φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΕΔΩ και λίγους μήνες παρατηρείται στη Γερμανία μια νέα κοινωνική πρακτική, κοινωνική συμπεριφορά: οι συνταξιούχοι, άνδρες και γυναίκες, αφήνουν την κατάρα της μονήρους ευδαιμονίας, τη φρίκη της αυτάρκους μακαριότητας και ζουν ομαδικά, από 3 έως και 7, στο ίδιο σπίτι, ο καθένας, η καθεμία με το δωμάτιο του/της και περνώντας τον περισσότερο χρόνο στους κοινόχρηστους χώρους της κουζίνας και του σαλονιού. Η ομαδική συμβίωση ήταν, και συνεχίζει να είναι, πολύ συνηθισμένη πρακτική στις μεγάλες γερμανικές πόλεις, κυρίως μεταξύ των αζευγάρωτων ανδρών και γυναικών ή των ζευγαριών. Στο σπίτι στο Βερολίνο που έζησα ένα κάποιο διάστημα συμβιώναμε τέσσερα “νοικοκυριά”: δύο ζευγάρια (το ένα με παιδί), ένας άντρας και μια γυναίκα. Τέσσερα νοικοκυριά, ένα ψυγείο – όχι τέσσερα νοικοκυριά, τέσσερα ψυγεία· ένα πλυντήριο, μία ηλεκτρική κουζίνα – όχι τέσσερα πλυντήρια, τέσσερις κουζίνες. Ο ατομικισμός και ο εργενισμός αυξάνει την παραγωγή και την κατανάλωση, κατασπαταλά ενέργεια και εργασία, και βέβαια αυξάνει την κερδοφορία – η συλλογική ζωή, η ομάδική συμβίωση τα ελαχιστοποιεί όλα αυτά: ζήτω η μοναξιά και οι εργένηδες, βροντοφωνάζει ο καπιταλισμός, ζήτω η ομαδική συμβίωση διακηρύσσει η κοινωνική επανάσταση της συμβίωσης που εκκίνησε και θα κλιμακωθεί – ειδάλλως δεν την βγάζουμε καθαρή.