φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ο όρος ‘διαμαρτυρία’ εμφανίστηκε πρώτη φορά κατά τον 4ο π. Χ.  αιώνα  ως νομικός όρος (απαντάται στον Δημοσθένη και τον Ισαίο). Πρόκειται για μια απόδειξη που καταθέτουν μάρτυρες κατά την προανάκριση κατά πόσο πρέπει (κατήγορος)  ή δεν πρ’επει (κατηγορούμενος) να γίνει μια δίκη. Κατά τους επόμενους  αιώνες (ελληνιστική εποχή), μετά την παρακμή της πόλης-κράτους (πόλεως), ο όρος απόκτησε τις σημασίες της πιστοποίησης, της υποστήριξης παραβιαζόμενου δικαίου και της διεκδίκησής του, της ρητής άρνησης πράξης ή πρόθεσης που αποδίδεται σε κάποιον . Από αυτές τις σημασίες προήλθε η σημερινή.

Η διαμαρτυρία είναι εκδήλωση, δηλαδή δήλωση που εκφράζεται, είναι η εντόνως διατυπωμένη έκφραση παραπόνου, διαφωνίας, αντίθεσης, άρνησης, αποδοκιμασίας για κάτι που θεωρείται άδικο, παράνομο, κλπ. Μιας και η διαμαρτυρία είναι έκφραση και επικοινωνία, δεν μπορεί να μην είναι και τελετουργία και να μην σχετίζεται με τη θυσία. Πρόκειται για την ανθρωπολογική πτυχή της διαμαρτυρίας, με την οποία θα καταπιαστούμε διεξοδικά κάποιο πρωινό.

Το κομβικό ζήτημα της πολιτικής πτυχής της διαμαρτυρίας αφορά το εάν είναι ή όχι μέσον πάλης, ένας τρόπος διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου. Με αυτήν όμως την πτυχή θα καταπιαστούμε αύριο το πρωί απαντώτας στις ενστάσεις και σκέψεις που κατέθεσε ο Περαστικός.

Σήμερα θα διατυπώσουμε το ερώτημα εάν διαμαρτύρεται ή όχι ο Κύριος. Εάν δεν διαμαρτύρεται, γιατί δεν διαμαρτύρεται; Εάν διαμαρτύρεται, ποιος είναι ο αποδέκτης της διαμαρτυρίας και ποιο το περιεχόμενό της;

Continue reading →

 

 

 

 

 

” Πατέρα Δία, θεός δε βρίσκεται κανείς να με γλιτώσει

απ’  το ποτάμι εδώ τον άμοιρο; Στερνά ό,τι πάθω ας πάθω!

Μ’ απ’ τους θεούς  που ζουν στον Όλυμπο δεν φταίει κανένας τόσο,

μονάχα η μάνα μου, με ψέματα που με πλανούσε, τάχα

κάτω απ’ των Τρώων τα τείχη θα ‘πεφτα των θωρακοζωσμένων

απ’ τις γοργόφτερες του Απόλλωνα σαγίτες χτυπημένος.

Να ‘πεφτα καν από τον Έχτορα, στους Τρώες τον πιο αντρειωμένο!

Τρανός καν έτσι ο που θα σκότωνε, τρανός κι ο σκοτωμένος.

Μα τώρα είναι γραφτό μου θάνατο φριχτό να βρω, ζωσμένος

από τρανό ποτάμι, ως άπλερο χοιροβοσκούδι, που άγρια

κατεβασιά το μεσοχείμωνο το πνίγει μες το ρέμα ”

(μετ. Καζαντζάκη-Κακριδή)

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Πριν από λίγες μέρες ο Χάρης (Ανώνυμος) διατύπωσε μια ένσταση και υποσχέθηκα να απαντήσω . Πριν το κάνω, θα ήθελα αφενός να παραθέσω το περιεχόμενο της ένστασης για να μπορέσουμε να παρακολουθήσουμε την απάντηση μου και αφετέρου να δώσω μια εξήγηση για τους λόγους της αναβολής της απάντησης. Θα ξεκινήσω με αυτό το δεύτερο.

Θα έχετε παρατηρήσει ότι δεν το κάνω πάντα. Το κάνω όταν η διαφωνία είναι σοβαρή, όταν η απάντηση χρήζει μιας διεξοδικότερης διατύπωσης. Δεν είναι όμως αυτός ο μοναδικός λόγος. Πρόκειται για ένα ζήτημα μεθόδου. Η διαλεκτική, η εριστική και η σοφιστική δεν με γοητεύουν. Με γοητεύει η λογική και το σπουδαιογέλοιον.  Όλα αυτά σχετίζονται με τη διαδικασία της αλήθειας – όχι με την αλήθεια. Θεωρώ ότι αλήθεια δεν είναι απλά μια απόφανση, είναι η συλλογική (ακόμα κι αν είναι προσωπική) διαδικασία διατύπωσης μιας απόφανσης που συνηθίζουμε να την αποκαλούμε και αυτήν αλήθεια. Αυτή η αλήθεια μπορεί αύριο να αναιρεθεί μόνο επειδή η αλήθεια είναι κυρίως διαδικασία – κι αυτό διότι το αποτέλεσμα της διαδικασίας να είναι, να αποδειχτεί εσφαλμένο. Τι κάνουμε με τη σοφιστική; Αν και το συμπέρασμά της μοιάζει με αληθές, είναι αναληθές. Η εριστική; Οι προκείμενες είναι αναληθείς, το συμπέρασμα (η αλήθεια) όμως είναι ορθό. Η διαλεκτική; Να διατυπώνεις αποδεκτά συμπεράσματα, αδιαφορώντας αν είναι αληθή ή μή. Με άλλα λόγια και απλά: δεν με ενδιαφέρει να επιβάλω την αλήθεια μου, τα συμπεράσματά μου, δεν με ενδιαφέρει να πείσω – αυτό που με ενδιαφέρει είναι η συλλογική διατύπωση συμπερασμάτων και απόψεων τα οποία θεωρούμε αληθή (‘αλήθεια’). Αυτός είναι ο σκοπός της Ανωτάτης Σχολής Κακών Τεχνών – να θέσουμε ερωτήματα που μας διαφεύγουν και να σκεφτούμε απ’ αυτών. Δεν έχω κανένα πρόβλημα να πω ΄δεν ξέρω’  ή ‘δεν το έχω διαβάσει’ κι είμαι έτοιμος ανά πάσα στιγμή να εγκαταλείψω μια θέση μου, μόλις αντιληφτώ ότι του άλλου είναι πληρέστερη και αληθέστερη.

Εκτός από τη λογική, είμαι λάτρης και του σπουδαιογελοίου – της αναζήτησης της αλήθειας αστεϊζόμενοι. Αυτός είναι ο λόγος που σε πολλά γραπτά παρεισφρέει το σατιρικό στοιχείο, το χωρατό, η παρωδία, ο αυτοσαρκασμός και ο σαρκασμός, η βωμολοχία, η πολεμική. Κάποιοι φίλοι ανταποκρίνονται στην σπουδαιογελοιότητα του πράγματος κι αυτό με κάνει να νιώθω πιο άνετα και να συνεχίζω με το ίδιο ύφος. Κάποιοι άλλοι εστιάζουν στη λογική. Εάν το κύριο χαρακτηριστικό του σπουδαιογέλοιου (ή  σπουδαιογελοίου) είναι το απότομο, το κοφτό, το άμεσο, το γρήγορο, η λογική χρειάζεται χρόνο για να αποφύγουμε την μετεξέλιξή της σε κάποια από τις μεθόδους που τις θεωρούμε άκομψες.

Αυτά ως προς την πρακτική της αναβολής. Ας δούμε τώρα το περιεχόμενο της ένστασης. Σε ένα σημείωμα για τον Φώτη Κουβέλη υποστήριξα ότι όποιος ψηφίσει Δημοκρατική Αριστερά θα ψηφίσει Πα.Σο.Κ.. Και το υποστήριξα ως εξής:  “Έχω την εντύπωση ότι μοιραζόμαστε την ίδια βεβαιότητα: εάν ξεσπάσει αύριο, μεθαύριο μια κοινωνική επανάσταση, ο Φώτης Κουβέλης θα ταχθεί με το μέρος των σωτήρων της χώρας, της πατρίδας, της οικονομίας, δηλαδή του Καπιταλισμού, της Κυριαρχίας, του Κράτους, του Χρήματος, της Δημοκρατίας, του Δυτικού Πολιτισμού. ”

Ο Χάρης διατυπώνει την εξής ένσταση: Δηλαδή ταυτίζεται ο Δυτικός Πολιτισμός και η δημοκρατία με το Κράτος, τον Καπιταλισμό και την Κυριαρχία? Θα απαντήσω μονολεκτικά και απλά και ξάστερα: όχι, Χάρη, όχι φίλες και φίλοι, δεν ταυτίζεται, κατά κανένα τρόπο. Ο τρόπος με τον οποίο έχει διατυπωθεί αφήνει να νοηθεί ότι ταυτίζεται, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία. Τι συμβαίνει τότε;

Συμβαίνει κάτι πολύ απλό. Έχουμε υποστηρίξει, σε μεγάλο αριθμό σημειωμάτων,  ότι δεν ταυτίζεται ο Δυτικός Πολιτισμός με όλα αυτά, μόνο με κάποια από αυτά. Κι αυτό διότι θεωρώ ότι δυο είναι οι πηγές της Κυριαρχίας και του Κράτους. Ως προς τη Δημοκρατία, το Χρήμα και τον Καπιταλισμό, το πόσες είναι οι πηγές τους εξαρτάται από το πως εννοούμε, από το πως προσλαμβάνουμε αυτούς τους όρους.  Έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η πηγή της Δημοκρατίας, του Χρήματος-Εμπορεύματος και του Καπιταλισμού είναι μία.  Κι επειδή η μία από τις δυο πηγές της Κυριαρχίας και του Κράτους έχει εξαλειφθεί, τώρα πια δεν μπορούμε παρά να ταυτίσουμε και αυτές με τον παγκοσμίως κυρίαρχο Δυτικό Πολιτισμό.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η λέξη  ‘άριστος‘  ήταν αρχικά ένας ακραιφνής πολεμικός όρος που σήμαινε ‘αδίστακτος εξοντωτής και καταστροφέας‘. Είναι όντως έτσι τα πράγματα; Κι αν είναι, πως φτάσαμε στο σημείο το επίρρημα άριστα (κατά τον καλύτερο τρόπο, τέλεια) να δηλώνει την ανώτατη σχολική επίδοση σε εξετάσεις, σε διαγωνισμούς ή τη γενική επίδοση για μια σχολική χρονική περίοδο, τρίμηνο ας πούμε;

Με αυτά τα ερωτήματα θα καταπιαστούμε σήμερα, φίλες και φίλοι, αφού πρώτα δούμε πως η αξιολόγηση, η βαθμολογία δημιουργεί ιεραρχία και Κυριαρχία.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Κάθε φορά που μεταχειρίζομαι τον όρο Καταστροφική, το μυαλό μου πάει στις πυραμίδες της Αιγύπτου. Δε λέω, είναι εντυπωσιακές και άξιες θαυμασμού. Πως όμως κατασκευάστηκαν και γιατί; Εάν απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα, θα σχηματίσουμε μια πολύ ευκρινή εικόνα της Καταστροφικής Τέχνης και Επιστήμης του Κυρίου.

Οι πυραμίδες δεν είναι απλά τάφοι των Φαραώ αλλά αρχιτεκτονικά σύμβολα ισχύος, όπως ήταν  ο Παρθενών, το Κολοσσαίο, οι μεσαιωνικοί πύργοι και οι καθεδρικοί ναοί, όπως είναι σήμερα ο πύργος του Άιφελ, οι ουρανοξύστες, τα στάδια. Μερικά από αυτά τα κτίσματα είχαν και έχουν κάποια χρησιμότητα, αλλά μερικά όχι, είναι καθαρά σύμβολα ισχύος, μορφές επίδειξης αυτής της ισχύος. Το πως χτίστηκαν οι πυραμίδες το γνωρίζουμε: με αίμα, ιδρώτα και κλάμμα δεκάδων χιλιάδων υποτελών Παραγωγών για πολλά χρόνια.  Για να χτιστούν απαιτήθηκε πολλή εργασία, πολύς πλούτος, πολλή οργάνωση, πολύ βία – δεν νομίζω η έγερση αυτών των κτισμάτων να ήταν το αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας και της επιθυμίας των υποτελών γεωργών των αγροτικών κοινοτήτων. Απαιτήθηκε λοιπόν αρπαγή κοινωνικού πλούτου και διαταγή (οργάνωση βασισμένη στη βία).  Απομένει να απαντήσουμε στο ερώτημα γιατί κτίστηκαν.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Δυο συλλογές περιγραφών 350 ρωμαϊκών θριάμβων (Acta triumphorum Capitolina και  Tabula triumphorum Barberina) μας επιτρέπουν να σχηματίσουμε μια πλήρη και ευκρινή εικόνα του ρωμαϊκού θριάμβου, της τελετής επίδειξης της Νίκης του Κυρίου και της Ήττας των Υποτελών και να επισημάνουμε τις ομοιότητες και τις διαφορές με τις σημερινές παρελάσεις, οι οποίες, όπως θα δούμε, κατάγονται από τον ρωμαϊκό θεσμό.  (Ο  όρος ‘τελετή’ προέρχεται από τη λέξη τέλος,  που σημαίνει ‘φόρος’). Ο θρίαμβος (triumphus)  ήταν μια πομπή που γίνονταν στη Ρώμη μόνο μετά από μεγάλη ή αποφασιστικής σημασίας νίκη, δηλαδή κατάκτηση και λεηλασία κάποιας πλούσιας ή αντιστεκόμενης περιοχής, του στρατηγού, του ανώτατου διοικητή του ρωμαϊκού στρατού – αυτός είναι ο λόγος που μεταφορικά ο triumphus δηλώνει την victoria, τη νίκη. Για να κατανοήσουμε την καταγωγική  σχέση της παρέλασης από τον ρωμαϊκό θρίαμβο θα πρέπει να έχουμε μια σαφή εικόνα της δομής του θριάμβου.

Μπορούμε να διακρίνουμε τρία τμήματα της επινίκιας και τροπαιοφόρου πομπής.  Στην αρχή του πρώτου μέρους, άρα στην κορυφή της πομπής,  βρίσκονται  οι συγκλητικοί, οι ρωμαίοι Κύριοι, οι γαιοκτήμονες δουλοκτήτες, ακολουθούν  τα λάφυρα του πολέμου, τα ζώα που θα θυσιάζονταν, μεταξύ των οποίων και  λευκοί (λατρεία του φωτός, της λάμψης) ταύροι,  και οι αιχμάλωτοι (μερικοί από τους οποίους θα θυσιάζονταν). Κυρίαρχη μορφή του δεύτερου τμήματος είναι ο  νικητής στρατηγός. Προπορεύονται οι ραβδούχοι (θα ασχοληθούμε με τους ακολούθους αυτούς του Κυρίου σε μελλοντικό σημείωμα) και ακολουθεί ο στρατηγός, πάνω σε άρμα (σύμβολο της ταχύτητας και της Ισχύος) που το σέρνουν τέσσερα λευκά άλογα. Φοράει κόκκινη (σύμβολο της Νίκης) τήβεννο και είναι στεφανωμένος με δάφνη (σύμβολο της αθανασίας). Δίπλα του ένας δούλος κρατάει πάνω από το κεφάλι του  χρυσό (σύμβολο της σπανιότητας της Ισχύος, της αθανασίας και της λάμψης) στεφάνι. Το τρίτο τμήμα είναι η παρέλαση του στρατού, κατά την οποίαν οι στρατιώτες ψάλλουν τα πολεμικά κατορθώματα του νικητή στρατηγού τους.

Continue reading →