φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΜΕΛΕΤΩ τον Αριστοφάνη εδώ και καμιά δεκαριά χρόνια και κάποια στιγμή αναρωτήθηκα γιατί άργησα τόσο πολύ. Δεν δυσκολεύτηκα να απαντήσω. Εσωτερίκευσα κι εγώ την επικρατούσα απαξίωση της ανάγνωσης και της μελέτης των κωμωδιών του, απαξίωση που χαρακτηρίζει όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης αλλά και το αναγνωστικό κοινό, αυτό που διαβάζει κείμενα της αρχαίας γραμματείας σε μετάφραση. Οι κωμωδίες του Αριστοφάνη είναι σαν τη μύγα μέσα στο γάλα της καρδάρας της αρχαίας ελληνικής γραμματείας – τι μύγα όμως! Είναι να απορεί κανείς γιατί – το πώς το ξέρουμε- σώθηκαν έντεκα κωμωδίες του, από τις σαράντα που έχει γράψει. Γιατί να τις αντιγράφουν αδιάκοπα, να τις διαβάζουν και τις μελετούν χριστιανοί στα μοναστήρια; Εικάζουμε βάσιμα ότι ενίσχυε την ανωτερότητα του ασκητικού χριστιανικού βίου και πολιτισμού έναντι του πληθωρικού εθνικού, του αρχαιοελληνικού· δεν είναι μόνο αυτό: μόνο από τον Αριστοφάνη μαθαίνουμε πώς μιλούσαν οι αρχαίοι Αθηναίοι στην καθημερινή τους ζωή – κανένας άλλος. Θα θέσω σήμερα κάποια ερωτήματα, και θ’ απαντήσω σε αυτά: οι απαντήσεις θα μας βοηθήσουν να συνοψίσουμε σε λίγες προτάσεις το περιεχόμενο και την δημοφιλία των κωμωδιών του Αριστοφάνη. Τι προτιμούσαν να βλέπουν οι θεατές στην αρχαία Αθήνα, τραγωδία ή κωμωδία; Τι περίμεναν, τι ήθελαν να δουν και να ακούσουν σε μια κωμωδία οι θεατές στην αρχαία Αθήνα; Τι σήμερα “εμείς” – θα δούμε γιατί τα εισαγωγικά – στο θέατρο της Επιδαύρου ή άλλού; Ποια από τις έντεκα κωμωδίες θα θέλαμε, θα ήθελα, να είχε διασωθεί, εάν σωζόταν μόνο μία; Απαντώ εκ των προτέρων: οι Σφήκες (αρσενικού γένους – ο σφήξ, του σφηκός, οι σφήκες). Ποια από τις έντεκα κωμωδίες προσφέρεται για την πληρέστερη επικαιροποίηση, διασκευή στη σημερινή νεολληνική κοινωνία; Απαντώ: οι Σφήκες! Αυτή είνα η γνώμη μου, παρακάτω θα εκθέσω τα επιχειρήματά μου.