ποιος μπορεί, πώς, να σταματήσει τον πόλεμο;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΟΙΟΣ μπορεί, πώς, να σταματήσει τον πόλεμο που γίνεται στην Ουκρανία, μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας, και στη Γάζα, μεταξύ της Χαμάς και του ισραηλινού κράτους; Στο σύνθετο αυτό ερώτημα μπορούμε να διατυπώσουμε και να εξετάσουμε τέσσερις απαντήσεις – κάθε μία από αυτές αντιστοιχεί σε έναν ιδιαίτερο τρόπο σταματήματος του πολέμου.

ΣΥΜΦΩΝΑ με την πρώτη, ο πόλεμος μπορεί να σταματήσει, εάν σταματήσουν να πολεμούν όσοι συμμετέχουν άμεσα στον πόλεμο, όσοι ήδη πολεμούν – οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί στρατιώτες, οι Ισραηλινοί στρατιώτες και οι Άραβες, Παλαιστίνιοι της Χαμάς. Θα το κάνουν; Δεν θα το κάνουν. Είτε γιατί θέλουν να πολεμήσουν (πατριωτισμός και εθνικισμός) είτε γιατί πρέπει να πολεμήσουν (επαγγελματικός κρατικός στρατός) είτε γιατί εξαναγκάζονται από κάποια ισχυρότερη δύναμη, από το κράτος (υποχρεωτική στρατιωτική θητεία). Από αυτές τις τρεις περιπτώσεις, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η τρίτη. Η άρνηση να πολεμήσουν (άρνηση κατάταξης στο στρατό και λιποταξία εν καιρώ πολέμου) και η απροθυμία που δείχνουν οι έφεδροι ώθησε πολλά δυτικά κράτη να καταργήσουν τη στρατιωτική θητεία και να οργανώσουν επαγγελματικό στρατό. Η δε απροθυμία αντιμετωπίζεται (Ρωσία) με την χρηματική αμοιβή ή την υπόσχεση παροχής ελευθερίας σε έγκλειστους στις φυλακές. Η άρνηση των νέων Αμερικανών να καταταγούν και να πολεμήσουν στο Βιετνάμ συνέβαλε στην λήξη του πολέμου. Το πρώτο ενδεχόμενο εγείρει την εξής ένσταση: εάν αυτοί θέλουν ή πρέπει να πολεμήσουν, εμείς γιατί να θέλουμε να σταματήσει ο πόλεμος; Το ενδεχόμενο λοιπόν να σταματήσουν να πολεμούν όσοι θέλουν ή πρέπει να πολεμούν δεν είναι καθόλου πιθανό.

Continue reading →

ο πόλεμος δεν θα επεκταθεί, δεν θα κλιμακωθεί, δεν θα γίνει Γ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

“Πλήττουμε τους εχθρούς μας με ισχύ άνευ προηγουμένου”

Μπενιαμίν Νετανιάχου (πρωθυπουργός του Ισραήλ)

«Αγαπάμε τον θάνατο, όπως οι εχθροί μας αγαπούν τη ζωή» (Ηγετικό στέλεχος της Χαμάς στο Al Aqsa TV το 2014

«Οι Αμερικανοί αγαπούν την Pepsi- Cola, εμείς τον θάνατο» (Αφγανός τζιχαντιστής σε Βρετανό δημοσιογράφος το 2001)

«Κοιτάξτε τους γιους των δύο ιερών μας πόλεων (Μέκκα και Μεδίνα).. Σας το λέω, αυτοί οι νέοι αγαπούν τον θάνατο, όπως εσείς αγαπάτε τη ζωή» (Ο Οσάμα μπιν Λάντεν απευθυνόμενος στον Αμερικανό υπουργό Άμυνας, Γουίλιαμ Πέρι, το 1996).

φίλες και φίλοι καλή σας μέρα

“ΤΟΝΙΖΩ ότι ήταν μόνο η αρχή, πλήττουμε τους εχθρούς μας με ισχύ άνευ προηγουμένου” δήλωσε με έμφαση ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου στο τηλεοπτικό του μήνυμα προς τον ισραηλινό λαό, πριν λίγες ώρες – και λίγες ώρες πριν αρχίσει η εισβολή των χερσαίων δυνάμεων στη βόρεια Γάζα. Λίγες μέρες πριν είχει πει, “δεν είδατε τίποτα ακόμα”. Αυτές ακριβώς οι εκφράσεις είχαν εκστομιστεί και από ρώσους ηγέτες, λίγες μέρες μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Δεν είναι του παρόντος να εξετάσουμε τις πολλές ομοιότητες, τα κοινά χαρακτηριστικά που εντοπίζουμε στον πόλεμο της Ουκρανίας και της Γάζας – θα το κάνω όμως ένα άλλο πρωινό. Οι απειλές που εκσφενδονίζονται από τα αντίπαλα στρατόπεδα και η συγκέντρωση αμερικάνικων και αγγλικών στρατιωτικών δυνάμεων κοντά στα πεδία των μαχών προκαλούν ανησυχία: θα γενικευτεί ο πόλεμος, θα κλιμακωθεί, θα χρησιμοποιηθούν πυρηνικά όπλα, θα γίνει Γ΄παγκόσμιος πόλεμος; Ο τίτλος του σημερινού κειμένου είναι η απάντηση στα ερωτήματα αυτά. Αν σας αρκεί, καλώς – ή θα συμφωνείτε ή θα διαφωνείτε, μα και μου δεν έχει· εάν όχι, εκθέτω τα επιχειρήματά μου. Πρόθεσή μου δεν είναι να σας πείσω (τα επιχειρήματά δεν έπεισαν ποτέ κανέναν και καμμία) αλλά να δοκιμάσω τον τρόπο σκέψης μου. Εάν κάνω λάθος, θα ξανασκεφτώ κάποια πράγματα, λίγα ή πολλά – εάν όχι, θα συνεχίσω να σκέφτομαι με τον ιδιο τρόπο.

Continue reading →

ν x (ν-1)/2: ο Ένας Θεός ως προσωποποίηση της απόλυτης ‘Ενδειας και της διαρκούς Ειρήνης

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΚΑΘΕ κοινωνική σχέση, κάθε σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων, έχει δύο διαστάσεις: τη συνεργασία και τη σύγκρουση. Είναι αδύνατον να υπάρξει μόνο συνεργασία ή μόνο σύγκρουση. Δεν μπορεί να υπάρξει μόνο συνεργασία λόγω εγωισμού: κάθε άνθρωπος επιθυμεί και αυτό που επιθυμεί πρώτο απ΄όλα είναι η ζωή του. Υπάρχει και η αυτοθυσία βέβαια αλλά είναι σπάνιο φαινόμενο. Δεν μπορεί να υπάρξει μόνο σύγκρουση διότι, εάν υπάρξει, δεν θα υπάρξει κοινωνία και χωρίς κοινωνία δεν μπορεί να υπάρξει ούτε ο άνθρωπος. Αυτός είναι ο λόγος που η διαπροσωπική σύγκρουση είναι μικρής διάρκειας και ξεπερνιέται άλλοτε με τον διάλογο κι άλλοτε με τη βία. Η συνεργασία και ο διάλογος είναι μακράν συνηθέστεροι και της σύγκρουσης και της βίας, είναι η θάλασσα μέσα στην οποία ζούμε αλλά δεν ξέρουμε ότι υπάρχει, όπως τα ψάρια. Όταν προκρίνεται ο διάλογος, δύο είναι οι συνέπειες: ή χωρισμός ή ανέβασμα της επικοινωνίας σε ανώτερο επίπεδο. Όταν προκρίνεται η βία, θα υπάρξει ή κατάργηση της συνεργασίας, άρα, είτε καθυπόταξη και υποδούλωση είτε κλιμάκωσή της, με αποτέλεσμα την θανάτωση του ενός ή την αλληλοεξόντωση. Όλα αυτά σε διαπροσωπικό επίπεδο.

ΠΟΣΕΣ σχέσεις υπάρχουν σε μια ομάδα δέκα ανθρώπων; Σε μια ομάδα είκοσι ανθρώπων; Τριάντα ανθρώπων; Πολλές – πόσες όμως; Κάθισα κι έκανα πολλούς λογαριασμούς και βρήκα έναν τύπο που μας βοηθάει να βρούμε τον ακριβή αριθμό των σχέσεων. Ο τύπος αυτός είναι: ν x (n-1) /2, όπου ν ο αριθμός των μελών της ομάδας. Έτσι λοιπόν, 10 x (10-1)/2 =45! Σε ομάδα δέκα ανθρώπων υπάρχουν 45 σχέσεις! Η ομάδα είναι το αποτέλεσμα αυτών των σχέσεων. Εάν τα μέλη μιας ομάδας διπλασιαστούν, δεν διπλασιάζεται ο αριθμός των σχέσεων αλλά πολλαπλασιάζεται. Ο αριθμός των σχέσεων σε μια εικοσαμελή ομάδα δεν είναι 45 αλλά 190! Εάν τα μέλη είναι σαράντα (40), οι σχέσεις είναι 780!

Continue reading →

η Ρωσία θα νικήσει, το Ισραήλ θα νικήσει

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΟΛΟΙ οι πόλεμοι μια μέρα τελειώνουν (1), ένας από τους αντιπάλους αναδεικνύεται νικητής (2), αυτός είναι ο ισχυρότερος εκ των αντιπάλων (3), η νίκη και η ήττα έχουν δραστικές συνέπειες και για τους δύο αντιπάλους αντίστοιχα (4) . Αυτά είναι τέσσερα από τα πορίσματα της πολεμολογίας, της διεπιστημονικής μελέτης του πολέμου. Όταν διεξάγεται ένας πόλεμος, ή ακόμα κι όταν επίκειται με βεβαιότητα, μπορούμε, υπάρχουν τρόποι, να διατυπώσουμε κάποιες εύλογες εικασίες τόσο για τη διάρκεια και την έκβαση του πολέμου όσο και για τις συνέπειες που θα έχει η νίκη και η ήττα. Μιας όμως και υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι και μεταβλητοί παράγοντες που σχετίζονται με τον πόλεμο και επηρεάζουν την έκβασή του, οι προβλέψεις συχνά αποδεικνύονται είτε λανθασμένοι και άστοχοι στοχασμοί είτε ευσεβείς πόθοι. Θα εκθέσω τρία παραδείγματα, πριν ξετυλίξω τις σκέψεις μου σχετικά με τη νίκη της Ρωσίας και του Ισραήλ στους πολέμους που έχουν εμπλακεί, με αντιπάλους την ΕΕ και τις ΗΠΑ και τη Χαμάς των Αράβων της Παλαιστίνης αντίστοιχα.

ΜΕΤΑ τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρχε διάχυτη ανησυχία ότι πολύ σύντομα θα γίνει ένας δεύτερος πόλεμος, με τους ίδιους αντιπάλους. Όσον περνούσαν τα χρόνια και έβλεπαν την πολεμική βιομηχανία της Γερμανίας να δουλεύει μέρα νύχτα, η ανησυχία μετατράπηκε σε βεβαιότητα, την οποία εξέφρασαν λογοτέχνες, ιστορικοί, πολιτικοί, φιλόσοφοι, διπλωμάτες. Μπορούμε λοιπόν, μερικές φορές, τις περισσότερες, να προβλέψουμε με βεβαιότητα τη διεξαγωγή ενός μελλοντικού πολέμου. Κατά τη διάρκεια του Β’ πολέμου κάποιοι είχαν διατυπώσει τη θέση ότι ο πόλεμος δεν θα διαρκέσει πολύ και ότι νικητές θα αναδειχθούν οι Σύμμαχοι, οι αντίπαλοι της Γερμανίας. Δεν μύρισαν τα νύχια τους ούτε πήγαν σε χαρτορίχτρες – σκέφτηκαν! Και σκέφτηκαν ότι η Γερμανία θα ξεμείνει από πολεμιστές, πολεμοφόδια, τροφή, φάρμακα και ενέργεια. Όποιος ξεμένει από όλα αυτά, είναι βέβαιο ότι θα ηττηθεί. Ναι, θα μου πείτε, και θα ρωτήσετε, πώς ο αδύναμος Δαβίδ νίκησε τον πανίσχυρο Γολιάθ; Ποιος θα μπορούσε να προβλέψει αυτή την έκβαση της μονομαχίας; Ας πούμε κανείς. Εφόσον όμως νίκησε ο αδύναμος Δαβίδ, και εφόσον η νίκη αναδεικνύει τον ισχυρότερο, τότε θα πρέπει να επανεξετάσουμε κάποια πράγματα: ο Δαβίδ ήταν ισχυρότερος – νομίζουμε ότι δεν ήταν: ήταν! Πώς; Μα με τον τρόπο που νίκησε: με ένα εκηβόλο όπλο, με τη σφεντόνα! Ισχυρότερος αναδεικνύεται αυτός που μπορεί να σκοτώσει πρώτος, δηλαδή από μακριά, πιο μακριά από τον αντίπαλο. Η σφεντόνα, το ριπτόμενο δόρυ και το βέλος του τόξου έγιναν πυροβόλο κανόνι και μετά διηπειρωτικός πύραυλος με πυρηνικές κεφαλές!

Continue reading →

η ιδιοτελής γενναιοδωρία στην πολιτική και τον χριστιανισμό

“πρώτα ο Θεός”

Στέφανος Κασσελάκης, πρόεδρος του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς

“universa propter semetipsum operatus est Dominus”

[για τον εαυτό του έκανε τα πάντα ο Κύριος, ο Θεός]

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ο ηγέτης, ο αρχηγός, ο πολιτικός, αυτός που φιλοδοξεί να γίνει πολιτικός ηγέτης, πρέπει να είναι γενναιόδωρος, να δίνει απλόχερα, να μοιράζει, εάν θέλει να έχει μέλλον – πάντα έτσι ήταν κι έτσι θα είναι, αυτό θέλουν και περιμένουν οι υποτελείς, οι υπήκοοι, οι ψηφοφόροι. Τσιγκούνης, σφιχτός, άπληστος άρπαγας πολιτικός είναι αντίφαση εν τοις όροις, δεν υπάρχει κάτι τέτοιο – κι άν έχει υπάρξει, η δράση του ήταν περιορισμένης διάρκειας και είχε όχι και πολύ ευχάριστο τέλος. Το στοιχείο της γενναιοδωρίας των πολιτικών ηγετών και ηγετίσκων έρχεται με έμφαση στο προσκήνιο κάθε φορά που γίνονται εκλογές – θα έχει υποπέσει στην αντίληψή σας, θα έχετε παρατηρήσει την διάχυτη και καθημερινά εκφραζόμενη γενναιοδωρία των υποψηφίων κοινοταρχών, δημάρχων και περιφερειαρχών. Η γενναιοδωρία των ηγετών δεν έχει πολιτικό πρόσημο, είναι κοινό χαρακτηριστικό όλων των πολιτικών.

ΚΑΙ ο Θεός είναι γενναιόδωρος: οι φράσεις και οι ευχές – “έχει ο Θεός”, ” ο Θεός να σου δώσει” δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας. Αυτό το κοινό χαρακτηριστικό ωθεί υποσυνείδητα τους μεν υπηκόους να βλέπουν τον πολιτικό ως Θεό, τους δε ηγέτες τον εαυτό τους ως Θεό. Μιας όμως και οι υπήκοοι και οι ψηφοφόροι δεν είναι τόσο ηλίθιοι όσο μερικοί και μερικές νομίζουν, αναρωτιούνται: πού τα βρίσκει αυτά που δίνει; Γιατί τα δίνει; Και απαντούν, δεν είναι χαζοί. Γνωρίζουν πολύ καλά και που τα βρίσκει και γιατί τα δίνει. Θα σχολιάσουμε λοιπόν τις απαντήσεις τους. Θα κάνουμε όμως και κάτι άλλο. Κάτι που αφορά την γενναιοδωρία του Θεού: θα δούμε, πρώτα ο Θεός, ότι οι απαντήσεις που δίνουν οι αφελείς και χαζοί ψηφοφόροι είναι ταυτόσημες με αυτές που έδωσαν (και δίνουν) οι θεολόγοι για την γενναιοδωρία του Θεού!

Continue reading →

ο Μπέος είναι Θεός: αμαρτία (ανυπακοή) και σωτηρία (υπακοή) στον Βόλο

“Αντε γαμήσου, τραμπούκε, να μου κοπεί το χέρι που σε ψηφιζα!”

” Τι να είναι αυτό το φως που με φωτίζει για μια στιγμή και με χτυπά κατάστηθα χωρίς να με πληγώνει; Τρέμω από ρίγος και λιώνω από πυρετό: τρέμω που είμαι τόσο διαφορετικός, λιώνω γιατί του μοιάζω”

‘Αγιος Αυγουστίνος, Εξομολογήσεις, 11, 9-11 (μετ.Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ θα δυσκολευτώ να σας αποδείξω (φιλοσοφία) ή να εκφράσω την πίστη μου (θεολογία) ότι ο Μπέος είναι Θεός· για να είμαι πιο σαφής, και Θεός. Το μόνο που θα κάνω είναι να προσθέσω κατ΄ αρχάς σε αυτό που έγραψε ο Άγιος Αυγουστίνος ένα εδάφιο από τον Ερμή τον Τρισμέγιστο (δεν είναι συγγραφέας, συλλογή μυστικιστικών, προχριστιανικών κειμένων είναι, Λόγος Ι΄, κλείδα 25) : ” θα τολμούσαμε να πούμε ότι ο επίγειος άνθρωπος είναι θνητός θεός και ο ουράνιος θεός είναι αθάνατος άνθρωπος”. Ο Μπέος είναι θνητός θεός, είναι και Θεός, είναι Θεός. Και δεν είναι Θεός και είναι Θεός. Δεν παίζω με τις λέξεις. Μεταξύ του Φυσικού Μπέου και του Υπερβατικού Θεού υπάρχει αναμφισβήτητη ομοιότητα και ριζική ανομοιότητα – ετερότητα, θα τη λέγαμε. Αυτή η αντιφατική συνάφεια μεταξύ του Απολύτου (του Θεού, που δεν σχετίζεται και δεν εξαρτάται κατ΄ απόλυτο τρόπο, δηλαδή από τίποτα και από κανέναν και καμιά) και του Σχετικού (του ανθρώπου, που δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς να σχετίζεται και να εξαρτάται από τη φύση και τους άλλους) είναι ο θεμέλιος λίθος όλων των ειδών της Θεολογίας που έχουν εμφανιστεί εδώ και δυο και βάλε χιλιετίες: της Καταφατικής, της Αποφατικής, του Μυστικισμού αλλά και του Αθεϊσμού. Εφ όσον ο Μπέος είναι όμοιος με τον Θεό, είναι Θεός. – Τελεία και κάβλα, με συγχωρείτε, και παύλα.

Continue reading →

αγρότης>εργάτης>άεργος: ιστορία και σύγκριση

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΗΜΕΡΑ θα συγκρίνουμε, ρίχνοντας μια φευγαλέα ματιά στην κοινωνική ιστορία, τις τρεις μορφές κοινωνικής ύπαρξης των παραγωγών του κοινωνικού πλούτου που εμφανίστηκαν τους δύο τελευταίους αιώνες και διαδέχτηκαν η μία την άλλη, θα παρακολουθήσουμε δηλαδή τη διαδικασία της πνευματικής υποχώρησης και εκμηδένισης που παρατηρούμε σε ολοένα και μεγαλυτερα τμήματα του πληθυσμού. Αυτό που με ώθησε να προβώ σε αυτή τη σύγκριση είναι η γενικά αποδεκτή, η αναμφισβήτητη διαπίστωση ότι οι περισσότερες και σημαντικότερες νίκες του εργατικού κινήματος , που τα δύο κομβικά αποτελέσματά τους ήταν η μείωση τουχρόνου εργασίας και η βελτίωση του επιπέδου ζωής μέσω της αύξησης του μισθού, επιτεύχθηκαν από τους αγρότες που έγιναν εργάτες στα μεγάλα εργοστάσια, σε διαφορετική εποχή για κάθε κοινωνία – στην Αγγλία στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα (1800-1850), στην Ελλάδα από το 1960 μέχρι το 1980. Οι νίκες αυτές ήταν το αποτέλεσμα ενός συγκεκριμένου τρόπου διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου και μιας συγκεκριμένης ψυχοδιανοητικής στάσης, την οποία μπορούμε να συμπυκνώσουμε με δύο λεξεις: αποφασιστικότητα και ελευθερία σκέψης και έκφρασης. Αποφασιστικότητα είναι απόφαση: εμείς θα νικήσουμε γιατί μπορούμε να νικήσουμε, γιατί είμαστε ισχυρότεροι, γιατί οι καπιταλιστές είναι εξαρτημένοι από εμάς, χωρίς εμάς θα φαν τ΄ αρχίδια τους. Και δεν είναι τυχαίο ότι κατά τη διάρκεια αυτής της αποφασιστικότητας κι αυτού του κοινωνικού πολέμου έχουν γραφεί κείμενα τα οποία δεν θα σταματήσουμε ποτέ να διαβάζουμε και να μελετάμε.

ΕΝΑΣ από τους τρόπους αντίστασης των καπιταλιστών στην εργατική αποφασιστικότητα ήταν η αντικατάστασή τους με μηχανές, η οποία αντικατάσταση είναι και μια εμμενής τάση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής (αύξηση κερδοφορίας με τη μείωση του εργατικού κόστους). Η τάση αυτή θα ενισχυθεί κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του 21ου αιώνα με αποτέλεσμα ο κοινωνικός πλούτος να παράγεται από μια μικρή μειονότητα, που θα τείνει να συρρικνώνεται ολοένα και πιο πολύ. Η πλειονότητα, το 70-80% του πληθυσμού, δεν θα εργάζεται κι έτσι οδεύουμε ολοταχώς προς την κοινωνία της αεργίας, Ο αγρότης έγινε εργάτης, ο εργάτης γίνεται άεργος. Ο πρώτος ζούσε στα χωριά και στα χωράφια, ο εργάτης πηγαινοέρχεται μεταξυ εργοστασίου και διαμερίσματος της πόλης, ο άεργος είναι ακίνητος μπροστά στην οθόνη και έγκλεισμος στο διαμέρισμα της πόλης. Ο πολυδιάστατος, εύστροφος, πονηρός αγρότης (Μπαλζάκ, ο αγαπημένος συγγραφέας του Μαρξ) γίνεται μονοδιάστατος εργάτης (Μαρκούζε) κι αυτός άεργος χωρίς ιδιότητες (Μούζιλ). Με συγχωρείτε, δεν άκουσα, είπατε κάτι;

Continue reading →