φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΣΤΟ The Press Project δημοσιεύτηκε κείμενο του συγγραφέα Γιάννη Μακριδάκη με τίτλο Καταναλωτικός Φιλοτομαρισμός. Εάν έχετε χρόνο και διάθεση, διάβαστέ το, δεν είναι μακροσκελές. Ο τίτλος του σημερινού σημειώματος είναι φράση από αυτό το κείμενο, ελαφρώς αλλαγμένη για να να συνοψίσει και να τονίσει εμφατικά το περιεχόμενο της σκέψης του. Θα διαβάσετε και κάποια σχόλια – σε ένα από τα οποία απαντά ο συντάκτης του κειμένου κι αυτή την απάντηση θα την εξετάσουμε με μεγάλη προσοχή. Στο κείμενο αυτό ο Μακριδάκης έντρομος καταγράφει την ανησυχία του, την οποία και παραθέτουμε: η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) κόβει χρήμα, 1 τρις, για να αντιμετωπίσει τη λιτότητα, το χρήμα όμως αυτό θα φτάσει στα χέρια ανόητων και απολίτιστων φιλοτομαριστών καταναλωτών, οι οποίοι είναι το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού, που θα αγοράσουν διάφορα προϊόντα και έτσι θα κατασπαταλήσουν τους φυσικούς πόρους και θα καταστρέψουν το οικοσύστημα. Πρόκειται για πολύ μεγάλο κίνδυνο, τόσο μεγάλο που σε λίγα χρόνια θα αντιμετωπίσουμε πολύ μεγάλα προβλήματα. Κατά συνέπεια, συμπεραίνω εγώ και κάθε αναγνώστης και αναγνώστρια, θα ήταν καλύτερα να μην κοπεί και να μην φτάσει αυτό το χρήμα στα χέρια των ανόητων και απολίτιστων φιλοτομαριστών καταναλωτών. Αυτό είναι με λίγα λόγια η κεντρική ιδέα του κειμένου που εξετάζουμε και κρίνουμε. Για να είμαι όμως πιο σαφής θα παραθέσω κάποιες σκέψεις του συγγραφέα, όπως τις διατυπώνει, και θα τις σχολιάσω σκεπτόμενος πάνω σε αυτές.
ΟΤΑΝ εξετάζουμε, όταν κρίνουμε ένα κείμενο, φίλες και φίλοι, προσπαθούμε να βρούμε τις αντιφάσεις του, τις ελλείψεις του, τις παρανοήσεις του. Δεν ψάχνουμε να βρούμε αδύνατα σημεία για να ασκήσουμε πολεμική χάριν της πολεμικής αλλά οι αντιφάσεις, οι ελλείψεις και οι παρανοήσεις είναι όντως αδύνατα σημεία, κατά τη γνώμη του κρίνοντος βέβαια και ακολούθως του αντικρίνοντος, ας μου επιτραπεί ο όρος. Αυτό είναι το περιεχόμενο της δημόσιας συζήτησης – όσο για τους κανόνες της πραγματοποίησής της αρκεί να σημειώσουμε ότι αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η επιχειρηματολογία και η ανταλλαγή σκέψεων, γνωρίζοντας ότι η αλλαγή τρόπου σκέψης είναι μια διαδικασία που έχει πολύ μεγάλη διάρκεια, οπότε η επιδίωξη της πειθούς ας υπάρχει μεν αλλά ας μην την λάβουμε και πολύ στα σοβαρά. Θα επιμείνω στο ζήτημα του σκοπού και της ηθικής της συζήτησης και θα παραθέσω μερικές ακόμα σκέψεις.
ΠΟΙΟΣ είναι ο σκοπός της δημόσιας συζήτησης; Να κατανοήσουμε την κοινωνία, τα κοινωνικά προβλήματα, τη ζωή, τη φύση. Επειδή ο καθένας και η καθεμιά βλέπει τα πράγματα διαφορετικά, οφείλουμε να ακούμε κάθε διαφορετική γνώμη. Δεν μπορεί να γίνει συζήτηση, εάν θεωρούμε ότι εγώ είμαι σωστός και εσείς λάθος, τελεία και παύλα, και οφείλετε να με ακολουθήσετε. Όταν μερικές φορές παρεκτρεπόμαστε, υποσχόμαστε ότι αυτό δεν θα το ξανακάνουμε. Πολύ συχνά, παιδιά και φίλοι, μου κάνουν υποδείξεις, αντιλαμβάνομαι ότι έκανα λάθος και υπόσχομαι ότι αυτό δεν θα το ξανακάνω. Όταν με ρωτάνε κάτι και δεν το ξέρω, ομολογώ ότι δεν το ξέρω και, εάν με ενδιαφέρει, το ψάχνω και το μαθαίνω. Η στάση αυτή δεν είναι εγγενής στον άνθρωπο, τη μαθαίνει, και τη μαθαίνει όσο μεγαλώνει. Είναι ο εγωισμός στη μέση, είναι ο ναρκισσισμός, είναι η μεγαλομανία, είναι η φιλοδοξία και η ματαιοδοξία, είναι η παράνοια, όλα αυτά τα γνωρίζω πολύ καλά από πρώτο χέρι – και πάντα καιροφυλακτούν και πάντα χρειάζεται καθημερινή επαγρύπνηση και εγρήγορση.
ΔΕΝ αποκλείεται αυτό που πρεσβεύω να είναι λάθος, αυτή είναι η στάση μου. Και γι΄ αυτό επιδιώκω πάντα τη συζήτηση και την ανταλλαγή σκέψεων και επιχειρημάτων. Ασφαλώς έχω διαμορφώσει κάποιες απόψεις και θεωρίες και με βάση αυτές αποκρυπτογραφώ τον κόσμο, όλοι και όλες αυτό κάνουμε. Για να γίνει μια συζήτηση απαιτείται ελευθερία πνεύματος και ευρύτητα σκέψης.
ΓΙΑ να κατανοήσουμε τον κόσμο και τους άλλους περιγράφουμε αυτό που βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε και ακολούθως διατυπώνουμε προτάσεις. Ονομάζουμε την πρώτη προσέγγιση περιγραφική – περιγράφουμε τη διατροφή του λιονταριού και λέμε ότι το λιοντάρι είναι σαρκοφάγο: τρώει άλλα ζώα, αντιλόπες, βουβάλια, ελεφαντάκια, ιπποποταμάκια και άλλα πολλά νεογνά και γηραλέα και άρρωστα και τραυματισμένα ζώα. Αυτή είναι η περιγραφική προσέγγιση. Εάν πούμε ότι θα έπρεπε το λιοντάρι να μην τρώει άλλα ζώα αλλά χορτάρι, τότε η προσέγγισή μας είναι κανονιστική – προτείνουμε, βάζουμε κανόνες. Αναρωτιέμαι εάν τα λιοντάρια κατασπαταλούν φυσικούς πόρους και καταστρέφουν το οικοσύστημα. Δεν νομίζω ότι μπορεί κάποιος ή κάποια να απαντήσει καταφατικά.
ΟΙ συνταξιούχοι, οι γέροι και οι γριές, πάνω από 65 ετών, που ζουν στην Ελλάδα είναι 1 εκ. ας πούμε, δεν ξέρω πόσοι είναι ακριβώς. Κάθε γέρος και κάθε γριά έχει μια νάιλον σακούλα γεμάτη με φάρμακα. Οι γέροι και οι γριές στην Ευρώπη μπορεί να είναι και πάνω από 100 εκ. – δεν ξέρω τον ακριβή αριθμό, και ζουν όλοι με μια σακούλα φάρμακα δίπλα τους, η οποία πρέπει κάθε τόσο να ανανεώνεται. Για να παραχθούν αυτά τα φάρμακα καταναλώνονται πολύ μεγάλες ποσότητες φυσικών πόρων και ενέργειας, η οποία κατανάλωση ασφαλώς και συμβάλλει στην καταστροφή οικοσυστημάτων – με τις μεταφορές των φαρμάκων, λόγου χάριν. Αυτή είναι μια περιγραφική προσέγγιση της κατάστασης της υγείας των γέρων και των γριών στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Μας επιτρέπεται να πούμε ότι θα έπρεπε οι γέροι και οι γριές να μην καταναλώνουν φάρμακα ή τόσα φάρμακα γιατί με αυτόν τον τρόπο κατασπαταλούν φυσικούς πόρους και ενέργεια και καταστρέφουν οικοσυστήματα; Ναι, μας επιτρέπεται να το πούμε αλλά μέχρι να φτάσουμε στο σημείο να μην καταναλώνουν τόσα πολλά φάρμακα ( να μην καταναλώνουν κανένα μάλλον είναι φαντασιοπληξία, τα γεράματα δεν είναι της πλάκας) θα πρέπει να τα καταναλώνουν. Εάν, προκειμένου να διαφυλάξουμε τους φυσικούς πόρους και να αποτρέψουμε την καταστροφή οικοσυστημάτων, απαγορεύσουμε τους γέρους και τις γριές να καταναλώνουν τα πολύτιμα γι΄ αυτούς και τους συγγενείς τους φάρμακα, τότε δεν θα μείνει κανένας γέρος πάνω στη γη, θα ψοφήσουν όλοι. Πολλοί φυσικοί πόροι δεν θα κατασπαταληθούν, η καταστροφή οικοσυστημάτων θα αποτραπεί αλλά οι γέροι και οι γριές θα εξοντωθούν. Δεν νομίζω πως υπάρχει εχέφρων άνθρωπος που θα υποστηρίξει κάτι τέτοιο.
ΘΑ εστιάσω την κριτική μου κυρίως σε δύο σημεία του κειμένου που εξετάζουμε: στο ζήτημα της κατανάλωσης και στο ζήτημα του χρήματος. Θα συνεχίσω όμως αύριο το πρωί γιατί ξημερώνει και πρέπει να γίνουν πολλά, όπως κάθε μέρα. Πρώτα θα ανάψω τη σόμπα με ξύλα που κόψαμε από το δάσος με την Τασούλα, την Αποστολία και τον Παύλο.
Κοτόσουπα σήμερα. Κόκορας που τον έσφαξα με το τσεκούρι πάνω στο κούτσουρο.
Σχολιάστε ελεύθερα!