης από την αρχή. Και η αρχή είναι η εποχή της σύνθεσης της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, η ύστερη γεωμετρική (850-750 π.Χ.) και αρχαϊκή εποχή (750-500). Η πρώτη σημασία είναι αυτή της συγκέντρωσης, της συνάθροισης του ανδρών (δηλαδή, των πολεμιστών, μιας κι αυτό σημαίνει η λέξη ανήρ) από την πολεμική αριστοκρατία. Εύλογα λοιπόν θα διατυπωθεί το ερώτημα: γιατί χρησιμοποιήθηκε ένας ποιμενικός όρος που δηλώνει το κοπάδι για να δηλωθεί η συνέλευση των ανδρών που συγκαλεί η πολεμική αριστοκρατία;

Η Ιλιάδα και η γλώσσα μας δίνουν την απάντηση: στην Ιλιαδα οι ηγέτες καλούνται ποιμένες λαών – κι αυτό σημαίνει ότι οι λαοί, οι άνδρες δηλαδή, εκλαμβάνονται ως εκτρεφόμενα ζώα. Με τον καιρό, η λέξη άρχισε να δηλώνει και το τόπο της συνέλευσης των ανδρών. Εκεί, στην αγορά, στο τόπο της συνέλευσης των ανδρών, άρχισε και η αγοραπωλησία ενός εμπορεύματος, του πρώτου λογικά και χρονικά εμπορεύματος, που χωρίς αυτό ο δουλοκτητικός τρόπος παραγωγής δεν θα μπορούσε όχι μόνο να λειτουργήσει αλλά ούτε καν να υπάρξει. Το εμπόρευμα αυτό ήταν ένα θύμα απαγωγής, ένας αιχμάλωτος παραγωγός του κοινωνικού πλούτου, που οι Ρωμαίοι ονόμασαν instrumentum vocale, ομιλούν εργαλείο, και οι Έλληνες, ανδράποδα, που πλάστηκε με πρότυπο τη (μυκηναϊκής καταγωγής) λέξη τετράποδα.

Continue reading →

‘εργάτης’ σήμαινε ‘βόδι που οργώνει’

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πότε πλάστηκε και ποια ήταν η αρχική σημασία της λέξης εργάτης; Επιβιώνουν άραγε ίχνη αυτής της αρχικής σημασίας στη σημερινή χρήση της υπό εξέταση λέξης; Φίλες αναγνώστριες, φίλοι αναγνώστες, αντικείμενο του σημερινού μας σημειώματος θα είναι οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα. Θα μελετήσουμε τις αρχαιότερες μαρτυρίες της λέξης εργάτης και θα δούμε ότι δήλωνε το βόδι που οργώνει.

Continue reading →

για σήμερα: τσομπάν-Μπαντιού!

φίλες και φίλοι,

ο γάλλος φιλόσοφος Αλαίν Μπαντιού είναι ερωτευμένος με τον Πλάτωνα! Πως προέκυψε αυτός ο έρωτας; Μεσολάβησε η έννοια της Ιδέας. Για τον Μπαντιού, ο κομμουνισμός είναι Ιδέα που μια μέρα θα υλοποιηθεί και επιτέλους μια μέρα των ημερών θα ζήσουμε όλοι και όλες σε μια κομμουνιστική κοινωνία. Θεωρεί δηλαδή ότι ο κομμουνισμός είναι και ιδεώδες και φιλοσοφική Ιδέα. Είναι σαφές ότι αναπαράγει τη μαρξιστική σύγχυση για τον κομμουνισμό. (Ο Ένγκελς έλεγε ότι είναι ‘η διδασκαλία του προλεταριάτου’!). Τι είναι όμως η Ιδέα για τον Πλάτωνα; Θα το πω απλά και με σαφήνεια, χωρίς να μασάω τα λόγια μου: Ιδέα για τον Πλάτωνα είναι το πρότυπο, άρα η επιθυμία του Κυρίου. Η Ιδέα του Αγαθού είναι το πρότυπο της ισχύος του Κυρίου. Ο Πλάτων εξέλαβε τις επιθυμίες του, τους σκοπούς του, τα πρότυπά του, τις Ιδέες ως ποιητικά αίτια, ως δημιουργούς δηλαδή της φύσης και της κοινωνίας. Η μεταφυσική δεν είναι παρά αντεστραμμένη τελολογία: αυτό που είναι η αιτία δεν είναι παρά ο σκοπός μας. Ο Θεός δεν είναι ο πανίσχυρος δημιουργός του κόσμου αλλά αυτό το οποίο επιθυμεί διακαώς να είναι ο Κύριος: ο δημιουργός του κόσμου, να γίνει απόλυτος Κύριος της ζωής και του θανάτου.

Ναι, ο Αλαίν Μπαντιού είναι ερωτευμένος με τον Πλάτωνα, βρήκε καταφύγιο στην ζεστή αγκαλιά του αρχαίου έλληνα φιλοσόφου, που, ως γνωστόν, ήταν ένας δουλοκτήτης γαιοκτήμονας, σκεφτόταν και έγραφε, όπως θα δούμε παρακάτω, ως δουλοκτήτης γαιοκτήμονας. Παραθέτω την ερωτική του εξομολόγηση (από το βιβλίο του ‘η κομμουνιστική υπόθεση’, σελ. 224, εκδ. Πατάκη): ‘ Όλα αυτά [η χρήση του μοτίβου της Ιδέας, σ.σ.] υποβαστάζονται από μια πολύμορφη στράτευση στην κατεύθυνση μιας αναγέννησης της χρήσης του Πλάτωνα. Ας αναφέρουμε: το σεμινάριό μου που εδώ και δύο χρόνια φέρει τον τίτλο ‘Για σήμερα: Πλάτων!’, το σχέδιο μιας ταινίας ‘Η ζωή του Πλάτωνα’, και η πλήρης μετάφραση (την οποία ονομάζω ‘υπερμετάφραση’) της Πολιτείας, την οποία μετονομάζω ‘Περί κομμουνισμού’ [‘Du commun(isme)’], ανατέμνοντάς την σε εννέα κεφάλαια, και ελπίζω να την τελειώσω και να τη δημοσιεύσω το 2010.’

Ο Μπαντιού διαβάζει τη Πολιτεία του Πλάτωνος ως ένα σχόλιο πάνω στον κομμουνισμό. Δεν διανοείται όμως να προσθέσει δυο λεξούλες ακόμα για να γίνει πιο πιστή η μετονομασία! ‘Περι κομμουνισμού της στάνης‘. Ο Πλάτων δεν έχει στο μυαλό του τον κομμουνισμό, αλλά τον κομμουνισμό της στάνης. Ο Μπαντιού αυτό δεν τον βλέπει. Γιατί;Μα δεν βλέπει καμιά διαφορά ανάμεσα στον κομμουνισμό και τον κομμουνισμό της στάνης! Ο Μπαντιού είναι τσομπάνης, όπως και ο Πλάτων, όπως οι περισσότεροι δυτικοί φιλόσοφοι. Δεν έχουμε κατανοήσει ότι ο ποιμενικός τρόπος σκέψης κυριαρχεί πλήρως, με ελάχιστες εξαιρέσεις, π,χ, Νίτσε) στη δυτική φιλοσοφία. Ο Πλάτων σκέφτεται ως τσομπάνης, το ίδιο και ο Μπαντιού. Ξέρετε ότι υμνεί την κινέζικη πολιτισμική επανάσταση; Η επανάσταση αυτή ήταν η αποθέωση του κομμουνισμού της στάνης. Για τον Μπαντιού, ο κομμουνισμός είναι ταυτόσημος με τον κομμουνισμό της στάνης.

Πριν διαβάσετε το κείμενο που ακολουθεί, θα ήθελα να συνοψίσω με απλά λόγια την ‘Πολιτεία’ του Πλάτωνα: ο καλύτερος τρόπος να αποτρέψουμε την επανάσταση, την κατάλυση της Κυριαρχίας, προτείνει ο Πλάτων, είναι να οργανώσουμε την κοινωνία με πρότυπο το μαντρί, τη στάνη. Εάν το κάνουμε αυτό, οι υποτελείς Παραγωγοί θα ζουν όπως τα ζώα εκτροφής και άρα θα υποβιβαστούν στην κατάστασή τους. Τα ζώα εκτροφής, τα υποζύγια, τα κατοικίδια, δεν επαναστατούν, δεν μπορούν, δεν θέλουν να επαναστατήσουν. Στον ‘Πολιτικό’, μετονομάζει την πολιτική σε ανθρωποβοσκητική (ανθρωπονομική), ενώ στους ‘Νόμους’ παραθέτει τις λεπτομέρειες της μετατροπής της κοινωνίας σε μαντρί. Αυτά, ο μαοϊκός, ανθρωποβοσκός, τσομπάν-Μπαντιού δεν μπορεί, δεν θέλει να τα δει.

Continue reading →

1. εργάτης: το βόδι που οργώνει

Θα αφιερώσουμε τη πρώτη διάλεξη της Ανθρωποβοσκητικής στους εργάτες και τις εργάτριες. Είμαι κι εγώ εργάτης, οικοδόμος καλουπατζής, και μια μέρα, εκεί που καλούπωνα, αναρωτήθηκα: τι να σημαίνει άραγε η λέξη εργάτης; Ποια να ήταν άραγε η αρχαιότερη γνωστή σημασία αυτής της λέξης; Δήλωνε πάντα αυτό που δηλώνει και σήμερα ή είχε κάποια άλλη σημασία; Είναι αλήθεια ότι άργησα να απαντήσω σε αυτά τα ερωτήματα αλλά τελικά τα κατάφερα. Άμα δεν ξεχνάς, τα καταφέρνεις. Έμαθα λοιπόν ότι η λέξη εργάτης ανήκει στη κατηγορία εκείνη των λέξεων της ελληνικής γλώσσας που τις διαβάζουμε στα αρχαιότερα σωζόμενα κείμενα, στην οποία ανήκουν και άλλες, πολλές από τις οποίες τις προφέρουμε ακόμα και σήμερα, όπως, μέλι, θεός, άνθρωπος και άλλες. Τα κείμενα που αναφέρω ανάγονται στον 14^ο μέχρι 12^ο αιώνα π. Χ. και δεν είναι άλλα από τα κρατικά έγγραφα, πήλινες πινακίδες, που βρέθηκαν στα διοικητικά κέντρα των μυκηναϊκών βασιλείων της Κνωσού, της Πύλου, των Θηβών, των Μυκηνών.

Continue reading →

Ανθρωποβοσκητική/εισαγωγική διάλεξη

φίλες και φίλοι, γεια σας και χαρά σας

Όταν για πρώτη φορά διάβασα τη λέξη ἀνθρωπονομική στον Πολιτικό (266e)του Πλάτωνα, ήμουνα απολύτως βέβαιος πως να την αποδώσω:ανθρωποβοσκητική. Με την ανάγνωσή της, άκουσα και πάλι την κραυγή της εργάτριας μέσα στο κατάμεστο λεωφορείο, χαράματα: μα για μας ζώα μας περνάνε; Μου ήρθαν στο νου και δυο εικόνες:οι δυο πρώτες σκηνές από τους Μοντέρνους Καιρούς του Τσάπλιν (ένα κοπάδι προβάτων στην πρώτη, ένα κοπάδι εργατών στη δεύτερη) και μια σκηνή από ένα ντοκιμαντέρ όπου στρατιώτες ανεβαίνουν σε βαγόνια, τα οποία εν καιρώ ειρήνης μετάφεραν ζώα στα σφαγεία, για να μεταφερθούν στο μέτωπο. Ο πλατωνικός όρος μου θυμίζει ότι, όταν ήμουν χριστιανός ορθόδοξος, ανήκα στο ποίμνιο αλλά τώρα είμαι ένα χαμένο πρόβατο. Και ξύνει μια παλιά πληγή:ψάχνω να βρω ένα τρόπο να διαβάσω ένα έργο του Ανθρακίτη Μεθόδιου (Βοσκός Λογικών Προβάτων, Βενετία, 1708) αλλά δε μπορώ και υποφέρω. Εν τω μεταξύ, όσο περνούσαν τα χρόνια βεβαιωνόμουν όλο και πιο συχνά για την ορθότητα της απόδοσης του όρου ἀνθρωπονομική ως ανθρωποβοσκητική. Όταν μάλιστα είδα τον πρώην Δήμαρχο της Αθήνας, τον Δημήτρη Αβραμόπουλο, ναι αυτόν που μάντρωσε τα πεζοδρόμια της Αθήνας, πρωτοσέλιδο στην κυριακάτικη Καθημερινή, πιτσιρικά και ντυμένο τσοπανόπουλο, χάρηκα χαρά μεγάλη. Αργότερα, με εντυπωσίασε η δήλωση του Κάρολου Παπούλια, λίγες μέρες μετά την εκλογή του, ότι, εάν δεν θα γινόταν Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θα γινόταν τσέλιγκας. Και πως να ξεχάσεις την υπόδειξη του πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή να μην ξυνόμαστε στη γκλίτσα του τσοπάνη; Πέραν όλων αυτών, ο πλατωνικός όρος ήταν η πρώτη απάντηση στο ερώτημα που είχα θέσει σιωπηλά στον εαυτό μου και το κρατούσα ως εφτασφράγιστο μυστικό: εάν υπάρχουν οι Καλές Τέχνες, υπάρχουν οι Κακές Τέχνες; Κι αν υπάρχουν, ποιες είναι; Με την εμφάνιση της πρώτης Κακής Τέχνης και Επιστήμης, της Ανθρωποβοσκητικής, δόθηκε και η απάντηση στο ερώτημα. Ναι, οι Κακές Τέχνες υπάρχουν και είναι πολλές:είναι οι εφαρμοσμένες Τέχνες, οι πρακτικές Επιστήμες που μετέρχεται ο Κύριος, αυτός ο ένοπλος ζητιάνος, ο άρπαγας και καταστροφέας του συλλογικά παραγόμενου κοινωνικού πλούτου, για να ενισχύσει και να διαιωνίσει την Κυριαρχία.

Continue reading →