ο οδηγός είναι προλετάριος, ο οδηγός είναι Κύριος

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

το σημερινό σημείωμα το αφιερώνω στον Άκη Γαβριηλίδη

ΘΑ μπορούσαμε να διακρίνουμε τους κατόχους και χρήστες των αυτοκινήτων σε δύο κατηγορίες: αυτοί που οδηγούν κι αυτοί που δεν οδηγούν – άλλοι οδηγούν γι΄ αυτούς, επαγγελματίες οδηγοί, σοφέρ γαλλιστί. Η συντριπτική πλειονότητα αυτών που έχουν και χρησιμοποιούν αυτοκίνητο, οδηγούν. Ποιοι δεν οδηγούν; Το γνωρίζουμε καλά: οι πλουσιότεροι και οι ισχυρότεροι άνδρες, και γυναίκες: βιομήχανοι, τραπεζίτες, έμποροι, στρατιωτικοί, παπάδες, πολιτικοί. Είναι πολύ λίγοι, ίσως ένας στους εκατό χιλιάδες (1/100.000), μάλλον πολύ λιγότεροι. Ας προσέξουμε αυτό: τα παιδιά, αρσενικά, των πλουσιότερων και ισχυρότερων ανδρών και γυναικών οδηγούν ενώ θα μπορούσαν να μην οδηγούν. Περίεργο!

ΝΑ λοιπόν που εγείρονται μερικά κομβικής σημασίας ερωτήματα. Γιατί οι ισχυρότεροι και πλουσιότεροι άνδρες (και γυναίκες) δεν οδηγούν; Δεν έχουν χέρια; Δεν τους αρέσει; Γιατί τα παιδιά τους οδηγούν; Αυτοί και αυτές που οδηγούν, θα ήθελαν να μην οδηγούν; Τους αρέσει να οδηγούν; Σε αυτά τα ερωτήματα θα απαντήσουμε σήμερα, φίλες και φίλοι.

ΟΤΑΝ οδηγούμε, εργαζόμαστε. Είτε είμαστε επαγγελματίες οδηγοί (σοφέρ, ταξιτζήδες, επαγγελματίες οδηγοί, φορτηγατζήδες) είτε όχι. Η διαπίστωση ότι εργαζόμαστε ενοχλεί πολλούς και πολλές που θεωρούν ότι η οδήγηση είναι απόλαυση. Είναι και απόλαυση, όπως θα δούμε, αλλά δεν παύει να είναι εργασία, προ πάντων. Παράγουμε κάτι; Ασφαλώς και παράγουμε! Παράγουμε μετακίνηση (δική μας ή άλλων), μεταφορά (εμπορευμάτων). Μα θα μου πείτε, ο επαγγελματίας οδηγός πληρώνεται, ο οδηγός που δεν πληρώνεται, δεν εργάζεται. Καλέ τι μας λέτε; Κι εγώ εργάζομαι και παράγω ντομάτες να φάμε αλλά δεν πληρώνομαι. Αυτό σημαίνει ότι δεν εργάζομαι; Το ότι η αυτοπαραγωγή δεν είναι παραγωγική εργασία, επειδή δεν αποδίδει κέρδος, είναι μια μαρξιστική ανοησία τεραστίων διαστάσεων.

Ο οδηγός, επαγγελματίας και μη, ό,τι κι αν είναι (εργάτης, υπάλληλος, μαγείρισσα, επιχειρηματίας, φωτομοντέλο, βουλευτής, τραγουδίστρια, ηθοποιός, πουτάνα, στρατιωτικός, έμπορος), όταν οδηγεί, υποβιβάζεται στην  κατάσταση του προλετάριου της βιομηχανικής εποχής. Εργάζεται με τα δύο του χέρια, με τα δυο του πόδια, με τα μάτια του και με τα αυτιά του. Γνησιότερη και καθαρότερη μορφή προλετάριου δεν υπάρχει από αυτήν του οδηγού του αυτοκινήτου, δεν μπορεί να υπάρξει. Κατά συνέπεια, η οδήγηση του αυτοκινήτου είναι ένας κατ΄ εξοχήν αρχαϊσμός – μια επιβίωση του τέλους του 19ου αιώνα στις αρχές του 21ού! Το πόσο κουραστική είναι η οδήγηση δεν μπορώ να το επιβεβαιώσω εγώ αλλά εσείς. Φύγε από Αλεξανδρούπολη να πας Αθήνα – θα σου φύγει ο κώλος, η μέση, ο αυχένας, πλάτη, τα πόδια, τα χέρια  και η πούτσα. Η οδήγηση είναι μία από τις πιο κουραστικές δουλείές, είναι ένας ύμνος στην δημοκρατική ταλαιπωρία. Δε πα να ΄σαι πλούσιος δικηγόρος και βουλευτής;! Μόλις πιάσεις το τιμόνι και βάλεις το πόδι στο γκάζι, γίνεσαι προλετάριος του 19ου αιώνα!

ΜΕ τη γενίκευση της χρήσης του αυτοκινήτου, με τη γενίκευση της οδήγησης, η χειρωνακτική εργασία του εργοστασίου επεκτάθηκε και αποίκισε την κοινωνική ζωή. Ενίσχυσε και επέκτεινε την ηθική της εργασίας, την εργασιομανία. Την οδήγηση ακολούθησαν κι άλλες μορφές εργασίας που νομίζουμε ότι δεν είναι εργασία: η θέαση της τηλεόρασης, η διασκέδαση, οι διακοπές! Εργαζόμαστε ενώ νομίζουμε ότι δεν εργαζόμαστε! Περισσότερο εργαζόμαστε εκτός εργασίας παρά στην εργασία! Εξαθλίωση πολυτελείας!

ΑΥΤΟΣ που δεν οδηγεί ενώ θα μπορούσε να οδηγήσει, ο ισχυρός και πλούσιος και διάσημος Κύριος, γνωρίζει ότι όταν θα πιάσει το τιμόνι, θα υποβιβαστεί αμέσως και αυτομάτως στην κατάσταση του προλετάριου, του χειρώνακτα. Δεν θα ανεχτεί ποτέ ο Κύριος να υποβιβαστεί σε προλετάριο, ο  Κύριος  απεχθάνεται μετά βδελυγμίας την χειρωνακτική εργασία. Αυτού του τύπου ηθική της εργασίας, αυτού του τύπου εργασιομανία τον αφήνει παγερά αδιάφορο. Θα καθίσει στο σαλόνι της λιμουζίνας του, θα πιει το γαλλικό του κρασί, τη σαμπάνια του, θα σνιφάρει την κόκα του, θα γαμήσει, θα συζητήσει – δεν είναι ταλαίπωρος οδηγός.

ΚΙ ενώ ο Κύριος απεχθάνεται σαφέστατα την χειρωνακτική προλεταριακή εργασία της οδήγησης, όλοι οι άλλοι και την θέλουν διακαώς και θα ήθελαν να μην οδηγούν –  όπως οι Κύριοι. Ποιος δεν θα ήθελε να καθόταν στους αναπαυτικούς καναπέδες του σαλονιού, να έπινε σαμπάνια και να γαμούσε; Θα ήθελε να μην οδηγεί για να μοιάζει με τον Κύριο, να είναι Κύριος. Οδηγεί όμως; Γιατί;

ΔΙΟΤΙ με την κατοχή και τη χρήση του αυτοκινήτου, με την οδήγηση γίνεται πιο ισχυρός. Γίνεται πιο γρήγορος – είναι ήρωας, Κύριος! Διεισδύει ταχέως στον κοινόχρηστο χώρο – είναι ψωλαράς πολεμιστής ήρωας που γαμάει και δέρνει!  Αρπάζει κοινόχρηστο χώρο – είναι άρπαγας Κύριος! Είναι οδηγός, είναι Fuhrer, Fahrer –  είναι ηγέτης! Διευθύνει το όχημά του – είναι διευθυντής! Είναι κάτοχος ταχέος τροχοφόρου μεταλλικού φρουρίου – είναι φονιάς πολεμιστής ήρωας! Είναι αρχηγός της μικροσκοπικής του επικράτειας και των τριών συνεπιβατών υποτελών του – είναι πρωθυπουργός! Ο Θεός είναι ο οδηγός μας  – ο οδηγός είναι Θεός! Η οδήγηση αυτοκινήτου είναι ο πιο διαδεδομένος και ο πιο δημοφιλής τρόπος μίμησης του Κυρίου. Μία μόνο οδηγική απόλαυση υπάρχει: η απόλαυση, η ηδονή που εξασφαλίζει η ικανοποίηση της επιθυμίας αύξησης της ισχύος.

ΟΤΑΝ όμως όλοι είναι ισχυροί ή θέλουν να είναι ισχυροί, κανένας δεν είναι ισχυρός, κανένας δεν μπορεί να γίνει ισχυρός. Το αυτοκίνητο είναι συνέπεια του εντονότερου χαρακτηριστικού της δυτικής Κυριαρχίας, του δυτικού πολιτισμού: της επιθυμίας αύξησης τους ισχύος, που από τεχνικής έποψης έγινε δυνατό στα τέλη του 19ου αιώνα. Σε αυτή την περίπτωση του μηδενικού αθροίσματος, φαίνεται ότι δεν υπάρχει πιο μεγάλη αδυναμία από την αύξηση της ισχύος. Δεν φαίνεται, είναι βέβαιο: 120.000 νεκροί κατά την πεντηκονταετία 1967-2017 στην Ελλάδα, 350.000 ανάπηροι, 2.000.000 ελαφριά και βαριά τραυματίες. Αυτές είναι οι συνέπειες της επιθυμίας αύξησης της ισχύος στους δρόμους, του ανταγωνισμού μεταξύ των ισχυρών οδηγών, του εμφύλιου οδικού πολέμου.

ΓΙΑΤΙ όμως οι γόνοι των ισχυρών και πλούσιων και διάσημων Κυρίων προτιμούν να οδηγούν παρά να κάθονται και να πίνουν σαμπάνια και να γαμάνε στο πολυτελές και άνετο σαλόνι της λιμουζίνας; Ο γόνος ενός ισχυρού Κυρίου είναι ένας Υποτελής Κύριος που θέλει να αυξήσει την ισχύ του, έστω και με συμβολικό τρόπο. Ένας από αυτούς, ο πιο συναρπαστικός, ο πιο γοητευτικός, ο πιο επιδεικτικός είναι η οδήγηση ισχυρών, πολυτελών και γρήγορων αυτοκινήτων βλημάτων. Ο γόνος του ισχυρού Κυρίου υποβιβάζεται μεν στην κατάσταση του προλετάριου, όντας όμως γόνος Κυρίου αυτό δεν τον πολυνοιάζει. Αυτό που τον νοιάζει είναι η αύξηση της ισχύος του – μπορεί και το κάνει. Τις περισσότερες φορές νικάει. Την ήττα όμως δεν μπορεί να την αποφύγει, χάνει. Και καμιά φορά συμβαίνει να τον μαζεύουν με το κουταλάκι.