εάν έρθετε στην κηδεία μου, θα έρθω κι εγώ στη δική σας
Γιάννης Βαρβέρης (1955-2011) Savoir Murir
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΤΟ μόνο πράγμα που βλέπω στην τηλεόραση είναι ειδήσεις – όλων των καναλιών – και καμιά φορά και ενημερωτικές πρωινές εκπομπές. Όχι από την αρχή μέχρι το τέλος και όχι καθημερινά. Θα υποθέσετε ότι η εικόνα που έχω σχηματίσει για την κοινωνική πραγματικότητα δεν είναι αποτέλεσμα αυτής της συνήθειας – έτσι νομίζω κι εγώ. Έρευνες κάνω. Παρατήρησα λοιπόν ότι τους τελευταίους μήνες τα κανάλια επιμένουν να εστιάζουν την αφήγησή τους, περί αφήγησης πρόκειται, στις διασωληνώσεις και στους θανάτους ολοένα και μικρότερης ηλικίας ανθρώπων που είχαν πάρει τον κορονοϊό. Τώρα προστέθηκε άλλη μια αφήγηση: οι φαρμακευτικές εταιρείες παράγουν ή θα παράξουν εμβόλια για ολοένα και μικρότερης ηλικίας – για βρέφη, νήπια και παιδιά. Άρα, κι αυτές οι ηλικίες κινδυνεύουν να πεθάνουν. Προς τι αυτές οι αφηγήσεις; Γίνονται εσκεμμένα, υπάρχει κάποια σκοπιμότητα;
ΘΑ επανέλθω σε αυτές τις σκέψεις αφού κάνω πρώτα κάποιους ελιγμούς. Άκουσα πρωινιάτικα καθηγητή επιδημιολογίας (φαρμακολογίας;) ελληνικής καταγωγής που ζει στο Παρίσι να λέει ότι το 20-25% των νέων ηλικίας 18-25 έχουν κάνει σκέψεις αυτοκτονίας, τους έχει περάσει από το μυαλό η ιδέα της αυτοκτονίας, τώρα με τον κορονοϊό. Απόγνωση και απελπισία. Είπε ακόμα ότι στη Γαλλία ζουν πολλές εκατοντάδες χιλιάδες φοιτητών και φοιτητριών από όλο τον πλανήτη που ψιλοδούλευαν πριν τον κορονοϊο για να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο αλλά τώρα με τον κορονοϊό τρώνε κάθε μέρα μακαρόνια. Εξαθλίωση. Απόγνωση, απελπισία και εξαθλίωση – πλήρες αδιέξοδο. Έτυχε κι άκουσα γι΄ αυτές τις δύο στιγμές της ζωής των νέων, δεν τις γνώριζα. Τι άλλο δεν γνωρίζουμε; Πάρα πολλά – υπαρκτά αλλά αθέατα, άγνωστα. Ασφαλώς κάτι ανάλογο ισχύει και για τους ενήλικες – για την ανεργία, την εξαθλίωση, την απελπισία.
Ο πεθερός μου πέθανε από καρκίνο σε ηλικία 70 ετών – δούλευε σε συγκολλήσεις πλαστικών και για δεκαετίες εισέπνεε αναθυμιάσεις δηλητηρίων. Δεν μπορούσε τη μάσκα και δούλευε χωρίς μάσκα. (Κι αυτοί που δούλευαν με μάσκα σώθηκαν! ) Μια μέρα, λίγους μήνες πριν τον θάνατό του, τον πήρε το παράπονο και με είπε: να πεθάνω εγώ και να ζει αυτή; Εννοούσε την πεθερά του, πάνω από 90, στα χάι της. Θλιβόμαστε κι αγανακτούμε όταν πεθαίνουν οι νέοι και ζουν οι γηραιότεροι. Νομίζω ότι είναι μια φυσιολογική στάση που χαρακτηρίζει όλους τους ανθρώπους. Διότι όλοι οι άνθρωποι στο δίλημμα, ποιος πρέπει να πεθάνει, ο νέος ή ο γέρος, απαντούν: ο γέρος. Και όχι μόνο ο γέρος αλλά γενικά ο μεγαλύτερης ηλικίας. Έτσι είναι, τι να κάνουμε; Δεν είχε παρατηρήσει ο Ηρόδοτος (διαμαρτυρόμενος;) ότι στον πόλεμο οι γονείς θάβουν τα παιδιά τους και στην ειρήνη τα παιδιά τους γονείς τους;
ΕΑΝ κρατάτε στα χέρια σας μια καρδιά, πού θα τη δίνατε για μεταμόσχευση, σε ποιον θα τη δίνατε, σε γέρο ή σε νέο; Είμαι βέβαιος ότι θα τη δίνατε σε νέο. Όσοι και όσες δωρίζουν όργανα, τα δωρίζουν σε νέους ανθρώπους, το γνωρίζουμε αυτό. Δεν υπάρχει λόγος να το εξηγήσουμε, σύμφωνα με αυτά που είπαμε πριν λίγο. Ο γέρος έζησε, ας ζήσει και ο νέος. Να που ήθελα να καταλήξω: παραμείνετε έγκλειστοι και μην μιλάτε, γιατί τώρα πεθαίνουν και νέοι και έφηβοι και παιδιά και νήπια και βρέφη! Η ανυπακοή σας, η μη τήρηση των μέτρων θα έχει ως αποτέλεσμα να πεθάνουν και νέοι και παιδιά και βρέφη. Και οι νέοι που κάνουν σκέψεις αυτοκτονίας ή τρώνε κάθε μέρα μακαρόνια, αν τα έχουν κι αυτά; Η εξαθλίωση, η απόγνωση και η απελπισία των ενηλίκων, με οικογένεια ή χωρίς, με παιδιά ή χωρίς;
ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ότι δεν μπορείς να έχεις το σκύλο χορτάτο και τη πίτα ολόκληρη, αφάγωτη. Αν και το γνωρίζουμε, αυτό θέλουμε: και η πίτα να είναι αφάγωτη και ο σκύλος χορτάτος. Δε γίνεται! Γιατί δυσκολευόμαστε τόσο πολύ να επιλέξουμε ένα από τα δύο σκέλη ενός διλήμματος; Γιατί έχουμε τόσο μεγάλο πρόβλημα με το δίλημμα; Γιατί τα διλήμματα μας καταδυναστεύουν και μας ταλαιπωρούν και μας αρρωσταίνουν; Λένε κάποιοι θεραπευτές ότι ο καρκίνος είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιου ανεπίλυτου διλήμματος. Γιατί δεν αποφασίζουμε, δεν επιλέγουμε γρήγορα, αμέσως ή σχετικά αμέσως , αλλά καθυστερούμε να αποφασίσουμε και συχνά δεν αποφασίζουμε και υποφέρουμε και αρρωσταίνουμε και πεθαίνουμε; Δεν ξέρω γιατί, δεν είμαι σίγουρος. Εικάζω ότι θα πρέπει να έχει σχέση με τη σχέση που έχουμε με την αλλαγή, με την μεταβολή και τελικά με τον θάνατο. Δυσκολευόμαστε να αποφασίσουμε εάν θα ζήσουμε ή αν θα πεθάνουμε, όχι μόνο τελεσίδικα αλλά στην καθημερινή μας ζωή. Η θανατοφοβία γίνεται τελικά ζωοφοβία.
Η δυσκολία επιτείνεται όταν ο θάνατος συνδέεται με τον κοινωνικό πόλεμο και την πολιτική. Η πολιτική είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον θάνατο: εάν ασχοληθείς με την πολιτική, δεν θα αποφύγεις το ζήτημα του θανάτου. Δεν θα το αποφύγεις, εάν εμπλακείς σε εμφύλιο ένοπλο πόλεμο – θα πάρεις την απόφαση ότι θα σκοτώσεις αντίπαλο ή θα σκοτωθείς από αντίπαλο. Δεν είναι λίγοι οι πολιτικοί ηγέτες που εκτελέστηκαν από επαναστάτες ή επαναστάτες που εκτελέστηκαν από τους πολιτικούς του Κράτους. Το ζήτημα έχει την ίδια ισχύ ακόμα κι όταν δεν πρόκειται για ένοπλο εμφύλιο πόλεμο αλλά γενικά για τον κοινωνικό πόλεμο – να γιατί λέμε κοινωνικός πόλεμος. Το πρόβλημα του θανάτου δεν μπορείς να το αποφύγεις.
ΑΣ δούμε τώρα άλλες δύο πτυχές του ζητήματος. Υποστηρίζω ότι η ασύνειδη επιθυμία του Κυρίου είναι ο θάνατος όλων των Υποτελών. Θα ήθελε να μην υπήρχαν. Θα ήθελε. Δεν μπορεί όμως να υπάρξει χωρίς αυτούς. Η εξάρτηση αυτή τον ενοχλεί. Σκέφτομαι λοιπόν το εξής. Μιας και πολλοί Υποτελείς δεν πεθαίνουν γέροι αλλά πριν ή πολύ πριν γεράσουν, από ασθένειες, από ατυχήματα στον δρόμο ή στην εργασία, και με δεδομένη την επιθυμία του Κυρίου να πέθαιναν οι Υποτελείς, πώς άραγε να βλέπουν τον θάνατό μας; Εννοώ τον θάνατο των νέων ή των ενηλίκων, όχι των γέρων. Μήπως τον βλέπουν ως τιμωρία, ως θανατική ποινή;
ΚΑΙ θα σας ρωτήσω: γιατί καταργήθηκε η θανατική ποινή; Πώς σχετίζεται η πρόσληψη του θανάτου μας ως θανατικής ποινής με την κατάργηση της θανατικής ποινής; Κατήργησαν την θανατική ποινή για να μας δείξουν ότι μας αγαπάνε, ότι είναι φιλάνθρωποι; Ελάτε τώρα! Την κατήργησαν λόγω της βιοπολιτικής φροντίδας των εκτρεφομένων Υποτελών; Τους ενδιαφέρει περισσότερο η διαχείριση της ζωής μας παρά του θανάτου μας; Και η μετάβαση από την βιοπολιτική στην νεκροπολιτική, γιατί αφήνει έξω την θανατική ποινή; Μήπως η κατάργηση της θανατικής ποινής είναι μία από τις πολλές παραχωρήσεις του Κυρίου την εποχή της καπιταλιστικής νεωτερικότητας;
ΕΑΝ η πολιτική και ο κοινωνικός πόλεμος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τον θάνατο (με την απόφαση να σκοτώσω ή να σκοτωθώ), μήπως η κατάργηση της θανατικής ποινής είναι ένας τρόπος άμβλυνσης, εξομάλυνσης ή και αποτροπής του κοινωνικού πολέμου και της πολιτικής; Θα συμπεράνετε, πολύ εύλογα, ότι, αφού επιδιώκουμε την όξυνση του κοινωνικού πολέμου, είναι επόμενο, λογικό, να επιδιώξουμε την άρση της κατάργησης της θανατικής ποινής – αφού τα εγκλήματα του ποινικού κώδικα σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τον κοινωνικό πόλεμο. Η σκέψη αυτή θα εξόργιζε πολλούς και πολλές, και μάλιστα αυτούς και αυτές που συμμετέχουν ενεργά στον κοινωνικό πόλεμο και υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Καλά κάνετε και καταλήγετε σε αυτά τα συμπεράσματα, μόνο που βιαστήκατε. Η παροιμία όμως με τον σκύλο και την πίτα παραμένει στο προσκήνιο.
ΚΙ αν ο θάνατος, εξ αιτίας πολλών αιτιών, των ενηλίκων και των νέων είναι θανατική ποινή; Ας το σκεφτούμε, εδώ είμαστε, δεν θα φύγουμε. Ας έρθουμε τώρα στο προκείμενο. Μήπως ο θάνατος από τον κορονοϊό είναι θανατική ποινή; Ποιος την επιβάλλει; Όταν επιλέγουμε ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει, δεν καταδικάζουμε κάποιους σε θάνατο; Εάν τους καταδικάζουμε σε θάνατο, δεν είναι αυτή η καταδίκη σε θάνατο θανατική ποινή; Δεν αποφασίζουν ποιοι θα ζήσουν και ποιοι θα πεθάνουν; Πεθαίνουν κάποιοι και κάποιες από τον κορονοϊό, αλλά πεθαίνουν κι άλλοι κι άλλες όχι από τον κορονοϊό αλλά από τη διαχείριση του κορονοϊού. Ή θα πεθάνουν! Πόσοι και πόσες θα αυτοκτονήσουν από το 20-25% των νέων στη Γαλλία (μόνο εκεί;) που κάνουν σκέψεις αυτοκτονίας; Δεν είναι αυτό θανατική ποινή που αναβάλλεται; Πόσοι φοιτητές και πόσες φοιτήτριες που τρώνε μόνο μακαρόνια, κάθε μέρα, (μόνο εκεί, μόνο αυτοί;), το ανοσοποιητικό τους σύστημα (μόνο αυτό;) θα αποδυναμωθεί και τελικά να πάρουν τον κορονοϊό και να πεθάνουν; Δεν είναι αυτό καταδίκη σε θάνατο, δεν είναι μελλοντική θανατική ποινή;
ΤΟ Κράτος επιλέγει ποιοι και ποιες θα πεθάνουν και ποιοι και ποιες θα ζήσουν. Εάν είναι έτσι, η κατάργηση της θανατικής ποινής μάλλον έχει αρθεί. Εάν έχει αρθεί έμμεσα η κατάργηση της θανατικής ποινής, τότε και οι Υποτελείς θα πρέπει να πάρουν θέση. Πρέπει να πάρουν; Έχουν πάρει! Εάν γινόταν εμφύλιος ένοπλος πόλεμος, θα είχαμε θύματα – δεν θα είχαμε; Θα παίρναμε την απόφαση, εάν θέλαμε να εμπλακούμε ενεργά, να σκοτώσουμε ή να σκοτωθούμε. Την ίδια απόφαση την παίρνουμε κι ας μην πρόκειται για ένοπλο εμφύλιο πόλεμο. Η ανυπακοή στην κρατική διαχείριση της πανδημίας είναι μια απόφαση: ενδέχεται να σκοτωθώ ή να σκοτώσω, μέσω του κορονοϊού.
Η ανάληψη κινδύνου είναι μία από τις πολλές όψεις της πνευματικής και κοινωνικής επανάστασης της εποχής μας – θα ασχοληθούμε αύριο, μεθαύριο με αυτό το ζήτημα. Σχετίζεται με το πρόβλημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε: τα διλήμματα. Η ανάληψη κινδύνου είναι μια ένδειξη ότι η στάση μας απέναντι στα διλήμματα, άρα στον θάνατο και στην αλλαγή, αλλάζει. Όπως αλλάζει κι η στάση μας, άλλη μια όψη της πνευματικής και κοινωνικής επανάστασης, απέναντι στην αποτυχία.
ΓΕΜΙΣΑΝ χτες οι παραλίες και τα πάρκα και οι πλατείες! Όλες και όλοι έξω! Η ζωή είναι έξω. Η ζωή είναι ανυπακοή, η ανυπακοή είναι ζωή! Πέρασμα στη πράξη, όχι ικεσίες και αιτήματα, διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες!
ΘΑ τον αγαπήσουμε τον κίνδυνο, θα την αγαπήσουμε την αποτυχία – γιατί θέλουμε να μάθουμε, ποθούμε να ζήσουμε.
ΒΡΕΧΕΙ σήμερα – θερμοκήπιο σήμερα.
Σχολιάστε ελεύθερα!