https://www.badarts.gr/2012/03/%cf%80%cf%89%cf%82-%ce%b8%ce%b1-%ce%b8%ce%ad%ce%bb%ce%b1%ce%bc%ce%b5-%ce%bd%ce%b1-%ce%ae%cf%84%ce%b1%ce%bd-%cf%84%ce%bf-%cf%83%cf%87%ce%bf%ce%bb%ce%b5%ce%af%ce%bf/

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Εάν δεν καταργήσουμε την υποχρεωτική εκπαίδευση και καθιερώσουμε την ελεύθερη, δηλαδή να σταματήσουμε να στερούμε το παιχνίδι από τα παιδιά και τον έρωτα από τους εφήβους, τα Γυμνάσια και τα Λύκεια θα γίνουν ή πεδία μαχών, σφαγών δηλαδή, όπως στις ΗΠΑ,  ή θα γίνουν άντρα του ναζισμού, του μακριού χεριού του νεοφιλελευθερισμού με τρομακτικές συνέπειες – αυτή είναι η διαπίστωση του σημερινού σημειώματος.

Κάποιοι και κάποιες υποστηρίζουν ότι μπορούμε να τα αποφύγουμε αυτά με άλλον ή άλλους τρόπους. Δεν γνωρίζω εάν υπάρχουν, διότι μέχρι στιγμής δεν μπορώ να δω κανένα θετικό αποτέλεσμα. Αυτοί και αυτές που υποστηρίζουν κάτι τέτοιο αγνοούν, ή δεν θέλουν να λάβουν υπόψη τους, ότι τα Δημοτικά, τα Γυμνάσια και τα Λύκεια σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες, Βορρά και Νότου, Ανατολής και Δύσης, βρίσκονται σε αναβρασμό. Δεν φαίνεται, αλλά ό,τι δεν φαίνεται δεν σημαίνει ότι δεν υπαρχει: το μη αισθητό, υπάρχει και το μη υπαρκτό, είναι αισθητό!  

Τί είναι αυτός ο αναβρασμός; Που οφείλεται; Πως εκδηλώνεται; Ο αναβρασμός αυτός είναι εκδήλωση του αρχαϊσμού, του αναχρονισμού της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, αν την δούμε πίσω από το πρίσμα της εν εξελίξει παγκόσμιας  πνευματικής επανάστασης. Ένα σημείο, από τα πολλά, στα οποία θα εκδηλωθεί η επανάσταση αυτή, σε επίπεδο θεσμών, είναι η υποχρεωτική εκπαίδευση, η καταναγκαστική μάθηση. Η δυσφορία των μαθητών, παιδιών και εφήβων,  εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους, και την πληρώνουν αυτοί και αυτές που έχουν επιφορτιστεί με το καθήκον της φύλαξης των θυμάτων απαγωγής, των παιδιών και των εφήβων, τα οποία απομακρύνουμε από την κοινωνία και τα εγκλείουμε σε χώρους που είναι παρόμοιοι με το εργοστάσιο, τη φυλακή, το αναμφωτήριο, το νοσοκομείο, τον στρατώνα, το μαντρί. 

Η υποχρεωτική εκπαίδευση πεθαίνει, ζούμε τις τελευταίες μέρες της. Εγείρονται όμως τα εξής ζητήματα: πως πεθαίνει; Θα πεθάνει τελικά;

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

    το σημερινό σημείωμα το αφιερώνω στα παιδιά και τους έφηβους που (μια μέρα) θα το διαβάσουν· και στον Πάυλο, που σε δυο μέρες κλείνει τα δέκα.

    Σε κάθε κοινωνία, φίλες και φίλοι, κάποιοι φροντίζονται, κάποιοι φροντίζουν. Αυτοί που φροντίζουν, φροντίζονται επίσης ( με πολλούς τρόπους)·  υπάρχουν και κάποιοι που μόνο φροντίζονται. Όσο μεγαλώνουμε, οδεύουμε προς την ωρίμανση,  τόσο πιο πολύ φροντίζουμε – όσο μικραίνουμε, οδεύουμε πρός τον θάνατο, τόσο λιγότερο φροντίζουμε. Όλα αυτά εάν δούμε τη ζωή πίσω από το πρίσμα της φροντίδας και της ενίσχυσης, της συνέχισης της ζωής.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλημέρες

    Εάν το έσχατο καταφύγιο των φυλακισμένων είναι η πρέζα, η ηρωίνη, το έσχατο καταφύγιο των μαθητών εφήβων των Γυμνασίων και των Λυκείων είναι οι κοινόχρηστες τουαλέτες. Όταν ένας πρεζάκιας φυλακισμένος δεν έχει πρέζα, είναι χαρμάνης. Το τρόπος με τον οποίο βγαίνουν από τις σχολικές αίθουσες οι μαθητές και οι μαθήτριες δείχνει ότι κατά τη διάρκεια της ώρας διδασκαλίας βίωναν μια κατάσταση στέρησης, μια χαρμάνα. Η διαπίστωση αυτή επιβεβαιώνεται από πολλές έρευνες που κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μόνο 10 (από τα 45-50) λεπτά της ώρας διδασκαλίας  οι μαθητές είναι μέσα στην τάξη. Πού είναι νοερώς τα άλλα 35-40, κατά το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα; Απαντώ: και στις τουαλέτες, πολύ συχνά μόνο στις τουαλέτες. Κι όταν λέω τουαλέτες δεν εννοώ τον προσωπικό  χώρο που κατουράμε και χέζουμε αλλά τον κοινόχρηστο εσωτερικό και εξωτερικό χώρο συνάντησης. 

Μα τι κάνουν εκεί;  Γιατί τους αρέσει τόσο πολύ; 

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Το σημερινό σημείωμα το αφιερώνω στη φίλη δασκάλα Δήμητρα (Κομοτηνή)

    Μιας και ‘ δεν υπάρχει καλύτερη αφετηρία για τη σκέψη από το γέλιο’ , όπως έγραψε ο Μπένγιαμιν (‘Ο συγγραφέας ως παραγωγός’ ), θα αρχίσω με ένα ανέκδοτο και μια προσωπική εμπειρία. Ένας εργάτης δουλεύει χρόνια ολόκληρα σε ένα εργοστάσιο συσκευασίας και η δουλειά του είναι να ανεβοκατεβάζει ένα μοχλό· μετά από χρόνια του λένε ότι ο μοχλός αυτός δεν έκανε απολύτως τίποτα, δεν ήταν συνδεδεμένος με κανέναν μηχανισμό – και παθαίνει κλονισμό, ψυχικό τραλαλά. Αυτό το ανέκδοτο, αν είναι ανέκδοτο, μου έρχεται στο μυαλό κάθε φορά που αναπολώ 12 χρόνια μαθητείας στα θρανία.

    Μέσα σε αυτά τα δώδεκα χρόνια του εγκλεισμού στο μαντρί, δώδεκα χρόνια μαθητείας για να βγω στην κοινωνία υπάκουος και χρήσιμος για τον Κύριο και το Κράτος, μου συνέβησαν πολλά. Τον χειμώνα του 1974-5, Ε΄Γυμνασίου στα Βριλήσσια, κάνουμε κοπάνα, πέντε αλάνια, παίζουμε μπιλιάρδο στο Χαλάνδρι, κάνουμε τη μπουρδελότσαρκά μας στα Εξάρχεια, είχε πολλά μπουρδέλα τότε, και καταλήγουμε στον Αρίωνα, στην Αθηνάς, περιβόητο πορνοσινεμά. Καθόμαστε, κάποια στιγμή με σκουντάει ο διπλανός μου και μου κάνει νόημα να δω· και τι βλέπω; Βλέπω κάποιον να είναι σκυμμένος και να κάνει πίπα σε έναν από την παρέα, σε αυτόν που καθόταν στη μία άκρη. Κι εκεί που μια χαζεύουμε τη τσόντα μια το συμβάν, ανάβουν τα φώτα του διαλείμματος και βλέπουμε να σηκώνει το κεφάλι του ο θεολόγος μας.

Continue reading →

♫ Θα θέλαμε όλα τα μαθήματα να ήταν κατ’ επιλογήν. Κάθε χρονιά να υπήρχε ένας κατάλογος μαθημάτων από τον οποίο να διαλέγαμε αυτά που μας ενδιαφέρουν, που η παρακολούθησή τους θα μας έδινε χαρά και θα είχε κάποιο νόημα για μας. Κάποιος θα ήθελε δυο μαθήματα, κάποιος τέσσερα, κι ένας άλλος εφτά. Όσα θέλει ο καθένας και η καθεμία. Αν μια ομάδα παιδιών ή νέων θα ήθελαν να παρακολουθήσουν κάποιο μάθημα που δεν υπάρχει στον κατάλογο, δεν θα έχουν παρά να το προσθέσουν: αρκεί να προτείνουν έναν ή περισσοτέρους συντονιστές (δασκάλους και  καθηγητές τους λέμε σήμερα) της μαθησιακής ομάδας.

♫ Θα θέλαμε να μην υπήρχαν οι διαχωρισμοί που υπάρχουν σήμερα: νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο, ανώτερες σχολές, πανεπιστήμιο, απλά κάθε χρόνο  θα μαθαίναμε αυτά που μπορούμε να μάθουμε, ανάλογα με την ηλικία μας, τις προσωπικές και κοινωνικές ανάγκες και ικανότητές μας. Το είδος των μαθημάτων, και το περιεχόμενό τους, θα εξαρτώνταν κυρίως από την ηλικία και τις ανάγκες των μαθητών και των μαθητριών. Άλλο να μαθαίνεις βιολογία στα εννιά, άλλο στα δεκατέσσερα και άλλο στα είκοσι.

♫ Θα θέλαμε το υποκείμενο της μάθησης να μην είναι μόνο ο μαθητής αλλά και η μαθησιακή ομάδα, ο μαθητής θα μαθαίνει επειδή θα μαθαίνει η ομάδα συλλογικά, ο μαθητής θα μοιράζεται με τους άλλους την ομαδική γνώση. Θα θέλαμε στο σχολείο να μαθαίναμε να συνεργαζόμαστε, να ξεπερνάμε τις αναπόφευκτες συγκρούσεις με τρόπο που να βοηθά την εξέλιξη και ανάπτυξη του σώματος και του εγκεφάλου, της ψυχής. Ο ανταγωνισμός αποχαυνώνει, αποβλακώνει και αρρωσταίνει. Το βλέπουμε καθημερινά τριγύρω μας σε μαζική κλίμακα. Ενώ το σχολείο σήμερα προκρίνει τον ανταγωνισμό σε βάρος της συνεργασίας, θα θέλαμε ένα σχολείο που θα προκρίνει την συνεργασία και την εποικοδομητική υπέρβαση των συγκρούσεων. Όλοι μας και όλες μας γνωρίζουμε τα καλά της συνεργασίας και του θετικού ξεπεράσματος των συγκρούσεων: έχουμε καλούς φίλους, πολλά ενδιαφέροντα, γκόμενα και γκόμενο, απολαμβάνουμε την παρουσία των φίλων, χαιρόμαστε την κάθε στιγμή της ζωής, υπομένουμε τις δυσκολίες και τις αποτυχίες, επιβεβαιώνοντας την πεποίθησή μας πως με την συνεργασία ο άνθρωπος όσο μεγαλώνει τόσο πιο ευτυχισμένος γίνεται. Με τον ανταγωνισμό, όσο μεγαλώνει, τόσο πιο δυστυχισμένος γίνεται.

Continue reading →

αγαπητοί δάσκαλοι και γονείς

Θυμόσαστε όταν είμασταν πιτσιρίκια και έφηβοι/ες  με πόση λαχτάρα περιμέναμε να έρθουν οι διακοπές του καλοκαιριού, της άνοιξης ( Πάσχα ) και του χειμώνα ( Χριστούγεννα); Θυμόσαστε πόσο χαιρόμασταν όταν χιόνιζε και δεν πηγαίναμε σχολείο, όταν γίνονταν εκλογές, όταν αρρώσταινε κάποιος καθηγητής, όταν παντρευόταν κάποια δασκάλα, όταν γεννούσε η καθηγήτρια; Θυμόσαστε όταν μας ανακοίνωναν ότι θα πάμε εκδρομή πως ουρλιάζαμε από ανακούφιση; Θυμόσαστε με τι χαρά σχίζαμε τα βιβλία, και τα καίγαμε; Και τις κοπάνες για μπάνιο, για μπιλιάρδο, τις μπουρδελότσαρκες, τους πορνοσινεμάδες (μια φορά είχαμε πάει στον Αρίωνα, στην Αθηνάς, και μέσα στο σκοτάδι της αίθουσας κάποιος έκανε μια πίπα σ’έναν από την παρέα και μόλις άνοιξαν τα φώτα είδαμε ότι ήταν ο θεολόγος μας – πήραμε όλοι  είκοσι στα θρησκευτικά). Θυμόσαστε τα ατελείωτα χαμουρέματα στα ρέματα, στα δάση, στις παραλίες και στα γιαπιά; Λες και η ζωή ήταν έξω από το σχολείο και μας περίμενε, λες και η λήξη της σχολικής χρονιάς ή το σχόλασμα σήμαινε την πρόσκαιρη αποφυλάκισή μας.
Τώρα που γίνατε δάσκαλοι και καθηγητές, τί λέτε, είναι και σήμερα τα σχολεία χώροι εγκλεισμού της νεολαίας; Είναι χώροι όπου κρατούνται μακρυά από την κοινωνία τα παιδιά και οι έφηβοι; Παρατηρώ πως και σήμερα η συμπεριφορά τους και τα αισθήματά τους είναι ακριβώς ίδια με αυτά των φυλακισμένων. Η οδύνη του εγκλεισμού, της αιχμαλωσίας, το μυαλό στην απόδραση, καταστροφές στο χώρο, ανυπακοή και απειθαρχία προς τους ανθρωποφύλακες (ναι, ναι, ανθρωποφύλακες είσαστε, παιδοφύλακες, εφηβοφύλακες). Είσαστε παιδαγωγοί, έχετε σκεφτεί προς τα που τα οδηγείτε; Δεν γνωρίζετε πως όλα τα προβλήματα μέσα στη σχολική αίθουσα, στο σχολείο γενικά, είναι εκφάνσεις, συμπτώματα του αποτρόπαιου εγκλεισμού; Οι μαθητές στην Αμερική αλληλοσκοτώνονται, στα διαλείμματα, σε όλα τα σχολεία, σε ολόκληρη την Ευρώπη, τρέχοντας πάνε στις τουαλέτες για να ανάψουν ένα τσιγαράκι, να στρίψουν ένα δίφυλλο να το πιούνε παρεϊτσα. Δεν ηθικολογώ, γράφω τι γίνεται. Για την πολύ άσχημη  ατμόσφαιρα που επικρατεί στο σχολείο, για την αδια¬φορία των παιδιών, για την χαμηλή αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης, κατηγορείτε ο ένας τον άλλον: εσείς ρίχνετε την ευθύνη στους μαθητές και  οι μαθητές σε σας. Εσείς υποστηρίζετε ότι τα παιδιά είναι απείθαρχα (ζωηρά τα λέτε, ενώ άμα είναι φυτά είναι καλά) και δεν διαβάζουν, ενώ οι μαθητές διατείνονται ότι είστε αμόρφωτοι, ότι βαριέστε, ότι απουσιάζετε, ότι τα σχολεία δεν έχουν βιβλιοθήκες, ότι περνάνε αυτοκίνητα και ο θόρυβος τους αποσπά την προσοχή. Πούτσες μπλε. Ποιόν, ποιούς πάτε να κοροϊδέψετε, οι καθηγητές τους μαθητές, και οι μαθητές τους καθηγητές; Και όλοι μαζί, εμάς;
Θα γνωρίζετε βέβαια ότι οι μαθητές όλων των βαθμίδων βρίσκονται μέσα στη τάξη μόνο 12 με 15 λεπτά της ώρας κατά μέσο όρο. Στο άλλο μισάωρο όνειροπολούν, ο νους τους ταξιδεύει. Θυμάστε πως μας επανέφεραν στη τάξη; “Που βόσκεις, Δρατζίδη;”, με φώναζαν οι καθηγητές μου. Ναι, δεν είναι ιδιαίτερα κολακευτικό να εργάζεσαι, να διδάσκεις, και οι μαθητές σου να είναι αλλού. Είναι θλιβερό, πως το αντέχετε; Προσπαθείτε με τεχνάσματα να τους τραβήξετε την προσοχή αλλά κουράζεστε και τα παρατάτε. Καλά κάνετε, δεν είναι ευγενικό εκ μέρους σας να είστε αποτελεσματικοί και αποδοτικοί ανθρωποφύλακες.
Θα γνωρίζετε επίσης ότι όσα μαθαίνει  ένα παιδί στις πρώτες έξι τάξεις της υποχρεωτικής  εκπαίδευσης (βασικά, ανάγνωση, γραφή και αριθμητική) μπορεί να τα μάθει μέσα σε έναν χρόνο σε ηλικία 12-14 χρονών. Και τότε γιατί τα έχουμε κλεισμένα μέσα στις σχολικές αίθουσες; Για να μάθουν τι; Τα εκπαιδεύουμε για να συνηθίσουν την αιχμαλωσία, την πειθαρχία, την υπακοή, να περνάνε ώρες πολλές καθιστά στις καρέκλες και να ζούνε μέσα

Continue reading →