φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΚΟΙΤΑΖΟΜΑΙ στον καθρέφτη να δω εάν είμαι λευκός, άσπρος, εάν όντως ανήκω στη λευκή φυλή, αλλά παρατηρώ και διαπιστώνω, έκπληκτος και έντρομος, ότι δεν είμαι! Oh my God, αναφωνώ, όπως και οι Αμερικάνες όταν τον έχουν βαθιά μέσα τους – δεν έχει σημασία πού ακριβώς. Τι είμαι, τι χρώματος είμαι; Μαύρος δεν είμαι, ερυθρόδερμος δεν είμαι, κίτρινος δεν είμαι, λευκός σαν το γάλα δεν είμαι – τι στο καλό είμαι; Φεύγω από τον καθρέφτη και πάω στην υδρόγειο σφαίρα. Την ανάβω να βλέπω καλύτερα και τι να δω! Μια γεωγραφική απόφυση της αχανούς Ασίας, ένα ακρωτήριο, έχει το θράσος να αυτοαποκαλείται ήπειρος! Ήπειρος όμως δεν είναι! Λευκή φυλή δεν είμαστε, ήπειρος δεν είναι – γιατί λέμε ότι είμαστε λευκοί και λευκές, γιατί λέμε ότι η Ευρώπη είναι ήπειρος; Δεν είναι αλήθεια, είναι ψέμμα, άρα είναι προπαγάνδα, προπαγάνδα του δυτικού πολιτισμού, του ποιμενικού δυτικού πολιτισμού, όχι του κομμουνιστικού (κοινοτικού, ελευθεριακού) δυτικού πολιτισμού. Αλλάζω οπτική γωνία, τέρμα τα δίφραγκα – τα πράγματα θα τα βλέπω τώρα πια κι από δω και πέρα όχι από την οπτική γωνία του ποιμενικού δυτικού πολιτισμού αλλά από αυτήν του κομμουνιστικού δυτικού πολιτισμού. Για να δούμε πού θα μας βγάλει αυτός ο δρόμος: θα είναι γόνιμος, θα είναι δημιουργικός, θα είναι επικίνδυνος. Θα είναι περιπετειώδης και συναρπαστικός και συγκλονιστικός.
ΦΕΥΓΩ από την υδρόγειο σφαίρα και πάω στο ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ του ΑΠΘ, του Ιδρύματος Νεοελληνικών Σπουδών και βρίσκω το λήμμα Ευρώπη. Και διαβάζω:
1. μία από τις έξι ηπείρους 2. θετικός χαρακτηρισμός για χώρα ή για τόπο που προηγούνται πολιτιστικά και οικονομικά.
Η λέξη ήπειρος με δυσκολεύει, πολύ με δυσκολεύει. Ψάχνω να βρω το λήμμα. Και διαβάζω το αρρωστούργημα!:
μεγάλη έκταση γης που ορίζεται από έναν ή περισσότερους ωκεανούς: Οι γεωγράφοι διαιρούν τη γη σε έξι ηπείρους: Ευρώπη, Ασία, Αφρική, Αμερική, Ωκεανία, και Ανταρκτική. Ο Βόσπορος ενώνει δύο θάλασσες και χωρίζει δύο ηπείρους. Γηραιά ήπειρος, η Ευρώπη. Μαύρη ήπειρος, η Αφρική.
ΞΑΝΑΠΑΩ τρέχοντας στην υδρόγειο. Η Ανταρκτική είναι ένα μεγάλο νησί, μια μεγάλη έκταση στεριάς, ξηράς εν μέσω της θαλάσσης. Η Αμερική κι αυτή νησί! Μήπως όμως είναι δύο νησιά, και τυπικά μετά την κατασκευή της διώρυγας σου Παναμά; Το παραβλέπω. Για την Ωκεανία, Αυστραλία είναι οφθαλμοφανές – είναι ένα μεγάλο νησί. Η Αφρική, κι αυτή νησί – και τυπικά μετά την διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ. Απομένει ένα μεγάλο νησί, το μεγαλύτερο, το οποίο όμως δεν είναι μία ήπειρος αλλά δύο! Πολύ περίεργο! Γιατί αυτή η εξαίρεση; Κατάλοιπο του μακρινού, αρχαιοελληνικού, παρελθόντος, όταν οι γεωγραφικές γνώσεις ήταν ελλιπείς; Και τώρα που δεν είναι; Τώρα που δεν είναι, αυτό το νησί οι Γερμανοί γεωγράφοι και γεωπολιτικοί το ονόμασαν Ευρασία (Eurasien), τον 19ο αιώνα. Φεύγω από την υδρόγειο και πάω πρώτα στην Βικιπαίδεια και μετά στην wikipedia να διαβάσω και να μάθω ποια είναι, τι είναι η Ευρασία. Και διαβαζω, άλλο αρρωστούργημα:
Η Ευρασία είναι η μάζα γης που συντίθεται από τις ηπείρους της Ευρώπης και της Ασίας. Μπορεί να θεωρηθεί υπερήπειρος, ή εναλλακτικά τμήμα μιας υπερηπείρου, όπως είναι η Αφρική-Ευρασία, ή απλά ήπειρος.
Πάω στην wikipedia και διαβάζω κι άλλο αρρωστούργημα:
Eurasia (/jʊəˈreɪʒə/ yoor-AY-zhə, also UK: /-ʃə/ -shə) is the largest continental area on Earth, comprising all of Europe and Asia.[3][4] According to some geographers, physiographically, Eurasia is a single supercontinent.[4]
ΤΑ έχω παίξει, ποτέ δεν ήμουνα τόσο μπερδεμένος, διατελώ εν πλήρει συγχύσει. Τρέχω στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια να βρω τις αρχαιότερες μαρτυρίες και την πρωταρχική σημασία της λέξης ήπειρος. Ανοίγω τα ευρετήρια των λέξων και διαβάζω τη λέξη μία φορά στην Ιλιάδα (γεν. εν., ηπείροιο, Α 485) και 30 (τριάντα) φορές στην Οδύσσεια. Μπορεί κάνας μερακλής, καμιά μερακλού να θέλει να το ψάξει το θέμα – ας πάρει μολύβι και χαρτί κι ας γράψει: α 162 γ 90 ε 56, 348, 350, 399, 402, 438 ι 49, 73, 85, 485, 496 κ 56, 403, 423 ν 114, 116, 235 ξ 97, 100, 136 π 325, 359, 367 σ 84, 115 φ 109 ψ 236 ω 378. Βρίσκω και μελετώ τα εδάφια και η εικόνα που σχηματίζεται είναι ευκρινής: η ήπειρος είναι η ξηρά, η στεριά που βλέπουμε, όπως τη βλέπουμε από τη θάλασσα ή από νησί. Είμαστε στην Κέρκυρα, για παράδειγμα, και βλέπουμε τη στεριά, αυτή είναι ήπειρος, εξ ου και η Ήπειρος.
ΑΝΟΙΓΩ καμιά δεκαριά ετυμολογικά λεξικά της αρχαίας ελληνικής και όλα συμφωνούν: ο Chantraine παραδέχεται ότι etymologie certaine αλλά διατηρεί κάποιες επιφυλάξεις, σημειώνοντας, mais dont la base est etroite. Η ιωνική-αττική μορφή ήπειρος, η δωρική άπειρος και η αιολική άπερρος (το α- μακρό, εξ ου και το ηπειρος) προέρχονται από τη λέξη της πρωτοελληνικής, της προδιαλεκτικής αρχαίας ελληνικής, απερ-jos, όπου το άπερ- σχετίζεται με την αγγλοσαξονική ofer και την παλαιογερμανική Ufer – και οι δύο δηλώνουν την ακτή. Αυτή η συσχέτιση, υποστηριζει ο Ghantraine, fait difficulte, αλλά δεν βλέπω καμιά δυσκολία. Οι λέξεις αλλάζουν σημασία και η λέξη ήπειρος από ακτη της στεριάς απόκτησε τη σημασία της στεριάς, όπως τη βλέπουμε από τη θάλασσα ή από νησί.
ΕΠΑΝΕΡΧΟΜΑΙ στο θέμα μου, στην υδρόγειο σφαίρα, την βικιπαίδεια και την wikipedia. Γιατί αυτή η αναποφασιστικότητα που προκαλεί σύγχυση; Ποια είναι η πηγή της; Δεν θέλουν να παραδεχτούν ότι η Ευρώπη δεν είναι νησί, δεν είναι ήπειρος αλλά τμήμα, μια μικρή σχετικά απόφυση γεωγραφική, της μεγαλύτερης ηπείρου, της Ευρασίας. Και επειδή δεν θέλουν να το παραδεχτούν χαρακτηρίζουν την Ευρασία υπερήπειρο (!!!) ή απλά ήπειρο! Θα αποφασίσετε επιτέλους τι είναι; Είναι και τμήμα μιας μεγαλύτερης υπερηπείρου, της Ευρασίας-Αφρικής!
ΑΛΛΟ να είσαι ήπειρος κι άλλο ένα μικρό τμήμα μιας ηπείρου! Πέφτουμε πολύ χαμηλά! Και ξαναγυρίζω στην υδρόγειο, και παρατηρώ αυτό που θα παρατηρήσετε και εσείς: η μισή τεράστια, αχανής Ευρασία είναι η Ρωσία, ανήκει στη Ρωσία και τρεις Ευρώπες μαζί δεν κάνουν μια Ρωσία! Διότι, φίλες και φίλοι, ποια είναι τα σύνορα της Ευρώπης και της Ασίας; Πού θα τα τοποθετήσουμε; Όπου μας πάει η φαντασια μας και η ιδεολογία μας, τα συμφέροντά μας, η ιδεολογική χρήση της ιστορίας. Ας ακούσουμε τι λέει (σελ. 25) ο Πολ Ρίτσαρντσον στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο που κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες (ΜΥΘΟΙ της ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ, εκδ. Ψυχογιός, μετ. Μιχάλης Μακρόπουλος): “Οι ήπειροι δεν είναι αξιοσημείωτες για τη γεωγραφική ομοιομορφία τους, τα εγγενή τους χαρακτηριστικά ή την επιστημονική ακρίβεια ης ταξινόμησής τους, αλλά μάλλον υπογραμμίζου τη δύναμη της φαντασίας μας να επιμένουμε ότι υπάρχουν ουσιαστικά, παρά το πλήθος των στοιχείων που δείχνουν το αντίθετο”.
Ο Ρίτσαρντσον ακολουθεί τον Μάρτιν Λιούις και την Κάρεν Βίγκεν, που ήταν οι πρώτοι που μίλησαν, το 1997, για τον μύθο των ηπείρων (The Myth of Continents: A Critique of Metageography). Οι συγγραφείς καταγράφουν και εξετάζουν όλες τις επιφυλάξεις που έχουν διατυπωθεί για τον αριθμό και την ταυτότητα των ηπείρων, επιφυλάξεις που εκκινούν από τον χαρακτηρισμό της Ευρώπης ως ηπείρου. Πολύ ωραία, ας υποθέσουμε ότι τα Ουράλια όρη χωρίζουν την Ευρασία σε δύο ηπείρους. Τότε γιατί η Ινδία, που την χωρίζουν τα Ιμαλάια ακόμα πιο αποφασιστικά δεν είναι ήπειρος, μου λέτε; Γιατί χαρακτηρίζεται υποήπειρος; Υπερήπειρος, υποήπειρος – ιδεολογικές επινοήσεις μόνο και μόνο για να ισχυριστούμε ότι η Ευρώπη είναι ήπειρος! Τμήμα της Ευρασίας η Ευρώπη! Ε όχι, δεν είμαστε τμήμα, είμαστε ήπειρος!
ΠΡΟΣΕΞΤΕ να δείτε τι δημιουργεί, ευλόγως, η φαντασία μας και η σκέψη μας και πώς παραμορφώνεται η πραγματικότητα. Τα Ουράλια όρη χωρίζουν τις δύο ηπείρους. Δεν θα τις χώριζε ένας ποταμός! Μόνο βουνά. Αφού λοιπόν τα Ουράλια όρη χωρίζουν δύο ηπείρους, δύο τεράστιες εκτάσεις γης, θα πρέπει να είναι πολύ ψηλά όρη. Επιβλητικά ψηλά! Για κάντε μια αναζήτηση! Είναι πιο χαμηλά από το Μπέλες που το βλέπω από δω που γράφω! Η ψηλότερη κορυφή του Μπέλες (Ράντομιρ, Βουλγαρία) είναι 2.029 μέτρα, των Ουραλίων, 1895! (κορυφή Ναρόντναγια). Τα Ουράλια όρη δεν είναι οροσειρά, είναι λοφοσειρά 2.500 χιλιομέτρων, που την διασχίζεις με τα πόδια!
ΕΑΝ δεχτούμε ότι η ήπειρος είναι ένα μεγάλο νησί, τότε οφείλουμε να δεχτούμε ότι οι ήπειροι είναι πέντε, μεγαλύτερο η Ευρασία, μικρότερο η Αυστραλία (Ωκεανία). Εάν εκλάβουμε την Αμερική ως δύο νησιά, τότε οι ήπειροι είναι έξι. Τι πέντε, τι έξι – klein mein! Τι μας νοιάζει πόσες είναι; Αυτό που μας νοιάζει είναι εάν οι κάτοικοι της Ευρώπης είναι λευκοί, άσπροι. Αυτό μάλιστα! Εάν δεν είναι, που δεν είναι, γιατί λένε ότι είναι; Την απάντηση θα μας τη δώσει η Ιλιάδα, το ιδρυτικό κείμενο του ποιμενικού δυτικού πολιτισμού.
ΑΥΡΙΟ.
Σχολιάστε ελεύθερα!