φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΕΑΝ κάποιος, κάποια αποφασίσει να γράψει μια ιστορία της διαδικασίας της γένεσης και διαμόρφωσης της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας θα πρέπει να γνωρίζει, να έχει συνειδητοποιήσει ότι αυτά που θα μας δώσει να διαβάσουμε θα είναι μια επινόησή του, δεν θα είναι η/μια αντικειμενική περιγραφή αυτής της διαδικασίας, θα έχει στοιχεία λογοτεχνίας και όχι μόνο και αποκλειστικά στοιχεία επιστήμης. Εάν εξαιρέσουμε τη (λυρική) ποίηση και το επιστημονικό δοκίμιο, ό,τι και να γράψουμε θα είναι ή καθαρή λογοτεχνία ή θα έχει στοιχεία λογοτεχνίας. Πριν προχωρήσω στην διατύπωση μιας απάντησης στο ερώτημα που διατύπωσα στον τίτλο, οφείλω να διασαφηνίσω συνοπτικά και απλά αυτές τις προκαταρκτικές παρατηρήσεις.
Ο Αριστοτέλης στην Ποιητική του γράφει ότι το αντικείμενο της λογοτεχνίας (η ποίησις – η κατασκευή, η επινόηση) είναι η μίμηση, η αναπαράσταση των πράξεων ανθρώπων που είναι ή σπουδαίοι ή φαύλοι (1448α 1-5), ή καλύτεροι από εμάς ή χειρότεροι. Λίγο παρακάτω (1448α 18-23) διευκρινίζει γράφοντας ότι η μίμηση μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: είτε με την αφήγηση (έπος, απαγγελία) είτε με την αναπαράσταση (δράμα, θέατρο). Σε αυτές τις επισημάνσεις του Αριστοτέλη πάτησε και ο Νόρθροπ Φράι ( Ανατομία της Κριτικής, σ. 60) και ο Ζεράρ Ζενέτ (Παλίμψηστα, σ. 39) και επανέλαβαν τη αριστοτελική διάκριση των λογοτεχνικών γενών. Συμφωνούν λοιπόν και επαναλαμβάνουν (δεν μπορεί να υπάρξει θεωρία λογοτεχνίας χωρίς την αριστοτελική Ποιητική) ότι, ό,τι μιμούμαστε και έχει μια πλοκή δεν μπορεί παρά να είναι – κατά χρονική σειρά επινόησης: αφήγηση σπουδαίας πράξης (έπος>μυθιστόρημα), αναπαράσταση σπουδαίας πράξης (δράμα, τραγωδία), αναπαράσταση φαύλης πράξης (κωμωδία) και αφήγηση φαύλης πράξης (παρωδία, σάτιρα).