φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Σήμερα θα εξετάσουμε την αρχική σημασία και τη σημασιολογική εξέλιξη της λέξης κίνδυνος, αύριο, πρώτα η Ζωή, της λέξης κυβερνήτης και μεθαύριο της λέξης τύχη. Δεν θα περιοριστούμε σε αυτές – θα εξετάσουμε κι άλλες λέξεις και έννοιες που σχετίζονται με την πολιτική, κάθε φορά που μας δίνεται η ευκαιρία.
Η λέξη κίνδυνος δεν ήταν αρχαία ελληνική λέξη, έγινε όμως. Ποιοι τη δανείστηκαν, από ποιους, πότε και πού, γιατί; Σε αυτά τα ερωτήματα θα απαντήσουμε σήμερα, φίλες και φίλοι.
Οι αρχαιότερες μαρτυρίες της λέξης εντοπίζονται σε αποσπάσματα της Σαπφούς (γεννήθηκε 630 – 620 π. Χ.) και του, λίγα χρόνια νεώτερό της, Αλκαίου. Δεν διαβάζουμε όμως τη λέξη κίνδυνος αλλά τη λέξη κίνδυν και δεν δήλωνε τον κίνδυνο αλλά το ζάρι, τον κύβο. Τη λέξη κίνδυν την δανείστηκαν οι κάτοικοι της Λέσβου την εποχή των ποιητών της Λέσβου, ίσως και πολύ πιο πριν, από κάποια γειτονική μικρασιατική γλώσσα. Για μορφολογικούς λόγους, ο κίνδυν έγινε ο κίνδυνος και μια κοινότατη λέξη της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Θα την διαβάσουμε στον Θέογνι, στον Πίνδαρο, τον Αισχύλο και από κει πέρα σε όλους τους συγγραφείς.
Εμείς όμως θα κάνουμε μια στάση στον Ηρόδοτο και θα μελετήσουμε μια φράση που παρουσιάζει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και φιλολογικό και ιστορικό και πολιτικό. Μια φράση που επιβεβαιώνει με τον καλύτερο τρόπο την αρχική σημασία της λέξης κίνδυν που διαβάζουμε στην Ψαπφώ (ή Ψάπφα, με αυτά τα ονόματα ΄υπέγραφε΄) και τον Αλκαίο. Στο Έβδομο βιβλίο των Ιστοριών του (50,3) ο Ηρόδοτος αφηγείται μια συνομιλία του Ξέρξη με τον Αρτάβανο· ο βασιλιάς της Περσίας ισχυρίζεται ότι η ισχύη του Περσικού Κράτους οφείλεται στο γεγονός ότι οι προκάτοχοι του θρόνου και οι συμβουλοί τους ήταν αδίστακτοι, ατρόμητοι, δεν είχαν ενδοιασμούς, ήταν τολμηροί, δεν φοβούνταν, τη λέξη κωλώνω δεν την ήξεραν.
