τι θα κάνουν, τι θα γίνουν τα παιδιά μας;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΡΟΧΤΕΣ μια δεκαεφτάχρονη κοπελιά μου έστειλε ένα μέιλ που με αναστάτωσε. Εξεπλάγην ευχάριστα που μια 17χρονη διαβάζει κείμενα της Σχολής. Φιλομάθεια και ευρύτητα πνεύματος! Εσείς, μου γράφει μεταξύ άλλων, η γενιά σας, οι σημερινοί εξηντάρηδες, άνδρες και γυναίκες, κουτσά στραβά τα καταφέρατε κάπως. Εμείς τι θα κάνουμε; Αυτό το ερώτημα με απασχολεί κι εμένα εδώ και πολύ καιρό. Ζούμε με δυο παιδιά, εφήβους, Β΄Λυκείου και Γ΄Γυμνασίου. Τα βλέπω κλεισμένα μέσα στο σπίτι τώρα με τον κορονοϊό και η καρδιά μου γίνεται κομμάτια. Θα σπουδάσουν, θα ζήσουν την εμπειρία να είσαι φοιτητής, φοιτήτρια, νέος και ελεύθερος; Αν δεν σπουδάσουν,   τι θα κάνουν; Το μήνυμα τελειώνει με τα  εξής ερωτήματα: ‘ πώς μπορεί ένας σύγχρονος νέος να αναπτύξει πλήρως τις ικανότητές του στον τομέα που τον ενδιαφέρει αν δεν φοιτήσει στο πανεπιστήμιο του Κράτους? Πώς βλέπετε το μέλλον για τα παιδιά σας? Τι επιλογές έχουν αν επιλέξουν να μην φοιτήσουν σε κάποιο πανεπιστήμιο?’  Υπάρχει όμως ένα άλλο ερώτημα, πολύ πιο βασικό, το οποίο δεν διατυπώνεται αλλά δεν μπορούμε να το αγνοήσουμε. Πώς θα ζήσουν, τι δουλειά θα κάνουν; Θα μπορέσουν να εργαστούν; Αυτό είναι το πρωταρχικό ερώτημα.

Continue reading

ο παντογνώστης Θεός, η λατρεία του Ενός και η ενοποίηση των επιστημών

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΠΕΥΘΥΝΟΜΑΙ προς τον Θεό και τον ρωτώ: πόσα φύλλα έχουν τα δέντρα στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου; Πόσες στα σταγόνες βροχής έπεσαν τον Μάρτιο του 2020 στην Αττική;  Ο παντογνώστης Θεός γνωρίζει τα πάντα, γνωρίζει και τις απαντήσεις στα ερωτήματα που του έθεσα. Δεν μπορεί όμως να μου τις ανακοινώσει. Ξέρουμε το γιατί: γιατί δεν υπάρχει, άρα δεν γνωρίζει.

ΜΠΟΡΟΥΜΕ να τα γνωρίζουμε όλα, θα μπορέσουμε να τα γνωρίσουμε όλα; Πώς θα τα καταφέρουμε; Τι θα κερδίσουμε εάν τα γνωρίζουμε όλα; Αυτά, φίλες και φίλοι, είναι τρία από τα ερωτήματα που θα μας απασχολήσουν στο μέλλον, το προσεχές, όχι το απώτερο ή το απώτατο. Σήμερα θα διατυπώσω τις δικές μου απαντήσεις και τα ξαναλέμε.

Continue reading

οι λιμοί την εποχή της συρρίκνωσης του καπιταλισμού

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΡΙΝ ασχοληθούμε με το σημερινό μας θέμα, ας ρίξουμε δυο βλέφαρα στην ιστορία, ένα στη δυτική κι ένα στην παγκόσμια. Θα μας βοηθήσουν να το κατανοήσουμε πληρέστερα.

ΠΟΤΕ, και πώς,   πεινούσαν οι άνθρωποι στο παρελθόν; Πεινούσαν όλοι και όλες, όταν δεν υπήρχε τροφή. Τι έκαναν; Οι τροφοσυλλέκτες – κυνηγοί (- ψαράδες) εγκατέλειπαν έγκαιρα την περιοχή και αναζητούσαν άλλη. Οι αγροτικές κοινότητες όμως λιμοκτονούσαν, σε εποχές σιτοδείας, όταν τα αποθηκευμένα περισσεύματα τελείωναν. Οι ποιμενικές κοινότητες στρέφονταν προς την ζωοκλοπή και τις ληστρικές επιδρομές. Άλλοτε όμως υπήρχαν λιμοί παρ΄ όλο που υπήρχε τροφή. Στην περίπτωση αυτή πεινούσε το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας ενώ μια μειονότητα και να φάει είχε και να πιει είχε – ήταν η μειονότητα που κατείχε τα αποθηκευμένα πλεονάσματα τροφής ή τη γη. Οι λιμοί του άμεσου μέλλοντος θα ανήκουν σε αυτή την δεύτερη κατηγορία. Προς το παρόν υπάρχει τροφή και θα υπάρχει στο προσεχές μέλλον. Για το απώτερο μόνο εικασίες μπορούμε να διατυπώσουμε, οι οποίες όμως δεν είναι και πολύ αισιόδοξες. Θα υπάρξουν λιμοί ενώ υπάρχει τροφή – γιατί; 

Continue reading

η λατρεία της απόστασης

‘η μαγική λέξη είναι η απόσταση’

Σ. Τσιόδρας

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ χάνουν την παραμικρή ευκαιρία που τους παρουσιάζεται για να πραγματοποιήσουν τις επιδιώξεις τους, της επιθυμίες τους, να αυξήσουν την ισχύ τους, να μας αποδυναμώνουν και να μας καταστρέφουν λειτουργικά, δηλαδή να είμαστε χρήσιμοι αλλά υπάκουοι, να μην μπορούμε να δούμε κάτι πέραν του υπάρχοντος, να μην μπορούμε να συνεργαστούμε, να μην μπορούμε να δημιουργήσουμε κάτι άλλο. Αυτό που ήθελαν πάντα αλλά δεν μπορούν παρά μόνο εν μέρει να πραγματοποιήσουν, να είμαστε μακριά ο ένας από τον άλλον, σε απόσταση, να μην σχετιζόμαστε, με αφορμή τον κορονοϊό το τονίζουν και το επαναλαμβάνουν συνεχώς. Από τότε, όποτε, που εμφανίστηκε η κυριαρχική σχέση, η σχέση μεταξύ Κυρίου και Υποτελούς,  η επιδίωξη της επιβολής της απόστασης μεταξύ των Υποτελών ήταν μία από τις πρώτες και τις βασικές. Η εγγύτητα, η συμβίωση, η συνεργασία μεταξύ των Υποτελών αποτελεί θανάσιμη απειλή για την Κυριαρχία. Είναι ένας από τους εφιάλτες τους. Θέλουν να απαλλαγούν από αυτόν.

ΜΕΧΡΙ τώρα οι πιο αποτελεσματικοί τρόποι της  επιβολής, της εμπέδωσης της  απόστασης μεταξύ των Υποτελών ήταν ο ανταγωνισμός, ο ατομικισμός, η κτητικότητα, ο φόβος, η μίμηση του Κυρίου. Τώρα, με τον κορονοϊό, προστίθεται άλλος ένας, ακόμα πιο αποτελεσματικός, απείρως αποτελεσματικότερος. Θα επιχειρήσουν να τον παρατείνουν όσο γίνεται πιο πολύ, να τον κάνουν καθημερινή πρακτική, τέρμα οι χειραψίες και τα φιλιά και αγκαλιές. Όχι μόνο θα είμαστε μακριά ο ένας από την άλλη αλλά δεν θα βλεπόμαστε κιόλας, θα φοράμε όλοι και όλες μάσκες, για μήνες, για χρόνια, όσο πιο πολύ, τόσο το καλύτερο. Απόσταση και απόκρυψη του προσώπου!

Continue reading

θα ζούμε χωρίς να δουλεύουμε; πώς;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΝΑΣ όχι και πολύ μικρός, σε σύγκριση με τον συνολικό πληθυσμό,  αριθμός οικογενειών, ζευγαριών και ατόμων στις κοινωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και αλλού,  ζει χωρίς να δουλεύει, προσωρινά με το επίδομα ανεργίας, μόνιμα με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Εάν σε αυτόν τον αριθμό προσθέσουμε τους συνταξιούχους, τα παιδιά και τους εφήβους, τους νέους και τις νέες που σπουδάζουν, εάν προσθέσουμε και κάποιες άλλες κοινωνικές κατηγορίες (ΑΜΕΑ, μετανάστες, ασθενείς και άλλες) τότε ο αριθμός αυτός δεν είναι καθόλου μικρός. Θα πρέπει να προσθέσουμε και τις νοικοκυρές, οι οποίες εργάζονται μεν, και μάλιστα σκληρά,  αλλά δεν δουλεύουν (μεροκάματο, μισθός). Τελικά, αυτοί και αυτές που δεν δουλεύουν αποτελούν πια την πλειονότητα του πληθυσμού. Επίσης, υπάρχει ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού που δουλεύει περιστασιακά ενώ επίσης ένα μεγάλο μέρος εργάζεται λίγες ώρες τη μέρα.

Η κατάσταση αυτή είναι πρωτοφανής για τον δυτικό πολιτισμό. Αυτοί που δεν δούλευαν και δεν εργάζονταν ήταν μια μικρή μειονότητα, ήταν οι Κύριοι, οι άρπαγες του κοινωνικού πλούτου, που παρήγαγε όλος ο πληθυσμός, παιδιά, έφηβοι, νέοι, ενήλικες και γέροι. Δεν υπήρχαν επιδόματα για τα παιδιά, για τους ανέργους, τις ανύπαντρες μητέρες, τους ανάπηρους, δεν υπήρχαν συντάξεις ούτε εγγυημένο εισόδημα. Δεν υπήρχε δωρεάν (που δεν είναι δωρεάν) περίθαλψη. Υπήρχε μόνο η κοινωνική αλληλεγγύη, η οικογένεια, η γειτονιά, το χωριό, η χριστιανική εκκλησία, η φιλανθρωπία. Με τον καπιταλισμό, με τον νεοφιλευθερισμό, με τις παραχωρήσεις δηλαδή των Κυρίων, με το Κράτος Πρόνοιας, με την βιοπολιτική, όλες αυτές οι μορφές κοινωνικής αλληλεγγύης καταργήθηκαν και αντικαταστάθηκαν από την επιτήρηση και έλεγχο του Κράτους. Εγείρονται τρία ζητήματα, που δεν θα μας απασχολήσουν στο εγγύς μέλλον, μας απασχολούν ήδη σήμερα.

Continue reading

η αμβροσία, το νέκταρ, ο Μαρξ, οι μαρξιστές και η επιθυμία της σωματικής αθανασίας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΥΝΑΝΤΩ και συζητώ συχνά με μαρξιστές, φίλους και μη, οι οποίοι υποστηρίζουν σθεναρά  ότι μια μέρα ο άνθρωπος θα κυριαρχήσει ολοσχερώς πάνω στη φύση και έτσι μια μέρα θα γίνουμε αθάνατοι σωματικά. Θα την κατατροπώσουμε τη φύση. Ο άνθρωπος θα γίνει πανίσχυρος, η πανίσχυρη φύση και ο πανίσχυρος θάνατος θα ηττηθούν κατά κράτος. Το ότι θα υποτάξουμε τη φύση και θα κάνουμε ό,τι θέλουμε το έγραψε και το πίστευε και ο Κάρολος. Δεν γνωρίζω, δεν θυμάμαι να έγραψε ότι θα γίνουμε αθάνατοι. Το έγραψε όμως ο Σάββας Μιχαήλ – πλήρης κυριαρχία επί της φύσης σημαίνει μια κυριαρχία άνευ όρων και ορίων. Έγραψε μάλιστα ότι σε μια κομμουνιστική κοινωνία δεν θα υπάρχουν καθόλου απαγορεύσεις, θα καταργηθεί ακόμα και η αιμομιξία.

ΠΟΛΥ πριν τον Μαρξ και τους μαρξιστές – να σημειώσουμε ότι δεν ενστερνίζονται όλοι οι μαρξιστές τις απόψεις περί της σωματικής αθανασίας- οι ήρωες και οι αριστοκράτες της αρχαίας Ελλάδας επιθύμησαν και διατύπωσαν και ευθέως και υπαινικτικά την επιθυμία της σωματικής αθανασίας. Ο θάνατος, βίαιος ή φυσικός,  είναι απόλυτη απώλεια του πλούτου και της ισχύος, είναι ήττα εξευτελιστική. Δεν μπορούσε να ανεχτεί την απώλεια του πλούτου και της ισχύος και κατέστησε τη φύση και τον θάνατο ασυμβίβαστους αντιπάλους, εχθρούς. Η εξάρτηση αυτή από τη φύση τούς ήταν πολύ ενοχλητική. Ενοχλητική τους ήταν η εξάρτηση και από τους Υποτελείς. Αυτές τις δύο εξαρτήσεις ήθελαν να τις εξαλείψουν. Δεν μπορούσαν όμως!

ΕΤΣΙ, ικανοποίησαν αυτές τις επιθυμίες με τη φαντασία τους. Φαντάστηκαν τους εαυτούς τους ως αθάνατους, ως να είχαν καταργήσει την εξάρτηση και από τη φύση και από τους Υποτελείς. Φαντάστηκαν τους εαυτούς τους και αθάνατους και χωρίς Υποτελείς. Τα διαβάζουμε στην Ιλιάδα. Είναι οι θεοί του Ολύμπου. Εάν είμαστε αθάνατοι, δεν θα τους χρειαζόμαστε τους Υποτελείς – τι να τους κάνουμε; Η όλη αυτή κατάσταση προκάλεσε δύο πολύ ενδιαφέρουσες καταστάσεις, οι οποίες δεν έπαψαν και δεν θα πάψουν να μας ενδιαφέρουν.

ΔΕΝ εκπλήρωσαν μόνο φαντασιακά την επιθυμία της σωματικής αθανασίας αλλά αναρωτήθηκαν: πώς θα γίνουμε αθάνατοι; Πώς οι θεοί του Ολύμπου, που τους γέννησε μάνα ( θα δούμε παρακάτω τι έγινε με τη θεά Αθηνά),  είναι αθάνατοι, τι κάνουν και είναι αθάνατοι; Η απάντηση: τρώνε αμβροσία και πίνουν νέκταρ. Τι είναι αυτά; Τροφή ή φάρμακα; Πριν απαντήσουμε, ας θυμηθούμε ότι και άλλες πολλές επιθυμίες (αύξησης της ισχύος) καταγράφει η Ιλιάδα. Στο εργαστήριο του Ηφαίστου, ραψωδία Σ, υπάρχουν αυτόματα οχήματα και ρομπότ μεταλλικά – ενώ οι δούλοι φθείρονται και πεθαίνουν, τα ξύλινα οχήματα κι αυτά φθείρονται και σαπίζουν. Η Ίρις, η θεά της μετάδοσης πληροφοριών και μηνυμάτων, το σημερινό Ίντερνετ, κινείται με την ταχύτητα της σκέψης. Η Ήρα μετακινείται στον ουρανό με ιπτάμενο άρμα. Ο Ζεύς έχει ένα όπλο με μεγάλο βεληνεκές και ακρίβεια – τον κεραυνό.

ΤΙ είναι λοιπόν η αμβροσία και το νέκταρ – αμβροσία σημαίνει την τροφή που σε κάνει αθάνατο (α – βροτός, θάνατος) και το νέκταρ, το ποτό,  είναι ο κύριος (-ταρ) του θανάτου (νεκ-, νέκυς, νεκρός). Δεν μπορούσαν οι ήρωες να δεχτούν ότι θα είναι αθάνατοι και δεν θα τρώνε και δεν θα πίνουν, δεν θα γαμάνε και δεν θα πολεμάνε! Θα είμαστε και αθάνατοι, άρα δεν έχουμε τίποτα ανάγκη, θα είμαστε όμως και θνητοί – πώς θα στερηθούμε τόσες πολλές και ευχάριστες ηδονές; Ας θυμηθούμε επίσης ότι τα περισσότερα φάρμακα, μέχρι πρό τινος, ήταν τροφές. Υπήρχαν και φάρμακα αλλά ήταν πολύ λίγα. Ο Ιπποκράτης πρότεινε για στομαχικά προβλήματα σούπα από νεογέννητα κουτάβια – ναι, ναι, καλά διαβάσατε! Για πάρα πολλές ασθένειες πρότεινε το περπάτημα πολλών χιλιομέτρων.

Η αμβροσία και το νέκταρ είναι και τροφή και φάρμακο. Εάν ρωτήσουμε, που πώς εξασφάλιζαν οι θεοί την αμβροσία και το νέκταρ, απάντηση δεν θα έχουμε. Είναι καθαρά πλάσματα της φαντασίας. Ναι, αλλά αυτή η φαντασία υπαινίσσεται κάποια προσδοκία: εάν μπορούσαμε να φτιάξουμε αμβροσία και νέκταρ, θα γινόμασταν αθάνατοι. Η αμβροσία και το νέκταρ είναι τα πρώτα σπέρματα της δυτικής επιστήμης και τεχνικής. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι γνώσεις που συστηματοποιήθηκαν σε σύστημα για πρώτη φορά και αποτέλεσαν μια επιστήμη ήταν η ιατρική (τέχνη: τεχνική και επιστήμη μαζί).

Η επιθυμία της σωματικής αθανασίας, η επιθυμία της αύξησης της ισχύος ήταν η αιτία της εμφάνισης της ιατρικής. Δεν διατυπώνεται ούτε στον Ιπποκράτη ούτε στον Γαληνό – εάν δεν κάνω λάθος. Αυτή είναι όμως η τελική αιτία, ο σκοπός, ο στόχος. Και όπου υπάρχει σκοπός και στόχος εκεί υπάρχει και νόημα. Η Ιστορία, λόγου χάριν, έχει νόημα μόνο όταν υπάρχει σκοπός, όταν υπάρχει στόχος. Η δυτική Κυριαρχία έχει σκοπούς και στόχους, άρα η Ιστορία έχει νόημα. Η αρχαία ελληνική κυριαρχία διατυπώνει επιθυμίες αλλά δεν τις εντάσσει στον χρόνο, στο μέλλον. Η Ιστορία για τους αρχαίους Έλληνες ήταν το παρελθόν, ας μη το ξεχνάμε. Το παρελθόν θα επαναληφθεί, μας λέει ο Θουκυδίδης, δεν υπάρχει στόχος και σκοπός, δεν υπάρχει νόημα. Για την εβραϊκή σκέψη, η Ιστορία, το μέλλον δηλαδή, έχει σκοπό και στόχο, έχει νόημα. Το παρελθόν δεν θα επαναληφθεί! Αυτή είναι η εσχατολογία. Αυτή ήταν η κόλλα που κόλλησε την αρχαία ελληνική και εβραϊκή σκέψη: οι επιθυμίες προβάλλονται στο μέλλον και προσδοκάται η εκπλήρωσή τους, η πραγματοποίησή τους. Η φιλοσοφία της ιστορίας, η ανακάλυψη του νοήματος, του σκοπού, του στόχου της ιστορίας, είναι επινόηση της εβραϊκής σκέψης, όχι της αρχαίας ελληνικής.

ΚΑΙ ενώ η ιατρική, η παθολογία ας πούμε, μεταξύ των άλλων, περιορίστηκε στην αντιμετώπιση των ασθενειών και στη διαχείριση της υγείας των πληθυσμών (βιοεξουσία, βιοπολιτική, κοινωνική ιατρική, προληπτική ιατρική κοκ.), παρακλάδια της (βιολογία, γενετική κτλ.) στοχεύουν στην εκπλήρωση της επιθυμίας της σωματικής αθανασίας. Η διαπίστωση αυτή δεν αφορά μόνο την ιατρική. Από το 1300 μ. Χ. μέχρι σήμερα,  μία μετά την άλλη εκπληρώνονται οι επιθυμίες που καταγράφηκαν στην Ιλιάδα.  Το 1300 έχουμε τα πρώτα πυροβόλα  – τι να σου κάνει ο κεραυνός. Τον 15ο και 16ο αιώνα η Δύση ανακαλύπτει τα αρχαία ελληνικά κείμενα και αντιλαμβάνεται ότι το ενδιαφέρον τους είναι εστιασμένο στην αύξηση της ισχύος. Η Ιλιάδα διαβάζεται και μεταφράζεται σε όλες τις γλώσσες της δυτικής Ευρώπης. Όταν λέμε Αναγέννηση εννοούμε την αναγέννηση, την αναβίωση των επιθυμιών αύξησης της ισχύος που καταγράφηκαν στην Ιλιάδα, στον Πλάτωνα, στον Αριστοτέλη. Και προτιμούν την Ιλιάδα και τον Πλάτωνα γιατί εστιάζουν στις επιθυμίες, όχι στην προσπάθεια εκπλήρωσής τους. Οι λύσεις και οι έρευνες του Αριστοτέλη είναι απαρχαιωμένες – ο Κοπέρνικος, ο Γαλιλαίος και ο Κέπλερ, ο Νεύτων στην συνέχεια δίνουν τη χαριστική βολή στον αριστοτελισμό.

ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΣ αυτής της κυριαρχικής παράδοσης είναι και ο Μαρξ. Δεν είναι μόνο αυτό αλλά είναι μια πολύ σημαντική πτυχή της σκέψης του. Να γίνουμε πιο ισχυροί από τη φύση, να την καθυποτάξουμε, να γίνουμε όλοι αθάνατοι. Σε μια κοινωνία όμως που δεν θα υπάρχουν καπιταλιστές και προλετάριοι. Αυτός είναι ο ανθρωπισμός του Μαρξ. Ο Μαρξ σκεφτόταν σε αυτή την περίπτωση όπως οι Κύριοι του δυτικού πολιτισμού: να καταργήσουμε κάθε εξάρτηση από τη φύση. Ο αγαπημένος του ήρωας ήταν ο Προμηθέας, ο θεός της τεχνικής. Το ότι η κατάργηση της εξάρτησης είναι μια επιθυμία ενίσχυσης της Κυριαρχίας, αναπαραγωγής της και διαιώνισής της ήταν κάτι που δεν μπορούσε να διανοηθεί. Ήταν αιχμάλωτος της σκέψης της εποχής του, του πολιτισμού του. Δεν μπορούσε να σκεφτεί ότι η ζωή επινόησε τον θάνατο για να μπορέσει να συνεχίσει να υπάρχει, ότι, εάν δεν υπάρχει θάνατος,  δεν μπορεί να υπάρξει ζωή. Δεν μπορούσε, ήταν κάτι το αδιανόητο.

 

η λατρεία της κατάρας της απαγόρευσης· εμβόλιο ή ζωντανός κομμουνισμός;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ που είναι το Λαύριο. Είναι παραλιακή κωμόπολη, καμιά πενηνταριά χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Αθήνας, το καλοκαίρι ο πληθυσμός της υπερδιπλασιάζεται, μιας και πολλές οικογένειες έχουν εξοχικά εκεί. Φέτος όμως ο πληθυσμός της διπλασιάστηκε ήδη αρχές Απριλίου. Όλοι και όλες γνωρίζουμε το γιατί. Έφυγαν από Αθήνα και Πειραιά και εγκαταστάθηκαν εκεί λόγω του κορονοϊού παρ΄ όλες τις απαγορεύσεις. Και δεν είναι μόνο το Λαύριο. Όλων των  παραλιακών κωμοπόλεων της Αττικής διπλασιάστηκε ή σχεδόν διπλασιάστηκε – παρ΄ όλες τις απαγορεύσεις. Εγείρεται λοιπόν το ερώτημα: έκαναν καλά που δεν υπάκουσαν, έκαναν καλά που έγραψαν στ΄ αρχίδια τους και στο μουνί τους την απαγόρευση κυκλοφορίας;

ΕΠΡΑΞΑΝ σοφά, έπραξαν κομμουνιστικά!

Continue reading

David Graeber – Γιατί ο καπιταλισμός παράγει άχρηστες δουλειές

David Graeber – Γιατί ο καπιταλισμός παράγει άχρηστες δουλειές

Στο δεύτερο τεύχος του περιοδικού Κοινοί Τόποι θα δημοσιεύονταν το παραπάνω άρθρο αλλά ο ιός δεν επέτρεψε την έκδοση του περιοδικού. Οι διαφωνίες μας με αυτά που γράφονται στο κείμενο είναι πολλές και μεγάλες. Πριν τις εκθέσω, ας το διαβάσουμε και βλέπουμε.

γνώση χωρίς επιστήμη, επιστήμη με γνώση (1)

φίλες  και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΡΙΝ γίνουμε άνθρωποι, πριν κάνα δυο εκατομμύρια χρόνια (δεν θα μάθουμε ποτέ πότε ακριβώς) συνέβη μια πολύ μεγάλη αλλαγή στην φύση των προγόνων μας. Γινόμασταν έφηβοι στα τέσσερα με έξι έτη αλλά κάποια στιγμή, διάρκειας πολλών χιλιάδων ετών, η παιδική ηλικία παρατάθηκε και η εφηβεία άρχιζε, και αρχίζει, στα δώδεκα, πάνω κάτω. Πώς άλλαξε η φύση μας, γιατί παρατάθηκε η παιδική ηλικία; Γνωρίζουμε την απάντηση: είχαμε μάθει τόσο πολλά που για να τα μεταδώσουμε έπρεπε να αλλάξει η φύση μας, τόσο σημαντική ήταν η γνώση και η μετάδοση της γνώσης στα παιδιά- η αλλαγή αυτή ήταν η λύση κάποιου προβλήματος που προέκυψε χωρίς να το θέλουμε. Η διαδικασία της ανθρωπογένεσης/κοινωνιογένεσης ήταν μια διαδικασία υποβάθμισης του ενστίκτου και αναβάθμισης της γνώσης και της επίκτητης μάθησης, ήταν μια διαδικασία διαρκούς πρόκρισης της συμβίωσης και της συνεργασίας – είχε προηγηθεί η απώλεια του οίστρου με αποτέλεσμα να έρθουν πιο κοντά το αρσενικό και το θηλυκό. Η παράταση της παιδικής ηλικίας, αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας,  ήταν και μια περαιτέρω ενίσχυση της συμβίωσης και της συνεργασίας.

Η γνώση και η επίκτητη μάθηση είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας και της συμβίωσης, της εξάρτησης από τη φύση και τους άλλους ανθρώπους. Είναι παντελώς αδύνατον να υπάρξει γνώση και επίκτητη μάθηση με διαφορετικό τρόπο. Δεν μπορεί να υπάρξει γνώση χωρίς εξάρτηση από τη φύση και τους άλλους. Η συνθήκη αυτή διαμόρφωσε τον τρόπο σκέψης μας – τον οποίο αποκαλώ τρόπο σκέψης της εξάρτησης, ο οποίος βέβαια υπάρχει ακόμα αλλά σε διαρκή υποχώρηση έναντι ενός δεύτερου τρόπου σκέψης που εμφανίστηκε πριν 2.500 χρόνια μόνο, του τρόπου σκέψης της κατάργησης της εξάρτησης, ο οποίος μας οδηγεί ταχέως προς την καταστροφή της ζωής και της κοινωνίας.

Continue reading

η κοινωνική προέλευση του δυισμού και του μονισμού

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΚΑΤΑ τη διάρκεια των πρώτων αιώνων της δυτικής φιλοσοφίας, της αρχαίας ελληνική φιλοσοφίας, της φιλοσοφίας της δυτικής Κυριαρχίας, διατυπώθηκαν δύο θεωρίες σχετικά με τον αριθμό των ανώτατων, ισχυρότατων δυνάμεων (αρχαί) που υπάρχουν και δρουν στη φύση και την κοινωνία. (Δεν γίνεται να μην υπάρχει, υπάρχουν! Θα δούμε γιατί). Κάποιοι αρχαϊκοί φιλόσοφοι (‘προσωκρατικοί’) υποστήριζαν ότι όσον αφορά τη φύση μία είναι αυτή η δύναμη, από την οποία προέρχονται τα πάντα: το νερό, ο αέρας, η φωτιά, το άπειρο. Στους νεώτερους χρόνους αυτές οι αντιλήψεις ονομάστηκαν μονισμός, από το γερμανικό Μonismus, ή και ενισμός. Όσον αφορά την κοινωνία η δύναμη αυτή είναι ο θεός, το Ον, το Έν, ο Εις, ο Ένας (Παρμενίδης, Πλωτίνος). Η δεύτερη θεωρία είναι αυτή του δυισμού, από το γαλλικό dualisme: δύο είναι αυτές οι δυνάμεις, λόγου χάριν ο θεός και ο διάβολος, το καλό και το κακό, η ψυχή και το σώμα. Η σύγκρουση μεταξύ αυτών των δύο δυνάμεων είναι σφοδρή και ατέρμονη, νικήτρια όμως αναδεικνύεται μία: ο θεός, το καλό, η ψυχή. Πώς διαμορφώθηκαν άραγε αυτές οι θεωρίες; Είναι επίκαιρες σήμερα, έχουν κάποια σημασία για μας τώρα, μας βοηθούν να κατανοήσουμε τι συμβαίνει στις κοινωνίες μας και τον πολιτισμό μας;

ΘΑ υποστηρίξω ότι δύο είναι οι πηγές αυτών των θεωριών: η γενεαλογία και η κυριαρχική σχέση.

Continue reading