κοινωνία της αεργίας: αποχαύνωση ή δημιουργία;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΟΜΟΛΟΓΩ ότι δεν μπορώ να κατανοήσω τις φράσεις ‘να αλλάξουμε την κοινωνία’, ‘να καταργήσουμε, να ανατρέψουμε  τον καπιταλισμό’ · εξ ίσου δεν μπορώ να κατανοήσω και το ιδιόλεκτο ‘πρόταγμα’. Δεν αποκλείεται κάποια μέρα οι άνθρωποι, οι μισθωτοί εργαζόμενοι θέλω να πω,  να τα κάνουν όλα αυτά, το εύχομαι ολόψυχα, μόνο που δεν το πιστεύω πως θα γίνει κάτι τέτοιο. Έχω εκθέσει τα επιχειρήματά μου και θα το κάνω άλλη μια φορά: για να πραγματοποιηθούν όλες αυτές οι προτροπές (κάποιοι τις κάνουν σε κάποιους) απαιτείται, πρώτον,  μια οργάνωση που θα είναι ισχυρότερη της υπάρχουσας καπιταλιστικής και, δεύτερον, στρατιωτική οργάνωση που θα αντιμετωπίσει τον στρατό του καπιταλιστικού Κράτους και όπλα, φυσικά  – τανκς, αεροπλάνα πολεμικά, κοκ. Αυτοί που διατυπώνουν τις προτροπές και τα προτάγματα δεν μπορούν μόνοι τους να τα κάνουν όλα αυτά και απευθύνονται προς τους άλλους για να γίνουν πολλοί και πολλές αλλά αυτοί οι άλλοι δεν συγκινούνται. Ευτυχώς!  Ένας κόκκος αλήθειας (οι Υποτελείς) είναι καλύτερος από βουνά αυταπατών και ψευδαισθήσεων (επαναστάτες και ριζοσπάστες).

Οι κοινωνίες όμως αλλάζουν, καθημερινά – εξ ου και η τεράστια ποικιλία κοινωνιών, τρόπων παραγωγής, ηθών, πρακτικών και άλλα πολλά που παρατηρούνται στην παγκόσμια ιστορία. Πώς ήταν η ελληνική κοινωνία το 1920, πώς ήταν το 1970 και πώς είναι το 2020; Τεράστιες αλλαγές: το 1920 δεν ήταν καπιταλιστική, το 1970 γινόταν καπιταλιστική, το 2020 είναι πλήρως καπιταλιστική. Τις δύο τελευταίες χρονολογίες τις έζησα – ένα παιδί που γεννιέται σήμερα το 2070 θα είναι πενήντα χρονών!  Τα εγγόνια μου θα είναι 54 και 50 χρονών, νεώτερα από μένα, εν έτει 2020. Πώς θα είναι η ελληνική κοινωνία το 2070;

Continue reading

το αλογάκι δεν είναι αλογάκι

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Μεγάλος ενθουσιασμός επικρατεί αυτές τις μέρες μετά τον εντοπισμό στην Νέα Υόρκη ενός  ‘αριστουργηματικού’ χάλκινου αγαλματιδίου του 8ου π. Χ. αιώνα, που αναπαριστάνει ‘αλογάκι’  και την  επικείμενη επιστροφή του στον ΄τόπο΄ όπου πλάστηκε. Δεν γνωρίζω τις διαστάσεις του αγαλματιδίου, είναι βέβαιο όμως ότι θα πρέπει να είναι μερικές δεκάδες εκατοστά, σε μήκος και πλάτος. Επειδή είναι προϊόν παράνομης ανασκαφικής δραστηριότητας δεν γνωρίζουμε πού βρέθηκε – έχω κάποιες υποψίες και θα τις εκθέσω. Δυσκολεύομαι πολύ να κατανοήσω αυτόν τον μεγάλο, έξαλλο, θα έλεγα, ενθουσιασμό. Θα διατυπώσω λοιπόν κάποια ερωτήματα και θα επιχειρήσω να απαντήσω.

ΓΙΑΤΙ το χαρακτηρίζουμε αριστούργημα; Τι το ιδιαίτερο έχει; Τι εννοούμε όταν λέμε ‘αλογάκι’;  Ότι είναι μικρό άγαλμα που αναπαριστάνει άλογο ή μήπως αναπαριστάνει αλογάκι, πουλάρι δηλαδή; Γιατί είναι από χαλκό και όχι από μάρμαρο; Ποιος άραγε να παρήγγειλε την κατασκευή του; Ποια να ήταν η λειτουργία του; Ποιοι είχαν άλογα τον 8ο αι. π. Χ; Γιατί τα εξέτρεφαν; Ποιοι είχαν χαλκό;  Τι συμβόλιζε ο χαλκός και το άλογο;

Continue reading

η γνησιότητα του πλαστού εικοσοδόλαρου υπό την οπτική του άεργου προλεταριάτου

Αυτό που είναι πραγματικό είναι αναγκαίο στον εαυτό του. Η αναγκαιότητα συνίσταται σε αυτό: η ολότητα διαιρείται στις εννοιολογικές διαφορές  και αυτό το διαιρεμένο πράγμα δίνει ένα σταθερό και διαρκή προσδιορισμό που δεν πεθαίνει αλλά παράγεται πάντα στην αποσύνθεση

Χέγκελ, Φιλοσοφία του Δικαίου, παρ. 270

Το συγκεκριμένο είναι συγκεκριμένο γιατί είναι η σύνθεση πολλών προσδιορισμών, άρα ενότητα του πολλαπλού

Μαρξ, Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας

Η κοινωνική ανάπτυξη εντείνει συνεχώς την ένταση ανάμεσα στο μερικό στοιχείο και το όλο

Λούκατς, Ιστορία και ταξική συνείδηση

Σ΄ ένα πεδίο που πρυτανεύει το γίγνεσθαι, η προσφυής σύνθεση δεν μπορεί παρά να είναι δυναμική και οφείλει να επιχειρείται εκ νέου κατά διαστήματα.

Μανχάιμ, Ιδεολογία και Ουτοπία

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΑ θέσω κάποια κρίσιμα ερωτήματα, στα οποία και θα απαντήσω – οφείλετε να απαντήσετε και εσείς ή, τουλάχιστον, να τα σκεφτείτε. Οι απαντήσεις και οι σκέψεις πιθανόν να προκαλέσουν κι άλλα ερωτήματα. Να ένα ερώτημα: γιατί προκαλούνται ερωτήματα, γιατί τα εντοπίζουμε και τα διατυπώνουμε; Ποιος το κάνει αυτό; Τα ερωτήματα προκαλούνται από την παρατήρηση και την επισήμανση των αντιφάσεων της κοινωνικής πραγματικότητας. Και γιατί υπάρχουν αυτές οι αντιφάσεις; Υπάρχουν διότι υπάρχει συνεχής αλλαγή της κοινωνικής πραγματικότητας. Και τις εντοπίζει και τις παρατηρεί αυτός που θέλει, που δεν φοβάται μάλλον,  να τις εντοπίσει και να τις παρατηρήσει. Ποιος είναι αυτός; Είναι ο άεργος προλετάριος. Και τι είναι αυτό που κυρίως θα παρατηρήσει; Είναι μια αναντιστοιχία, ένας αναχρονισμός μεταξύ της αποσύνθεσης και της γένεσης. Κι ενώ το στοιχείο της αναντιστοιχίας και του αναχρονισμού παρατηρείται σε όλες τις κοινωνίες, στις καπιταλιστικές και ειδικά στις ανεπτυγμένες είναι τόσο έντονο που φαίνεται κραυγαλέο. Φαίνεται κραυγαλέο. Αλλά: ‘μια κατάσταση όπου τα “γεγονότα” να μιλούν μονοσήμαντα pro ή contra μιας καθορισμένης κατεύθυνσης στη δράση, ποτέ δεν υπήρξε, δεν μπορεί να υπάρξει και δεν θα υπάρξει ποτέ’, γράφει ο Γκεόργκι Λούκατς στην Ιστορία και ταξική συνείδηση (σελ. 81).

Ο εντοπισμός και η παρατήρηση των αντιφάσεων της κοινωνικής πραγματικότητας παράγει γνώση. Και τι είναι η γνώση; Είναι αυτό που ήταν ήδη από την αρχή. Όταν η συσσωρευμένη και παγιωμένη μνήμη (ένστικτο) δεν επαρκούσε για την επιβίωσή μας, η γνώση δεν ήταν τίποτα άλλο από οδηγός δράσης, ήταν ένας προσανατολισμός δράσης, ένας δείκτης κάποιας κατεύθυνσης της πράξης.

Continue reading