η λατρεία της ταλαιπωρίας: για την αθλιότητα του μαραθώνιου δρόμου

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ο μαραθωνοδρόμος είναι ένας άθλιος άνθρωπος – άθλιος, με την αρχαιοελληνική σημασία της λέξης, ταλαίπωρος δηλαδή. Τι είναι αυτό που ωθεί έναν άνδρα ή μια γυναίκα, ευτυχώς είναι ελάχιστοι και ελάχιστες, να υποστεί μια τέτοια απάνθρωπη ταλαιπωρία; Γιατί καθιερώθηκε το αγώνισμα του μαραθώνιου δρόμου, κάτω από ποιες συνθήκες και προϋποθέσεις; Αυτά τα ερωτήματα θα μας απασχολήσουν σήμερα, φίλες και φίλοι.

ΘΑ παραξενεύονταν πολύ οι αρχαίοι Έλληνες, πλούσιοι και φτωχοί, εάν μάθαιναν ότι υπάρχει ένα άθλημα στο οποίο τρέχουμε 42 ολόκληρα χιλιόμετρα! Αυτοί δεν έτρεχαν πάνω από πέντε χιλιόμετρα (κατά πάσα πιθανότητα, 24 στάδια – το στάδιο της Ολυμπίας 192 μέτρα) – το αγώνισμα αυτό ήταν ο δόλιχος. Οι αρχαίοι Έλληνες ενδιαφέρονταν περισσότερο για την ταχύτητα και λιγότερο για την αντοχή. Το ενδιαφέρον αυτό εξηγείται από τον τρόπο διεξαγωγής του πολέμου. Οι οπλίτες της φάλαγγας έτρεχαν με ταχύτητα για μερικές δεκάδες μέτρα εναντίον των αντιπάλων και έπεφταν πάνω τους ως βλήμα – η φάλαγγα των οπλιτών ήταν ένα ανθρώπινο βλήμα. Στο πεδίο της μάχης πήγαιναν περπατώντας, ή με τα πλοία, με τους δούλους να κουβαλάνε όπλα και τροφή, εάν η μάχη διεξάγονταν μακριά.  Μόνο σε έκτακτες περιστάσεις έπρεπε να διανύσουν μεγάλα διαστήματα τρέχοντας – κι όταν λέμε τρέχοντας εννοούμε βάδην ή τροχάδην, αργό τρέξιμο, γρήγορο βάδην. Γράφει ο Ηρόδοτος  (6.120) ότι 2.000 Σπαρτιάτες διήνυσαν τα 230 χιλιόμετρα της απόστασης Σπάρτης  – Αθήνας μέσα σε τρεις μέρες! 80 χιλιόμετρα τη μέρα, όταν ένας πεζός περπατούσε γύρω στα τριάντα με σαράντα. Την ίδια απόσταση ο Φειδιππίδης, μας πληροφορεί και πάλι ο Ηρόδοτος (6.106) την έκανε σε δύο μέρες!

ΦΑΙΝΕΤΑΙ πως στον ασκητικό Πλάτωνα τα πέντε χιλιόμετρα ήταν λίγα. Στους Νόμους (833 b-c, Η΄βιβλίο) προτείνει ένα αγώνισμα στο οποίο οι αθλητές-πολεμιστές θα τρέχουν βαριά οπλισμένοι 60 στάδια, κοντά 12 χιλιόμετρα, όταν ο οπλίτης δρόμος των αθλητικών αγώνων της εποχής του ήταν δύο στάδια, τετρακόσια μέτρα! Για τους ελαφρότερα οπλισμένους τοξότες προτείνει το αγώνισμα των εκατό σταδίων, κοντά είκοσι χιλιόμετρα! (τοξότην πάσαν τοξικήν έχοντα στολήν, σταδίων σε εκατόν). Προτάσεις που έπεσαν στο κενό, όπως άλλωστε όλες οι προτάσεις των Νόμων του.

Θα συνεχίσω αύριο το πρωί