φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΤΑ τελευταία χρόνια με απασχολεί το ζήτημα της ανθρωπολογικής οπισθοδρόμησης: είναι δυνατόν ο άνθρωπος να χάσει κάποια καθαρά ανθρώπινα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, που διαμορφώθηκαν κατά την μακραίωνη περίοδο της ανθρωπογένεσης/κοινωνιογένεσης; Κάτω από ποιες συνθήκες μπορεί να εκτυλιχθεί αυτή η εξέλιξη; Σε ποιες κοινωνίες την εντοπίζουμε; Ποιο είναι το μέλλον της; Εάν ενισχυθεί, πώς θα είναι ο άνθρωπος στο απώτερο μέλλον; Το γεγονός ότι διατυπώνουμε αυτά τα ερωτήματα δείχνει ότι εντοπίζουμε και παρατηρούμε κάποιες ενδείξεις. Ποιες είναι αυτές;
Η ανθρωπολογική οπισθοδρόμηση εμφανίζεται στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες του δυτικού πολιτισμού και επεκτείνεται όπου επεκτείνεται και ο καπιταλισμός. Οι προϋποθέσεις της οπισθοδρόμησης προϋπήρχαν του καπιταλισμού και εντοπίζονται στις πρώτες μέρες κιόλας, όπως θα δούμε, του δυτικού πολιτισμού. Τα ιδιαίτερα ανθρώπινα γνωρίσματα που χάνονται είναι το γέλιο, το παιχνίδι, ο χορός, το τραγούδι, η προφορική αφήγηση, η έκφραση των συναισθημάτων, η τέχνη της σύγκρουσης, η ενεργητική σχέση με τη φύση, η καθημερινή ενεργητική αληλλεπίδραση με τους άλλους, η αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος, η εξασθένιση των αισθήσεων της όσφρησης και της αφής. Πιθανόν να υπάρχουν κι άλλα και να μου διαφεύγουν. Ποιες θα είναι οι συνέπειες της απώλειας αυτών των ιδιαίτερων γνωρισμάτων του ανθρώπου στις καπιταλιστικές κοινωνίες;