φιλοσοφία και γέλιο: γελούσε ο Πλάτων;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ γελούσε. Γέλασε ποτέ του;  Γέλασε. Είναι βέβαιο ότι γέλασε για πρώτη φορά τότε που γελάμε όλοι και όλες πρώτη φορά –  όταν είμαστε τεσσάρων με έξι μηνών. Τότε που αρχίζουμε να παίζουμε. Θα γέλασε κι όταν ήταν ακόμα ανέμελο παιδί αλλά δεν πέρασε πολύς καιρός και το γέλιο, και το χαμόγελο, άρχισε να σβήνει από τα χείλη του. Τα παιδιά μεγάλωναν με βάναυσες τιμωρίες, με συχνό ξυλοδαρμό, με εξευτελισμό και ταπείνωση, με αυστηρή εκμάθηση της πειθαρχίας και της υποταγής.

Ο Πλάτων μεγάλωσε σε αριστοκρατικό περιβάλλον. Οι αριστοκράτες γελούσαν σπάνια. Οι πλούσιοι και οι ισχυροί γελούν σπάνια. Όταν γελούν, γελούν για να αναπαραγάγουν, να επιβεβαιώσουν, να επιβάλουν την ανωτερότητά τους. Με αυτό τον τρόπο γελούν οι θεοί του Ολύμπου στην Ιλιάδα, όχι πολύ συχνά, ενώ οι ήρωες ποτέ- μια φορά ο Αχιλλεύς χαμογελάει στην ραψωδία Ψ –  έχουν γραφεί πολλά γι΄ αυτό το χαμόγελο! Ούτε στην  Οδύσσεια υπάρχει γέλιο και χαμόγελο. Το ελαφρύ μειδίαμα των αγαλμάτων της αρχαϊκής εποχής (κούροι) χάθηκε στην κλασική εποχή –  δεν υπάρχει άγαλμα που να γελά ή να χαμογελά! Ο Περικλής, γράφει ο Πλούταρχος, δεν γελούσε  – πρόσωπον άθρυπτον προς γέλωτα. 

Continue reading