φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΚΑΚΕΣ Τέχνες είναι η διατύπωση ενοχλητικών, άρα γόνιμων και επικίνδυνων, ερωτημάτων, είναι η επισήμανση αθέατων όψεων των κοινωνικών φαινομένων, είναι η αλλαγή τρόπου σκέψης ως προς την κατανόηση αυτών των φαινομένων, είναι η εποικοδομητική διαφωνία, είναι η σύγκρουση που οδηγεί είτε στον χωρισμό είτε σε άλλο επίπεδο συνεργασίας. Σήμερα θα δούμε κάποιες αθέατες όψεις του ζητήματος της ιδιωτικοποίησης του νερού, δηλαδή του δικτύου ύδρευσης. Τι εννοούμε όταν λέμε “ιδιωτικοποίηση του νερού”; Μπορεί να υπαρξει ιδιωτικοποίηση του νερού, του δικτύου ύδρευσης;
Τι εννοούμε όταν λέμε “νερό’; Εννοούμε το νερό ως φυσικό πόρο; Όταν λέμε “ιδιωτικοποίηση του νερού”, εννοούμε ότι το νερό θα γίνει ιδιωτικό, ιδιοκτησία; Μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο; Εάν το νερό ως φυσικός πόρος είναι αναγκαίος πόρος για την αναπαραγωγή των ατόμων και της κοινωνίας, πώς είναι δυνατόν να ιδιωτικοποιηθεί; Όταν λέμε ιδιοκτησία εννοούμε και ιδιοχρησία. Το αυτοκίνητό μου είναι δικό μου και το χρησιμοποιώ εγώ. Ένα κοινόχρηστο πηγάδι είναι και κοινόκτητο, μπορεί όμως να γίνει ιδιόκτητο και ιδιόχρηστο. Με τον ίδιο τρόπο, μπορεί ένα ασανσέρ, που είναι κοινόχρηστο και κοινόκτητο, να γίνει ιδιόχρηστο και ιδιόκτητο, όπως κι ένας δρόμος. Η κοινοχρησία και κοινοκτησία εργαλείων και χώρων μπορεί να γίνει ιδιοχρησία και ιδιοκτησία. Το μπαράκι είναι ιδιόκτητο αλλά δεν είναι ιδιόχρηστο, είναι κοινόχρηστο, αν και η κοινοχρησία είναι ελεγχόμενη (μέσω του χρήματος, αυτή είναι μία ακόμα λειτουργία του). Η κοινοτική, δημόσια βιβλιοθήκη είναι και κοινόχρηστη και κοινόκτητη – τα βιβλία της ανήκουν σε όλους και όλοι μας μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε χωρίς να γίνουν ιδιωτικά: θα τα χρησιμοποιήσουμε και θα τα επιστρέψουμε διότι δεν είναι δικά μας. Τα βιβλία του βιβλιοπωλείου είναι μεν ιδιόκτητα αλλά δεν είναι ιδιόχρηστα, δεν είναι κι ούτε θα γίνουν κοινόχρηστα – θα αλλάξουν απλά ιδιοκτήτη.
ΤΑ δίκτυα (ύδρευσης, αποχέτευσης, άρδευσης, τηλεφωνίας, ταχυδρομείου, αερίου, ηλεκτρισμού, συγκοινωνίας) είναι μια διαφορετική κατάσταση. Από τη φύση τους δεν μπορεί να μην είναι κοινόχρηστα, κατά συνέπεια είναι αδύνατον να γίνουν ιδιόχρηστα. Τι κάνουμε με το δίκτυο ύδρευσης; Εάν το δούμε από την οπτική γωνία του κράτους ή των ιδιοκτητών, τότε με το δίκτυο νερού παρέχουμε, διανέμουμε το κοινόκτητο νερό από τη δεξαμενή (τον ταμιευτήρα) στα σπίτια, στα γραφεία, στις επιχειρήσεις κι έτσι το νερό γίνεται κοινόχρηστο. Σε αυτή την περίπτωση το δίκτυο νερού είναι ένα δίκτυο παροχής ή διανομής. Εάν όμως το δούμε από την οπτική γωνία των χρηστών, με το δίκτυο ύδρευσης προσβαίνουμε στη δεξαμενή, στο κοινόκτητο νερό κι έτσι αυτό γίνεται κοινόχρηστο και σε αυτή την περίπωση το δίκτυο ύδρευσης είναι ένα δίκτυο πρόσβασης στο νερό. Τι λέτε, φίλες και φίλοι, το δίκτυο ύδρευσης είναι δίκτυο διανομής ή δίκτυο πρόσβασης;
ΔΕΝ έχει υπάρξει, δεν υπάρχει, δεν θα υπάρξει κοινωνία χωρίς πρόσβαση στη φύση ή στον κοινωνικό πλούτο. Μπορώ να πάω να περπατήσω στο βουνό ή να κολυμπήσω σε μια παραλία, όποτε θέλω. Η πρόσβαση αυτή μπορεί να ελεγχθεί, και συχνά ελέγχεται, με ρητή απαγόρευση ή με το χρήμα, αλλά δεν μπορεί να υπάρξει διανομή περπατήματος στο βουνό ή βουτιάς στη θάλασσα, στη λίμνη ή στο ποτάμι. Η εξασφάλιση των αναγκαίων αγαθών γίνεται με την πρόσβαση στα εμπορεύματα του σούπερ μάρκετ ή άλλου εμπορικού καταστήματος. Η πρόσβαση αυτή είναι ελεγχόμενη μέσω του χρήματος ή υποκατάστατων του χρήματος (δελτίο, κουπόνια). Θα μπορούσε και να καταργηθεί ολοσχερώς και να διανέμονται αλλά σε αυτή την περίπτωση καταργούνται τα εμπορεύματα, η αγορά και το χρήμα – αδιανόητο για μια καπιταλιστική κοινωνία. Εάν φανταστούμε μια άλλη κοινωνία πέραν της καπιταλιστικής, τότε η κοινωνία αυτή θα ήταν ή ελευθεροπροσβασιακή ή διανεμητική. Η καπιταλιστική κοινωνία είναι μια κοινωνία της ελεγχόμενης πρόσβασης.
Ο έλεγχος της πρόσβασης τείνει προς την εγκαθίδρυση της διανομής. Η διανομή είναι ένας τρόπος ελέγχου ή και μερικής κατάργησης της πρόσβασης. Εάν λοιπόν το δίκτυο ύδρευσης το εκλάβουμε ως δίκτυο διανομής αυτό σημαίνει ότι επιχειρείται ο έλεγχος της πρόσβασης. Για ποιον έλεγχο όμως πρόκειται, πώς επιτυγχάνεται;
ΓΙΑ να υπάρξει και να λειτουργήσει ένα δίκτυο θα πρέπει να κατασκευαστεί και να συντηρηθεί. Η κατασκευή και η συντήρηση πρέπει να αναληφθεί και να συντονιστεί από μια οργάνωση της εργασίας, από έναν μηχανισμό. Και πρέπει να χρησιμοποιηθεί κοινωνικός πλούτος (εργαλεία, μηχανήματα, αγωγοί, σωληνώσεις, υλικά για τον καθαρισμό και την καθαρότητα του νερού). Τι κάνουμε όταν πληρώνουμε τον λογαριασμό του νερού. Συμβάλλουμε στην συντήρηση ή και στην επέκταση του δικτύου. Η διαχείριση του δικτύου απαιτεί κάποια έξοδα (εργαζόμενοι, αποκατάσταση φθορών, αντικατάσταση υλικών), τα οποία εξασφαλίζουν οι χρήστες με την πληρωμή των λογαριασμών. Σε μια πολυκατοικία όλοι συμμετέχουν στη λειτουργία και συντήρηση του κοινόχρηστου και κοινόκτητου ασανσέρ (ηλεκτρισμός, επιδιόρθωση βλαβών, καθαριότητα). Οι διαχειριστές δικτύου ύδρευσης οφείλουν να ενημερώνουν τους χρήστες τόσο για τα έξοδα όσο και για τα έσοδα (ισολογισμός). Εάν τα έξοδα είναι περισσότερα, πρέπει να αυξηθούν τα έσοδα, να αυξηθεί χρηματική συμμετοχή των χρηστών. Εάν τα έσοδα είναι περισσότερα, η συμμετοχή πρέπει να μειωθεί. Γίνεται αυτή η ενημέρωση; Μειώνεται η συμμετοχή, όταν τα έξοδα είναι λιγότερα; Γνωρίζουμε επακριβώς τα ετήσια έξοδα και τα ετήσια έσοδα; Όχι, δεν τα γνωρίζουμε. Γιατί; Θα έπρεπε;
ΤΗ διαχείριση του δικτύου ύδρευσης αναλαμβάνει ο δήμος ή το κράτος. Η διαχείριση λοιπόν είναι δημόσια ή κρατική. Μπορεί να την αναλάβουν κάποιοι επιχειρηματίες. ιδιοκτήτες; Ασφαλώς και μπορεί και έχει γίνει σε πολλές περιοχές του πλανήτη. Τι αγοράζουν όμως όταν γίνεται η ιδιωτικοποίηση; Αγοράζουν το νερό ή το δίκτυο; Όχι! Το δίκτυο είναι κοινόχρηστο και το κοινόχρηστο δεν μπορεί να γίνει ιδιόχρηστο. Από κοινόκτητο γίνεται ιδιόκτητο; Πώς είναι δυνατόν να είναι κοινόχρηστο και να είναι ιδιόκτητο αλλά όχι και ιδιόχρηστο; Μια ταβέρνα είναι κοινόχρηστη αλλά όχι ιδιόχρηστη, δεν θα μπορούσε να ήταν! Είναι όμως ιδιόκτητη! Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις κοινοχρησίας και μη ιδιόχρηστης ιδιοκτησίας λανθάνει μια εγγενής αντίφαση, μια εγγενής σύγκρουση, ένα καθεστώς δυαδικής κτήσης: η κοινοχρησία είναι και κοινοκτησία, η κοινοκτησία και η ιδιοκτησία συνυπάρχουν και η συνύπαρξη αυτή είναι μια ασυμφιλίωτη, αγεφύρωτη, υπόγεια σύγκρουση. Όταν χρησιμοποιώ κάτι το οποίο είναι κοινόχρηστο, το χρησιμοποιώ περιστασιακά και προσωρινά (εστιατόριο, κινηματογράφος, θέατρο κ. α.), κατά συνέπεια περιστασιακή και προσωρινή είναι και η κοινοκτησία. Ποια θα μπορούσε να ήταν η έκβαση αυτής της σύγκρουσης; Εάν καταργηθεί η ιδιοκτησία, το εστιατόριο γίνεται ένας κοινόκτητος χώρος. Εάν καταργηθεί η λανθάνουσα κοινοκτησία, καταργείται και η κοινοχρησία, και στο εστιατόριο πια τρώει μόνο ο ιδιοκτήτης.
ΤΟ δίκτυο ύδρευσης είναι κοινόχρηστο, δεν μπορεί να μην είναι, δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να είναι ιδιόχρηστο. Κατά συνέπεια, είναι και κοινόκτητο και δεν μπορεί να μην είναι, δεν μπορεί να είναι ιδιόκτητο. Αυτό που μπορεί να γίνει ιδιόκτητο, να ιδιωτικοπηθεί είναι η διαχείριση της λειτουργίας του δικτύου. Έτσι, η διαχείριση γίνεται επίδικο αντικείμενο του κοινωνικού πολέμου, πεδίο μάχης της κοινωνικής σύγκρουσης.
ΤΟ ζήτημα δεν είναι μόνο να αποτραπεί το ενδεχόμενο της ιδιωτικοποίησης της διαχείρισης του δικτύου αλλά να καθιερωθεί ο έλεγχος της διαχείρισης από τους χρήστες. Εμείς χρησιμοποιούμε το δίκτυο ύδρευσης, άρα σε εμάς τους χρήστες ανήκει, εμείς εξασφαλίζουμε την απρόσκοπτη λειτουργία του με την πληρωμή των λογαριασμών, κατά συνέπεια, οφείλουμε να έχουμε μια ευκρινή εικόνα για το πώς γίνεται η οικονομική και υλικοτεχνική διαχείριση της λειτουργίας του.
Σχολιάστε ελεύθερα!