φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ μπορώ να γνωρίζω τι φάγατε και ήπιατε χτες, τι θα φάτε και τι θα πιείτε σήμερα. Γνωρίζω όμως ότι αυτό που τρώμε και πίνουμε  δεν το έχουμε παραγάγει εμείς – αυτό είναι βέβαιο. Αυτό σημαίνει ότι είμαστε εξαρτημένοι από αυτούς που την παράγουν. Ποιοι την παράγουν;  Πόσοι είναι, πώς την παράγουν; Θα αποκλείατε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσουν την τροφή ως μέσον καταστολής, ελέγχου, πειθάρχησης και εξόντωσης του ολοένα και μειωνόμενου αριθμού των εργαζομένων και του διαρκώς αυξανόμενου άεργου πλήθους; Το κομβικό ερώτημα όμως είναι άλλο: τι υποστηρίζουν όσοι ονειρεύονται και περιμένουν μια επανάσταση, την τροφή θα την παράγει ένας μικρός αριθμός παραγωγών ή θα την παράγουμε όλοι και όλες;

ΟΣΟΙ υποστηρίζουν ότι η επανάσταση θα γίνει στις πόλεις από τους κατοίκους της, αυτό είναι το ένα  μοντελάκι, αφού εκεί έχει συγκεντρωθεί το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, είναι αναγκασμένοι να παραδεχτούν ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της τροφής θα παράγεται εκτός της πόλης από ένα μικρό αριθμό παραγωγών –  αυτό που γίνεται σήμερα. Μπορεί μια πόλη να είναι αυτάρκης ως προς την τροφή της; Ναι, εάν γκρεμιστούν τα 4/5 των κτιρίων και καλλιεργηθεί το έδαφος που θα απελευθερωθεί –  ειδάλλως η αυτάρκεια των πόλεων σε τροφή είναι μια αυταπάτη. Όσοι υποστηρίζουν ότι η τροφή πρέπει (ή θα) να παράγεται από όλους και όλες, δέχονται ότι η  επανάσταση θα πάρει τη μορφή της μαζικής εγκατάλειψης των πόλεων. Εάν με το πρώτο μοντελάκι (εξεγέρσεις και επανάσταση στις πόλεις, αυτοδιοικούμενες και αυτοδιαχειριζόμενες) δεν αλλάζει και τίποτα, ως προς την παραγωγή της τροφής, το δεύτερο είναι γνήσια επαναστατικό, είναι μια ολική και ριζική απόρριψη του παρόντος: δραστική μείωση των απαιτούμενων ποσοτήτων της ενέργειας για την παραγωγή της τροφής, μείωση μεταφορών, μείωση χρήσης λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Όμως, και τα δύο μοντελάκια της αναμενόμενης και προσδοκώμενης επανάστασης στην εποχή μας έχουν από μία κομβική αθεράπευτη αδυναμία.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η συνήθης μέχρι τώρα, εδώ και πολλές δεκαετίες, εναλλαγή δεξιού και αριστερού συντονισμού του κράτους, ήτοι της διαχείρισης από το κράτος των πολλών και ποικίλων προβλημάτων που προκαλεί η καπιταλιστική οικονομία και τεχνολογία, θα συνεχιστεί κατά τρόπο ομαλό και στο μέλλον. Η προσεχής δεκαετία θα είναι δεκαετία της Ακροδεξιάς, όχι της Δεξιάς –  ή της στενής συνεργασίας τους. Η Δεξιά θα μετατοπίζεται ιδεολογικά και πολιτικά προς την Ακροδεξιά, η Ακροδεξιά με τη σειρά της θα ξεδοντιάζεται εκουσίως και θα βάζει νερό στο κρασί της –  μόνο και μόνο για να αποφευχθεί η όξυνση και η αναζωπύρωση του κοινωνικού πολέμου, του δαίμονα της (Ακρο)Δεξιάς και εφιάλτη της κυβερνητικής Αριστεράς. Μετά την παρέλευση της δεκαετίας, λίγο πριν λίγο μετά, και μετά την αναπόφευκτη αποτυχία της Ακροδεξιάς, θα έρθει η σειρά της Αριστεράς, της κυβερνητικής,  να αναλάβει τον συντονισμό του κράτους, αντικείμενο του οποίου είναι η διαχείριση του δομικού αδιεξόδου του δυτικού πολιτισμού και καπιταλισμού, με το οποίο θα ασχοληθούμε σήμερα.

Continue reading →

πρώτα βγαίνει η ψυχή και μετά οι αυταπάτες

(λαϊκή παροιμία)

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΜΙΑ μέρα, δεν θα αργήσει, ο πόλεμος στη Γάζα μεταξύ του ισραληνινού στρατού (κράτους) και της Χαμάς θα τελειώσει. Κάποιος θα νικήσει, κάποιος θα ηττηθεί. Πώς όμως θα τελειώσει; Εάν παραμείνουμε στο πεδίο των μαχών, υπάρχουν δύο και μόνο δύο τρόποι: ή να παραδοθεί ένας από τους δύο αντιπάλους, αφού διαπιστώσει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να νικήσει ή ένα από τα δύο στρατόπεδα να πολεμήσει μέχρις εσχάτων και να μην μείνει ζωντανός ούτε ένας στρατιώτης. Ποιο από τα δύο αυτά ενδεχόμενα είναι το πιθανότερο; Εάν μεταφερθούμε στο πεδίο της διεθνούς πολιτικής, τότε το ζήτημα που αναφύεται είναι, εάν υπάρχει τρόπος να σταματήσει ο πόλεμος. Υπάρχουν τρεις τρόποι: να πιέσουν οι ισχυροί του κόσμου τούτου και τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα κι αυτά να δεχτούν –  αυτός είναι ο πρώτος τρόπος. Διότι, εάν ένα από αυτά δεν δεχτεί, ο πόλεμος δεν θα σταματήσει –  οπότε επιστρέφουμε στο ερώτημα, πώς θα τελειώσει. Εάν όμως οι ισχυροί αδιαφορήσουν; Τότε μπορεί να τους αναγκάσουν οι υποτελείς των κοινωνιών τους να πιέσουν τα και τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα να σταματήσουν τον πόλεμο. Πώς όμως θα τους αναγκάσουν, μπορούν; Ναι, με γενική απεργία. Θα αντιλαμβάνεστε ότι αυτό το ενδεχόμενο είναι παντελώς απίθανο. Ακόμα πιο απίθανο είναι να σταματήσουν τον πόλεμο οι αντιπολεμικές διαδηλώσεις.

Continue reading →

“Η Βίβλος λέει ότι υπάρχει καιρός για ειρήνη και καιρός για πόλεμο. Είναι καιρός για πόλεμο.”

Μπενιαμίν Νετανιάχου, πρωθυπουργός του Ισραήλ (31/10/23)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ με βεβαιότητα και σαφήνεια ότι το αντικείμενο της ιστορίας, και της ιστοριογραφίας, είναι ιδιαιτέρως  πολύπλοκο, θα είχαμε αυταπάτες εάν προσδοκούσαμε να πάψει να υφίσταται η διάσταση απόψεων. Εάν σκεφτούμε επιπλέον ότι, εκτός από την πολυπλοκότητα, επεισέρχεται και ο παράγοντας της προσωπικής βούλησης, του ιδεολογικού προσανατολισμού και της ταξικής θέσης, δεν πρόκειται σε καμιά περίπτωση να υπάρξει συμφωνία σε οποιαδήποτε συζήτηση για οποιαδήποτε αντικείμενο της ιστορίας, “του εργαστηρίου των κοινωνικών επιστημών.” (Αν δεν κάνω λάθος, το έγραψε ο ιστορικός David Landes). Παρ΄όλα αυτά, εκφράζουμε δημόσια της απόψεις μας όχι για να πείσουμε τους άλλους αλλά για να δηλώσουμε το πώς εμείς κατανοούμε το υπό εξέταση αντικείμενο. Που σήμερα δεν είναι άλλο από τον πόλεμο μεταξύ του ισραηλινού στρατού και των πολεμιστών της Χαμάς. Ή μήπως μεταξύ της ισραηλινής και παλαιστινιακής κοινωνίας; Πολύ ωραία, είναι καιρός για πόλεμο. Αλλά τι πόλεμος είναι αυτός; Πόσο θα διαρκέσει; Ποιος θα νικήσει; Ποιες θα είναι οι συνέπειες της νίκης και του πολέμου; Υπάρχει κάποια μέθοδος που θα μας βοηθήσει να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα;

Continue reading →

“Πλήττουμε τους εχθρούς μας με ισχύ άνευ προηγουμένου”

Μπενιαμίν Νετανιάχου (πρωθυπουργός του Ισραήλ)

«Αγαπάμε τον θάνατο, όπως οι εχθροί μας αγαπούν τη ζωή» (Ηγετικό στέλεχος της Χαμάς στο Al Aqsa TV το 2014

«Οι Αμερικανοί αγαπούν την Pepsi- Cola, εμείς τον θάνατο» (Αφγανός τζιχαντιστής σε Βρετανό δημοσιογράφος το 2001)

«Κοιτάξτε τους γιους των δύο ιερών μας πόλεων (Μέκκα και Μεδίνα).. Σας το λέω, αυτοί οι νέοι αγαπούν τον θάνατο, όπως εσείς αγαπάτε τη ζωή» (Ο Οσάμα μπιν Λάντεν απευθυνόμενος στον Αμερικανό υπουργό Άμυνας, Γουίλιαμ Πέρι, το 1996).

φίλες και φίλοι καλή σας μέρα

“ΤΟΝΙΖΩ ότι ήταν μόνο η αρχή, πλήττουμε τους εχθρούς μας με ισχύ άνευ προηγουμένου” δήλωσε με έμφαση ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν  Νετανιάχου στο τηλεοπτικό του μήνυμα προς τον ισραηλινό λαό, πριν λίγες ώρες –  και  λίγες ώρες  πριν αρχίσει η εισβολή των χερσαίων δυνάμεων στη βόρεια Γάζα. Λίγες μέρες πριν είχει πει, “δεν είδατε τίποτα ακόμα”. Αυτές ακριβώς οι εκφράσεις είχαν εκστομιστεί και από ρώσους ηγέτες, λίγες μέρες μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Δεν είναι του παρόντος να εξετάσουμε τις πολλές ομοιότητες, τα κοινά χαρακτηριστικά που εντοπίζουμε στον πόλεμο της Ουκρανίας και της Γάζας  –  θα το κάνω όμως ένα άλλο πρωινό. Οι απειλές που εκσφενδονίζονται από τα αντίπαλα στρατόπεδα και η συγκέντρωση αμερικάνικων και αγγλικών στρατιωτικών δυνάμεων κοντά στα πεδία των μαχών προκαλούν ανησυχία: θα γενικευτεί ο πόλεμος, θα κλιμακωθεί, θα χρησιμοποιηθούν πυρηνικά όπλα, θα γίνει Γ΄παγκόσμιος πόλεμος; Ο τίτλος του σημερινού κειμένου είναι η απάντηση στα ερωτήματα αυτά. Αν σας αρκεί, καλώς – ή θα συμφωνείτε ή θα διαφωνείτε, μα και μου δεν έχει· εάν όχι, εκθέτω τα επιχειρήματά μου. Πρόθεσή μου δεν είναι να σας πείσω (τα επιχειρήματά δεν έπεισαν ποτέ κανέναν και καμμία) αλλά   να δοκιμάσω τον τρόπο σκέψης μου. Εάν κάνω λάθος, θα ξανασκεφτώ κάποια πράγματα, λίγα ή πολλά –  εάν όχι, θα συνεχίσω να σκέφτομαι με τον ιδιο τρόπο.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΟΛΟΙ οι πόλεμοι μια μέρα τελειώνουν (1), ένας από τους αντιπάλους αναδεικνύεται νικητής (2), αυτός είναι ο ισχυρότερος εκ των αντιπάλων (3), η νίκη και η ήττα έχουν δραστικές συνέπειες και για τους δύο αντιπάλους αντίστοιχα (4) . Αυτά είναι τέσσερα από τα πορίσματα της πολεμολογίας, της διεπιστημονικής μελέτης του πολέμου. Όταν διεξάγεται ένας πόλεμος, ή ακόμα κι όταν επίκειται με βεβαιότητα, μπορούμε, υπάρχουν τρόποι,  να διατυπώσουμε κάποιες εύλογες εικασίες τόσο για τη διάρκεια και την έκβαση του πολέμου όσο και για τις συνέπειες που θα έχει η νίκη και η ήττα. Μιας όμως και υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι και μεταβλητοί παράγοντες που σχετίζονται με τον πόλεμο και επηρεάζουν την έκβασή του, οι προβλέψεις συχνά αποδεικνύονται είτε λανθασμένοι και άστοχοι στοχασμοί είτε ευσεβείς πόθοι. Θα εκθέσω τρία παραδείγματα, πριν ξετυλίξω τις σκέψεις μου σχετικά με τη νίκη της Ρωσίας και του Ισραήλ στους πολέμους που έχουν εμπλακεί, με αντιπάλους την ΕΕ και τις ΗΠΑ και τη Χαμάς των Αράβων της Παλαιστίνης αντίστοιχα.

ΜΕΤΑ τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρχε διάχυτη ανησυχία ότι πολύ σύντομα θα γίνει ένας δεύτερος πόλεμος, με τους ίδιους αντιπάλους. Όσον περνούσαν τα χρόνια και έβλεπαν την πολεμική βιομηχανία της Γερμανίας να δουλεύει μέρα νύχτα, η  ανησυχία μετατράπηκε σε βεβαιότητα, την οποία εξέφρασαν λογοτέχνες, ιστορικοί, πολιτικοί, φιλόσοφοι, διπλωμάτες. Μπορούμε λοιπόν, μερικές φορές, τις περισσότερες, να προβλέψουμε με βεβαιότητα τη διεξαγωγή ενός μελλοντικού πολέμου. Κατά τη διάρκεια του Β’ πολέμου κάποιοι είχαν διατυπώσει τη θέση ότι ο πόλεμος δεν θα διαρκέσει πολύ και ότι νικητές θα αναδειχθούν οι Σύμμαχοι, οι αντίπαλοι της Γερμανίας. Δεν μύρισαν τα νύχια τους ούτε πήγαν σε χαρτορίχτρες –  σκέφτηκαν! Και σκέφτηκαν ότι η Γερμανία θα ξεμείνει από πολεμιστές, πολεμοφόδια, τροφή, φάρμακα  και ενέργεια. Όποιος ξεμένει από όλα αυτά, είναι βέβαιο ότι θα ηττηθεί. Ναι, θα μου πείτε, και θα ρωτήσετε, πώς ο αδύναμος Δαβίδ νίκησε τον πανίσχυρο Γολιάθ; Ποιος θα μπορούσε να προβλέψει αυτή την έκβαση της μονομαχίας; Ας πούμε κανείς. Εφόσον όμως νίκησε ο αδύναμος Δαβίδ, και εφόσον η νίκη αναδεικνύει τον ισχυρότερο, τότε θα πρέπει να επανεξετάσουμε κάποια πράγματα: ο Δαβίδ ήταν ισχυρότερος –  νομίζουμε ότι δεν ήταν: ήταν!  Πώς; Μα με τον τρόπο που νίκησε: με ένα εκηβόλο όπλο, με τη σφεντόνα! Ισχυρότερος αναδεικνύεται αυτός που μπορεί να σκοτώσει πρώτος, δηλαδή από μακριά, πιο μακριά από τον αντίπαλο. Η σφεντόνα, το ριπτόμενο δόρυ και το βέλος του τόξου έγιναν πυροβόλο κανόνι και μετά διηπειρωτικός πύραυλος με πυρηνικές κεφαλές!

Continue reading →