θα ήθελε ο Παρμενίδης να ήταν αθάνατος; (μέθοδος εργασίας για την κατανόηση του παρμενίδειου “εόντος”)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΧΟΥΝ περάσει 2.500 χρόνια από τότε που ο Παρμενίδης συνέθεσε το φιλοσοφικό ποίημα Περί φύσεως και οι φιλόσοφοι και οι ιστορικοί της φιλοσοφίας δεν έχουν καταλήξει ακόμα σε ένα γενικά αποδεκτό συμπέρασμα –  και ούτε πρόκειται να καταλήξουν: δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τι είναι, ποιο είναι, πού βρίσκεται  αυτό που ο Παρμενίδης αποκαλεί εόν (το μεταγενέστερο όν) και Είναι. Ποια είναι η δυσκολία; Μήπως η δυσκολία έγκειται στην αινιγματικότητα, την αποσπασματικότητα και την αποφθεγματικότητα του τρόπου έκφρασης και διατύπωσης των σκέψεων του Παρμενίδη; Οι δυσκολίες αυτές υπάρχουν, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, αλλά θεωρώ ότι έχουν διογκωθεί, έχουν υπερτονιστεί. Οι κομβικές σκέψεις του φιλοσοφικού του ποιήματος έχουν διατυπωθεί με απλότητα και σαφήνεια: ο Παρμενίδης υποστηρίζει ότι, ό,τι υπάρχει είναι αμετάβλητο, είναι αγέννητο και δεν έχει γίνει, είναι αιώνιο, άχρονο, δεν αυξάνεται και δεν μειώνεται, κατά συνέπεια είναι ένα: αυτό είναι το εόν, το Είναι. Άρα, η μεταβολή, η γέννηση, η δημιουργία, η αύξηση και η μείωση, ο χρόνος, η πολλαπλότητα δεν υπάρχουν –  το μη εόν, το μη Είναι δεν υπάρχουν. Γράφει ακόμα ότι το εόν ταυτίζεται με το νοείν, με τη σκέψη, εόν και νοείν είναι ένα –  λογική συνέπεια, αφού μόνο το ένα υπάρχει. Επομένως, αυτό που υπάρχει, το εόν, υπάρχει μόνο ως νόημα, ως αποτέλεσμα του νοείν, της σκέψης.

Continue reading