φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΕΙΝΑΙ πολύ λίγοι οι Κύριοι (κάτοχοι κοινωνικού πλούτου και πολιτικοί ηγέτες κυρίως) που σκέφτονται – οι περισσότεροι δεν θέλουν ή και δεν μπορούν. Κυριαρχία όμως χωρίς σκέψη είναι αδιανόητη: η Κυριαρχία αντιμετωπίζει προβλήματα, διλήμματα, δυσχέρειες, αποτυχίες, ήττες κι όλα αυτά χωρίς τη σκέψη δεν επιλύονται. Κάποιοι άλλοι σκέφτονται γι΄ αυτούς, προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, είναι υπηρέτες τους με άλλα λόγια, έναντι αμοιβής ή αξιωμάτων. Αυτοί που σκέφτονται λέγονται σύμβουλοι – αναφέρομαι πολύ συχνά σε αυτούς. Η σχέση των Κυρίων με τους συμβούλους του παρουσιάζει πολλές διακυμάνσεις: κινείται μεταξύ του θαυμασμού και της απρόσκοπτης συνεργασίας, της δυσφορίας και της ανοιχτής εχθρότητας. Ο Κύριος, ένας πρόεδρος των ΗΠΑ λόγου χάριν, επειδή δεν θέλει ή δεν μπορεί να σκέφτεται, αποφεύγει τους σχολαστικούς, δεν θα ακούσει κάποιον που κάνει αναφορές στον Αριστοτέλη, στον Χέγκελ ή στον Καντ, θέλει να του μιλάνε απλά· αποφεύγει όμως και αυτούς που μιλάνε περισσότερο ευθέως από ό,τι αντέχει το αυτί τους, αποφεύγει δηλαδή αυτούς που δεν είναι αρκούντως διπλωμάτες. Στην πρώτη περίπτωση κουράζεται και βαριέται, στη δεύτερη ενοχλείται γιατί θίγεται η νοημοσύνη του! (Να τα διαβάζουν αυτά, και άλλα πολλά που θα γράψω, αυτοί που θέλουν να γίνουν σύμβουλοι).
ΟΙ σύμβουλοι υπάρχουν από τότε που υπάρχει η Κυριαρχία και ο Κύριος – η Ιλιάδα μας λέει πολλά. Και είναι όλοι άνδρες, δεν ανέχεται ένας Κύριος να τον συμβουλεύει μια γυναίκα, ακόμα κι αν αυτός ο Κύριος είναι γυναίκα! (Η Θεοδώρα του Ιουστινιανού έπαιξε το ρόλο του συμβούλου – και τι συμβούλου!)Η Γερουσία ήταν οι σύμβουλοι του βασιλιά, του αγού, του άρχοντα. Θα τους συναντήσουμε στη Ρώμη – ο πάμπλουτος Σενέκας, είχε χιλιάδες δούλους, στωικός φιλόσοφος, ήταν και Κύριος και σύμβουλος αυτοκρατόρων. Στην Ιταλία της Αναγέννησης οι σύμβουλοι ήταν πάρα πολλοί· συμβούλους είχαν και όλοι οι βασιλιάδες οι επί κεφαλής των απολυταρχικών Κρατών της δυτικής Ευρώπης, που εμφανίστηκαν τον 15ο αιώνα. Σήμερα οι σύμβουλοι είναι μιλιούνια. Διακρίνουμε τρεις κατηγορίες: οι σύμβουλοι των Υποτελών (πώς να κάνετε φίλους, πώς να γίνετε πλούσιοι, πώς να κρατήσετε τον άντρας σας, κτλ), οι σύμβουλοι των επιχειρήσεων και οι σύμβουλοι των πολιτικών: με αυτούς τους τελευταίους θα ασχοληθούμε σήμερα – πιο συγκεκριμένα, με τους συμβούλους των διαμορφωτών της υψηλής στρατηγικής των ΗΠΑ.