φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΑΥΤΟΙ που καταναλώνουν τον υλικό (και τον άυλο σήμερα) κοινωνικό πλούτο είναι πάντα περισσότεροι από αυτούς που τον παράγουν: η διαπίστωση αυτή ισχύει για όλες τις κοινωνίες του παρελθόντος και του παρόντος και θα ισχύει και γι΄ αυτές του μέλλοντος, κατά συνέπεια, θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε κοινωνικό νόμο. Πόσο περισσότεροι όμως; Η σχέση μεταξύ καταναλωτών και παραγωγών του κοινωνικού πλούτου παραμένει ίδια σε όλες τις κοινωνίες;
Ο κοινωνικός νόμος της σχέσης κατανάλωσης και παραγωγής εμφανίζεται ανθρωπολογικά και ιστορικά με τρεις μορφές, σε τρεις κατηγορίες κοινωνιών, σε τρεις ευδιάκριτες ιστορικές εποχές. Στη πρώτη, η κοινωνία φροντίζει κάποια, λίγα, μέλη της, δεν ξεπερνούν το 2-5% του πληθυσμού, που δεν μπορούν να συμμετέχουν στην παραγωγή λόγω φυσικής αδυναμίας: είναι τα μωρά, τα νήπια και τα πολύ μικρά παιδιά, οι έγκυες και λεχόνες γυναίκες, οι πολύ γέροι και οι άρρωστοι. Η αδυναμία αυτή είναι μικρής διάρκειας αλλά πάντα υπαρκτή και παρούσα, αφού δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνία χωρίς γεννήσεις, παιδική ηλικία, ασθένειες, γηρατειά και θάνατο. Είναι βέβαιο ότι η φροντίδα των αδύναμων μελών ήταν το χαρακτηριστικό γνώρισμα των προανθρώπινων κοινοτήτων και συνέβαλε, αν δεν ήταν ο βασικός καθοριστικός παράγοντας, στην διαμόρφωση του ανθρώπου και της κοινωνίας. Μας διαφεύγει το γεγονός ότι και οι νεκροί καταναλώνουν, για τελευταία φορά, κοινωνικό πλούτο – η απομάκρυνση και η διαχείριση του νεκρού απαιτεί εργασία και κοινωνικό πλούτο. Θα πρέπει να ανοιχτεί τάφος, να κατασκευαστεί το φέρετρο, να ντυθεί ο νεκρός, να στηθεί μνημείο – εάν εστιάσουμε σε αυτόν τον τρόπο διαχείρισης, που είναι και ο πιο συνήθης. Για 2, ας περιοριστούμε σε αυτόν τον αριθμό, εκατομμύρια χρόνια και για το συντριπτικά μεγαλύτερο χρονικό διάστημα της ύπαρξης του ανθρώπινου γένους, κατά το οποίο ήμασταν τροφοσυλλέκτες και κυνηγοί, οι κοινωνίες φρόντιζαν αυτούς που δεν μπορούσαν να συμμετάσχουν στην παραγωγή του κοινωνικού πλούτου. Είναι η φάση με την μεγαλύτερη διάρκεια.