μεσήλικας γυναίκα υπουργός, μητέρα, κάθεται στη στάση λεωφορείου και τρώει το κολατσιό της μέσα από πλαστικό τάπερ!

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΙΔΑ στο fb τη φωτογραφία και διάβασα το κείμενο που τη σχολίαζε –  δεν τα θυμάμαι καλά, μου διαφεύγουν λεπτομέρειες αλλά τα πράγματα είναι σε γενικές γραμμές όπως τα περιγράφει ο τίτλος του κειμένου. Η υπουργός είναι μάλλον Σουηδέζα, δεν έχει όμως και πολύ μεγάλη σημασία. Ο θαυμασμός ξεχείλιζε από το κείμενο και χυνόταν παντού. Και δεν είναι θαυμασμός λίγων, είναι πολλών. Και βέβαια η συγκριση με την συμπεριφορά των υπουργών της Ελλάδας ή του μεσογειακού νότου είναι αναπόφευκτη: αυτός είναι πολιτικός πολιτισμός, αυτή είναι συμπεριφορά υπουργού. Παρόμοια περιστατικά σκάνε μύτη συχνά πυκνά: υπουργοί που πάνε με το ποδήλατό τους στο υπουργείο, με το λεωφορείο, με τα  πόδια. Κάποιοι δικοί μας και δικές μας, όχι μόνο αριστεροί και αριστερές,  εδώ πέρα τους μιμούνται. Πρωθυπουργός (Α. Τσίπρας) δεν φοράει γραβάτα, υπουργός αγγλοτραφής (Ε. Τσιριμώκος)  δεν αποχωρίζεται το μπλουτζίν του και το σακκίδιό του, βουλευτές με αλογοουρά (Κουράκης), και ο μέγας Βαρουφάκης με το μοτοσικλέτα του και το σακκίδιό του. Ο οποίος δεν ξέρει τι έχει, ξέρει όμως ότι έχει σύζυγο κόρη βιομηχάνου και εννιά (9) πολυτελή αυτοκίνητα. Σε όσους και όσες θαυμάζουν και εκτιμούν αυτή την απλή, λαϊκή συμπεριφορά θα ήθελα να τους ρωτήσω κάτι, μάλλον πολλά, και να εκφράσω και κάποιες επιφυλάξεις και ενστάσεις που δεν έχουν σκεφτεί. Αυτή η συμπεριφορά είναι μια αβίαστη συμπεριφορά ή είναι αποτέλεσμα παρακολούθησης πολλών σεμιναρίων και  μαθημάτων πανεπιστημιακού επιπέδου  (ιστορίας, πολιτικής, κοινωνικής και ιστορικής ψυχολογίας, κοινωνιολογίας των επαναστάσεων και των εξεγέρσεων); 

ΚΙ άλλα ερωτήματα θα διατυπώσουμε. Μιας και ο εγκέφαλός μας είναι ειδικευμένος να γενικεύει, κάτι που ενισχύεται και από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας (εάν ένας ομοφυλόφιλος ή τοξικομανής ή ”ψυχικά διαταραγμένος” σκοτώσει, τότε όλοι οι ομοφυλόφιλοι, οι τοξικομανείς, οι ”ψυχασθενείς” είναι [δυνάμει] φονιάδες), τότε η εικόνα της γυναίκας υπουργού που κάθεται στη στάση του λεωφορείου ή στο παγκάκι του πάρκου και κολατσίζει τρώγοντας το ταπεινό φαγάκι της μέσα από πλαστικό ταπεράκι, δεν θα συμπεράνουμε, συνειδητά ή υποσυνείδητα,  ότι αυτή η γυναίκα ζει με την οικογένειά της σε ένα μικρό δυαράκι, δεν έχει αυτοκίνητο και τρώνε τη μια μέρα ρύζι, την άλλη μακαρόνια; 

ΕΑΝ εμείς οι φτωχοί υπήκοοι και υποτελείς εργαζόμενοι και άνεργοι και άεργοι παροτρυνόμαστε συνεχώς να  μιμούμαστε τους Κυρίους μας, και το κάνουμε καθημερινά σχεδόν, να μαθαίνουμε  και να σχολιάζουμε τι κάνουν και πώς ζουν, πώς να εξηγήσουμε το ότι οι Κύριοι μιμούνται τώρα πια  εμάς; 

ΕΑΝ μέχρι τώρα οι Κύριοί μας επεδίωκαν και επιχειρούσαν να αποσπάσουν την αφοσίωσή μας, την πίστη μας και την υπακοή μας, η αλλαγή αυτής της στρατηγικής και η αντικατάστασή της με τη στρατηγική της απόσπασης του θαυμασμού, τι μας λέει για το πνεύμα της εποχής μας, για το μέλλον της καπιταλιστικής Κυριαρχίας; Μας λέει κάτι;

ΕΑΝ με τη συμπεριφορά αυτή το πολιτικό προσωπικό του Κράτους και των πλούσιων και ισχυρών καπιταλιστών επιχειρεί να άρει το κοινωνικό και πολιτικό χάσμα που υπάρχει μεταξύ αυτών και ημών, τι είναι αυτό που τους/τις ωθεί να το κάνουν; Λανθάνει κάποιος φόβος; Ποιος είναι ο ρόλος και η λειτουργία αυτής της συμπεριφοράς όσον αφορά την διεξαγωγή του κοινωνικού πολέμου; Ποια είναι η σκοπιμότητά της; Μήπως είναι ένας ακόμα τρόπος εξοβελισμού της κριτικής, μήπως είναι ένας ακόμα τρόπος, πολύ αποτελεσματικός, του πνευματικού και ιδεολογικού μας αφοπλισμού; Με λίγα λόγια, η συμπεριφορά αυτή έχει κάποια σχέση με τη διεξαγωγή του κοινωνικού πολέμου; 

ΦΙΛΕΣ και φίλοι, νομίζω πως τα ερωτήματα που διατύπωσα είναι ρητορικά, δεν χρειάζεται να απαντήσω διεξοδικά, αν και κάποια λίγα και σύντομα σχόλια θα τα κάνω. Κάτι άλλο είναι σημαντικό, αυτό με προβληματίζει πιο πολύ, αυτό με ενδιαφέρει πιο πολύ. Όσοι και όσες θαυμάζουν αυτές τις απλές και λαϊκές συμπεριφορές των υπηρετών και συμβούλων των Κυρίων μας, τι θα πουν για όλα αυτά τα ερωτήματα που διατύπωσα; Θα τα θεωρήσουν παράλογα; Δεν το αποκλείω. Πιθανόν, σε κάποιους και κάποιες να μπουν ψύλλοι στ΄αυτιά τους –  αυτό θα ήταν πολύ ευχάριστο και γόνιμο. Ερωτώ λοιπόν, εάν αυτά όλα τα ερωτήματα δεν είναι άτοπα και παράλογα, και νομίζω πως δεν είναι, γιατί δεν τα σκέφτηκαν; Εγώ και άλλοι και άλλες που θα τα σκέφτηκαν είμαστε πιο έξυπνοι και πιο έξυπνες; Όχι, δεν είμαστε. Να λοιπόν ένα ακόμα ερώτημα: μήπως αυτές οι συμπεριφορές τους αμβλύνουν τη σκέψη μας, εάν δεν την καταστέλλουν; Μήπως αυτός ο σκοπός τους είναι εμμενής, διαρκής, συνεχής, υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει όσο θα υπάρχει η  κυριαρχία; 

ΕΝΩ ο Κύριος επιδεικνύει την ισχύ του για να μας εκφοβίσει και τον πλούτο του και για να διακριθεί και για να διαφοροποιηθεί και για να τον μιμηθούμε, γνωρίζουμε ότι ταυτόχρονα συνεχώς προσπαθεί να κρύψει, να αποκρύψει από εμάς κάποια πράγματα που δεν θέλει να τα μάθουμε. Τα σχέδιά του, τους φόβους του, τους εφιάλτες του, τα μέσα και τους τρόπους που χρησιμοποιεί για να ενισχύει και να διαιωνίζει την κυριαρχία του. Μήπως αυτές οι συμπεριφορές περισσότερα αποκρύπτουν παρά εποιδεικνύουν; Τι να έχει μέσα στο ταπεράκι της άραγε η υπουργός; 

Ο θαυμασμός που αποσπούν από εμάς με αυτές τις συμπεριφορές τους δεν μας επιτρέπει να αντιληφθούμε ότι τα φαινόμενα δεν ταυτίζονται με την πραγματικότητα, δεν μας επιτρέπει να δούμε αυτό που υπάρχει πίσω από τα φαινόμενα. Εάν ισχύει κάτι τέτοιο, και σίγουρα ισχύει, τότε μπορούμε να πούμε ότι διεξάγουν τον κοινωνικό πόλεμο με πολύ μεγάλη μαεστρία. Μπορεί η φαινομενολογία, ως ρεύμα της φιλοσοφίας και της μικρο-κοινωνιολογίας,  να ασχολείται με αυτά τα φαινόμενα και πως τα προσλαμβάνουν οι άνθρωποι, και να σταματά εκεί,  εμείς δεν μπορούμε να σταματήσουμε. Δεν μπορούμε να σταματήσουμε να διατυπώνουμε ερωτήματα. Και να που ένα άλλο εγείρεται, ενοχλητικό, θα έλεγα: τι είναι ο θαυμασμός, τι, ποιον και γιατί θαυμάζουμε, πώς μετεξελίσσεται ο θαυμασμός; Μήπως στον θαυμασμό λανθάνει κάποιος ασυνείδητος φθόνος; Μήπως μεταξύ του θαυμάζοντος και του θαυμαζόμενου, που επιβάλλει συνειδητά τον θαυμασμό,  συγκροτείται μια σχέση που ελάχιστα απέχει να είναι κυριαρχική; Μήπως η απόσπαση του θαυμασμού είναι ένας πολύ λεπτός και αδιόρατος τρόπος επιβολής της κυριαρχικής σχέσης; 

ΘΑ διακρίνουμε αφαλώς την συνειδητή επιβολή του θαυμασμού από τον θαυμασμό που προκαλείται χωρίς να το επιδιώκει ο θαυμαζόμενος. Θαυμάζουμε έναν ηθοποιό ή έναν αθλητή ή μια τραγουδίστρια όχι γιατί το επιδιώκει αλλά γιατί εμείς έχουμε την ψυχική ανάγκη να θαυμάσουμε. Στην πρώτη περίπτωση πρόκειται για κυριαρχία, στη δεύτερη για εξουσία. Θαυμάζουμε τους δασκάλους μας, τους γιατρούς μας, τους εραστές ή τις ερωμένες μας λόγω της εξουσίας τους. Οι φίλοι δεν θαυμάζονται μεταξύ τους, μια φιλική σχέση ωριμάζει στον βαθμό που ξεριζώνεται ο θαυμασμός. Η εξουσιαστική σχέση, απαραίτητη και αναπόφευκτη στη ζωή, είτε θα μετεξελιχθεί σε κυριαρχική είτε ο θαυμασμός θα εξαλειφτεί και η σχέση θα γίνει ισότιμη.

ΣΥΝΗΘΙΖΟΥΜΕ να χαρακτηρίζουμε προδοσία την εξάλειψη του θαυμασμού που υπάρχει σε μια εξουσιαστική σχέση –  εάν μπορούσαμε να επινοήσουμε κάποια άλλη λέξη!

ΘΑΥΜΑΣΜΟΣ όμως χωρίς έκπληξη δεν υπάρχει. Το θαύμα είναι έκπληξη. Ποια έκπληξη λανθάνει στον θαυμαστή και στην θαυμάστρια της γυναίκας υπουργού με το πλαστικό ταπεράκι στη στάση του λεωφορείου; Η συμπεριφορά αυτή είναι καινοφανής, είναι επαναστατική, είναι μια μορφή εξέγερσης στην καθιερωμένη καθεστηκυία συμπεριφορά. Η γυναίκα υπουργός με το πλαστικό ταπεράκι είναι επαναστάτρια! Να μην την θαυμάζουμε που απαρνήθηκε την τάξη της και τον ρόλο της; Να την θαυμάζουμε! Απεριόριστα, άκριτα δηλαδή.

ΔΕΝ θα απαντήσω διαξοδικά σε όλα αυτά τα ερωτήματα. Αυτές οι λίγες σκέψεις και οι υπαινιγμοί αρκούν. Μόνο σε ένα σημείο θα επιμείνω, θα είμαι όμως σύντομος: θα σχολιάσω και θα απαντήσω στο πρώτο ερώτημα: είναι αποτέλεσμα παρακολούθησης σεμιναρίων και πανεπιστημιακών μαθημάτων η αβίαστη υιοθέτηση της απλής και λαϊκής συμπεριφοράς;

ΦΑΝΤΑΖΟΜΑΣΤΕ, φίλες και φίλοι, να περνάει ο Ουίνστον Τσόρτσιλ με το αυτοκίνητο μπροστά από τη στάση του λεωφορείου και ο οδηγός του να του λέει ότι η γυναίκα που κάθεται στο παγκάκι και τρώει μέσα από το πλαστικό ταπεράκι της  είναι υπουργός. Τι θα έκανε ο Τσόρτσιλ; Ένα από τα δύο, μπορεί και τα δύο. Ή θα κατέβαινε από το αυτοκίνητο και θα εκστόμιζε αγγλικά γαλλικά, θα την έσφαζε με το βαμβάκι δηλαδή, αυτό είναι το βρετανικό φλέγμα, ή θα  σκεφτόταν, μήπως αυτή η αλλόκοτη συμπεριφορά κινείται στο πνεύμα του βρατανικού φλέγματος. Η διαφορά μεταξύ των δύο συμπεριφορών είναι σαφής αλλά όχι και τόσο μεγάλη όσο νομίζουμε. Διότι, φίλες και φίλοι, και οι δύο είναι δημοκράτες! Και η δημοκρατία του Κυρίου είναι μια μορφή αυτοάμυνας, είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να μείνει το κεφάλι στη θέση του. Αυτό που κάνει η γυναίκα υπουργός με το ταπεράκι της είναι το λογικό άκρον άωτο της δημοκρατικής αυτοάμυνας. Πιο πέρα δεν πάει, δεν μπορεί να πάει. Διότι, εάν ρίξουμε ένα βλέφαρο στην ιστορία των τελευταίων αιώνων, θα διαπιστώσουμε πως το κεφάλι πολλών Κυρίων έφυγε από τη θέση του και κατρακύλησε μέσα στο καλάθι που υπήρχε κοντά στην γκιλοτίνα ή στο κούτσουρο των αποκεφαλισμών. Τα χρονικά όρια του συντονισμού του Κράτους και της διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου και η εναλλαγή των προσώπων ήταν και είναι μια μορφή αυητοάμυνας, ήταν και  συνέπεια του φόβου και του τρόμου. Όλα αυτά ένας ή μία γόνος της μεσαίας τάξης ή και της αστικής τάξης τα μαθαίνει μετά από παρακολούθηση σεμιναρίων (μια ζωή σεμινάρια παρακολουθούν, το γνωρίζετε) και πανεπιστημιακών μαθημάτων.

ΝΑ και το τελευταίο ερώτημα: τι έχει μέσα στο ταπεράκι της η υπουργός; Μήπως γεμιστό φασιανό με αστακό;