κοινωνική αιχμαλωσία: η επιβολή της παθητικότητας ως προληπτική καταστολή και ως προληπτική αντεπανάσταση

το μουνί καράβι σέρνει

(νεοελληνική παροιμία)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΗ  χρονιά που μας πέρασε εκπληρώθηκε μια ακόμα επιθυμία μου : να ζω εφτά-οχτώ μήνες στο χωριό, στη φύση, και  τέσσερις-πέντε στην πόλη. Φίλη, συμφοιτήτριά μου στη Φιλοσοφική, το 1978, με παραχώρησε ένα δωμάτιο στηνΑθήνα, στη Νέα Ελβετία, κι έτσι αποφεύγω (όλα εδώ πληρώνονται, και τα κακά και τα καλά) τη μία από τις δύο κατάρες,  ένα από τα χειρότερα δεινά –  το ενοίκιο. (Η άλλη κατάρα είναι το επάγγελμα   –  Παναγία φυλάξοι!). Θα μπορούσα να ζήσω μόνο στο χωριό αλλά μόνο στην πόλη, όχι, αυτό δεν θα μπορούσα να το κάνω. Το έκανα πολλά χρόνια και ήμουν πολύ δυστυχισμένος. Θα σας πω γιατί. Έχω τρεις πολύ κακές συνήθειες, πάρα πολύ κακές –  εύχομαι να μην τις αποκτήσετε ποτέ, θα δυστυχήσετε. Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς να παίρνω ένα μέρος της τροφής μου από τη φύση –  το κυνήγι και το ψάρεμα με αφήνουν παγερά αδιάφορο. Είμαι τροφοσυλλέκτης. Την τροφή που τρώω, την περισσότερη, θέλω να την καλλιεργώ εγώ ο ίδιος: φρούτα, λαχανικά,  όσπρια, πατάτες. –  είμαι κηπουρός γεωργός. Και η τρίτη: το χειμώνα θέλω να καίω τα ξύλα που έκοψα εγώ ο ίδιος στο δάσος, τα έφερα στο σπίτι, τα τεμάχισα και τα αποθήκευσα. Τώρα που γράφω η ξυλόσομπα καίει, ακούω τα ξύλα να καίγονται –  τι καλή παρέα!

Continue reading

εκτός από το να διαδηλώνουμε, τι άλλο μπορούμε να κάνουμε όλες και όλοι μαζί;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΤΥΧΕ να βρίσκομαι στην Αθήνα στις 28 Φλεβάρη, περαστικός για Πάτρα. Πήγα για περπάτημα εκείνο το πρωί και επιστρέφοντας παρατήρησα ότι σχεδόν όλα τα μαγαζιά στο τέρμα Φορμίωνος, στη Νέα Ελβετία, στον Βύρωνα, ήταν κλειστά. Ειδικευμένος στο να γενικεύει ο εγκέφαλός μου, υπέθεσε ότι αυτό που είδα δεν ήταν τοπικό φαινόμενο και ένιωσα μέσα μου βαθιά, πολύ βαθιά, μια ακαταμάχητη δύναμη, μια ανεξελέγκτη έλξη να πάω στη συγκέντρωση για τα Τέμπη, στο Σύνταγμα. Σε συγκέντρωση/διαδήλωση είχα να πάω δεκατίες κι όταν πήγαινα το έκανα για να συναντήσω κάποιο φίλο, κάποια φίλη. Πήρα λοιπόν τα πόδια μου και κατηφόρισα –  δεν είχε συγκοινωνία. ‘Οσο κατηφόριζα τόσο πιο πολύ κόσμο έβλεπα στα πεζοδρόμια και στους δρόμους ώστε όταν έφτασα στο Στάδιο, ανθρώπινα ποτάμια χύνονταν προς τη πλατεία. Θα συναντούσα φίλο στην Ασκληπιού, έξω από την Πολιτεία, και για να πάω εκεί κατέβηκα σχεδόν κοντά στο Μοναστηράκι κι ανηφόρισα.. Με δυσκολία περνούσα τη Μητροπόλεως, την Ερμού, τη Σταδίου και την Πανεπισημίου. Και βέβαια θυμήθηκα τη πρώτη διαδήλωση στην οποία είχα πάει –  στη πρώτη πορεία του Πολυτεχνείου το 1974. Πάνω από 1 εκ. κόσμος, ακατέβατα. Συγκινήθηκα, βούρκωσα. Όχι για τα χρόνια που πέρασαν, όχι, όχι, ούτε με σφαίρες. Συγκινήθηκα γιατί χάρηκα, χάρηκα πολύ όχι που διαδηλώναμε και συγκεντρωθήκαμε αλλά γιατί κ ά ν α μ ε   κ ά τ ι   ό λ ε ς   κ α ι   ό λ ο ι   μ α ζ ί .

Continue reading

για την εικοσαετία 2035-2055

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΑΝ παύαμε να ήμασταν κοινωνικά όντα και ζούσαμε όπως ζούνε οι μονήρεις γορίλες, γίβωνες και ουραγκοτάγκοι, όπως ζούσανε οι απώτατοι μονήρεις πρόγονοί μας, πριν 4,5 εκ. χρόνια, ο πλανήτης θα ήταν ένας παράδεισος, άθικτος, και δεν θα αντιμετωπίζαμε τα τόσο πολλά και τόσο οξυμένα παγκόσμια προβλήματα, δεν θα υπήρχαν συγκρούσεις, δεν θα υπήρχε πόλεμος Κάποτε όμως η αδυναμία μας ως μονήρων πρωτευόντων να αντιμετωπίσουμε τους κινδύνους και τις δυσκολίες που μας  περιέβαλλαν μας ανάγκασε να συμβιώσουμε και να συνεργαστούμε, εξασφαλίζοντας α σ φ ά λ ε ι α, επιβίωση δηλαδή,  αλλά και μια άλλη μορφή ε λ ε υ θ ε ρ ί α ς, που είναι περιοριστική μεν σε σύγκριση με αυτήν του μονήρους όντος, αλλά πολύ πιο δημιουργική και εποικοδομητική. Εννοώ την ηθική και τους κανόνες της συμβίωσης. Η προανθρώπινη κοινωνία δημιούργησε τον άνθρωπο, χωρίς να το επιδιώκει, χωρίς να το γνωρίζει.

Continue reading

η αναζωπύρωση του κοινωνικού πολέμου (2024-2044), οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας και ο κλονισμός της αγωνιστικής ταυτότητας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η επιδείνωση των πολλών και διαρκώς οξυνόμενων παγκόσμιων προβλημάτων, η επιταχυνόμενη συρρίκνωση του καπιταλισμού στις κοινωνίες του δυτικού πολιτισμού, που σύντομα θα μετεξελιχθεί σε συρρίκνωση του παγκόσμιου καπταλισμού, και η μετάβαση από την εποχή της αφθονίας και της σπατάλης στην εποχή της ένδειας, της σπάνης και της φειδούς θα επιφέρει την αναζωπύρωση του κοινωνικού πολέμου, του κοινωνικού πολέμου που διεξάγεται σε όλες τις κοινωνίες –  του παρελθόντος, του παρόντος, του μέλλοντος. Ο εμμενής κοινωνικός πόλεμος άλλοτε αναζωπυρώνεται, συντονίζεται  και κλιμακώνεται, τον βλέπουμε και τον ζούμε,  κι άλλοτε υποχωρεί και  καταλαγιάζει, είναι σα να μην υπάρχει. Υπάρχει όμως γιατί δεν γίνεται να μην υπάρχει και διεξάγεται αφανώς, σε μοριακό επίπεδο, σε πολλά και διάσπαρτα πεδία της κοινωνίας. Η περίοδος της υποχώρησης είναι πολύ σημαντική: σε αυτό το μεσοδιάστημα επεξεργαζόμαστε θεωρητικά τις νίκες και τις ήττες, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες, τις εμπειρίες και τους πειραματισμούς  της προηγηθείσας φάσης αναζωπύρωσης και έκρηξης του κοινωνικού πολέμου και αναμένουμε την επόμενη αναζωπύρωση. Το πότε θα έρθει αυτή το οσμιζόμαστε μόνο με την πλήρωμα του χρόνου. Διατυπώνω την πρόβλεψη ότι το πλήρωμα του χρόνου ήρθε και η αναζωπύρωση και κλιμάκωση του κοινωνικού πολέμου είναι αναπόφευκτες καταστάσεις. Η διάρκειά της θα είναι μεγάλη –  τα όρια που εκτιμώ είναι τελείως σχηματικά, μην δίνετε και πολλή σημασία: θα επεκταθεί πολύ πέραν του 2044!

Continue reading

τα δύο φλέγοντα ζητήματα της Αριστεράς: ο τρόπος διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου και η αναγκαιότητα ή μη του κόμματος

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΙΑΒΑΣΑ κάπου ότι όλα τα μεγάλα σούπερ μάρκετ έχουν εφοδιαστεί με νέες μηχανές καταγραφής της τιμής και πληρωμής των εμπορευμάτων, με τις οποίες θα καταργήσουν τους/τις ταμίες. Αν δεν το έχουν κάνει, θα το κάνουν, είναι ζήτημα χρόνου.  Στις ΗΠΑ έχουν καταργηθεί από το φθινόπωρο 600.000 θέσεις εργασίας κυρίως στις εταιρείες τεχνολογίας λόγω της τεχνητής νοημοσύνης –  μόνο νοημοσύνη δεν είναι. Και οι πολεμικές βιομηχανίες των ισχυρών κρατών ετοιμάζουν πυρετωδώς στρατό χωρίς στρατιώτες κι έχουν ονομάσει αυτόνομο πόλεμο την διεξαγωγή του πολέμου χωρίς στρατιώτες. Θα περιοριστώ σε αυτά μόνο τα παραδείγματα και θα σημειώσω μόνο ότι η προσεχής εικοσαετία (2023-2043) θα είναι μία από τις κομβικότερες εικοσαετίες της ιστορίας όχι μόνο του καπιταλισμού και του δυτικού πολιτισμού αλλά του ανθρωπίνου γένους.

ΟΙ θέσεις εργασίας, τα επαγγέλματα και οι δεξιότητες που θα χαθούν οριστικά και αμετάκλητα θα είναι πολύ περισσότερες από αυτές που θα δημιουργηθούν.  Δεν μπορούμε να πούμε ότι αυτό είναι και πολύ άσχημο νέο –  κάθε άλλο, πολύ ευχάριστα νέα. Εργοστάσια, παραγωγή χωρίς εργάτες – στρατόπεδα, στρατός και πόλεμος χωρίς στρατιώτες. Από έξοχα έως συγκλονιστικά –  δύο κοινωνικές επαναστάσεις. Δεν θα δουλεύουμε και δεν θα πολεμάμε –  ήδη εργάζεται μια ισχνή μειονότητα που θα γίνει ισχνότερη και ήδη δεν πολεμάμε. Δεν θα δουλεύουν οι άνδρες αλλά και οι γυναίκες δε θα δουλεύουν, κατά συνέπεια δεν θα εξαρτώνται από τους άνδρες και έτσι ολοκληρώνεται και η  τρίτη κοινωνική επανάσταση της εποχής μας, η ελευθερία των γυναικών.

Continue reading

Γαλλία: άλλα δύο χρόνια δουλειά, δεν πειράζει, έτσι κι αλλιώς δεν έχουμε να κάνουμε και τίποτα!

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΤΙΣ αλλεπάλληλες μονοήμερες εβδομαδιαίες απεργίες που γίνονται στη Γαλλία για να ακυρωθεί ο νόμος για την συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση (από τα 62 στα 64) συμμετέχει, μας λένε τα γαλλικά συνδικάτα, το 15% των εργαζομένων και αυτό το 15% είναι όλοι δημόσιοι και κρατικοί  υπάλληλοι, εκ των οποίων δεν απεργούν όλοι. Γιατί δεν απεργεί, και δεν διαδηλώνει, ο ιδιωτικός τομέας, η εργατική τάξη, το βιομηχανικό προλεταριάτο, το οποίο είναι μεν κοινωνική μειονότητα αλλά δεν παύει να είναι ακόμα μια άξια λόγου κοινωνική οντότητα; Ένα άλλο ερώτημα, υπόθεση εργασίας: τι θα γινόταν, εάν ο εργασιακός βίος δεν παρατεινόταν δύο αλλά είκοσι χρόνια,  από τα 62 στα 82; Θα απεργούσαν; Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία –  θα κηρυσσόταν γενική απεργία διαρκείας και θα συμμετείχαν όλες και όλοι. Μια δίχρονη όμως παράταση τη δέχτηκαν αδιαμαρτύρητα.

Continue reading

για την προσδοκία της επαναστατικής εξέγερσης στην πόλη, στις πόλεις

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΟΛΛΟΙ και πολλές προσδοκούν και περιμένουν την επανάσταση στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες και εννοούν την επαναστατική εξέγερση που θα αλλάξει την κοινωνία, θα διευρύνει την ελευθερία και την ισότητα μέσω του ελέγχου της παραγωγής και της αυτοδιαχείρισης/αυτοδιεύθυνσης/αυτοδιοίκησης  του συνόλου της καθημερινής ζωής. Όταν όμως καλούνται να διευκρινίσουν ποιος θα την κάνει, πώς και πού, περιέρχονται σε αμηχανία. Με αυτήν την αμηχανία θα ασχοληθώ σήμερα και ιδιαίτερα με την τρίτη πτυχή της, τον τόπο της εκτύλιξης της επαναστατικής αλλαγής, ο οποίος δεν μπορεί να είναι άλλος από την πόλη, μιας και δεν υπάρχει πια αγροτική τάξη.

Continue reading

μπορούμε να αφοπλίσουμε ή να καταργήσουμε την αστυνομία;

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΠΟ το 2006 μέχρι το και το 2015, μέσα σε μια δεκαετία,  διαπράχθηκαν στην ελληνική κοινωνία 2.590 ανθρωποκτονίες από πρόθεση. Πόσα από τα θύματα πέθαναν από σφαίρες όπλων αστυνομικών σε ώρα υπηρεσίας; Γνωρίζουμε ένα όνομα: Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος, ετών 15. Υπήρξαν κι άλλα θύματα αστυνομικής βίας; Δεν γνωρίζω, νομίζω πως δεν υπήρξε άλλο. Από το 2016 μέχρι και το 2022 διαπράχθηκαν πάνω από 1.750 ανθρωποκτονίες από πρόθεση –  δύο από αυτές οι δράστες ήταν αστυνομικοί: το 2021 εκτέλεσαν τον 18χρονο Νίκος Σαμπάνη και ένα χρόνο μετά τον 16χρονο Κώστα Φραγκούλη, πάμπτωχοι γύφτοι και οι δύο. Υπήρξαν άλλα; Δεν γνωρίζω κι αν υπήρξαν θα ήθελα να το μάθω.

ΘΑ αντιλαμβάνεστε ότι αυτό που συμβαίνει στην ελληνική κοινωνία συμβαίνει σε όλες τις δυτικές καπιταλιστικές κοινωνίες. Οι φόνοι που διαπράττουν οι αστυνομικοί είναι ένα απειροελάχιστο κλάσμα του συνολικού αριθμού των ανθρωποκτονιών με πρόθεση. Το κλάσμα αυτό μεγαλώνει ελάχιστα στις ΗΠΑ αλλά δεν παύει να είναι απειροελάχιστο. Οι αστυνομικοί εκεί σκοτώνουν μαύρους αλλά γνωρίζουμε ότι η νούμενο 1 αιτία θανάτου των νεαρών μαύρων είναι οι ανθρωποκτονίες –  που διαπράττονται μεταξύ τους ή από μαύρους μεγαλύτερης ηλικίας. Και σε αυτή την περίπτωση το ποσοστό είναι απειροελάχιστο.

Continue reading

η ομαδική συμβίωση των συνταξιούχων στη Γερμανία ως τρόπος αντιμετώπισης της μοναξιάς και της ακρίβειας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΔΩ και λίγους μήνες παρατηρείται στη Γερμανία μια νέα κοινωνική πρακτική, κοινωνική συμπεριφορά: οι συνταξιούχοι, άνδρες και γυναίκες, αφήνουν την κατάρα της μονήρους ευδαιμονίας, τη φρίκη της αυτάρκους μακαριότητας και ζουν ομαδικά, από 3 έως και 7, στο ίδιο σπίτι, ο καθένας, η καθεμία με το δωμάτιο του/της και περνώντας τον περισσότερο χρόνο στους κοινόχρηστους χώρους της κουζίνας και του σαλονιού. Η ομαδική συμβίωση ήταν, και συνεχίζει να είναι,  πολύ συνηθισμένη πρακτική στις μεγάλες γερμανικές πόλεις, κυρίως μεταξύ των αζευγάρωτων ανδρών και γυναικών ή των ζευγαριών. Στο σπίτι στο Βερολίνο που έζησα ένα κάποιο διάστημα συμβιώναμε τέσσερα “νοικοκυριά”: δύο ζευγάρια (το ένα με παιδί), ένας άντρας και μια γυναίκα.  Τέσσερα νοικοκυριά, ένα ψυγείο –  όχι τέσσερα νοικοκυριά, τέσσερα ψυγεία· ένα πλυντήριο, μία ηλεκτρική κουζίνα –  όχι τέσσερα πλυντήρια, τέσσερις κουζίνες. Ο ατομικισμός και ο εργενισμός αυξάνει την παραγωγή και την κατανάλωση, κατασπαταλά ενέργεια  και εργασία, και βέβαια αυξάνει την κερδοφορία –  η συλλογική ζωή, η ομάδική συμβίωση τα ελαχιστοποιεί όλα αυτά: ζήτω η μοναξιά και οι εργένηδες, βροντοφωνάζει ο καπιταλισμός, ζήτω η ομαδική συμβίωση διακηρύσσει η κοινωνική επανάσταση της συμβίωσης που εκκίνησε και θα κλιμακωθεί –  ειδάλλως δεν την βγάζουμε καθαρή.

Continue reading

προληπτική καταστολή, προληπτική αντιεξέγερση, προληπτική αντεπανάσταση

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΤΟΝ “Φαίδωνα” ο Πλάτων περιγράφει την εκτέλεση της θανατικής ποινής που επιβλήθηκε στον Σωκράτη: θανάτωση με κατάποση κωνείου. Ο Σωκράτης δεν πόνεσε και η διάρκεια της θανάτωσης δεν ήταν μεγάλη. Τα κάτω άκρα του άρχισαν να παγώνουν, το πάγωμα ανέβαινε προς τα πάνω, μέχρι που έφτασε στην καρδιά. Θανατώνονταν οι δούλοι με κατάποση κωνείου; Όχι, σε καμία περίπτωση. Πώς εκτελούνταν οι δούλοι που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο;

Continue reading