Νοέμβριος 2022

There were 14 posts published in Νοέμβριος 2022 (this is page 2 of 2).

ο χειμώνας και το μέλλον είναι πίσω μας, δεν είναι μπροστά μας

θα πάει πίσω ο χειμώνας

ο χειμώνας είναι ακόμα πίσω μας 

(νεοελληνικές φράσεις)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ο χειμώνας είναι ακόμα πίσω μας και θα είναι βαρύς: από τον Δεκέμβρη μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου θα ρίξει πολλά χιόνια και θα κάνει πολλά κρύα. Εάν είναι έτσι, τότε ο χειμώνας δεν θα πάει πίσω, δεν είναι πίσω μας, θα είναι στην ώρα του. Θα πάει πίσω, εάν παραταθεί Μάρτιο και Απρίλιο αλλά δεν το νομίζω, θα έχουμε άνοιξη στην ώρα της. Καταλαβαίνετε τι γράφω, έτσι δεν είναι; Καταλαβαίνετε διότι σε αυτές τις φράσεις, μοναδικές στην νεοελληνική γλώσσα, το μέλλον δεν δηλώνεται με το επίρρημα μπροστά αλλά με το επίρρημα πίσω. Δεν είναι παράξενο;

Η φράση αυτή έχει ιλιαδική (και οδυσσειακή) προέλευση και με αυτή θα ασχοληθούμε σήμερα. Και με αφορμή αυτό το ζήτημα θα αναρωτηθούμε εάν το μέλλον βρίσκεται μπροστά ή πίσω μας. Και θα αναρωτηθούμε ακόμα γιατί ο χρόνος, παρελθόν, παρόν και μέλλον,  δηλώνεται όχι μόνο με χρονικά επιρρήματα αλλά και με τοπικά.

Continue reading →

η αθλιότητα του άθλου του τρεξίματος: πότε αρχίσαμε να τρέχουμε;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η παγκόσμια ιστορία συνηγορεί υπέρ της διαπίστωσης ότι ο άνθρωπος απεχθάνεται το τρέξιμο, το αποφεύγει. Πολλές νεοελληνικές εκφράσεις το εμφανίζουν ως συνώνυμο της ταλαιπωρίας, της κούρασης, της εξάντλησης και της καταπίεσης: “μας έτρεξε σήμερα το αφεντικό μας”,”τον τρέχει η γυναίκα του”, “έχει πολύ τρέξιμο αυτή η δουλειά”, “έχω τρεχάματα με την υγεία μου”. Υπήρξαν όμως κάποιες κοινωνίες, λίγες, που λάτρεψαν το τρέξιμο και συνεχίζουν να το λατρεύουν –  μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν οι δυτικές κοινωνίες, οι κοινωνίες του δυτικού πολιτισμού και δη του καπιταλισμού. Το τρέξιμο ακολουθεί τον καπιταλισμό κατά πόδας.  Γιατί όμως το τρέξιμο δεν υπήρξε στις περισσότερες κοινωνίες αλλά μόνο σε λίγες; Ποιες κοινωνίες χρειάζονται το τρέξιμο; Υπάρχει τρέξιμο στη φύση;

ΑΣΦΑΛΩΣ και υπάρχει –  στην τροφική αλυσίδα. Οι θηρευτές, τα αιλουροειδή λόγου χάριν,  πρέπει να τρέξουν για να φάνε, τα θηράματα, τα χορτοφάγα θηλαστικά, πρέπει να τρέξουν για να μη φαγωθούν. Συνήθως τα χορτοφάγα είναι ταχύτερα και διαφεύγουν –  όχι όμως τα ασθενικά, τα μεγάλης ηλίκιας, τα τραυματισμένα. Αυτά δεν μπορούν να τρέξουν και φαγώνονται. Οι θηρευτές αναπτύσσουν μεγάλη ταχύτητα αλλά για μικρές αποστάσεις, για μικρό χρονικό διάστημα.

Continue reading →

παγκόσμια ιστορία και ενέργεια, καπιταλισμός και ενέργεια

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΜΕ κριτήριο το είδος και την ποσότητα της ενέργειας που χρησιμοποίησαν οι κοινωνίες μπορούμε να διακρίνουμε την παγκόσμια ιστορία σε τρεις μεγάλες περιόδους. Εάν ο άνθρωπος υπάρχει πάνω στη Γη εδώ και 120.000 χρόνια, η πρώτη περίοδος διήρκησε 110.000 χρόνια και η ενέργεια που διέθετε ήταν η ενέργεια του σώματός μας, η ανθρώπινη. Ό,τι κάναμε, το κάναμε με τα χέρια μας. Για να έχεις ενέργεια, πρέπει να καταναλώσεις ενέργεια και η ενέργεια που κατανάλωνε ο άνθρωπος υπήρχε στην τροφή –  οι πηγές της ανθρώπινης ενέργειας ήταν και είναι τα ζάκχαρα και τα λίπη. Τις τροφές που περιείχαν ζάκχαρα και λίπη οι άνθρωποι τις αναζητούσαν και τις κατανάλωναν με μανία, ήταν οι προσφιλέστερες τροφές, δεν υπήρχαν όμως σε μεγάλες ποσότητες. Σήμερα αποφεύγουμε και τα ζάκχαρα και τα λίπη. Οι συνέπειες είναι ολέθριες.

Η δεύτερη περίοδος άρχισε πριν 10.000 χρόνια και δεν έχει λήξει ακόμα, συνυπάρχει με την τρίτη, που άρχισε το 1300 μ. Χ, πριν 700 χρόνια. Πριν 10.000 χρόνια ο άνθρωπος βρήκε δύο πηγές τροφής που του εξασφάλιζαν μεγάλες ποσότητες ζακχάρων και λίπους. Η καλλιέργεια των δημητριακών, του σιταριού, του κριθαριού, του ρυζιού, του καλαμποκιού εξασφάλισε μεγάλες ποσότητες άμυλου, το οποίο μετατρέπεται σε ζάκχαρα –  και τα ζάκχαρα σε αλκοόλ. Η εξημέρωση των ζώων παρείχε μεγάλες ποσότητες λίπους, η οποία ήταν η αγαπημένη τροφή του Δία, μας λέει ο Ησίοδος στα Έργα και Ημέρες. Πλούσιος ήταν αυτός που κατείχε μεγάλες ποσότητες λίπους –  η φράση αι λιπαραί Αθήναι σημαίνει “η πλούσια Αθήνα”. Η εμμονική και διαρκής αναζήτηση ζακχάρου, μέσω του άμυλου, και του λίπους θα πρέπει να συνέβαλε κατά πολύ στην λεγόμενη νεολιθική επανάσταση, στην επινόηση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας.

Continue reading →

το μέλλον της ακρίβειας και οι τρόποι αντιμετώπισής της

αν η γιαγιά μου είχε αρχίδια, θα ήτανε παππούς

με τις πορδές δεν βάφονται αυγά

νεοελληνικές παροιμίες

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΟΣΟΙ και όσες δεν έχουν αυταπάτες και ψευδαισθήσεις γνωρίζουν ότι η ακρίβεια θα είναι μακράς διάρκειας, τόσο μακράς ώστε δεν θα ήταν υπερβολή να την χαρακτηρίζαμε διαρκή. Δεν θα είναι μόνο μακράς διάρκειας αλλά και κατά περιόδους θα αυξάνεται. Γνωρίζουν επίσης ότι οι μισθοί και τα μεροκάματα δεν θα αυξηθούν – ή, εάν αυξηθούν, η αύξηση θα είναι μικρή. Γνωρίζουν, γνωρίζουμε,   και την κοινή αιτία, τόσο της διάρκειας και της αυξητικής τάσης της ακρίβειας όσο και της μη αύξησης των μισθών: η μείωση της ενέργειας που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε. Τα ορυκτά καύσιμα τελειώνουν και η μετάβαση στη χρήση άλλων μορφών ενέργειας σε μεγαλύτερη, ή έστω σε ίση, ποσότητα με τη σημερινή φαίνεται ιδιαίτερα δυσχερής, αν όχι ανέφικτη. Η εξέλιξη αυτή αφορά τις προσεχείς πέντε δεκαετίες.

Continue reading →