φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα   

    Το σημερινό σημείωμα το αφιερώνω στον Διογένη.   

    Εκτός από φιλόσοφος ο Πλάτων είναι κι ένας σπουδαίος λογοτέχνης·  ξέρει να γράφει –  διαβάζοντας κάποιους από τους διαλόγους του περνάς καλά. Εάν με ρωτήσετε να σας πω ποιο κείμενο του Πλάτωνος είναι το λογοτεχνικό του αρρωστούργημα χωρίς δεύτερη σκέψη θα σας πω: το Συμπόσιον!      

     Είναι βέβαιο ότι ο Πλάτων ενδιαφέρεται πολύ για τον έρωτα – και, ιδίως, για τον έρωτα μεταξύ ανδρών, μάλλον μεταξύ του άνδρα και του έφηβου· ο έρωτας αυτός είναι γνωστός με τον όρο παιδικά. Τα παιδικά όμως, η παιδεραστεία, και οι δύο πλατωνικοί όροι, ήταν μια πρακτική της τάξης των  αριστοκρατών. Το γιατί, θα το εξετάσουμε μια άλλη μέρα, παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον. Το μόνο που μπορώ να πω τώρα για τα παιδικά είναι το εξής, χωρίς να μασάω τα λόγια μου: μέχρι να βγάλεις γένια, να γίνεις 18-2ο χρονών, σε γαμούσαν· μόλις γινόσουν άνδρας,  γαμούσες εσύ. Η αρχαία ελληνική γραμματεία μας τα λέει αυτά, μεταξύ των οποίων και το πλατωνικό έργο, εγώ απλά τα μεταφέρω. Γνωρίζουμε ότι ο Πλάτων δεν έκανε οικογένεια, δεν έκανε παιδιά. Δεν γνωρίζουμε εάν τον τραβούσαν οι γυναίκες – μάλλον όχι. Πώς πέρασε την ογδοντάχρονη ζωή του; Παίζοντας το πουλί του; Μόνο γαμούσε; Μόνο γαμιόταν; Γαμούσε και γαμιόταν; Δυσκολεύομαι πολύ να καταλήξω σε κάποιο συμπέρασμα.   

     Η συγγραφή όμως του Συμποσίου, το ενδιαφέρον του Πλάτωνος για τα παιδικά, μας παρωθεί να διατυπώσουμε κάποια πολύ βάσιμη εικασία. Στο Συμπόσιο τον απασχολεί ένα πρόβλημα που απασχολούσε όλη την τάξη των αριστοκρατών: εάν γαμάμε τα παιδιά μας, μέχρι να  γίνουν άνδρες, δεν τα υποβιβάζουμε στην κατάσταση της γυναίκας; Μεταξύ εραστή άνδρα και εφήβου ερωμένου συναπτόταν μια σχέση Κυριαρχίας στην οποία ο Κύριος είναι ο άνδρας που τον χώνει και Υποτελής ο αγένειος έφηβος που τον τρώει. Επιτρέπεται όμως μεταξύ αριστοκρατών να συνάπτεται κυριαρχική σχέση;  Ο Πλάτων απαντά: όχι! Πρέπει να σταματήσουμε να γαμάμε τα παιδιά μας και να συνάπτουμε σχέσεις από τις οποίες θα απουσιάζει τα γαμήσι – αυτός είναι ο πλατωνικός έρωτας. Και τί θα γαμάμε; Θα γαμάμε τα παιδιά των Υποτελών τάξεων -των μικροκαλλιεργητών, των ακτημόνων, των θητών – γιατί όχι και τους νεαρούς δούλους. Οι εκφράσεις τα αφεντικά μας γαμάνε απηχούν αυτή την κατάσταση – σήμερα, το πρώτο μέλημα του αφεντικού είναι να γαμήσει την υπάλληλό  του· εάν δεν συναινέσει, θα την βιάσει.  Αυτός που γαμάει, είναι Κύριος· αυτός που γαμιέται, Υποτελής· κατά συνέπεια, ο Κύριος πρέπει να γαμάει κι ο Υποτελής να γαμιέται. Αμήν. 

     Ένα πρωινό θα καταπιαστούμε αναλυτικά με το Συμπόσιον και τη θεωρία του Πλάτωνος για τα παιδικά και την παιδεραστεία. Σήμερα όμως θα κάνουμε κάτι άλλο.

 

Continue reading →