φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Ο ναζιστικός χαιρετισμός (γερμανικός χαιρετισμός ή χαιρετισμός του Χίτλερ) είναι μια χειρονομία που εκφράζει και συμπυκνώνει όχι μόνο τον φασισμό και τον ναζισμό αλλά και την κυρίαρχη πολιτισμική παράδοση του δυτικού πολιτισμού, την αρπακτική/καταστροφική/εξοντωτική παράδοση ποιμενικοπολεμικής προέλευσης. Αν και έχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες για την προέλευση του ναζισμού, και η κάθε μία φωτίζει διαφορετικές πτυχές αυτού του ιστορικού φαινομένου, υπάρχει μια ομοφωνία σχετικά με τους αντικειμενικούς σκοπούς, τις στρατηγικές επιδιώξεις, τις επιθυμίες και τα οράματα που έχει με σαφήνεια διατυπώσει και επιχείρησε να τα εκπληρώσει. Καλή και χρυσή η αναζήτηση των αιτιών, των απαρχών, της προέλευσης του ναζισμού αλλά κακώς, πολύ κακώς, δεν εστιάζουμε στους σκοπούς του και τα οράματά του. Ο ναζιστικός χαιρετισμός δεν μας λέει πολλά για την προέλευση του ναζισμού, μας λέει όμως πολλά για τους σκοπούς και τα μέσα στα οποία επιδόθηκε για να τους εκπληρώσει. Το 2005 εκδόθηκε στη Γερμανία βιβλίο για την ιστορία του ναζιστικού χαιρετισμού αλλά δεν έχω ιδέα τι λέει. Θα πρέπει να είναι ενδιαφέρον.
Ο ναζιστικός χαιρετισμός είναι μια σύνθετη χειρονομία, ένας συνδυασμός πολλών σημείων, δηλαδή κινήσεων (σημαίνον) και σημασιών (σημαινόμενο). Ως χειρονομία, όπως άλλωστε κάθε χειρονομία, παραπέμπει στην προγλωσσική επικοινωνία. Οι χειρονομίες και οι στάσεις σώματος ως επικοινωνιακοί κώδικες δεν εξαφανίστηκαν με την επινόηση της γλώσσας: όχι μόνο διατηρήθηκαν αλλά επινοήθηκαν και άλλες. Κάθε μία από τις δύο πολιτισμικές παραδόσεις έχει τις δικές της χειρονομίες και στάσεις σώματος που εκφραζουν την ιδιαίτερη κοσμοθεώρησή τους – αντιλήψεις, αξίες, τρόπο σκέψης, συμπεριφορές, σχέσεις, επιδιώξεις. Όταν θέλουμε να παραδοθούμε στον εχθρό, σηκώνουμε τα χέρια ψηλά – για να περιέλθουμε σε κατάσταση πλήρους αδυναμίας, για να εκφράσουμε και να ομολογήσουμε την ήττα μας, τον πλήρη έλεγχο της ζωής μας από τον νικητή αντίπαλο. Όταν θέλουμε να προσευχηθούμε σηκώνουμε τα χέρια ψηλά αλλά κοιτάζουμε τον ουρανό, εκεί που ζει ο Ζεύς ή ο Γιαχβέ – χειρονομία που συνοδεύεται με τα λόγια της προσευχής. Εάν θέλουμε να διαμαρτυρηθούμε και να κατηγορήσουμε τον Θεό επειδή μας εγκατέλειψε, τα σηκώνουμε ψηλά και τα κουνάμε μπρος-πίσω, εκφράζοντας λεκτικά την αγανάκτησή μας και τις μορφές μας.
Ο ναζιστικός χαιρετισμός γίνεται με το ένα χερί και μόνο με το δεξί – εκτός εάν δεν έχεις δεξί χέρι, καθόλου παράξενο, ή είναι τραυματισμένο ή έχει παραλύσει. Όταν ο πομπός και ο δέκτης είναι κοντά, τότε η χειρονομία συνοδεύεται με κάποια από τις τρεις φράσεις – θα τις εξετάσουμε παρακάτω. Όταν η απόσταση είναι μεγάλη, η χειρονομία αρκεί. Γιατί όμως γίνεται μόνο με το ένα χέρι και γιατί μόνο με το δεξί; Εάν γινόταν με τα δύο χέρια, θα παρέπεμπε στην παράδοση και την ήττα, στην αδυναμία! Γίνεται με το δεξί χέρι γιατί είναι το χέρι της ισχύος, της νίκης, της υπεροχής. Γνωρίζουμε κι άλλες χειρονομίες με το ένα χέρι και μάλιστα με ο δεξί: της νίκης (με τα δύο δάχτυλα), της σφιγμένης γροθιάς (αποφασιστικότητα και αγωνιστικότητα), του κωλοδάχτυλου, της μούντζας – όλες όμως αυτές είναι βραδείες χειρονομίες, γίνονται αργά, έως νωχελικά, και δεν είναι χειρονομίες δείξης, δηλαδή δεν δείχνουμε κάτι ή κάποιον. Ο ναζιστικός χαιρετισμός έχει κάποια κοινά χαρακτηριστικά με τη χειρονομία δείξης προσανατολισμού ή κατεύθυνσης – με το χέρι μπροστά και τον δείκτη τεντωμένο: εικάζω ότι πρόκειται για παραλλαγή αυτής της χειρονομίας. Υπάρχουν όμως δύο πολύ βασικές διαφορές: η χειρονομία δείξης γίνεται μόνο από τον ισχυρό, τον αρχηγό, τον ηγέτη, ενώ δέκτης είναι το πλήθος- το χέρι άλλοτε είναι τεντωμένο προς τα μπρος, κάθετο στο σώμα (και δείχνει προσανατολισμό), κι άλλοτε προς τα πάνω, και δείχνει τον ουρανό, τον Θεό δηλαδή. Αυτές οι δύο παραλλαγές σχηματίζουν μια ορθή γωνία. Η γωνία του ναζιστικού χαιρετισμού είναι 45 μοίρες! Γιατί, φίλες και φίλοι; Η γωνία αυτή είναι η γωνία της καταστροφής, της εξόντωσης, της νίκης, είναι η γωνία της βέλτιστης αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των κανονιών, των μεγάλων πυροβόλων! Πολύ συχνά η χειρονομία συνοδεύεται από τη φράση Sieg Heil!, Ζήτω η Νίκη!
Ο ναζιστικός χαιρετισμός είναι μια χειρονομία που γίνεται από τον ανίσχυρο προς τον ισχυρό – ο ανίσχυρος θα μείνει ακίνητος και θα την κάνει πρώτος για να εκφράσει την αδυναμία τουμ, την αφοσίωσή ως ομολογία αυτής ακριβώς της αδυναμίας . Αυτή είναι η κομβική, η πρωταρχική της λειτουργία. Ο ισχυρός είναι ο οποιοσδήποτε ανώτερος ιεραρχικά στο κόμμα ή στον στρατό και οφείλει να ανταποκριθεί κάνοντας την ίδια χειρονομία, για να εκφράσει την αποδοχή της αναγνώρισης της υπεροχής του από τον κατώτερο. Μεταξύ ίσων γίνεται για να δηλωθεί τόσο η πίστη στον ηγέτη, στον οδηγό όσο και στα ναζιστικά οράματα. Σε όλες τις περιπτώσεις η χειρονομία συνοδεύεται άλλοτε με τη φράση Heil Hitler κι άλλοτε, όταν ήταν παρών ο Χίτλερ, με τη φράση Heil mein Fuhrer, Ζήτω ο αρχηγός μου,ο οδηγός μου (Fuhrer). Με τα χρόνια, η χειρονομία διαδόθηκε σε όλη την κοινωνία και καθιερώθηκε ως χειρονομία καλωσορίσματος και αποχαιρετισμού.
Η χαιρετισμός, το σήκωμα και το τέντωμα του χεριού, γίνεται με ορμή, ταχύτητα – και τα δύο δηλώνουν αποφασιστικότητα. Το χέρι τινάζεται και ρίχνει δόρυ ή είναι δόρυ το ίδιο! Τα δάχτυλα της παλάμης είναι κλειστά, ενωμενα και τεντωμένα, συνέχεια του τεντωμένου χεριού. Η παλάμη φαίνεται ως αιχμή δόρατος- μη ξεχνάμε ότι η λέξη German είναι μια αρχαία γοτθική λέξη που σημαίνει “ο ανδρας (man) του δόρατος (ger)”. Ο ναζιστικός χαιρετισμός δείχνει την κατεύθυνση του βλήματος, άρα και των πολεμιστών, δείχνει όμως και το ύψος, σύμβολο της ισχύος και της υπεροχής. O ναζιστικός χαιρετισμός είναι μια επίθεση του Blitzkrig, του αιφνίδιου, ταχέος, ορμητικού, διεισδυτικού κεραυνοβόλου πολέμου.
Ποια από όλα αυτά τα σημεία είχε ο χαιρετισμός του Μασκ; Όλα! Με κάνα δυο επουσιώδεις διαφορές (επικαιροποίηση του ναζισμού). Στάθηκε ακίνητος, τέντωσε το δεξί χέρι και τη παλάμη σε γωνία 45 μοιρών με μεγάλη ταχύτητα, με ξέφρενη ορμή και απαράμιλλη αποφασιστικότητα, εκφράζοντας έτσι τον ενθουσιασμό του. Έδειξε το ύψος και τον πλανήτη Άρη, τον οποίο θέλει να κατακτήσει, εκφράζοντας την αφοσίωσή του στον Ηίτλερ του, τον αρχηγό του, τον οδηγό του: το χρήμα, την ισχύ, τη νίκη και την κατάκτηση του διαστήματος – far space!
Δεν μπορώ να αποφασίσω αν τρομάζω ή γελάω με αυτές τις πράξεις.
Από τη μια η σοβαρότητα της ιστορίας δεν επιτρέπει ολιγωρία. Οι νοσταλγοί του ναζισμού δεν πρέπει να αφήνονται ανεξέλεγκτοι.
Από την άλλη έχω την εντύπωση ότι τύποι σαν τον Μάσκ είναι τα μεγαλύτερα τρόλ. Κάθονται και σκέφτονται τι πιο εξοργιστικο μπορούν να κάνουν για να προκαλέσουν τον κόσμο. Δεν τους ενδιαφέρει η ουσία της πράξης μόνο η αντίδραση που τους προκαλεί γέλιο και χαρά.
Σε παρόμοια κατηγορία κατατάσσω και τον Άδωνι Γεωργιάδη. Ο οποίος βέβαια είναι σκύλος των αφεντικών του, αλλά δεν παύει να χρησιμοποιεί την ίδια ρητορική για να προκαλεί συνεχώς. Και είμαι σίγουρος ότι κάθεται και γελάει το βράδυ σπίτι του που βλέπει τις ειδήσεις …