το εξάμηνο Νοέμβρη 2020 – Απρίλη 2021 αρχίζει: η Κυριαρχία στην επίθεση

όσο πιο μεγάλο είναι το πρόβλημα, τόσο πιο κοντά είναι η λύση του

                                                      Χέντερλιν

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η Κυριαρχία – οι Κύριοι, οι φορείς της κυριαρχικής σχέσης –  είναι πάντα επιθετική: όταν όλα πάνε κατά διαόλου, όλα θα πάνε ακόμα πιο πολύ κατά διαόλου· όταν όλα είναι σκατά, όλα θα γίνουν ακόμα πιο σκατά. Το κακό θα γίνει χειρότερο και το χειρότερο χείριστο: αυτή είναι η λογική της Κυριαρχίας. Όταν υπάρχουν πολλά προβλήματα, θα υπάρξουν ακόμα πιο πολλά προβλήματα. Κατά συνέπεια, και η καπιταλιστική Κυριαρχία δεν μπορεί να μην είναι επιθετική. Υπάρχει ανεργία;  Ή θα μειώσουμε τον χρόνο εργασίας (άμυνα) ή θα εξοντώσουμε τους ανέργους (επίθεση):  Το κακό θα γίνει χειρότερο. Δύο παγκόσμιοι πόλεμοι.

ΠΩΣ να εξηγήσουμε, φίλες και φίλοι, την εγγενή επιθετικότητα της Κυριαρχίας;  Η κυριαρχική σχέση είναι επίθεση και δεν μπορεί να αναπαραχθεί, να διαιωνιστεί  και να ενισχυθεί, εάν δεν είναι αενάως επιθετική. Η συγκρότηση της κυριαρχικής σχέσης είναι το αποτέλεσμα της επίθεσης κάποιων εναντίον κάποιων άλλων που ηττώνται: ο νικητής ονομάζεται Κύριος, ο ηττημένος ονομάζεται Υποτελής. Η διαταγή, η αρπαγή, η καταστροφή, η εξόντωση είναι επίθεση. Κάθε φορά που η Κυριαρχία γίνεται αμυντική αντιμετωπίζει πάρα πολλά προβλήματα. Σε αυτή την περίπτωση, οι Υποτελείς γίνονται επιθετικοί και η κυριαρχική σχέση τείνει προς την αποσύνθεσή της, προς την κατάλυσή της. Πότε όμως γίνεται αμυντική;  Όταν ο συσχετισμός της δύναμης μεταξύ Κυρίου και Υποτελών ανατρέπεται ή τείνει να ανατραπεί σε βάρος του πρώτου, αυτός υποχωρεί, κάνει κάποιες υποχωρήσεις για να ανακόψει τη διαδικασία μόνο και μόνο για να αφομοιώσει την εμφανιζόμενη ισχύ των Υποτελών και να επανέλθει δριμύτερος.

ΕΑΝ ο καπιταλισμός τείνει προς τη συρρίκνωση, ο μόνος τρόπος να αντιμετωπιστεί είναι η ενίσχυση της τάσης: ακόμα περισσότερη συρρίκνωση! Τείνει προς τη συρρίκνωση, τείνει να παύσει να επεκτείνεται; Είναι βέβαιο. Από το 1945 μέχρι το 1973 ο καπιταλισμός επεκτεινόταν, μεγεθυνόταν με ρυθμό 5% ετησίως. Η πιο μεγαλειώδης επεκτατική περίοδος του παγκόσμιου καπιταλισμού από την εποχή της εμφάνισής του. Τη δεκαετία του ΄70 η μεγέθυνση έπεσε στο 3,6%. Του ΄80 στο 2,8%, του ΄90 στο 2%! Γι αυτούς τους αριθμούς δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Τη δεκαετία του ΄90 έγινε μια προσπάθεια να αναστραφεί η τάση με τα δάνεια αλλά το 2008 η προσπάθεια στέφθηκε με απόλυτη αποτυχία. Η τάση της μείωσης του ρυθμού μεγέθυνσης συνεχίστηκε μέχρι τις μέρες μας και θα συνεχιστεί, έως ότου προσεγγίσουμε το 0% και σε λίγα χρόνια, σε δέκα, είκοσι το πολύ χρόνια,  το πρόσημο γίνει αρνητικό. Το γιατί ο καπιταλισμός  τείνει προς τη συρρίκνωση και τι συνεπάγεται αυτό θα το εξετάσουμε στο άμεσο προσεχές μέλλον.  Αυτό είναι το ένα νήμα της αφήγησής μου.

ΑΣ πιάσουμε τώρα, φίλες και φίλοι,  το δεύτερο νήμα –  υπάρχει και τρίτο. Το 1968 η γρίπη του Χονγκ Κονγκ σκότωσε 1.000.000 ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Εγώ τότε ήμουνα 9 χρονών αλλά δεν θυμάμαι τίποτα γιατί ζούσα σε ένα απομακρυσμένο χωριό του Έβρου όπου οργώναμε τα χωράφια με τις αγελάδες. Όλες οι κυβερνήσεις αδιαφόρησαν, δεν πήραν ούτε ένα μέτρο, ούτε μία προφύλαξη, ούτε μία πρόληψη. Γιατί τότε αδιαφόρησαν και τώρα με τον κορονοϊό σκοτώνονται να μας προστατέψουν;  Πάνω από όλα η ανθρώπινη ζωή;

ΕΛΑΤΕ τώρα! Από το 1945 μέχρι το 1968 ο παγκόσμιος καπιταλισμός μεγεθυνόταν με ρυθμό 5% ετησίως. Ξέρετε τι σημαίνει αυτό;  Τεράστια κέρδη! Κι όταν υπάρχουν τεράστια κέρδη, τεράστια λεία, η ανθρώπινη ζωή δεν έχει καμία αξία, απολύτως καμία! Τώρα που τα κέρδη έχουν συρρικνωθεί και ο καπιταλισμός έχασε την επεκτατική, ωστική ορμή του, λέτε πως η ανθρώπινη ζωή απέκτησε κάποια αξία;  Ούτε κατά διάνοια! Και γιατί μας προστατεύουν;  Εμάς προστατεύουν;  Όχι, βέβαια. Την καπιταλιστική Κυριαρχία επιχειρούν να προστατέψουν.

ΟΙ Κύριοι και οι σύμβουλοί τους, φίλες και φίλοι, γνωρίζουν πολύ καλά το μέλλον των επόμενων δεκαετιών, μην πω κι όλου του 21ου αιώνα. Μα πώς το γνωρίζουν;  Είναι απλό: το έχουν αποικίσει, το ελέγχουν, το έχουν επινοήσει, το επινοούν. Εάν προκύψει κάτι το καινοφανές, το αφομοιώνουν αμέσως. Τι γνωρίζουν;  Θα μας το πουν οι νεοφιλελεύθεροι. Αυτοί είχαν αντιληφθεί ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ΄70 την τάση προς τη συρρίκνωση του καπιταλισμού και εξαπόλυσαν μια παροξυσμική επίθεση κατά των Υποτελών, την οποία αποκαλώ προληπτική αντεπανάσταση. Σε ποια επικείμενη επανάσταση όμως αναφέρεται αυτή η προληπτική αντεπανάσταση;

ΣΤΗΝ αεργία. Ήταν βέβαιοι ότι με  την πληροφορική, την ρομποτική, την βιοτεχνολογία ο κοινωνικός πλούτος θα παράγεται από ένα πολύ μικρό ποσοστό του πληθυσμού –  σήμερα αυτό το ποσοστό είναι γύρω στο 20-15%. Εργάζεται μεν το 30% του πληθυσμού αλλά το μισό τα ματώνει (τ΄αρχίδια του, από το ξύσιμο). Αυτό το 20-15% θα συρρικνωθεί κι άλλο: η πλειονότητα θα ζει χωρίς να εργάζεται. Σε αυτή την μείζονος σημασίας κοινωνική αλλαγή χωρίς επιστροφή (επανάσταση) αναφέρεται ο νεοφιλελευθερισμός. Θα ζούμε χωρίς να εργαζόμαστε;  Απαράδεκτο! Επικίνδυνο! Άκρως επικίνδυνο!

ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ κι άλλα, πολλά άλλα. Γνωρίζουν ότι το ανοσοποιητικό σύστημα των Υποτελών, που η συντριπτική πλειονότητα στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες ζει στις πόλεις,  είναι ένα μάτσο χάλια. Χωρίς πολλές κοινωνικές σχέσεις, με διαρκή δυσφορία, με κατάθλιψη, με βλοσυρότητα, χωρίς γέλιο και χαρά, χωρίς καθαρή τροφή, αέρα, νερό,  περιμένετε το ανοσοποιητικό σύστημα των Υποτελών να είναι δυνατό;  Δεν νομίζω να περιμένετε κάτι τέτοιο! 80 αυτοάνοσα έχουν εμφανιστεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες και είμαστε ακόμα στην αρχή. Νέες πολιτισμικές επιδημίες σκάνε μύτη από το πουθενά. Γνωρίζουν ακόμα ότι η τροφή μπορεί σήμερα να είναι πολλή και φτηνή αλλά δεν θα είναι έτσι σε δέκα, είκοσι χρόνια. Γνωρίζουν ακόμα ότι η καταστροφή της φύσης και η η κλιματική αλλαγή θα επιφέρουν πολλά δεινά σε ένα πολύ μεγάλο πληθυσμό των Υποτελών του πλανήτη.

ΘΑ πρέπει λοιπόν να εξασφαλίσουν την στοιχειώδη επιβίωση των αέργων Υποτελών. Θα πρέπει να τους παράσχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Θα πρέπει να τους εξασφαλίσουν ένα πιάτο φαΐ –  ρύζι τη μια μέρα, μακαρόνια την άλλη, καλά είναι, πολύ καλά είναι. Θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Ούτως ειπείν, θα πρέπει να χώσουν, φίλες και φίλοι, πολύ βαθιά τα χέρια τους στις τσέπες! Για να τα κάνουν όλα αυτά, πρέπει ό,τι έχουν και δεν έχουν να τα δώσουν.

ΝΑ τα δώσουν;  Θα αστειεύεσαι! Όχι, φίλες και φίλοι, τις  λέξη δίνω, απώλεια, ήττα δεν θέλουν ούτε να τις ακούν. Αυτό είναι άμυνα, δεν είναι επίθεση.

ΠΙΑΝΩ τώρα το τρίτο νήμα της αφήγησής μου. Το εξάμηνο που θα ζήσουμε μέχρι τον Απρίλιο θα βιώσουμε, θα αντιληφθούμε τι σημαίνει επιθετικότητα της καπιταλιστικής Κυριαρχίας. Όλα τα κακά θα γίνουν χειρότερα. Να ποια είναι αυτά τα χειρότερα: οικιακός εγκλεισμός –  θα μας κλείσουν μέσα στα σπίτια για πολλούς μήνες. Γνωρίζουν ότι μετά τον κορονοϊό θα έρθει ο βορονοϊός, μετά ο πορονοϊός, μετά ο μορονοϊός, μετά ο χορονοϊός και ο οικιακός εγκλεισμός θα γίνει η νέα κανονικότητα:. Θα θυσιάσουν πολλούς τομείς της καπιταλιστικής οικονομίας (τουρισμός, αεροπορικές μεταφορές, εστίαση, διασκέδαση, τέχνη, διανυκτέρευση, αθλητισμός και άλλα) αλλά αυτά έχει η επίθεση, προκειμένου να ενισχυθεί η καπιταλιστική Κυριαρχία. Ακούγεται οξύμωρο:  η καπιταλιστική Κυριαρχία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τον καπιταλισμό αλλά  καπιταλισμός και καπιταλιστική Κυριαρχία δεν ταυτίζονται.

ΟΙΚΙΑΚΟΣ εγκλεισμός σημαίνει και επιβίωση στα όρια της αναπαραγωγής της ύπαρξης μας: μακαρόνια, ρύζι, τηλεόραση, φέισμπουκ. Με τον οικιακό εγκλεισμό θα εμφανιστούν πολλά νέα κοινωνικά προβλήματα που μόνο να τα υποψιαστούμε μπορούμε σήμερα. Κι αυτός είναι αδιανόητος χωρίς την καταστολή, χωρίς τον έλεγχο του δημόσιου, κοινόχρηστου χώρου από την Αστυνομία και τον Στρατό: αλίμονο σε όποιους ξεμυτίσουν από την άνεση και πολυτελή σπηλιά τους.

ΜΕ λίγα λόγια: το προσεχές εξάμηνο όχι μόνο θα συμπέσει η όξυνση πολλών κοινωνικών προβλημάτων αλλά και θα συντονιστούν όλα αυτά τα προβλήματα, θα αλληλοενισχυθεί η όξυνσή τους. Πολλοί θα απογοητευθούν, πολλοί θα υποφέρουν, πολλοί θα τα παίξουν, πολλοί θα αυτοκτονήσουν, πολύ περισσότεροι θα αρρωστήσουν (δεν εννοώ τον κορονοϊό), πολλοί θα πεινάσουν, πολλοί δεν θα μπορουν να πάνε στους γιατρούς.

ΤΟ πιο σημαντικό: δεν θα μπορούμε να βοηθήσουμε τους άλλους. Θα είμαστε όλοι και όλες μόνοι και μόνες –  άτομα, ζευγάρια, οικογένειες. Θα φτάσουμε σε πολύ ακραίες καταστάσεις. Και θα αναγκαστούμε να θυμηθούμε τη ρήση του Χέντερλιν:  όσο πιο μεγάλο είναι το πρόβλημα, τόσο πιο κοντά είναι η λύση του.