¨Είχα αυταπάτες”
Αλέξης Τσίπρας
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΣΗΜΕΡΑ θα μας απασχολήσουν, θα σκεφτούμε δύο ερωτήματα, που αφορούν την σύγχρονη κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, την οποία θέλουμε να κατανοήσουμε – και κατανόηση σημαίνει την επισήμανση των εγγενών τάσεών της, κατά συνέπεια, θέλουμε να ρίξουμε ένα βλέφαρο στο μέλλον μέσω της κίνησης και εξέλιξης αυτών των τάσεων. Αφορμή για το σημερινό κείμενο είναι η ανησυχία και ο θρήνος για την άνοδο της ακροδεξιάς – κεντροδεξιάς στην Ιταλία και σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη, για την επιστροφή του φασισμού, όπως διατείνονται.
ΝΑ ποια είναι αυτά τα ερωτήματα. Το ένα αφορά την τάση της αύξησης της αποχής και είναι σύνθετο: Θα συνεχιστεί η τάση της αύξησης του αριθμού αυτών που δεν πάνε να ψηφίσουν; Είναι πιθανό η συμμετοχή να πέσει στο 20% ή και στο 10%; Κι αν φτάσουμε μια μέρα σε αυτό το ποσοστό, είναι δυνατόν να υπάρχει κοινοβουλευτική δημοκρατία; Το δεύτερο αφορά την τάση της εναλλαγής των τριών πολιτικών συνασπισμών του κοινοβουλευτικού συστήματος, της ακροδεξιάς – κεντροδεξιάς, της κεντροαριστεράς -αριστεράς και της κεντροδεξιάς-κεντροαριστεράς. Υπάρχει το ενδεχόμενο η ακροδεξιά-κεντροδεξιά να εκτοπίσει την σημερινή ηγεμονία της κεντροδεξιάς (-κεντροαριστεράς); Αν συμβεί κάτι τέτοιο, για πόσο χρονικό διάστημα σε όλες τις χώρες οι κυβερνήσεις θα είναι ακροδεξιές (-κεντροδεξιές); Θα ακολουθήσει ένας άλλος συνασπισμός;
ΠΡΙΝ διατυπώσω τις δικές μου απαντήσεις σε όλα αυτά τα ερωτήματα, θα κάνω μια σύντομη παρέκβαση. Τα τελευταία χρόνια πολλοί κοινωνιολόγοι, πολιτειολόγοι και πολιτικοί φιλόσοφοι έχουν υποστηρίξει ότι η κοινοβουλευτική δημοκρατία παρακμάζει, ότι αντιμετωπίζει δυσκολίες για τις οποίες δεν διαθέτει λύσεις και ότι είναι άγνωστο το μέλλον της. Δεν μπορούν όμως, δεν τολμούν θα έλεγα, να μας πουν τι θα ακολουθήσει όταν τα τινάξει τα πέταλα η νεκροζώντανη σήμερα δημοκρατία. Την παρακμή της δημοκρατίας είχε προβλέψει στα μέσα του 19ου αιώνα, παρακαλώ, ο Αλέξις ντε Τοκβίλ, στο αριστούργημά του Η δημοκρατία στην Αμερική. Βάσισε τις προβλέψεις του στις αντιφάσεις των δομικών της στοιχείων και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της. Κι από τότε, δεν έπαυσαν να διατυπώνονται προειδοποιήσεις και προβλέψεις για την παρακμή των δυτικών δημοκρατιών. Μία από τις πιο πρόσφατες μελέτες για την μεταλλαγή των δυτικών δημοκρατιών είναι η Μεταδημοκρατία του Κόλιν Κράουτς (εκδ. Εκκρεμές, μετ. Αλέξανδρος Κιουπκολής). Να διευκρινίσω ότι αυτό το μετά- στον τίτλο δεν είναι χρονικό, δεν είναι after αλλά μεταβατικό, είναι post (λατινικό). (Κατά τον ίδιο τρόπο, ο όρος μεταβιομηχανική κοινωνία δεν αναφέρεται στην κοινωνική και οικονομική κατάσταση μετά τη βιομηχανική κοινωνία αλλά τις μεταλλαγές αυτής της κοινωνίας, τη μετάβαση προς μια άλλη κοινωνία, που δεν γνωρίζουμε πώς θα είναι). Ο συγγραφέας δεν γράφει για την κατάσταση που θα επικρατήσει μετά το τέλος της δημοκρατίας αλλά για τις μεταλλαγές που βρίσκονται σε εξέλιξη σήμερα . Κάποτε, υποστηρίζει ο Κράουτς, ο πληθυσμός συμμετείχε στη δημοκρατία, συμμετείχε στις αποφάσεις αλλά τώρα τις αποφάσεις τις παίρνει μια πολιτική και οικονομική ολιγαρχία με σκοπό την αύξηση της ισχύος και του πλούτου. Συνεχίζονται να γίνονται εκλογές, υπάρχει εναλλαγή κυβερνήσεων, τα συνταγματικά δικαιώματα των πολιτών είναι εξασφαλισμένα, δεν διατρέχουμε κάποιο κίνδυνο να περιοριστούν, να συρρικνωθούν ή να καταργηθούν. Οι αποφάσεις όμως παίρνονται από μια μικρή μειονότητα.
ΕΠΑΝΕΡΧΟΜΑΙ στο θέμα μου. Οι πολλές ενδείξεις που διαθέτουμε μας παρωθούν να εικάσουμε βάσιμα ότι η τάση της αύξησης της αποχής θα ενισχυθεί. Εάν σήμερα το ποσοστό της συμμετοχής κυμαίνεται γύρω στο 50-60%, σε είκοσι χρόνια ενδέχεται να κατρακυλήσει στο 10-20%. Ο αριθμός αυτών που θα σταματήσουν να πηγαίνουν στις κάλπες για να ψηφίσουν θα αυξάνεται συνεχώς, απο εκλογές σε εκλογές. Κι αν τους ρωτήσουμε, μα γιατί δεν πάτε να ψηφίσετε, θα μας απαντήσουν ευθέως και αμέσως: είχαμε αυταπάτες, τώρα δεν έχουμε.
ΠΟΙΕΣ ήταν οι αυταπάτες; Πώς προκλήθηκαν και πώς πολλοί και πολλές απαλλάχτηκαν από αυτές; Οι αυταπάτες είναι δύο. Την πρώτη την προκαλεί η ίδια η δυτική, καπιταλιστική, κοινοβουλευτική δημοκρατία: ψηφοφόρε, με την προσέλευσή σου στις κάλπες συμμετέχεις στη λήψη των αποφάσεων. Η αφύπνιση, η αποχή: όχι, δεν συμμετέχουμε στη λήψη των αποφάσεων, μας δουλεύετε με τις εκλογές, εσείς οι λίγοι αποφασίζετε, εσείς και μόνο εσείς. Πάντα αυτό γινόταν. Η δεύτερη: τα προβλήματα που υπάρχουν θα αντιμετωπιστούν και θα επιλυθούν επιτυχώς. Η αφύπνιση, η αποχή: όχι, τα προβλήματα που υπάρχουν όχι μόνο δεν θέλετε αλλά και δεν μπορείτε να τα αντιμετωπίσετε και να τα επιλύσετε. Εάν τα επιλύσετε, θα καταστραφείτε. Για προσπαθείστε να επιλύσετε το πρόβλημα της καταστροφής του περιβάλλοντος, της κλιματικής αλλαγής, της μείωσης των αποθεμάτων των ορυκτών καυσίμων, της εγκληματικότητας, της παγκόσμιας φτώχειας, της κατάθλιψης του πληθυσμού, του καρκίνου, των αυτοάνοσων και των χρόνιων παθήσεων! Γιατί δεν μειώνετε τον χρόνο εργασίας τόσο ώστε να εργάζονται όλοι και όλες πολύ λιγότερο αλλά αυξάνετε και τις ώρες εργασίας και τα όρια συνταξιοδότησης, ανδρών και γυναικών; Για κάντε μια φιλότιμη προσπάθεια να αντιμετωπίσετε την παρακμή της δημόσιας εκπαίδευσης, της ιατρικής περίθαλψης και της δημόσιας συγκοινωνίας; Αντί να επιλύετε τα προβλήματα, αντί αυτά να περιορίζονται, ολοένα και νέα εμφανίζονται και προστίθενται στα ήδη υπάρχοντα.
Η αυξητική τάση της αποχής δεν μπορεί να αναστραφεί, δεν πρόκειται να σταματήσει. Θα συνεχιστεί· θα σταματήσει όταν θα φτάσει η αποχή στο 80-90% σε δέκα, είκοσι χρόνια. Όσο τα προβλήματα θα γίνονται περισσότερα και δεν θα επιλύονται, τόσο θα ενισχύεται η αυξητική τάση της αποχής. Η συνειδητοποίηση και η αποτίναξη των αυταπατών μας επιτρέπει να χαρακτηρίσουμε την στάση της αποχής ως μια πολιτική επανάσταση. Πρόκειται περί φυγής, όχι πάλης. Θα μου πείτε ότι η φυγή είναι δειλία. Θα σας πω ότι οι δουλοπάροικοι της Ρωσίας για να αποφύγουν την καταπίεση και βία των φεουδαρχών έφευγαν, εγκατέλειπαν τον τόπο τους, προς τα ανατολικά, εποίκισαν τη Σιβηρία, ιδρύοντας αυτόνομα και εξισωτικά χωριά, όπως έκαναν οι δουλοπάροικοι της Γερμανίας, Ιταλίας και Γαλλίας που κατέφευγαν στα ψηλά και απάτητα βουνά της Ελβετίας. Οι ψηφοφόροι γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν μπορούν να αλλάξουν τη δημοκρατία και φεύγουν. Μπορεί να βιώνουν τη δημοκρατία στον πολύ περιορισμένο χώρο των καθημερινών διαπροσωπικών σχέσεων αλλά τι να κάνουμε; Κάνουμε ό,τι μπορούμε. ‘Ετσι εμφανίζονται και εκκινούν οι επαναστάσεις.
ΜΠΟΡΕΙ να υπάρχει κοινοβουλευτική δημοκρατία με 20% συμμετοχή; Υπάρχει το ενδεχόμενο να καταργηθεί η κοινοβουλευτική δημοκρατία; Μα γιατί να καταργηθεί η δημοκρατία; Τι άλλο θα κάνει δηλαδή ένα αυταρχικό ή και ολοκληρωτικό καθεστώς που δεν το κάνει ήδη η δημοκρατία; Όχι, φίλες και φίλοι, δεν θα την αφήσουν τη δημοκρατία να πεθάνει, θα την κρατήσουν στη ζωή με κάθε τρόπο, ακόμα και με μηχανική υποστήριξη. Η πολιτική ολιγαρχία είναι ένα κοινωνικό στρώμα πολύ ισχυρό, εύπορο έως πολύ πλούσιο, με πολλά συμφέροντα και παρακλάδια, με πολλές και ποικίλες σχέσεις με την οικονομική και εγκληματική ολιγαρχία. Και την ολιγαρχία των μαζικών μέσων ενημέρωσης και προπαγάνδας. Η κοινοβουλευική δημοκρατία δεν θα εξαφανιστεί αλλά θα παρακμάσει και θα αποσυντεθεί. Κι όταν λέω αποσύνθεση εννοώ αποχή, απουσία πολιτικού διαλόγου, πολλά και μικρά κόμματα, κόμματα με λίγα μέλη, εκλογές που θα περνούν απαρατήρητες. Συνταγματικά δικαιώματα θα υπάρχουν αλλά δεν θα υπάρχουν, θα παραβιάζονται και θα καταργούνται όποτε χρειάζεται.
ΟΛΑ όσα υποστηρίζω αφορούν όλα τα κόμματα, χωρίς την παραμικρή εξαίρεση, του πολιτικού κοινοβουλευτικού φάσματος. Όταν κυβερνούν, όλα σπεύδουν να ικανοποιήσουν προληπτικά, πριν καν διατυπωθούν ως αιτήματα, τις βασικές ανάγκες του πληθυσμού, όλα είναι παντελώς ανήμπορα και ανίκανα και απρόθυμα να αντιμετωπίσουν τα οξυμένα και πολλά, που γίνονται διαρκώς περισσότερα, παγκόσμια κοινωνικά, άρα και προσωπικά, προβλήματα. Η κατάσταση χειροτερεύει χρόνο με το χρόνο. Η επέλαση της ακροδεξιάς θα συνεχιστεί, σε όλες τις χώρες θα έχουμε σε λίγα χρόνια ακροδεξιές (-κεντροδεξιές) κυβερνήσεις, οι οποίες θα αποτύχουν παταγωδώς, θα αυξηθεί περαιτέρω η αποχή, θα έρθει μετά η σειρά της κεντροαριστεράς-αριστεράς ή της κεντροδεξιάς-κεντροαριστεράς, θα αποτύχει και αυτή παταγωδώς, νέα αύξηση της αποχής, νέα εναλλαγή και έτσι θα φτάσουμε στο 2040 με συμμετοχή 20% και οξυμένα όλα τα παγκόσμια προβλήματα.
Σχολιάστε ελεύθερα!