φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΘΑ έχετε δει, φαντάζομαι άσπρο άλογο. Εάν είναι πολύ άσπρο, θα πούμε ότι είναι “πιο άσπρο κι από το χιόνι”. Μας πρόλαβε όμως ο συνθέτης της Ιλιάδας, ένας από τους τέσσερις, κατά τη γνώμη μου, που περιέγραψε τα άλογα των Θρακών, συμμάχων των Τρώων, ως “λευκότεροι [ίπποι] χιόνος (Κ 437). Δεν ήταν μόνο πιο άσπρα από το χιόνι αλλά και ταχύτατα, έτρεχαν σαν τον άνεμο (θείειν δ΄ ανέμοισιν ομοίοι, Κ 437). Είναι πολλά τα λευκά, τα άσπρα, στην Ιλιάδα: τα πανιά των καραβιών ( Α 480), οι χιονισμένες κορυφές των βουνών (Β 735), το αλεύρι (Λ 639 Σ 560), τα οστά (Π 347 Ψ 252 Ω 793), τα αρνιά (Γ 103), τα δόντια (Ε 291 Κ 263 Λ 416), το γάλα (Δ 434 Ε 902) κι άλλα. Και σήμερα όλα αυτά άσπρα είναι. Διαβάζουμε όμως ότι και ο ήλιος είναι λευκός (Ξ 185), το νερό Ψ 282), η ασπίδα του Δηϊφόβου (Χ 294). Στην Οδύσσεια, η αίγλη (η λάμψη, το φως του ήλιου, της σελήνης , του χαλκού, ζ 45), η γαλήνη (η λάμψη της θάλασσας και η ηρεμία των ανέμων, κ 94) είναι λευκές, ενώ στο Ομηρικό ύμνο 23 και η θάλασσα είναι λευκή (15). Αντιλαμβανόμαστε ότι σε όλες αυτές τις περιπτώσεις το επίθετο λευκός δεν σημαίνει άσπρος – σημαίνει ” λαμπρός”. Λευκό είναι ακόμα το δέρμα του ανθρώπου: χρόα λευκόν (Λ 572), τα χέρια (λευκώ πήχεε, Ε 314) ενώ η Ήρα και η Ανδρομάχη είναι ασπροχέρες (λευκώλενος). Το δέρμα του ανθρώπου είναι άσπρο; Όχι, είναι λευκόν! Είναι λαμπρόν, λάμπει – ειδικά των αθανάτων, πανίσχυρων δηλαδή, θεών και της συζύγου του ισχυρού Έκτορος.
ΓΙΑΤΙ όμως το ” λευκός” σημαίνει και άσπρος; Πριν απαντήσουμε, ευκολάκι είναι, και πολύ μάλιστα, ας δούμε κάτι άλλο. Εμείς σήμερα δεν λέμε “μαυρότερος” – θα πούμε κατάμαυρος, πιο μαύρος, κάρβουνο, μαύρο πίσσα – και άλλα. Στην Ιλιάδα όμως υπάρχει το μελάντερος (<μέλας), θα το διαβάσουμε δύο φορές – ας ρίξουμε μια φευγαλέα ματιά να δούμε τι σημαίνει. Στους Δ 275-7 ένα σύννεφο (νέφος) είναι πολύ μαύρο, σαν την πίσσα, μελάντερον ηΰτε πίσσα. Στον Ω 94, η αγγελιαφόρος των θεών Ιρις φοράει ένα ρούχο το οποίο είναι, κυάνεον, του δ΄ου τι μελάντερον, πολύ μαύρο,δεν υπάρχει πιο μαύρο από αυτό. Εάν εξετάσουμε τώρα το επίθετο μέλας θα διαπιστώσουμε ότι έχεις τρεις σημασίες. Δηλώνει το μαύρο χρώμα (μαύρα καράβια, λόγω της πίσσας, το σύννεφο, τα σταφύλια), δηλώνει την έλλειψη φωτός (νύχτα, συννεφιά, τα βαθιά νερά, το κύμα με συννεφιά) αλλά η χρήση του επιθέτου με τη τρίτη σημασία είναι η πιο συχνή: μαύρος είναι ο πόνος (μελαινάων οδυνάων, Δ 191) , ο θάνατος (κηρα μέλαιναν, μέλανος θανάτοιο), οι φρένες, τα σωθικά, η έδρα της σκέψης (πρβλ. φρενοβλαβής, φρονώ, φρόνηση – θα ασχοληθούμε με αυτό το ζήτημα κάποιο πρωινό). Πώς είναι δυνατόν ο πόνος να είναι μαύρος, μαύρος και ο θάνατος, μαύρη και η σκέψη;
ΟΛΑ αυτά τα ερωτήματα, για την σημασία των επιθέτων λευκός και μέλας, έχουν την απάντησή τους. Θα την αναζητήσουμε στη λατρεία της λάμψης και του φωτός. Η αρχική σημασία του επιθέτου λευκός είναι λαμπρός. Οι λέξεις λυκάβας, λυκόφως, λυκαυγες, λύχνος, αμφιλύκη (το χάραμα,το φως της αυγης) προϋποθέτουν μια ξεχασμένη λέξη *λύκη και μια ρίζα λυκ– που δηλώνει το φως, που την εντοπίζουμε και στη λατινική (lux<lucs, γενική luc-is). Και επειδή το άσπρο αντανακλά το φως του ήλιου, το επίθετο λευκός διευρύνθηκε σημασιολογικά και δηλώνει και το άσπρο χρώμα. Οι θεοί στην Ιλιάδα, οι ηρωες, τα όπλα και άλλα πολλά είναι όλα λαμπρά, εκτυφλωτικά λαμπρά. Το λεξιλόγιο της λάμψης είναι πλουσιότατο (φαεινός, φαίδιμος, δίος, λαμπρός, λευκός και άλλα). Σε όλες τις κυριαρχικές κοινωνίες, ο ήλιος ειναι η σημαντικότερη φυσική εκδήλωση της ανυπέρβλητης κυριαρχίας, της απόλυτης ισχύος – ο ήλιος νικά τους πάντες και τα πάντα, με την εκτυφλωτική λάμψη του: όποιος τον αντικρίζει για πολλή ώρα τυφλώνεται! Και είναι και πολύ μακριά, κανένα βλήμα δεν τον φτάνει, αυτός με τα βλήματά του, με τις ακτίνες του, (που δηλώνουν τα οξέα βλήματα), όλους τους πλήττει. Ο θεός Ρα των Αιγυπτίων είναι ο θεός-ήλιος, Ινκα σημαίνει ” ο γιος του ήλιου”, κάποιος Γάλλος βασιλιάς χαρακτηριζόταν “βασιλιάς ήλιος”, ενώ ο Μέγας Κωνσταντίνος λάτρευε τον θεό sol invictus (ανίκητος ήλιος) – μετά έρχεται ο δικέφαλος αετός των Ρωμαίων, της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, της αυτοκρατορικής Γερμανίας, της τσαρικής Ρωσίας, της Αμερικής και φυσικά της ΑΕΚ και του ΠΑΟΚ – ολέ, ολέ, ολέ. Ας μη ξεχνάμε ότι Ζεύς σημαίνει “αυτός που ρίχνει, που βάλλει το φως, κατά τη γνώμη μου: diF-je-us.
Η λάμψη δηλώνει την ισχύ, την ανυπέρβλητη ισχύ. Όταν λέμε εκλαμπρότατος εννοούμε πανίσχυρος! Όπως ο ήλιος λάμπει, και είναι ισχυρός, έτσι και ο ισχυρός λάμπει! Και λάμψη είναι το φως που τυφλώνει, που καταστρέφει. Κατά συνέπεια, το φως είναι κι αυτό ταυτόσημο με την ισχύ. Και εάν ο ισχυρός επιβιώνει, βλέπει το φως της ημέρας, ο ανίσχυρος, ο νεκρός, δεν βλέπει το φως της ημέρας. Να γιατί ο θάνατος είναι μαύρος, να γιατί φοράμε μαύρα όταν πενθούμε για κάποιον που τον έφαγε η μαύρη γης. Το μαύρο δηλώνει την απουσία, την έλλειψη του φωτός, της λάμψης, της ισχύος. Ο θεός Απόλλων ήταν θεός της λάμψης, της ισχύος, θεός της εξόντωσης – μαζί με την αδερφή του που σκότωνε όλα τα θνησιγενή βρέφη. Ο Λύκιος Απόλλλων δεν έχει σχέση με τους λύκους αλλά με το φως, τη λάμψη, την εξόντωση. Από δω προέρχεται και η λατρεία της όρασης – δεν μπορεί να είσαι τυφλός και να είσαι και πολεμιστής! Τα τυφλά μωρά πέταμα, στον Καιάδα!
Η λευκή φυλή δεν είναι η άσπρη φυλή – είναι η λαμπρή φυλή, η ισχυρή φυλή, η ανίκητη φυλή, η φυλή που γαμάει και δέρνει και τον κόσμο κυριεύει. Ντου γιου αντερστάντ; Γιες, άι ντου.
ΑΥΡΙΟ: ο κοινωνικός πόλεμος και η διαμαρτυρία: ανθρωπολογία και ηθική της διαμαρτυρίας. Θα διαπιστώσουμε ότι δεν διαμαρτύρονται μόνο οι άνθρωποι αλλά και πολλά θηλαστικά, ειδικά τα πρωτεύοντα. Θα δούμε τι είναι η διαμαρτυρία και θα εξετάσουμε τη σχέση της με την προέλευση της ηθικής.
Σχολιάστε ελεύθερα!