on delivery

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΜΠΟΡΟΥΜΕ να φανταστούμε μια κοινωνία στην οποία όλα όσα χρειαζόμαστε φτάνουν στα σπίτια μας από τις αποθήκες με κάποιους εργαζόμενους, τους ντελιβεράδες;  Μπορούμε. Είναι δυνατόν να υπάρξει μια τέτοια κοινωνία στο μέλλον; Τι λέτε;  Θα ήθελα να σας ρωτήσω και κάτι άλλο –  τι προτιμάτε, να πάτε εσείς στο σούπερμάρκετ ή να φέρουν τα ψώνια στο σπίτι; Τα ρούχα, τα παπούτσια, τα βιβλία και άλλα πολλά που χρειαζόμαστε; Εμείς και πολλοί άλλοι και άλλες θα προτιμήσουμε να πάμε στο σούπερμάρκετ ή οπουδήποτε αλλού, στο βιβλιοπωλείο ας πούμε, αλλά δεν είναι και λίγοι αυτοί που θα προτιμήσουν την παράδοση κατ΄ οίκον, το ντελίβερι. Γιατί θα το προτιμήσουν; Τι συνέπειες θα έχει αυτή η προτίμηση; Έχει κάποια σχέση με την άνεση και την ευκολία;  Μάλλον. Μήπως πρέπει να ασχοληθούμε και με την άνεση και την ευκολία; Είμαστε σίγουροι ότι ξέρουμε τι είναι;

ΣΗΜΕΡΑ, φίλες και φίλοι,  και τις επόμενες μέρες, θα ασχοληθούμε με το ντελίβερι, με την κατ΄ οίκον παράδοση, με την διανομή όλων όσα χρειαζόμαστε. Για να ασχοληθούμε όμως με αυτό το ζήτημα θα πρέπει πρώτα να πούμε κάποια πραγματάκια. Να θέσουμε ερωτήματα και να σκεφτούμε. Θα μου πείτε, τα πράγματα φαίνονται απλά –  τι να πούμε δηλαδή για το ντελίβερι; Έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία αυτή η πρακτική;  Θα σας πω τι θα πούμε. Δεν θέλω να χάσω χρόνο, γι αυτό και θα αναφερθώ ευθύς αμέσως στο κομβικό ζήτημα της θεωρίας της επανάστασης και της θεωρίας του κομμουνισμού. 

ΑΣ υποθέσουμε ότι αύριο τα σούπερμάρκετ καταργούν τα ταμεία και ο καθένας και η καθεμία μπορεί να πάει και να πάρει ό,τι χρειάζεται. Η φράση ‘το να πάρει ό,τι χρειάζεται’ είναι κομβικής σημασίας και θα ασχοληθούμε με αυτήν διεξοδικά αλλά προς ώρας ας την κατανοήσουμε ως εξής: να πάρει ό,τι παίρνει σήμερα, με τις δυνατότητες που έχει, με το χρήμα που διαθέτει. Όταν θα τελειώσει ο καφές, θα πάω να πάρω καφέ, όπως κάνω και σήμερα. Εάν τελειώσει το χαρτί υγείας, θα πάω να πάρω χαρτί υγείας. Τι θα γίνει, φίλες και φίλοι;

ΜΕΣΑ σε λίγες ώρες δεν θα υπάρχει ούτε μία οδοντογλυφίδα στο ράφι. Εάν ξαναγεμίσουν τα ράφια, μετά από δυο μέρες, θα συμβεί ξανά το ίδιο –  μέσα σε λίγες ώρες τα ράφια θα είναι άδεια. Και αναπόφευκτα εγείρεται το εξής ερώτημα, για όσους και όσες θεωρούν ότι σε μια κομμουνιστική κοινωνία δεν υπάρχει εμπόρευμα και χρήμα. Είναι δυνατόν να υπάρξει μια κομμουνιστική κοινωνία όπου παίρνουμε από τα σούπερμάρκετ αυτά που χρειαζόμαστε, ελεύθερα, χωρίς να πληρώνουμε; Σούπερμάρκετ; Θα υπάρχουν σούπερμάρκετ σε μια κομμουνιστική κοινωνία; Εάν δεν υπάρχουν, τι θα υπάρχει;  Τι είναι το σούπερμάρκετ;

ΤΟ σούπερμάρκετ, μας λένε τα λεξικά, είναι ‘ μεγάλο κατάστημα στο οποίο πωλούνται λιανικώς ποικίλα είδη ευρείας κατανάλωσης (τρόφιμα, ρουχισμός, οικιακά σκεύη, κτλ)’ Αυτό είναι;  Μήπως είναι [κι] ένα εμπορικό κατάστημα όπου μια εμπορική επιχείρηση, ένας έμπορος,  πουλάει τα εμπορεύματα που έχει αγοράσει πιο φτηνά από ό,τι τα πουλάει κι εμείς τα αγοράζουμε με  χρήματα, και αγοράζουμε τόσα, όσα χρήματα διαθέτουμε;  Αυτό είναι;  Μήπως είναι και κάτι άλλο; Τι άλλο να είναι;  Θα μας βοηθήσει να δούμε εάν είναι κάτι άλλο το κομμουνιστικό ‘σούπερμάρκετ’. Αυτό είναι μια κοινοτική αποθήκη ενός μεγάλου μέρους του παραχθέντος κοινωνικού πλούτου, στην οποία αυτά που χρειαζόμαστε εκτίθενται ανοιχτά και εμείς μπορούμε να τα πάρουμε ελεύθερα. Ανοιχτή έκθεση, λοιπόν, του κοινωνικού πλούτου και ελεύθερη πρόσβαση σε αυτόν. Τώρα, θα ρωτήσουμε: το καπιταλιστικό σούπερμάρκετ έχει κάποια κοινά στοιχεία με την κομμουνιστική κοινοτική αποθήκη ανοιχτής έκθεσης/ελεύθερης πρόσβασης;

Οι παρατηρήσεις μας και οι σκέψεις μας θα μας εκπλήξουν και θα μας δώσουν να πάρουμε πολλή δουλειά στο σπίτι. Να γίνουν έρευνες, για μήνες, για χρόνια. Γιατί θα εγείρουν άλλα ζητήματα, άλλα ερωτήματα. Θα δούμε ποια είναι αυτά. Ας ψάξουμε λοιπόν να εντοπίσουμε τα κοινά στοιχεία μεταξύ καπιταλιστικού σούπερ μάρκετ και κομμουνιστικής κοινοτικής αποθήκης ειδών πρώτης ανάγκης, προϊόντων του κοινωνικού πλούτου που καλύπτουν τις βασικές μας ανάγκες. Θα ρωτήσω:  μπορώ να μπω σε ένα σούπερμάρκετ και να κάνω απλά μια βόλτα, έχω δεν έχω χρήματα; Ασφαλώς και μπορώ. Άμα βρέχει, δεν μπορώ να μπω σε ένα σούπερμάρκετ για να προφυλαχτώ από τη βροχή ή να περάσω την ώρα θαυμάζοντας τον σωρό των εμπορευμάτων που είναι τοποθετημένα πάνω στα ράφια;  Μπορώ, πώς δεν μπορώ! Άμα λάχει, τρώω και μια σοκολάτα και δεν την πληρώνω, γιατί η σοκολάτα δεν υπάρχει πια για να την αγοράσω, να την πληρώσω. Εάν βέβαια πρώτα φροντίσω να καταστρέψω ή να πετάξω τη συσκευασία, πάνω στην οποία ο έμπορος καταγράφει την ιδιοκτησία του και την τιμή της σοκολάτας. Η πρόσβαση λοιπόν είναι ελεύθερη στον χώρο, όχι όμως στα προϊόντα! Και τι βλέπω; Όλα τα εμπορεύματα στα ράφια, τοποθετημένα ανοιχτά, να μπορείς να τα δεις, να μπορείς να τα πιάσεις, να ενημερωθείς, τι περιέχουν, πότε λήγουν, εάν είναι τρόφιμα, και άλλα. Τα προϊόντα λοιπόν εκτίθενται ανοιχτά, θέλουν, επιθυμούν διακαώς  να πουληθούν,  δεν κρύβονται, ο έμπορος δεν τα κρύβει. Κάθε άλλο –  τα προβάλλει όσο πιο καθαρά και έντονα μπορεί. Και γίνεται κακός χαμός για το ποιος θα πρωτοπρολάβει να τα προβάλει.

ΤΟ πρώτο κοινό στοιχείο μεταξύ του καπιταλιστικού σούπερμάρκετ και της κομμουνιστικής κοινοτικής αποθήκης είναι η ανοιχτή έκθεση του κοινωνικού πλούτου (των καπιταλιστικών εμπορευμάτων/κομμουνιστικών προϊόντων). Το δεύτερο κοινό στοιχείο είναι η ελεύθερη πρόσβαση στον χώρο. Υπάρχει όμως μια διαφορά, πολύ βασική: στο καπιταλιστικό σούπερμάρκετ δεν υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση στα εμπορεύματα, υπάρχει όμως σε μια κομμουνιστική κοινοτική αποθήκη. Στο πρώτο η πρόσβαση είναι ελεύθερη μόνο εάν διαθέτεις χρήμα, το οποίο θα ανταλλάξεις με τα χρειαζούμενα, ποθητά εμπορεύματα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: το καπιταλιστικό σούπερμάρκετ έχει κομμουνιστικά χαρακτηριστικά. Δεν θα αλλάξουν πολλά, μόνο ένα, κατά τη μετάβαση από το ένα στο άλλο. Ένα αλλά τι ένα! Θηρίο ανήμερο. Θα το εξετάσουμε κι αυτό αργότερα. Το καπιταλιστικό σούπερμάρκετ είναι ένα υβρίδιο, πολιτισμικό υβρίδιο, ένας συνδυασμός δύο πολιτισμικών παραδόσεων, δύο διαφορετικών τρόπων κατανάλωσης του κοινωνικού πλούτου: μια ανταλλαγή εμπορευμάτων με χρήματα εκτυλίσσεται μέσα σε ένα χώρο κομμουνιστικής κοινοτικής αποθήκης. Έχουμε τη συνύπαρξη της ανοιχτής έκθεσης/ελεύθερης (σχετικής) πρόσβασης και της ανταλλαγής εμπορευμάτων μέσω του χρήματος. Να γιατί προτιμάμε να κάνουμε αυτή την ανταλλαγή μέσα στο σούπερμάρκετ –  γιατί βρισκόμαστε σε ένα κομμουνιστικό χώρο, σε μια κομμουνιστικότητα. η παρουσία μας καταφάσκει αυτή την κομμουνιστικότητα, καταφάσκει όμως και την ανταλλαγή εμπορευμάτων μέσω του χρήματος.

ΕΑΝ δεν πάμε, τόιε το καπιταλιστικό σούπερμάρκετ χάνει τα κομμουνιστικά του χαρακτηριστικά και μια κομμουνιστικότητα εξαφανίζεται.  Τι γίνεται, σε τι μετεξελίσσεται;  Γίνεται μια αποθήκη κλειστή από την οποία διανέμονται τα εμπορεύματα, παραδίδονται κατ΄ οίκον. Η ανταλλαγή εμπορευμάτων μέσω χρήματος δεν γίνεται μέσα στο σούπερμάρκετ αλλά στο σπίτι μας μέσω  εργαζόμενου, εργαζόμενης, του ντελιβερά. Και το ντελίβερι είναι υβρίδιο, χωρίς όμως κομμουνιστικά χαρακτηριστικά: διανομής και ανταλλαγής εμπορευμάτων μέσω χρήματος. Μήπως τελικά το ντελίβερι είναι ένας τρόπος περαιτέρω συρρίκνωσης του ζωντανού, εμμενούς κομμουνισμού;

ΥΠΑΡΧΕΙ, φίλες και φίλοι, η πιθανότητα να καταργηθούν και σούπερμάρκετ και να επικρατήσει ολοσχερώς το ντελίβερι, η κατ΄οίκον παράδοση, η διανομή των προϊόντων; Όταν θα έρθει η ώρα, θα απαντήσουμε. Έχουμε χρόνο να το σκεφτούμε. Εμείς όμως για να τα ερευνήσουμε όλα αυτά και να προσπαθήσουμε να τα κατανοήσουμε θα πρέπει να πιάσουμε τα πράγματα από την αρχή. Θα πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας στους ιστορικούς τρόπους της κατανάλωσης του κοινωνικού πλούτου. Δεν είναι πολλοί, τέσσερις είναι. Θα πρέπει να εξετάσουμε και το ζήτημα του κοινωνικού πλούτου, να σκιαγραφήσουμε μια σύντομη ιστορία του, να δούμε δηλαδή την ιστορικότητα και του κοινωνικού πλούτου και της ικανοποίησης και του αριθμού των βασικών αναγκών. Θα πρέπει επίσης να εξετάσουμε το ζήτημα της ανταλλαγής και όχι μόνο της ανταλλαγής εμπορευμάτων.

ΑΣ φανταστούμε μια κοινωνία Κυριαρχίας της διανομής! Τι θλίψη! Τι οικιακός εγκλεισμός! Τι κοινωνική και ψυχοπνευματική φτώχεια! Τι ολοκληρωτισμός! Μήπως η Κυριαρχία της διανομής είναι και διανομή της Κυριαρχίας;