φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΤΗΝ πρόσφατη τετραήμερη εξέγερση των εφήβων και των νέων στη Γαλλία δεν συμμετείχαν οι έφηβες και οι νέες. Εάν υπήρξε κάποια συμμετοχή, εικάζω βάσιμα ότι ήταν πολύ μικρή, ελάχιστη. Εξεγέρθηκαν κυρίως μόνο οι άρρενες έφηβοι και ένα μικρό μέρος νέων αρρένων. Γιατί συνέβη αυτό; Ούτε κάποια άλλη ηλικιακή ομάδα συμμετείχε –  γιατί; Δεν αξίζει τον κόπο να θέσουμε και να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα; Πού ήταν τα κίτρινα γιλέκα; Πού ήταν οι εκατοντάδες χιλιάδες άντρες και γυναίκες των πρόσφατων, επαναλαμβανόμενων διαμαρτυριών και διαδηλώσεων κατά της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης του κράτους, κατά της παράτασης του εργασιακού βίου κατά δύο χρόνια;  Γιατί δεν συμμετείχαν; Γιατί γύρισαν την πλάτη τους στην εξέγερση των αρρένων εφήβων; Υπάρχει το ενδεχόμενο οι εξεγέρσεις να γίνονται στο μέλλον μόνο από έφηβους άρρενες; Μήπως συρρικνώνεται δραστικά ο αριθμός των εξεγερμένων και των διαδηλωτών;

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΩΡΑ που καταλάγιασε η καταιγίδα –  άρχισε με τις εκλογές της 21ης Μαΐου και τελείωσε με την παραίτηση του Α. Τσίπρα – το πρώτο που οφείλουμε να κάνουμε είναι να σκεφτούμε πώς σκέφτηκαν οι αντίπαλοι, τα επιτελεία της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ, τι προσδοκούσαν, κατά συνέπεια, τι προέβλεψαν. Η προσδοκία όμως δεν είναι πάντα ταυτόσημη με την πρόβλεψη: ένας ουδέτερος παρατηρητής προβλέπει χωρίς να προσδοκά, εάν βασίζεται σε δεδομένα της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας. Όταν οι προβλέψεις αδιαφορούν για αυτή την πραγματικότητα, τότε την πρόβλεψη την καθορίζουν η προσδοκία και η επιθυμία, με οδυνηρές συχνά συνέπειες. Αυτό υποστήριξε στη δριμεία κριτική που άσκησε στον ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο στο επιτελείο του, ο Διονύσης Τεμπονέρας: “Πέρα όμως από τα αίτια της ήττας, αυτό που πρέπει να μας προβληματίσει περισσότερο, είναι γιατί δεν προβλέψαμε το αποτέλεσμα των εκλογών, της 21ης Μαΐου. Ίσως αυτή να είναι και η βασική αιτία της ήττας.” Θα τονίσω για άλλη μια φορά ότι, όταν δύο αντίπαλοι στην πολιτική, που είναι πόλεμος, κάνουν προβλέψεις, αυτός που αποτυγχάνει πρέπει να σκεφτεί και πώς σκέφτηκε και απέτυχε και πώς σκέφτηκε ο αντίπαλος και επιβεβαιώθηκε.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΟΙ Σπαρτιάτες του ομώνυμου κόμματος παραπέμπουν στους άνδρες, πολεμιστές και πολίτες της αρχαίας Σπάρτης, όχι τους σημερινούς Σπαρτιάτες –  το σύμβολο του κόμματος (περικεφαλαία των Λακεδαιμονίων) δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας.  Το ερωτήματα που αβίαστα εγείρονται και πρέπει να απαντηθούν είναι πολλά: γιατί επιλέχθηκε αυτός ο τίτλος, ποιες είναι οι παραδηλώσεις που λανθάνουν στον τίτλο, τι θέλει να μας πει αλλά δεν το λέει καθαρά και σαφώς; Υπάρχει όμως κι ένα άλλο, πολύ πιο σημαντικό: ποιο θα είναι το μέλλον αυτού του κόμματος; Με αυτά τα ερωτήματα θα ασχοληθούμε σήμερα. Τις επόμενες μέρες θα προσεγγίσουμε το υπό εξέταση κοινωνικό και πολιτικό φαινόμενο του νεοναζισμού από άλλες τρεις  οπτικές γωνίες: από την οπτική της αφοσίωσης και των ποικίλων εκδηλώσεών της στις σχέσεις της καθημερινής ζωής και στην πολιτική, την οπτική της επανεπινόησης της ιστορίας και  την οπτική της επιστροφής στον μύθο, στη μυθική κουλτούρα. 

ΓΙΑ να απαντήσουμε στα ερωτήματα του σημερινού σημειώματος θα πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας στο πρόβλημα της κοινωνίας της αρχαίας Σπάρτης, ένα πρόβλημα που ταλάνισε και συνεχίζει να ταλανίζει τους ιστορικούς. Η κοινωνία αυτή είναι από τις πλέον ιδιόμορφες κοινωνίες που έχουν υπάρξει στο παρελθόν. Ποια είναι όμως η ιδιομορφία της, ποιο είναι το ιδιαίτερο (sui generis) χαρακτηριστικό της; Η σπαρτιάτικη κοινωνία ήταν δύο κοινωνίες. Το τονίζω έντονα για να το προσέξετε και να μην το προσπεράσετε ως μια πρόταση ακόμα, από τις πολλές που διαβάζετε. Μία κοινωνία που αποτελείται από δύο κοινωνίες μας φέρνει ενώπιον πολλών δυσχερειών, τις οποίες η ιστορική έρευνα, η ιστορική κοινωνιολογία, η μαρξιστική ιστοριογραφία αλλά και άλλες μέθοδοι προσέγγισης είτε αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν είτε σηκώνουν ψηλά τα χέρια. Το πρόβλημα είναι ιδιαιτέρως ακανθώδες, θα κάνουμε όμως μια απόπειρα να το αντιμετωπίσουμε χωρίς να πληγωθούμε. 

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΜΑΣΤΕ γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα άλλο. Θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι άλλο και δεν το  κάνουμε; Τι; Τίποτα. Εάν μπορούσαμε, θα το κάναμε –  εκτός εάν δεν θέλαμε. Και δεν θα θέλαμε γιατί θα φοβόμασταν. Όταν διαμαρτυρόμαστε, μεμφόμαστε, κατηγορούμε κάποιον που δεν έκανε ή αυτό που έπρεπε να κάνει ή αυτό που εμείς θα θέλαμε να κάνει αλλά έκανε αυτό που θέλει αυτός. Ποιος είναι όμως αυτός και ποιοι είμαστε εμείς; Ποια είναι η μεταξύ τους σχέση; Είναι σαφές: διαμαρτύρεται ο αδύναμος στον ισχυρό. Με την διαμαρτυρία εκφράζει την αδυναμία του και αναπαράγει τη σχέση ισχύος και αδυναμίας.

Continue reading →

Δεν δείχνει την εικόνα ενός κόμματος που καλπάζει, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις πως κερδίζει.

Αλέξης Τσίπρας για τη Νέα Δημοκρατία (8 Μαΐου 2023, από συνέντευξη στο SKY)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΙΣΤΕΥΩ ότι όλη η σημερινή Αριστερά μια μέρα των ημερών θα πάψει να υπάρχει. Δεν μπορώ να γνωρίζω πότε θα συμβεί αυτό και κάτω από ποιες συνθήκες. Και δεν μπορώ να  γνωρίζω επίσης αν δεν θα υπάρχει πια Αριστερά ή αν θα υπάρξει μια άλλη Αριστερά, που δεν θα έχει ουδεμία σχέση με τη σημερινή, εκτός από το παρελθόν και την ιστορία που είναι κοινά και κοινόχρηστα. Είμαι αισιόδοξος: πιστεύω ότι θα υπάρξει αυτή η άλλη Αριστερά αλλά δεν μπορώ να γνωρίζω εάν θα συγκροτηθεί μετά τη διάλυση της ιστορικής Αριστεράς ή η συγκρότησή της θα επισπεύσει την διάλυση της σημερινής Αριστεράς. Ποια θα είναι, πώς θα είναι αυτή η άλλη Αριστερά; Πώς την φαντάζομαι, πώς σκέφτομαι ότι μπορεί να είναι;

ΔΕΝ υπάρχει όμως το ενδεχόμενο η Αριστερά να αλλάξει κατά την ανέλιξη της διαδικασίας της αποσύνθεσής της; Όχι, φίλες και φίλοι, δεν μπορεί να αλλάξει κι αυτό είναι το θέμα του σημερινού μου κειμένου. Δεν μπορεί να αλλάξει, δεν μπορεί να αλλάξει την “ουσία” της, για να μιλήσω με τη γλώσσα της μεταφυσικής και της ουσιοκρατίας. Δεν το συνηθίζω αλλά σήμερα θα το κάνω και θα μεταφέρω δύο σύντομα αποσπάσματα από το βιβλίο του Π. Κονδύλη, Πλανητική Πολιτική μετά τον ψυχρό πόλεμο (εκδ. Θεμέλιο, σελ. 148), όπου στο κεφάλαιο Τι ήταν ο κομμουνισμός εξετάζει την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, του κρατικού καπιταλισμού: “. . .  προσπάθεια μεταρρύθμισης ενός συστήματος, το οποίο δεν ήταν δυνατόν να μεταρρυθμιστεί  χωρίς να καταργηθεί’. Και: ” κάθε σύστημα θα απεμπολήσει την ‘ουσία’ του αν η μεταρρύθμιση του υπερβεί ένα ορισμένο όριο”.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΙΑΒΑΣΑ κάπου ότι όλα τα μεγάλα σούπερ μάρκετ έχουν εφοδιαστεί με νέες μηχανές καταγραφής της τιμής και πληρωμής των εμπορευμάτων, με τις οποίες θα καταργήσουν τους/τις ταμίες. Αν δεν το έχουν κάνει, θα το κάνουν, είναι ζήτημα χρόνου.  Στις ΗΠΑ έχουν καταργηθεί από το φθινόπωρο 600.000 θέσεις εργασίας κυρίως στις εταιρείες τεχνολογίας λόγω της τεχνητής νοημοσύνης –  μόνο νοημοσύνη δεν είναι. Και οι πολεμικές βιομηχανίες των ισχυρών κρατών ετοιμάζουν πυρετωδώς στρατό χωρίς στρατιώτες κι έχουν ονομάσει αυτόνομο πόλεμο την διεξαγωγή του πολέμου χωρίς στρατιώτες. Θα περιοριστώ σε αυτά μόνο τα παραδείγματα και θα σημειώσω μόνο ότι η προσεχής εικοσαετία (2023-2043) θα είναι μία από τις κομβικότερες εικοσαετίες της ιστορίας όχι μόνο του καπιταλισμού και του δυτικού πολιτισμού αλλά του ανθρωπίνου γένους.

ΟΙ θέσεις εργασίας, τα επαγγέλματα και οι δεξιότητες που θα χαθούν οριστικά και αμετάκλητα θα είναι πολύ περισσότερες από αυτές που θα δημιουργηθούν.  Δεν μπορούμε να πούμε ότι αυτό είναι και πολύ άσχημο νέο –  κάθε άλλο, πολύ ευχάριστα νέα. Εργοστάσια, παραγωγή χωρίς εργάτες – στρατόπεδα, στρατός και πόλεμος χωρίς στρατιώτες. Από έξοχα έως συγκλονιστικά –  δύο κοινωνικές επαναστάσεις. Δεν θα δουλεύουμε και δεν θα πολεμάμε –  ήδη εργάζεται μια ισχνή μειονότητα που θα γίνει ισχνότερη και ήδη δεν πολεμάμε. Δεν θα δουλεύουν οι άνδρες αλλά και οι γυναίκες δε θα δουλεύουν, κατά συνέπεια δεν θα εξαρτώνται από τους άνδρες και έτσι ολοκληρώνεται και η  τρίτη κοινωνική επανάσταση της εποχής μας, η ελευθερία των γυναικών.

Continue reading →