κοινωνική σκατολογία: από την εκκένωση εντέρων και βόθρων στην εκκένωση αιθουσών, κτιρίων, φρουρίων, οικισμών, πόλεων, χωρών

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΦΑΙΝΕΤΑΙ παράξενο που μεταχειριζόμαστε τις λέξεις εκκενώνω και εκκένωση για να δηλώσουμε αφενός την απομάκρυνση των περιττωμάτων από τα έντερα και τους βόθρους και αφετέρου την απομάκρυνση κατοίκων από δομημένους χώρους και περιοχές. Η χρήση αυτή υποβάλλει υποσυνείδητα την θεώρηση των κατοίκων ως περιττώματα, που πρέπει να απομακρυνθούν. Πιθανόν να εκλάβετε τη σύγκριση αυτή ως υπερβολή. Ίσως να αλλάξετε γνώμη με αυτά που θα διαβάσετε σήμερα –  και δεν θα τα ξεχάσετε γιατί θα σας κάνουν πολύ μεγάλη εντύπωση. Αφορμή για το σημερινό σκατολογικού περιεχομένου σημείωμα είναι η συχνά εμφανιζόμενη τους τελευταίους μήνες πρακτική της εκκένωσης κατοικημένων περιοχών. Μήπως όλα αυτά τα περιστατικά είναι οι πρώτες ενδείξεις ενός κοινωνικού φαινομένου που θα προσλάβει στο κοντινό και ορατό μέλλον μαζικό, συχνά επαναλαμβανόμενο και εφιαλτικό χαρακτήρα; Με αυτά τα ζητήματα θα ασχοληθούμε σήμερα.

Continue reading

για τον έλεγχο της μαζικής υπακοής: ο Πλάτων και ο Γκέμπελς εθεάθησαν στο Κορδελιό

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ μπορείτε να φανταστείτε πόσο πολύ θα ήθελα να γνωρίσω τον εμπνευστή του θεόπνευστου σχεδίου εκκένωσης μιας πυκνοκατοικημένης περιοχής ακτίνας δύο χιλιομέτρων με κέντρο την μη εκραγείσα κατά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο πυρηνική βόμβα που βρέθηκε στο Κορδελιό της δυτικής Θεσσαλονίκης, του θεόσταλτου σχεδίου μετατόπισης, μετακίνησης, προσωρινής εξορίας 62.000 υπηκόων και, πίνοντας κάνα δυο τσιπουράκια, εκεί στο Κορδελιό, να συζητήσω μαζί του. Α, θα μάθαινα πάρα πολλά από αυτόν τον ευαίσθητο, καλλιεργημένο και πολύ μορφωμένο, γερμανομαθή ανώτερο κρατικό υπάλληλο. Δυστυχώς δεν θα μάθουμε ποτέ ποιος είναι – είναι άντρας σίγουρα, είναι πάνω από σαράντα, όχι πάνω από εξήντα, είναι αυταρχικός, επιδειξίας  των γνώσεών του, όπου και όποτε τον παίρνει, πιθανότατα αριστερός, μάλλον σταλινικής πολιτικής συμπεριφοράς, έχει σπουδάσει πολιτικές επιστήμες και οικονομία στη Γερμανία. Εάν κάνω λάθος σε κάτι από αυτά, ας βγει να μας το πει· και να σχολιάσει όλα όσα θα ακολουθήσουν. Δεν θα το κάνει – αρέζεται (πετραδιώτικο <αρέσκεται) να κινείται στα σκότη του κρατικού παρασκηνίου. Έως ότου το κάνει, θα ισχύουν όσα υποστηρίζω.

ΑΥΤΟ το σχέδιο, φίλες και φίλοι, δεν είναι κάποιος νόμος ή παράγραφος του Συντάγματος που πρέπει να εφαρμοστεί. Εάν επρόκειτο περί αυτού, δεν θα έγραφα ούτε μία λέξη. Όχι· πρόκειται για έκτακτο σχέδιο εκκένωσης περιοχής και μετατόπισης πληθυσμού. Για να κατανοήσουμε αυτό το σχέδιο (κάθε σχέδιο είναι ένας τρόπος ελέγχου και αποίκισης του μέλλοντος) θα πρέπει να δούμε τις δύο όψεις του: τις πνευματικές προϋποθέσεις και τα υλικά αποτελέσματα.

Continue reading

Αρχαία Αθήνα, ένα βρομερό μεγάλο χωριό

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΑΝ μπορούσαμε να κάνουμε ένα ταξίδι στον χρόνο, προς τα τέλη του 5ου π. Χ. αιώνα, στα χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου, στα χρόνια του Αριστοφάνους (430-400 π. Χ.), και να περπατήσουμε μέσα στους δρόμους της Αρχαίας Αθήνας, ακόμα θα τρέχαμε για να φύγουμε όσο γίνεται πιο μακριά: η Αρχαία Αθήνα ήταν ένα από τα βρομερότερα ενδιαιτήματα ανθρώπων, ένας από τους πιο ρυπαρούς, πιο ακάθαρτους δομημένους χώρους  της παγκόσμιας Ιστορίας. Δε θα μπορούσαμε να αντέξουμε τη μπόχα της σκατίλας και της κατουρλίλας· κι αν τολμούσαμε, καλοκαίρι καιρό, να μείνουμε μερικές μέρες και να κοιμηθούμε σε κάποιο σπίτι, φτωχού ή πλούσιου, θα μας εντυπωσίαζε ο αριθμός των ποντικιών, των μυγών, των κουνουπιών και των ψύλλων –  πολλοί ψύλλοι, θα μας έτρωγαν ζωντανούς!

ΑΣ υποθέσουμε, φίλες και φίλοι, ότι το τολμούσατε· ξυπνάτε το βράδυ και θέλετε να κατουρήσετε. Τι θα κάνετε;  Μα θα βγείτε έξω στο δρόμο!  Κι αν θέλετε να χέσετε;  Θα είχατε δύο επιλογές· εάν δίπλα στο σπίτι υπήρχε κάποιο χωράφι, εάν το σπίτι βρισκόταν στην άκρη της Αθήνας, εάν δεν έκανε ψόφο και δεν έβρεχε, τότε θα πηγαίνατε εκεί να χέσετε, όπως θα έκαναν και οι άλλοι γείτονες. Εάν όμως σας φιλοξενούσαν μέσα στην Αθήνα, μέσα σε κάποια πυκνοκατοικημένη γειτονιά, τότε θα χρησιμοποιούσατε το καθίκι, το οποίο λεγόταν αμίς (της αμίδος). Εκεί μέσα επίσης θα κατουρούσατε, εάν έκανε κρύο ή έβρεχε. Η αμίς ήταν μια πήλινη ή μεταλλική λεκάνη μέσα στην οποία θα χέζατε. Και τι θα τα κάνατε τα σκατά; Τι θα γινόταν, εάν μετά από σας, κάποιος άλλος ήθελε κι αυτός να χέσει;  

Continue reading

δυσκοιλιότητα (του Υποτελούς και καπιταλισμός): η Κυριαρχία μέσα στο κορμί μας

     φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

   Μια μέρα στο γιαπί, πάνω στον τσακωμό, ο μάστορας απείλησε τον βοηθό του ότι θα τον γαμήσει· ο βοηθός απάντησε: α, ωραία, θα χέζω πιο εύκολα.

    Δεν αναφέρω το περιστατικό για να προτείνω ένα ακόμα φάρμακο για την αντιμετώπιση ενός προσωπικού προβλήματος, μιας δυσλειτουργίας του πεπτικού συστήματος, η επιστημονική ονομασία της οποίας είναι sfichtokouradiasis. Κι αυτό για πολλούς λόγους. Πολλοί και πολλές που έχουν γαμηθεί δεν έχουν απαλλαγεί από αυτη τη δυσλειτουργία· και,  δεύτερον, δεν θα ήθελα να προτείνω ως επίλυση του συγκεκριμένου κοινωνικού προβλήματος τα τσιμπούκια με τον κώλο. Είμαι σοβαρός, πολύ σοβαρός άνθρωπος. Θα γνωρίζετε ότι δεχόμαστε, μαρξιστικοφροϊδικά μιλώντας,  πως κάθε προσωπικό πρόβλημα είναι μια έκφραση, μια υλική εκδήλωση ενός κοινωνικοψυχικού προβλήματος. Κάθε κοινωνικοπροσωπικό πρόβλημα προέρχεται από ένα άλλο, οπότε δεν μας επιτρέπεται να μην αναζητήσουμε τον γονέα της σφιχτοκουραδιάσεως. Ντελιζογκουαταρικά μιλώντας, η δυσκοιλιότητα συνιστά εδαφικοποίηση μιας απεδαφικοποιημένης και απεδαφικοποιητικής σωματικής ροής –  πού οφείλεται όμως η προκείμενη εδαφικοποίηση; 

   Δρατζιδικά μιλώντας, το καθαρτικό που αγοράζουμε από το φαρμακείο, το οποίο είναι εμπόρευμα, προϊόν  φαρμακευτικής βιομηχανίας, δεν είναι τίποτα άλλο παρά τα διόδια που πληρώνουμε στον Κύριο για να περάσουν τα σκατά μας από την κωλοτρυπίδα. Το πρόβλημα είναι τέτοιας φύσης και τόσο σοβαρό που δεν έχουμε άλλη επιλογή από τα να σκεφτόμαστε και να εκφραζόμαστε ελεύθερα και ελπίζουμε ότι δεν θα μας παρεξηγήσετε ούτε για την ελευθεροσκεψία μας ούτε για την ελευθεροστομία μας. Θα ήθελα σήμερα να καταγράψω και να σχολιάσω την αιτία, την πηγή  του εμμονικού δυσκολοχεσίματος. Δεν θα το έκανα αν δεν είχα την σχετική εμπειρία. Υπήρξα δυσκοίλιος για ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα όταν ήμουν έφηβος και πέρασαν πάρα πολλά χρόνια για να κατανοήσω πώς συνέβη αυτό. Το ότι στην εφηβεία είναι σύνηθες φαινόμενο η δυσκοιλιότητα το γνωρίζετε –  γιατί όμως;  Από ταξικής επόψεως μιλώντας, είναι πιο συχνή στο Προλεταριάτο παρά στον Κύριο –  γιατί όμως;    

    Αποκλείω, με την πιο σαφή και τρανή κατηγορηματικότητα, το ενδεχόμενο  ο Πέρκιν ο Γλετζές, ο ερωτιάρης, χορευταράς και παιχνιδιάρης ήρωας της Ιστορίας του Μάγειρα, που Τσόσερ, να ήταν δυσκοίλιος.  Δεν ήταν, με καμιά Παναγία!

 

Continue reading

στέλνουμε τα παιδιά μας στα Γυμνάσια και τα Λύκεια κι αυτά πάνε στις τουαλέτες

φίλες και φίλοι, καλημέρες

    Εάν το έσχατο καταφύγιο των φυλακισμένων είναι η πρέζα, η ηρωίνη, το έσχατο καταφύγιο των μαθητών εφήβων των Γυμνασίων και των Λυκείων είναι οι κοινόχρηστες τουαλέτες. Όταν ένας πρεζάκιας φυλακισμένος δεν έχει πρέζα, είναι χαρμάνης. Το τρόπος με τον οποίο βγαίνουν από τις σχολικές αίθουσες οι μαθητές και οι μαθήτριες δείχνει ότι κατά τη διάρκεια της ώρας διδασκαλίας βίωναν μια κατάσταση στέρησης, μια χαρμάνα. Η διαπίστωση αυτή επιβεβαιώνεται από πολλές έρευνες που κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μόνο 10 (από τα 45-50) λεπτά της ώρας διδασκαλίας  οι μαθητές είναι μέσα στην τάξη. Πού είναι νοερώς τα άλλα 35-40, κατά το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα; Απαντώ: και στις τουαλέτες, πολύ συχνά μόνο στις τουαλέτες. Κι όταν λέω τουαλέτες δεν εννοώ τον προσωπικό  χώρο που κατουράμε και χέζουμε αλλά τον κοινόχρηστο εσωτερικό και εξωτερικό χώρο συνάντησης. 

Μα τι κάνουν εκεί;  Γιατί τους αρέσει τόσο πολύ; 

Continue reading

merde (σκατά)!: καλή επιτυχία!

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα 

Μιας και ο καλός μας Χριστούλης γεννήθηκε μέσα σε στάβλο, ζεστό λόγω του άχυρου και των πολλών ζωικών ούρων και περιττωμάτων, σήμερα και τις επόμενες μέρες θα ασχοληθούμε με την κοπριά και τα σκατά. Θα αρχίσουμε με τη γαλλική λέξη merde, η οποία  σημαίνει και κοπριά και σκατά. Με την πρώτη σημασία, την μεταχειριζόμαστε για να εκφράσουμε ευχή που δηλώνει ‘καλή επιτυχία’! Ας υποθέσουμε ότι ο φίλος σας, η φίλη σας ασχολείται με το θέατρο και έχει πρεμιέρα σήμερα· θα του/της ευχηθούμε merde!: καλή επιτυχία. Δεν είναι παράξενο; Πως προέκυψε αυτή η ευχή επιτυχίας;

Continue reading

scatologie: σκατά στα μούτρα τους, μαζί τα φάγανε τα σκατά

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Εάν για τον Λέβι Στρος η τροφή είναι ‘τροφή για τη σκέψη’ (‘Το ωμό και το μαγειρεμένο’), ο  Σλαβόι Ζίζεκ, στο βιβλίο του ‘Λακάν’  ισχυρίζεται ότι και τα σκατά θα μπορούσε να είναι ‘τροφή για τη σκέψη’. Και εξετάζει τους τρεις βασικούς τύπους σχεδίων της δυτικής τουαλέτας: τη γερμανική, τη γαλλική και την αμερικάνικη. Εάν επιτείναμε τον ισχυρισμό του Ζίζεκ,  θα μπορούσαμε να πούμε ότι μια Κοινωνική και Πολιτική Σκατολογία δεν θα ήταν ούτε άκαιρη ούτε ανεπίκαιρη. Κι αυτό διότι υπάρχουν πάρα πολλές σχέσεις μεταξύ των σκατών και πολλών κοινωνικών και πολιτικών φαινομένων, τα οποία δεν έχουν προβληματικοποιηθεί και διερευνηθεί. Ο Ζϊζεκ, λόγου χάριν, αναφέρει το βιβλίο της Erika Jong ‘Ο Φόβος της Πτήσης’ στο οποίο η συγγραφέας αναλύει τους διαφόρους τύπους της ευρωπαϊκής τουαλέτας και διατυπώνει την άποψη ότι ‘οι γερμανικές τουαλέτες είναι στην ουσία το κλειδί για τη φρίκη του Τρίτου Ράιχ. Άνθρωποι που μπορούν να φτιάξουν τέτοιες τουαλέτες είναι ικανοί για τα πάντα.’

Αξίζει λοιπόν τον κόπο να παρουσιάσουμε τους τρεις τύπους κατασκευής της δυτικής τουαλέτας, δίκην πνευματικού σκατολογικού ορεκτικού. Πριν το κάνω, θα ήθελα να σας εκμυστηρευτώ ότι τα πρώτα μου  εξωσχολικά αναγνώσματα, την πρώτη μου δηλαδή εξωσχολική άσκηση της ανάγνωσης  την έκανα στον ‘πίσω’, όπου ο ‘πίσω’ στο χωριό μου ήταν το αποχωρητήριο. Εμπειρία κοινή άλλωστε σε πολλούς και πολλές που γεννήθηκαν σε χωριό πριν το 1965. Θυμάμαι τον αναλφάβητο παππού μου να κάθεται στο μπαλκόνι, να διπλώνει τις μεγάλες σελίδες των εφημερίδων και να τις κόβει σε κομμάτια τόσο μεγάλα ώστε να χρησιμοποιηθούν ως χαρτί υγείας, για κωλόχαρτο δηλαδή. Μερικές φορές ο τεμαχισμός της εφημερίδας διέσωζε όχι μόνο κάποια μικρά αυτοτελή σπαράγματα κειμένου αλλά και ακέραιες φωτογραφίες. Εκεί, στη χέστρα, μεταξύ των ετών 1964-1969, γνώρισα για πρώτη φορά τον εθνάρχη Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον γέρο της Δημοκρατίας Γεώργιο Παπανδρέου, τον εθνοσωτήρα Γεώργιο Παπαδόπουλο – τον Ανδρέα Παπανδρέου δεν τον θυμάμαι.

Η πρακτική αυτή αναπόφευκτα μας οδηγεί στη φράση ‘σκατά στα μούτρα του’ (‘τους’, ‘της’, κλπ.,κλπ.) αλλά όχι μόνο σε αυτήν. Η βρισιά ‘σκατά’ είναι η πιο κοινή βρισιά σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές γλώσσες κι αυτό είναι ένα σκατολογικό ζήτημα το οποίο χρήζει μελέτης και ανάλυσης.  Ο Ζαν Κοκτό, στον ‘Ορφέα’ του (Orphee), κατακρεουργεί τον ποιητή-ήρωά του επειδή υπέβαλε σε έναν χρηστικό διαγωνισμό τον χρησμό Madame Eurydike Reviendra Des Enfers που τα αρχικά του σχηματίζουν την πιο κοινή γαλλική βωμολοχία: merde!

Continue reading