φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΓΙΑ να λειτουργήσει η κοινοβουλευτική δημοκρατία στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες απαιτείται η ύπαρξη δύο συμπληρωματικά ανταγωνιστικών κομμάτων ή συνασπισμών κομμάτων, μιας και εκφράζουν διαφορετικές στρατηγικές της άρχουσας τάξης που αφορούν τις μορφές και το εύρος των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών παραχωρήσεων προς τους υποτελείς ώστε να αποτραπεί η όξυνση του κοινωνικού πολέμου. Η δημοκρατία στην Αμερική (ΗΠΑ) και στην Αγγλία είναι το αξεπέραστο πρότυπο. Τα θεμέλια της αστικής δημοκρατίας έχουν χτιστεί σε συγκρουσιακή βάση – η σύγκρουση όμως αυτή δεν είναι ασυμφιλίωτη, το χάσμα δεν είναι αγεφύρωτο, αβυσσαλέο. Όταν το απαιτήσουν οι καιροί, θα υπάρξει αγαστή συνεργασία. Πότε θα το απαιτήσουν οι καιροί; Όταν εμφανιστούν οι πρώτες ενδείξεις μιας ασυμφιλίωτης σύγκρουσης σε όλα τα πεδία και σε όλα τα επίπεδα, όταν δηλαδή οξυνθεί ο κοινωνικός πόλεμος μεταξύ των ισχυρών δρώντων, της άρχουσας τάξης και των υποτελών. Εάν η σύγκρουση περιοριστεί εντός των κοινοβουλευτικών πολιτικών πλαισίων, τότε δεν θα υπάρξει πρόβλημα: το κράτος θα ανεχτεί την πολιτική εναλλαγή, παρακολουθώντας με άγρυπνο μάτι τις κινήσεις του αντιπάλου. Εάν η σύγκρουση υπερβεί τα κοινοβουλευτικά όρια της πολιτικής ευπρέπειας, τότε έρχονται στο προσκήνιο παροπλισμένοι τρόποι αντιμετώπισης του κινδύνου: απαγόρευση της λειτουργίας και διάλυση της οργάνωσης των ανυπάκουων υπηκόων, κατάλυση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, πρόκριση της βίας και της καταστολής (φασισμός, ναζισμός).
ΑΝ και αξεπέραστο πρότυπο, η δημοκρατία στην Αμερική και στην Αγγλία είναι μια εξαίρεση. Διότι σε όλες τις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες των ευρωπαϊκών κοινωνιών τα κόμματα δεν είναι δύο αλλά περισσότερα. Και συμβαίνει ή τα δύο μεγαλύτερα κόμματα να εναλλάσσονται στην κυβέρνηση είτε να σχηματίζεται ένας συνασπισμός κομμάτων που εξασφαλίζει την πλειονότητα και τον σχηματισμό κυβέρνησης. Μέχρι πριν λίγα χρόνια ο κανόνας ήταν η εναλλαγή (Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία, Ελλάδα και αλλού), η ιδεολογική και πολιτική σύγκλιση όμως των δυο κομμάτων που εναλλάσσονταν στην κυβέρνηση δημιούργησε μια καινοφανή κατάσταση: αδυναμία σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης και αναπόφευκτη συγκρότηση μετεκλογικών συνασπισμών ώστε να εξασφαλιστεί η πλειονότητα και ο σχηματισμός κυβέρνησης. Αυτή είναι η κατάσταση που επικρατεί σήμερα σε όλες τις ευρωπαϊκές κοινωνίες – ή θα επικρατήσει.
ΤΙ θα γίνει στην ελληνική κοινωνία; ‘Εχουν διατυπωθεί δύο στρατηγικές: της αυτοδύναμης κυβέρνησης (Νέα Δημοκρατία) και του σχηματισμού μετεκλογικού συνασπισμού (ΣΥΡΙΖΑ). Επικράτησε η πρώτη. Η στρατηγική της μετεκλογικής συνεργασίας πετάχτηκε στα σκουπίδια. Και τώρα; Θα υπάρχει μόνο ένα μεγάλο κόμμα που θα κυβερνά και πολλά μικρά που θα παρακολουθούν ανήμπορα ή πρέπει να υπάρξει ένα ακόμα μεγάλο κόμμα; Για να υπάρξει αυτό το μεγάλο κόμμα πρέπει να διακηρυχθεί φανερά η πρόκριση του δικομματισμού, η οριστική εγκατάλειψη της λογικής των μετεκλογικών συνεργασιών. Αυτό έγινε. Ποιο κόμμα όμως από τα υπάρχοντα μικρά θα μπορέσει να μετεξελιχθεί σε μεγάλο κόμμα; Πώς θα μπορέσει να γίνει αυτό; Ποιος είναι ικανός να το κάνει;
ΥΠΑΡΧΟΥΝ τρεις τρόποι για να γίνει μεγάλο ένα μικρό κόμμα. Τον ένα τρόπο τον γνωρίσαμε πρόσφατα. Κατά τη διάρκεια ιδιαιτέρως έκτακτων συνθηκών (όξυνση του κοινωνικού πολέμου μετά από ολομέτωπη επίθεση της άρχουσας τάξης στον κόσμο της εργασίας) , ένα κόμμα (ΣΥΡΙΖΑ) που με δυσκολία ξεπερνούσε το 3% έφτασε στο 35% και συγκρότησε κυβέρνηση με εταίρο ακροδεξιό κόμμα. Ο κοινωνικός όμως πόλεμος καταλάγιασε και το 35% έγινε 31%, μετά 20% και μετά 17,5%. Σε ποιο νούμερο θα κάτσει η μπίλια; Η γνώμη μου είναι ότι θα κάτσει μεταξύ 10 και 15. Με τον ίδιο τρόπο, στο μέλλον, κάτω από ιδιαιτέρως έκτακτες συνθήκες, μπορεί να μικρό κόμμα να γίνει μεγάλο. Εγώ όμως δεν μπορώ να διακρίνω κάποιες έκτακτες συνθήκες και καταστάσεις στο άμεσο ορατό μέλλον – το κάψιμο των δασών και οι πλημμύρες των πεδιάδων δεν είναι έκτακτες καταστάσεις που αφορούν όλον τον πληθυσμό, όπως τα μνημόνια. Δεν αποκλείω το ενδεχόμενο να εμφανιστούν, κάθε άλλο, αλλά τώρα δεν βλέπω τίποτα.
Ο δεύτερος τρόπος είναι ο τρόπος του Μακρόν. Να σχηματίσει ένα νέο κόμμα ή να αναλάβει ένα ήδη μικρό υπάρχον ένας νέος άνδρας ( για τα ελληνικά δεδομένα όχι γυναίκα!), πρότυπο άνδρα της εποχής μας, όχι μάτσο, όχι πολύ αντρίλα, αποφασιστικός, ευγενικός, ανοιχτόμυαλος, ανοιχτόκαρδος, ειλικρινής, πετυχημένος, απλός, συμπαθητικός, αθώος, λαϊκός, λαοφιλής αλλά και πλούσιος μαζί, άνετος, ακομπλεξάριστος, ένας νέος άντρας που να προσωποποιεί τις νέες κοινωνικές αξίες και ανάγκες της πλειονότητας των γυναικών και των ανδρών, ανεξαρτήτως σεξουαλικών επιλογών και προτιμήσεων, η ελληνική κοινωνία τείνει να ξεκολλήσει από αυτά τα παραδοσιακά στερεότυπα, ξεκολλάει αργά και βασανιστικά. Αυτός ο νέος και προικισμένος άνδρας της εποχής μας είναι ο Στέφανος Κασσελάκης – δεν είναι το λαμόγιο ο Παππάς, δεν είναι ο διανοούμενος Τσακαλώτος, δεν είναι ο τραμπούκος Τζανακόπουλος. Ο νεοεμφανιζόμενος πολιτικός ηγέτης, άντρας ή γυναίκα, πρέπει να είναι νέος, νέα, όμορφος, όμορφη, πρέπει να είναι ερωτεύσιμος, και από άνδρες και από γυναίκες. Εάν δεν είναι νέος, ας είναι ώριμος αλλά όχι γέρος. Όλοι και όλες θα ήθελαν να ήταν σαν αυτόν, σαν αυτήν, όλοι και όλες θα τον/την ήθελαν στη παρέα τους και στο στενό κοινωνικό περιβάλλον τους. Ποιος θα ήθελε, λόγου χάριν, να είναι σαν και μένα, χαμένο κορμί; Που περπατάει ξυπόλυτος και δεν ξέρει να οδηγάει αυτοκίνητο; Έτσι, ποιος παραξενεύτηκε που ο Κασσελάκης ήταν πρώτος και πήρε το 45% των ψήφων; Είχα στοιχηματίσει ότι θα έβγαινε τη πρώτη Κυριακή με ποσοστό 53% αλλά έπεσα έξω, δεν πειράζει, μικρό το κακό. Και το ενδεχόμενο να είναι ο επόμενος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα πρέπει να το παραβλέψουμε – μάλλον θα είναι. Αλλά και τώρα να μην είναι, δεν θα αργήσει και πολύ να γίνει. Νέος είναι ακόμα.
ΥΠΑΡΧΕΙ όμως το ενδεχόμενο να αποβεί αποτελεσματικός αυτός ο τρόπος, ο τρόπος του νέου και προικισμένου άνδρα, με πρόσωπο που καταγράφει αξίες και ανάγκες της εποχής μας, και να ξαναγίνει ο ΣΥΡΙΖΑ μεγάλο κόμμα και να συγκροτήσει αυτοδύναμη κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Κασσελάκη; Η γνώμη μου είναι ότι το καλύτερο που θα μπορέσει να κάνει είναι να διατηρήσει το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ μεταξύ του 10 και 15% και να αποτρέψει την κατρακύλα μέχρι το 4% ή το 2,9%.
Ο τρίτος τρόπος για να σχηματιστεί ένα δευτέρο μεγάλο κόμμα είναι η ένωση Πασόκ και ΣΥΡΙΖΑ. Και μεγάλο κόμμα θα σχηματιστεί και το μέλλον των ηγετικών ομάδων αυτών των δύο κομμάτων εξασφαλίζεται. Πρόκειται για δύο ολιγομελείς ομάδες επαγγελματιών πολιτικών που τρέμει το φυλλοκάρδι τους, ανησυχούν για το μέλλον τους, ανησυχούν γι΄ αυτά τα 7.500 παλιοευρά το μήνα – 4.000 σύνταξη το μήνα είναι λίγα, τι να αγοράσεις με 4.000 ευρά; Όσο όμως εξασφαλίζουν την αναπαραγωγή τους, με ποσοστά μεταξύ 10 και 15%, δεν θα ενωθούν και η μια κυβέρνηση του Μητσοτάκη θα διαδέχεται την άλλη, νέος είναι ακόμα. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο σε δυο περιπτώσεις: όταν θα αντιληφθούν ότι αρχίζουν να αποσυντίθενται, θα αναγκαστούν να ενωθούν για να αποτρέψουν τον εφιάλτη της ανυπαρξίας. Εάν ένα από τα δύο πάει να εξαφανιστεί, θα βρει σωτηρία στις αγκάλες του άλλου που θα το καταβροχθίσει. Μεταξύ του Πασόκ και του ΣΥΡΙΖΑ, είναι ο δεύτερος που θα πάρει την κατηφόρα, εάν δεν τον σώσει ο Κασσελάκης.
Η δεύτερη περίπτωση να ενωθούν είναι η άνοδος της ακροδεξιάς, όπου εδώ πρωταγωνιστής είναι και πάλι ένας νέος άνδρας, έγκλειστος στις φυλακές Ηλίας Κασιδιάρης. Δεν γνωρίζω πότε θα αποφυλακιστεί, αλλά όταν θα γίνει αυτό δεν θα είναι γέρος. Το ενδεχόμενο το δεύτερο μεγάλο κόμμα να είναι κάποιο κόμμα του Κασιδιάρη δεν θα πρέπει να το αποκλείσουμε. Όταν λέω μεγάλο εννοώ απλώς μεγαλύτερο από το Πασόκ ή τον ΣΥΡΙΖΑ. Οι προσεχείς δημοτικές εκλογές στην Αθήνα θα μας προσφέρουν κάποιες ενδείξεις για το τι θα δούμε και θα ζήσουμε στο μέλλον.
Σχολιάστε ελεύθερα!