φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΓΡΑΦΩ ένα βιβλίο για τον Τρωικό πόλεμο – σε κάνα δυο χρόνια μπορεί να είναι έτοιμο. Διατυπώνω κάποια ερωτήματα και τα απευθύνω σε ιστορικούς, αρχαιολόγους και ομηριστές που ασχολούνται με αυτό το ζήτημα – εκθέτω βέβαια και τις δικές μου σκέψεις και απαντήσεις. Σήμερα θα συμπτύξω μερικά κεφάλαια και θα εκθέσω συνοπτικά τόσο τη μέθοδο της εργασίας μου όσο και τους προσανατολισμούς της.
ΠΙΘΑΝΟΤΑΤΑ δεν θα μάθουμε ποτέ, εάν έγινε ή όχι αυτός ο πόλεμος. Άλλοι διατείνονται πως έγινε, άλλοι υποστηρίζουν που δεν έγινε. Η διαφωνία αυτή πηγάζει από την μοναδική μαρτυρία περί της διεξαγωγής του πολέμου, την Ιλιάδα. Η Ιλιάδα όμως δεν είναι ιστορία, είναι ποίηση. Μπορεί να είναι ποίηση, δεν μπορεί όμως να μην βασίζεται σε κάποια ιστορικά γεγονότα, λένε όσοι δέχονται την ιστορικότητα του πολέμου. Όσοι διαφωνούν διατείνονται ότι όλα όσα διαβάζουμε στην Ιλιάδα είναι επινοήσεις των αοιδών.
Η διαφωνία αυτή είναι άγονη, πολύ άγονη. Η γνώμη μου είναι ότι πρέπει να αρχίσουμε τη μελέτη αυτού του πολέμου με δύο ζητήματα, για τα οποία υπάρχουν πολλές ενδείξεις συμφωνίας. Το ένα είναι η βεβαιότητα ότι οι ελληνόφωνοι κάτοικοι της ελλαδικής χερσονήσου διεξήγαγαν ληστρικές επιδρομές στα μικρασιατικά παράλια και στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου: πρώτοι ήταν οι Μυκηναίοι (1450-1200 π. Χ.), ακολούθησαν οι άποικοι Αιολείς και Ίωνες, από τις πρώτες μέρες του αποικισμού (1000 π. Χ.) μέχρι την κατάκτηση της Ανατολίας από Πέρσες (550 π. Χ.) και, τέλος, οι Μακεδόνες και οι σύμμαχοί τους στο δεύτερο μισό του 4ου π. Χ. αιώνα. Η Ανατολία ήταν μια περιοχή με πολλές και ευημερούσες αγροτικές κοινότητες, με πολλά αστεακά κέντρα, υπήρχε πολυανθρωπία και πλούτος κι αυτό ακριβώς αναζητούσαν οι επιδρομείς: αιχμαλώτους για να να τους κάνουν δούλους, πρώτα γυναίκες και μετά και άνδρες, ζώα, μέταλλα και πολύτιμα αντικείμενα (μεταλλικά αγγεία και άλλα οικιακά σκεύη, ρούχα και σκεπάσματα – σύμφωνα με την Ιλιάδα).