φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Ο όρος δημοκρατία δεν μεταφράζεται, όπως και πολλοί άλλοι – λ.γ. ο δήμος, η πόλις, ο οίκος, ο θεός. Για να δείξω ότι δεν μεταφράζονται, θα τις γράφω με πλάγια. Εάν επιχειρούσαμε μια μετάφραση του όρου δημοκρατία, θα γινόταν με περιφραστική διατύπωση, που θα χρειαζόταν μια άλλη συμπληρωματική περίφραση: τις αποφάσεις τις παίρνει ο ισχυρός (κράτος) δήμος, το σύνολο των φτωχών και ακτημόνων πολεμιστών που μοιράζονται ισότιμα τη λεία (γη, λάφυρα). Κάποιοι προτιμούν κάποιες άλλες περιφράσεις, όπως άμεση δημοκρατία, συμμετοχική δημοκρατία και γω δεν ξέρω ποιες άλλες. Πρόκειται περί προβολών και αναχρονισμού. Δεν θα τους ακολουθήσουμε. Προσπαθούμε όσο μπορούμε να μείνουμε μακριά από προβολές του παρόντος στο παρελθόν και από αναχρονισμούς. Με τις προβολές και τους αναχρονισμούς όχι μόνο δεν μπορούμε να κατανοήσουμε κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά και ιδεολογικά φαινόμενα αλλά προκαλούμε μεγάλη σύγχυση και αποπροσανατολισμό. Τα ερωτήματα που θα θέσω σήμερα, παλιά και νέα, έχουν δύο στόχους: αφενός να αποκαλύψω τις προβολές και τους αναχρονισμούς και αφετέρου να συμβάλω στην συζήτηση για τη γένεση και τη φύση της δημοκρατίας της Αθήνας. Εάν κάποιοι και κάποιες θεωρούν το ζήτημα λήξαν, ας πάρουν τα κουβαδάκια τους κι ας παίξουν με την άμμο παραπέρα. Πιο καθαρά και σαφώς δεν μπορώ να το πω: θα μείνω αυστηρά προσκολλημένος στο πλαίσιο της κοινωνίας της αρχαίας Αθήνας.