ο Χίτλερ στη Μόσχα, ο Μασκ στον Άρη, ο Τραμπ στη Γροιλανδία: η αναπόφευκτη ήττα του νεοναζιστικού τραμπισμού

” . . . οι Σοβιετικοί ιστορικοί πιστεύουν πως η σοβιετική νίκη ήταν προδιαγεγραμμένη, όπως ακριβώς Γερμανοί ιστορικοί πιστεύουν πως προδιαγεγραμμένη ήταν η ήττα της Γερμανίας. “

Μάικλ Γκέγιερ (τα γράφει το 1986)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΩΡΑ πια μάλλον, υποθέτω, θα έχετε πειστεί και δεν θα χρειαστεί να επαναλάβω αυτό που σημείωνα τα τελευταία χρόνια κάθε φορά που μου δινόταν η ευκαιρία: από δω και πέρα και μέχρι στις 31 Δεκεμβρίου του 2099, παραμονές του 21οο, τα υπόλοιπα 76 χρόνια αυτού του αιώνα, θα είναι τα πιο ταραγμένα, δηλαδή τα πιο ενδιαφέροντα, χρόνια του δυτικού πολιτισμού. Για μετά το 2100 δεν μπορώ να πω κάτι –  μόνο αυτό βλέπω: πατημένα σκατά! Μιας και οι ασάφειες με ενοχλούν, πριν συνεχίσω, θα ήθελα να επισκεφτούμε το ληξιαρχείο της παγκόσμιας ιστορίας και να πάρουμε το πιστοποιητικό γέννησης του δυτικού πολιτισμού. Ξέρουμε τη μέρα που γεννήθηκε; Μα και βέβαια, φίλες και φίλοι! Ξέρουμε τη μέρα αλλά δεν ξέρουμε ποια μέρα ακριβώς ήταν. Ο δυτικός πολιτισμός γεννήθηκε τη μέρα που κάποιος πήρε το αιχμηρό καλάμι, το βούτηξε στο μελάνι και έγραψε πάνω στον πάπυρο τον στίχο:

είην αθάνατος και αγήρως ήματα πάντα

θα ήθελα να ήμουνα αθάνατος και πάντα νέος

ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ για τον Θ 539, της  (Τσαντιλ)Ιλιάδας. Κάποια μέρα γράφτηκε, είναι βέβαιο, αλλά ποια, πότε; Δεν θα μάθουμε ποτέ. Κάποιοι λένε ότι θα πρέπει να γράφτηκε μεταξύ 750-700 π. Χ., κάπου στην Ιωνία, στα δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας (η λέξη Ασία {<assus, λέξη μικρασιατικής γλώσσας} σημαίνει “εύφορη χώρα, εύφορη γη”), ενώ τώρα τελευταία προτείνεται και υποστηρίζεται μια μεταγενέστερη  χρονολόγηση, αλλά αυτή δεν μπορεί να είναι μετά το 550 π. Χ. Έχουμε λοιπόν 2.600 χρόνια, αυτή είναι η ηλικία του δυτικού πολιτισμού. Τα επόμενα 75 χρόνια λοιπόν  θα είναι τα πιο ενδιαφέροντα χρόνια του πολιτισμού μας –  γιατί; Μα γιατί πεθαίνει! Αυτό δεν είναι πρόβλημα, κάθε άλλο. Το πρόβλημα, το πολύ μεγάλο πρόβλημα, είναι ότι θα αργήσει πολύ να πεθάνει, θα μας γαμήσει χωρίς σάλιο μέχρι να πεθάνει, και τη στιγμή που θα τα τινάζει τα πέταλα θα κραυγάσει: αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων (Κριταί, 16.30), όπου οι αλλόφυλοι είναι ότι ζωντανό υπάρχει, ζώα και φυτά, πάνω στον πλανήτη. Εάν δεν το έχετε πάρετε χαμπάρι, θα το πάρετε, αφού πρώτα το νιώσετε στο πετσί σας, εάν όχι εσείς, σίγουρα τα παιδιά σας και τα εγγόνια σας: ο δυτικός πολιτισμός είναι ένας αυτοκτονικός, ένας αυτοκαταστροφικός πολιτισμός.

ΔΕΝ έχω φύγει από το θέμα μου, όχι, όχι. Τα γράφω αυτά τα ορεκτικά για να σας προετοιμάσω διανοητικά ώστε να θέσουμε ένα θεμελιώδες ερώτημα –  και να απαντήσουμε ασφαλώς σε αυτό: πώς μπορούμε να προβλέψουμε ότι όλος ο υπόλοιπος 21ος αιώνας θα είναι μια εξόχως ταραγμένη εποχή, μια άκρως ενδιαφέρουσα εποχή του δυτικού πολιτισμού; Πώς μπορούμε να ερμηνεύσουμε, να κατανοήσουμε έναν εν εξελίξει πόλεμο, όπως αυτόν που διεξάγεται στην ανατολική Ουκρανία μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας, πώς μπορούμε να κατανοήσουμε την εν εξελίξει  οικονομική, κοινωνική, πολιτική συγκυρία; Πρόκειται για μια πολύ απαιτητική, μια σύνθετη διανοητική εργασία –  εμείς όμως είμαστε πολύ εργατικά και φιλότιμα παιδιά και δεν κωλώνουμε, δε μασάμε, δεν σκύβουμε το κεφάλι, μας αρέσουν τα δύσκολα. Ποιο είναι το κλειδί που θα μας βοηθήσει να ανοίξουμε το παράθυρο που βλέπει στο μέλλον;

ΤΟ κλειδί, φίλες και φίλοι, είναι ο δυτικός πολιτισμός  –  θα είναι ένα από τα πολλά ζητήματα που θα συζητήσουμε καθ’ όλη τη διάρκεια του τρέχοντος αιώνα.  Θα αναγκαστούμε να προβούμε σε κάποιες παραδοχές, τις οποίες αποφεύγουμε, τις απωθούμε, θα έλεγα καλύτερα. Παραδοχές ενοχλητικές,  απογοητευτικές που μας χαλάνε την εικόνα που έχουμε σχηματίσει για αυτόν τον πολιτισμό, για τις κοινωνίες που ζούμε, για τον εαυτό που κουβαλάμε μέρα νύχτα. Παραδοχές που μας θλίβουν –  εμείς όμως θέλουμε χαρά και ξενοιασιά και ευημερία και καλοπέραση! Θα δείτε από δω και πέρα τι χαρά, τι ξενοιασιά, τι ευημερία και τι καλοπέραση θα σας προσφέρει ο δυτικός πολιτισμός! Με τη σέσουλα! 

ΘΑ διακόψω για λίγες μέρες αυτά που γράφω και θα καταπιαστώ με τα επείγοντα ζητήματα που εγείρει η κοσμογονική συγκυρία που ζούμε. Θα εστιάσω την προσοχή μου στο κομβικό ζήτημα, στον δυτικό πολιτισμό,  και θα φέρω στο προσκήνιο κάποιες πτυχές που άλλες έχουν ήδη επισημανθεί, αλλά πέρασαν απαρατήρητες αν και πολύ γόνιμες,  και άλλες που είναι παντελώς άγνωστες. Με αυτόν τον τρόπο θα δούμε τον δυτικό πολιτισμό, άρα και τον καπιταλισμό, από άλλη οπτική γωνία. Αυτή η διαφορετική οπτική γωνία θα μας επιτρέψει να δούμε και το μέλλον –  όχι να προφητεύσουμε γεγονότα (αν είναι δυνατόν!) αλλά να δούμε τις συνέπειες που αναπότρεπτα προκύπτουν από τους αντικειμενικούς σκοπούς που θέτει ο δυτικός πολιτισμός και ο καπιταλισμός, από τις στρατηγικές επιδιώξεις που διατυπώνει ο πολιτισμός μας, από τις κομβικές επιθυμίες που διακατέχεται. Ποιοι είναι αυτοί οι σκοποί, οι στόχοι, οι επιδιώξεις, οι επιθυμίες; Είναι δυνατόν να εκπληρωθούν; Τι θα γίνει, εάν  εκπληρωθούν; Τι θα θα γίνει, εάν δεν; 

ΕΓΕΙΡΕΤΑΙ λοιπόν πληθώρα θεμελιωδών ερωτημάτων. Οι απαντήσεις σε αυτά θα μας οδηγήσουν στο συμπέρασμα ότι η αποτυχία του νεοναζιστικού  τραμπισμού θα είναι παταγώδης, ότι η ήττα του θα είναι οικτρή, λίαν επιεικώς, και τραγική η τύχη των πρωταγωνιστών –  δεν ξέρω ποιος από τους Τραμπ και  Μασκ θα είναι ζωντανός στο τέλος της τετραετίας ή σε ποια κατάσταση θα βρίσκονται.  Θα κερδίσουν πολλές νίκες, τον πόλεμο όμως θα τον χάσουν –  θα εξηγήσω τι εννοώ. Περνάνε γρήγορα τα χρόνια, θα τα ξαναπούμε, εγώ εδώ θα είμαι, δεν φεύγω. Δεν ξεχνώ ποτέ τι γράφω –  κι αν το ξεχάσω έχω φιλαράκια που μου τα υπενθυμίζουν. Η ύβρις, η αλαζονεία που αναπόφευκτα προκαλεί  η ισχύς, δεν μένει ποτέ ατιμώρητη. Ποιος τιμωρεί τους υβριστές; Μια δύναμη ισχυρότερη της ισχύος του ισχυρού –  θα δούμε ποια είναι αυτή η δύναμη, μη βιάζεστε.  Πριν επιχειρήσουμε να εντοπίσουμε τους σκοπούς, τις επιδιώξεις και τις επιθυμίες του δυτικού πολιτισμού, ας δούμε τις παραδοχές που θα αναγκαστούμε να αποδεχτούμε.

Η πρώτη παραδοχή είναι αυτή: ο δυτικός πολιτισμός είναι ένας π ο λ ε μ ι κ ό ς  πολιτισμός και όλες ανεξαιρέτως οι κοινωνίες αυτού του πολιτισμού ήταν  π ο λ ε μ ι κ έ ς  κοινωνίες. Κατά συνέπεια, ο καπιταλισμός είναι ένας π ο λ ε μ ι κ ό ς  τρόπος παραγωγής –  άρα και τρόπος καταστροφής και εξόντωσης. Δεν μπορεί να μην είναι πολεμικός –  εάν πάψει να είναι πολεμικός, θα καταρρεύσει, θα πάψει να υπάρχει. Τι θα γίνει, φίλες και φίλοι, εάν κλείσουν αύριο όλες οι πολεμικές βιομηχανίες των δυτικών κοινωνιών; Πείτε το, πείτε το, μην ντρέπεστε, ελάτε, για να σας ακούσω! Θα καταρρεύσει και ο καπιταλισμός και ο δυτικός πολιτισμός και οι δυτικές κοινωνίες! Και αν δεν γίνεται μεταξύ των κρατών γίνεται μέσα στην κοινωνία, μεταξύ της συμμαχίας του κράτους και του κεφαλαίου και του πλήθους των υποτελών – ο στρατός αναλαμβάνει την αστυνόμευση της κοινωνίας. Κι αν δεν γίνεται πόλεμος μεταξύ των κρατών, οι στρατοί πρέπει να αγοράζουν όπλα, τα οποία πρέπει κάθε τόσο να αντικαθίστανται από νέα, πιο σύγχρονα. Θα τα δούμε όλα αυτά μεθαύριο.

ΘΑ διατυπώσετε την ένσταση ότι έχουν υπάρξει πολλές αντιδράσεις κατά του πολέμου, ότι οι λιποταξίες και οι ανταρσίες στους δύο μεγάλους πολέμους του προηγούμενου αιώνα ήταν συχνές και συγκλονιστικές, ότι υπήρξαν φιλειρηνικά κινήματα, κινήματα κατά των πυρηνικών όπλων. Ναι, συμφωνώ. Όλα αυτά και πολλά άλλα, μας παρωθούν να παραδεχτούμε ότι ο δυτικός πολιτισμός δεν είναι ένας αλλά δύο πολιτισμοί. Μα είναι δυνατόν ένας πολιτισμός να είναι δύο; Πώς γίνεται αυτό; Είναι απλό: ο δυτικός πολιτισμός είναι μια σύνθεση δύο πολιτισμικών παραδόσεων. Ποιες είναι αυτές; Ποια είναι η προέλευσή τους και ποια η μεταξύ τους σχέση; Με τα ερωτήματα αυτά θα ασχοληθούμε διεξοδικά αύριο αλλά δεν μπορώ να μην αναφερθώ σε αυτές τις δύο πολιτισμικές παραδόσεις. Η μία, η κυρίαρχη, είναι αυτή που η κομβικής της επιθυμία, επιδίωξη είναι η κατάργηση των σχέσεων των ανθρώπων με τη φύση και με τους άλλους, η κατάργηση της εξάρτησης από τη φύση και τους άλλους –  την καταγράφει απέριττα αλλά εξόχως συγκλονιστικά ο στίχος Θ 539: θα ήθελα να ήμουν αθάνατος και πάντα νέος, ο οποίος, τώρα πια, συμπυκνώνει, συνοψίζει τόσο τον υπερανθρωπισμό (αναβάθμιση του ανθρώπου)  όσο και τον τεχνικό μετανθρωπισμό (ψηφιακή αθανασία). Πόλεμος εναντίον της φύσης και εναντίον της κοινωνίας –  και τη φύση θα τη νικήσουμε, και την κοινωνία θα τη νικήσουμε! Να γιατί ο δυτικός πολιτισμός είναι  πολεμικός πολιτισμός. Η άλλη, η υποτελής, η καθυποταγμένη, η περιφρονημένη, η απωθημένη αλλά αθάνατη και αήττητη: πρόκειται για την πρωτογενή πολιτισμική παράδοση της αποδοχής της εξάρτησης από τη φύση και τους άλλους των τροφοσυλλεκτικών-κυνηγητικών κοινωνιών και των πρώιμων αγροτικών νεολιθικών κοινοτήτων,. Η πρώτη είναι κυρίαρχη αλλά δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τη δεύτερη. Για να υπάρξει η πρώτη, θα πρέπει να εξαλειφθεί η δεύτερη· εάν εξαλειφτεί η δεύτερη, η πρώτη δεν θα μπορέσει να υπάρξει. Να γιατί ο δυτικός πολιτισμός είναι αυτοκτονικός και αυτοκαταστροφικός, να γιατί, όσες μάχες κι αν κερδίσει, τον πόλεμο θα τον χάσει! Αύριο όλα αυτά.

ΕΧΟΥΜΕ τρία ζητήματα ακόμα, θα τα εκθέσω συνοπτικά, θα αφιερώσω όμως άλλες τρεις μέρες για να τα εξετάσω λεπτομερέστερα. Ποια είναι η προέλευση της κυρίαρχης, της πολεμικής πολιτισμικής παράδοσης; Η πολεμική πολιτισμική παράδοση είναι δημιούργημα των πρώτων πολεμικών κοινωνιών της παγκόσμιας ιστορίας –  των ποιμενικών κοινωνιών. Κατά συνέπεια, ο δυτικός πολιτισμός εμπεριέχει πολλά ποιμενικά στοιχεία, χωρίς τα οποία δεν μπορεί να υπάρξει –  ο πόλεμος, η αρπαγή και η καταστροφή του κοινωνικού πλούτου που παράγουν οι υποτελείς, η εξόντωση των περιττών και ανυπότακτων πληθυσμών. Ο δυτικός πολιτισμός είναι ένας ποιμενικός πολιτισμός. Ο ποιμενισμός του δυτικού πολιτισμού άλλοτε υποχωρεί κι άλλοτε αναζωπυρώνεται. Η διαπίστωση αυτή μας δίνει τη σκυτάλη για το δεύτερο ζήτημα: το ζήτημα του φασισμού/ναζισμού, κυρίως του δευτέρου. Μήπως ο ναζισμός είναι ένας παροξυσμός του ποιμενικού στοιχείου σε εποχή κρίσης του καπιταλισμού; Πώς αλλιώς να ερμηνεύσουμε τα κοινά γνωρίσματα του ναζισμού και της διαχρονικής πολεμικής, ποιμενικής προέλευσης, πολιτισμικής παράδοσης; Μπορούμε να διακρίνουμε, να εντοπίσουμε κοινά χαρακτηριστικά στον τραμπισμό και στον ναζισμό; Εάν ναί, μας επιτρέπεται να επινοήσουμε τον όρο νεοναζιστικός τραμπισμός, έχοντας πλήρη επίγνωση ότι ο ναζισμός είναι ένα ιστορικό φαινόμενο; Ναι, αλλά έχουμε και πλήρη επίγνωση ότι η ποιμενική πολεμική πολιτισμική παράδοση είναι η κυρίαρχη παράδοση, είναι διαχρονική,  και ότι θα σκάει μύτη με άλλες μορφές, ιστορικά καθορισμένες –  όπως σήμερα, καλή ώρα.

ΤΟ τρίτο ζήτημα είναι το πιο κρίσιμο –  για αυτό και το άφησα τελευταίο. Δεν είναι συνιστώσα, είναι συνισταμένη –  όλων των μέχρι τώρα παραδοχών και ζητημάτων. Είναι αυτή που που καθορίζει το πνεύμα της εποχής, το Weltgeist, που λένε και οι φίλοι μας οι Γερμανοί. Πρόκειται για τη μετάβαση από την εποχή της αφθονίας και της σπατάλης στην εποχή της σπάνης και της ένδειας. Ποιας αφθονίας, ποιας σπάνης; Μα της ενεργειακής – drill, baby, drill. Ξέρετε  τι καταστάσεις θα ζήσουμε, όταν, ενώ χρειαζόμαστε ολοένα και περισσότερη ενέργεια για να λειτουργεί η καπιταλιστική μηχανή και να αναπαράγονται οι δυτικές κοινωνίες, θα έχουμε ολοένα και λιγότερη; Και βέβαια το ξέρουμε, πού ζούμε, στον Άρη; Εάν η ενεργειακή μετάβαση δεν είναι εφικτή, την πουτσίσαμε. Εάν είναι εφικτή, τη πουτσίσαμε όχι μια, δέκα φορές! Δεν πρόκειται να μείνει  ζωντανό ούτε ένα σπουργίτι.

ΤΟ κομβικό ερώτημα είναι αυτό: σε ποια φάση του δυτικού πολιτισμού σκάει μύτη ο νεοναζιστικός τραμπισμός; Σε φάση επέκτασης του δυτικού πολιτισμού, σε επιθετική φάση, ή σε φάση μείωσης του ρυθμού επέκτασης που θα μετεξελιχθεί νομοτελειακά σε φάση συρρίκνωσης; Εάν συμβαίνει το δεύτερο, αυτή είναι η γνώμη μου, τότε θα φανεί τόσο ο αμυντικός χαρακτήρας των αντικειμενικών σκοπών και των στρατηγικών επιδιώξεων του νεοναζιστικού τραμπισμού όσο και ο θρασύδειλος χαρακτήρας του. Θα πονέσουμε πολύ και θα κλάψουμε πολύ τα επόμενα χρόνια αλλά και θα γελάσουμε πολύ. Θα κερδίσουν πολλές νίκες, τον πόλεμο όμως θα τον χάσουν. Είναι αδύνατον να νικήσουν γιατί είναι αδύνατον η κυρίαρχη ποιμενικο-πολεμική πολιτισμική παράδοση της επιθυμίας κατάργησης της εξάρτησης από τη φύση και από την κοινωνία να νικήσει την υποτελή πρωτογενή πολιτισμική παράδοση της αποδοχής της εξάρτησης από τη φύση και την κοινωνία. Διότι εξαρτάται από αυτήν και αυτή την εξάρτηση δεν μπορεί να την καταργήσει, να την εξαλείψει. Εάν το κάνει, θα πάψει να υπάρχει. Δυστυχώς, αυτό πάει να κάνει. Θα φάει όμως το κεφάλι της.

Κουράστηκα, θα την πέσω καμιά ωρίτσα. Αν δεν ξυπνήσω, να ξέρετε ότι σας αγάπησα.